Deze patiëntenbrief is bedoeld als ondersteuning van het consult door de huisarts. De huisarts geeft de brief mee aan patiënten met de betreffende ziekte of aandoening. De tekst gaat ervan uit dat de patiënt al door de huisarts is gezien en dat de informatie uit de brief is besproken.
De adviezen in de brief gelden alleen voor mensen bij wie de diagnose is gesteld. De informatie dient niet als vervanging van een consult door de huisarts. Bedenk bij het lezen dat uw gezondheidssituatie anders kan zijn dan in de teksten wordt beschreven.
Slapen
Niet iedereen heeft acht uur slaap nodig. Sommige mensen slapen vijf uur, andere tien uur per nacht. Hoe lang het duurt om in te slapen, verschilt ook per persoon. Af en toe wakker worden is normaal, met name tegen de ochtend. Vooral oudere mensen slapen korter en minder diep. Dit hoort bij de leeftijd. Als u zich overdag redelijk fit voelt, rust u blijkbaar voldoende uit. Af en toe te weinig slapen kan geen kwaad.
Wat is slapeloosheid?
We spreken van slapeloosheid wanneer iemand al enige tijd slecht slaapt en daardoor overdag minder goed functioneert.
Wat zijn de klachten?
Bij slapeloosheid heeft u last van slecht inslapen, lang wakker liggen, te vaak of te vroeg wakker worden. Daardoor bent u overdag moe, slaperig, lusteloos of prikkelbaar. U kunt minder aan of u kunt zich niet goed concentreren.
Hoe ontstaan slaapproblemen?
Slaapproblemen worden meestal veroorzaakt door spanningen of zorgen, bijvoorbeeld over uw relatie, de situatie thuis of op uw werk. U hoeft zich daar niet altijd van bewust te zijn. Door het gepieker kunt u zich niet goed ontspannen. Slapeloosheid kan ook ontstaan door lichamelijke klachten, zoals pijn, jeuk,benauwdheid, hoesten of 's nachts moeten plassen. Vliegreizen, ploegendiensten en slapen overdag kunnen het dag/nacht-ritme verstoren. Als u overdag een dutje doet, slaapt u 's nachts minder diep. Te vroeg naar bed gaan of te laat opstaan kan de reden zijn dat u veel wakker ligt. Koffie, sigaretten en veel inspanning (sporten of vergaderen) laat in de avond houden u actief, waardoor u moeilijk slaapt. Met alcohol lijkt u gemakkelijk in te slapen, maar wordt u gedurende de nacht vaker wakker. Wanneer u zich zorgen maakt over uw slaap, lukt het ook minder goed om in te slapen.
Dagboek
Om inzicht te krijgen in uw slaapprobleem, kunt u gedurende één tot twee weken een dagboek bijhouden. Schrijf op wanneer u gaat slapen en op welke tijden u wakker wordt. Noteer ook eventuele dutjes overdag. Schrijf op welke gedachten of klachten u bezighouden. Ook het gebruik van cafeïnehoudende producten (koffie, thee, ice-tea, cola, redbull of chocolade), alcohol, nicotine, drugs en medicijnen kunt u noteren. Aan de hand van het dagboek wordt vaak duidelijk welke problemen of gewoonten uw slaap verstoren. Neem het dagboek mee naar de praktijk, dan kunnen we het samen bekijken.
Adviezen
Als persoonlijke zorgen u wakker houden, kan het helpen hierover te praten. Soms zijn bepaalde maatregelen nodig om de achterliggende oorzaak van de slapeloosheid aan te pakken. Ga na of bepaalde gewoonten uw slaapprobleem in stand houden. De volgende adviezen kunnen hierbij helpen:
Voorbereidingen
sporten overdag of vroeg in de avond helpt; dan is bij het slapengaan niet alleen uw geest, maar ook uw lichaam moe;
neem twee tot drie uur voor het slapen geen vast voedsel meer;
gebruik 's avonds geen koffie, sterke thee, nicotine of drugs;
neem geen alcohol om in te slapen;
probeer een uur voor het slapengaan alvast te ontspannen (korte wandeling, warm bad, ontspanningsoefeningen, vrijen) en vermijd overmatige inspanning (lichamelijk en geestelijk);
volg eventueel een slaapcursus (georganiseerd door bijvoorbeeld de thuiszorg).
Slaapkamer
zorg voor gemakkelijk zittende nachtkleding en een comfortabel bed en kussen;
zorg voor een prettig slaapkamerklimaat: een rustige ruimte, beter iets te koel dan te warm, goede ventilatie en niet te droge lucht;
gebruik uw slaapkamer niet als werk-, studeer- of tv-kamer.
Tijdstip
probeer overdag niet te slapen;
probeer steeds rond dezelfde tijd naar bed te gaan;
probeer steeds rond dezelfde tijd op te staan;
houd rekening met het aantal uren slaap dat u nodig heeft om goed te kunnen functioneren;
ga 's avonds, als u slaap heeft, naar bed en blijf niet onnodig lang op;
lukt het slapen niet, ga dan wat lezen of luister naar rustige muziek, liefst in een andere kamer.
Medicijnen
Wanneer u bovenstaande adviezen opvolgt, zijn medicijnen zelden nodig. Slaapmiddelen hebben weinig voordelen en veel nadelen. Een vervelende bijwerking is sufheid overdag. U reageert minder snel en u kunt zich minder goed concentreren. U heeft daardoor meer kans op een ongeval, bijvoorbeeld in het verkeer. Ouderen hebben meer kans om te vallen en bijvoorbeeld een heup te breken. Slaapmiddelen werken maar tijdelijk, de oorzaak van de slapeloosheid wordt niet weggenomen. Aan slaapmiddelen raakt u snel gewend. Dat betekent dat u steeds meer slaapmiddelen nodig heeft om te kunnen slapen. Het lukt niet meer zonder slaapmiddel te slapen. Het wordt steeds moeilijker om ermee te stoppen. Kortom, binnen enkele weken raakt u eraan verslaafd. Gebruik daarom slaapmiddelen alleen als de nood erg hoog is.
Hoe gaat het verder?
Ga na welke slaapadviezen in uw geval helpen. Maakt u zich geen zorgen als het slapen niet direct lukt. Het kost nu eenmaal tijd om nieuwe slaapgewoonten aan te leren.
Heeft u nog vragen?
Als u na het lezen van deze brief nog vragen heeft, dan kunt u daar bij een volgend contact op terugkomen.
Hey, learn to take a compliment.
[i]Thanks. [/i]