Betekenis

Wat is een betekenis?

Hieronder een voorzichtig antwoord (het oorspronkelijke OP)

Wij zijn het oog van de wereld, maar een oog dat zichzelf niet ziet. Als we naar buiten kijken, dan zien we de wereld. Kijken we naar binnen, dan blijft het duister. Als je naar binnen wilt kijken, kun je beter naar buiten kijken en letten op de betekenissen die je in de dingen ziet. Als je als heteroseksuele man een mooie vrouw ziet, denk dan eens aan een mooie man. Het verschil is je eigen seksualiteit.

Betekenissen tonen zich aan de deelnemer in de interactie met zijn omgeving. Als je tegen een muur aanbotst, kan de reactie worden omschreven als: “Ho en Au”. Deze reactie is één van de vele mogelijke betekenissen van een muur. De deelnemersreactie wordt vertaald in betekenissen. Zo laat de interactie tussen een deelnemer en zijn omgeving sporen na in het inwendige milieu van de deelnemer (een leerervaring) en beïnvloed zijn toekomstige gedrag (als een Pavlof reactie). Een betekenis verwijst altijd naar een groter geheel van interacterende delen waarbinnen de betekenis zijn gestalte krijgt. De logica van betekenissen is meer dan gewone logica, het is associatief.

Wat is de betekenis alledaagse woorden zoals eten, sneeuw, muziek of liefde in de hoofden van verschillende mensen? Dat is afhankelijk van hun individuele ervaringen. Daarom hebben de gemeenschappelijke woorden voor iedere deelnemer hun eigen betekenissen (hoezo een gemeenschappelijke taal?). Door de communicatie tussen de deelnemers hebben de woorden ook een min of meer objectieve betekenis. Deze objectieve betekenissen zijn een eigenschap van het collectief. Maar betekenissen zijn nooit eenduidig of simpel, maar altijd persoonlijk, meervoudig en veranderlijk.

Het is de sfeer van betekenissen die het leven aankleed. De aandoenlijkheid van een zeehondje met grote zwarte onschuldige ogen, die behendig door het water buitelt. De beslotenheid en rust van het bos. De sfeer van een eeuwenoude binnenstad. De frisheid van het snel stomende water in een bergbeekje, op een warme zomerse dag. De geruststellende aanwezigheid van de ander. De dingen hebben een geheim en het verlangen weet dat. Maar als je het aanraakt, is er alleen de buitenkant. Je wordt nooit echt binnen gelaten en zo behouden de dingen hun geheim.

Zie de hals van een mooie vrouw en een verlangen roert zijn staart en kleurt de wereld in. In de liefde stel je geen voorwaarden, want zo voelt dat. Maar ook het liefdesgevoel kent de nodige voorwaarden voor zijn ontstaan en instandhouding. Waarom houd je in het bijzonder van die ene persoon? Wat maakt dat het object van je liefde niet zonder meer uitwisselbaar is met iemand anders? Al die redenen zijn even zovele voorwaarden van het liefdesgevoel. De onvoorwaardelijke liefde verdwijnt als aan de voorwaarden van de liefde niet meer is voldaan.

Mensen hebben een complexe interne structuur, ontstaan door de zelforganisatie, en kunnen heel specifiek op hun omgeving reageren. Betekenissen kunnen diep in ons resoneren, alsof we in aanraking komen met het antwoord op een natuurlijke vraag in onszelf. De betekenissen die de interactie met de omgeving in ons vormen en oproepen, is het mechanisme waarmee we de wereld animeren. Dit innerlijke landschap bepaalt ons gevoel voor richting, vormt de grond en context van de bewuste wil. Ieder leven is een verstandhouding met je omgeving, een manier van in het leven staan, een gezichtspunt. Zoals het daarmee is gesteld, zo wordt je er door meegevoerd. Een al te afstandelijke houding staat een bevredigende deelname in de weg.

Er kan een diepe kloof tussen mensen bestaan, als hun betekenissen ongedeeld en strijdig zijn. De betekenis ligt in het oog van de waarnemer, het belang van de belanghebbende, de levenservaring van de deelnemer, het inzicht van de mens. Het bestaan van een gemeenschappelijke objectieve waarheid is voor een deelnemer eerder metafysica dan een realiteit. Omdat we betekenissen van een ander niet helemaal verstaan, begrijpen we elkaar niet zo goed, en spelen we met verschillende spelregels en doelstellingen. Iedereen doet zijn best, denk ik, maar er kan een hoop gebeuren. Onoverbrugbare kloven tussen gezichtpunten zijn heel gewoon.

bron: Deelnemer en zijn levenservaring

[ Bericht 13% gewijzigd door deelnemer op 02-09-2010 18:54:26 ]

quote:

Op donderdag 2 september 2010 15:17 schreef AlphaOmega het volgende:
Want dit is niet van je eigen hand, of wel?

Jazeker.

quote:

Op donderdag 2 september 2010 15:39 schreef AlphaOmega het volgende:

[..]

Mijn complimenten. Maar wel stof tot nadenken.

Ach. Recentelijk een boek geschreven dat geen uitgever wil uitgeven. Niet commercieel interressant. Ik probeer hier kleine stukjes uit. En inderdaad, weinig response. De redacties hebben gelijk denk ik.

[ Bericht 0% gewijzigd door deelnemer op 02-09-2010 16:20:24 ]

quote:

Op donderdag 2 september 2010 16:18 schreef hessels het volgende:

[..]

Er valt weinig toe te voegen aan "Je hebt gelijk."

Dat kan niet waar zijn.

quote:

Op donderdag 2 september 2010 16:18 schreef hessels het volgende:

[..]

Het gebrek aan response is voornamelijk omdat er weinig te bediscussiëren valt, en fora zijn toch zeker bedoeld voor discussies.

Het antwoord in de OP vervangen door de vraag.

[ Bericht 0% gewijzigd door deelnemer op 02-09-2010 17:06:44 ]

quote:

Op donderdag 2 september 2010 16:28 schreef hessels het volgende:

[..]

In zoverre als dat het leuker is om te discussiëren tegen dan met iemand.

Ik persoonlijk ga naar dit forum om met mensen te kunnen discussiëren die het niet met me eens zijn - heerlijk. Als ik zocht naar mensen die het de hele tijd wél met me eens zijn, zat ik wel op wetenschapsforum.nl in de moleculaire biologie sectie.

Dat moeten wel rare lieden zijn, als ze het allemaal de hele tijd met je eens zijn. Ik wist niet dat het project van de moleculaire biologie al af is.

[ Bericht 4% gewijzigd door deelnemer op 02-09-2010 17:13:10 ]

quote:

Op donderdag 2 september 2010 18:01 schreef Friek_ het volgende:
Zou de TS wel de OP enigszins kunnen aanvullen? Met enkel zo'n vraag komen we niet zo ver. Wil je het woordje 'betekenis' taalfilosofisch benaderen?

De inhoud is verwijderd. Het bleek geen ruimte te laten voor verdere discussie. Men was het er volledig mee eens. Oude OP teruggeplaatst t.b.v. de continuiteit.

[ Bericht 4% gewijzigd door deelnemer op 02-09-2010 18:36:16 ]

quote:

Op donderdag 2 september 2010 18:01 schreef Friek_ het volgende:

Wil je het woordje 'betekenis' taalfilosofisch benaderen?

Nee, maar ik verwacht van jou nu wel een taalfilosofische kritiek natuurlijk.

quote:

Op vrijdag 3 september 2010 00:54 schreef Friek_ het volgende:

[..]


Persoonlijk is taalfilosofie (en analytische filosofie over het algemeen) niet zo mijn stiel.

Het OP beschrijft hoe betekenissen ontstaan. De interactie met zijn omgeving laat sporen na in het lichaam van de mens (structuurveranderingen). Het is dus geen taalfilosofische kwestie.

quote:

Ik heb je OP net even gelezen, op het eerste gezicht gooi je twee verschillende soorten betekenis nogal door elkaar heen: betekenis in semantische zin en betekenis in de zin van wat waardevol is voor mensen.

Kun je dat toelichten aan de hand van het OP?

De verwijzing beschouw ik niet als de betekenis, maar als een afspraak. Een muur heeft ook betekenissen als er nog geen woord ‘muur’ is

[ Bericht 39% gewijzigd door #ANONIEM op 03-09-2010 03:15:14 (Sorry, lag even overhoop met mijn nieuwe knoppen.) ]

quote:

Op vrijdag 3 september 2010 02:28 schreef Friek_ het volgende:

[..]

Je zou zeggen dat het een soort psychologische theorie is, maar hoe betekenis ontstaat en gevormd wordt is behoorlijk filosofisch naar mijn weten.

Maar goed, nogmaals: dit is niet bepaald mijn filosofisch sterkste kant.

De mijne ook niet. Ik kan me voorstellen dat je al vrij snel uitslag, jeuk en bultjes krijgt van het lezen van taalfilosifische werken.

quote:

Op vrijdag 3 september 2010 03:15 schreef Friek_ het volgende:

[..]


Hoe kunnen we die betekenis dan uiten als we er geen woorden ervoor hebben?

Als een hond die vast ook vele betekenissen kent, zonder dat al dat geblaf tegen zijn baas veel opschiet.

Ik denk aan het verschil tussen een sahara bewoner en een eskimo. Voor een eskimo brengt sneeuw een veelheid aan ervaringen met zich mee. Voor een sahara is het niet meer dan een woord dat ergens naar verwijst. Of een kind, dat al wel kloppende zinnen kan maken met het woord 'liefde' erin, maar verder nog geen flauw benul heeft. Het woord 'liefde' refereert naar iets, maar de betekenissen, waarmee je inhoud geeft aan dat woord, vormen een levend en groeiend iets.

[ Bericht 4% gewijzigd door deelnemer op 04-09-2010 14:14:45 ]

quote:

Op vrijdag 3 september 2010 03:15 schreef Friek_ het volgende:

[..]


Hoe kunnen we die betekenis dan uiten als we er geen woorden ervoor hebben?

Deze moeiljikheid blijkt ook bij het maken van een vertaling.

quote:

Op maandag 6 september 2010 21:27 schreef Pietverdriet het volgende:
TS moet Frege lezen
Engelse vertaling
http://en.wikisource.org/wiki/On_Sense_and_Reference
Duitse origineel
http://www.gavagai.de/HHP31.htm

Bedankt voor de link. Ik ga het lezen.

quote:

Op woensdag 8 september 2010 02:15 schreef atyo473 het volgende:

Zoals ik het interpreteer is het te herleiden naar de opvatting dat pure objectiviteit een illusie is en dat het juist de subjectiviteit is die het leven interessant maakt. Ik vraag me dan ook af welke betekenis Deelnemer geeft aan "objectiviteit".

Ik zie de wereld als een proces waarbinnen je zelf een subproces bent. Het proces is eigenlijk ondeelbaar, zodat een deelnemer zich in de wereld bevindt, niet zoals een auto die in de garage staat, maar zoals golf deel uitmaakt van het wateroppervlak. Dat is een objectieve voorstelling van zaken. Maar ik erken alle bezwaren die men tegen de mogelijk van een dergelijke objectiviteit maakt.

Ik kan van de wereld een objectief model maken en ik kan uitgaan van mijn eigen subjetieve ervaringswereld. Dat levert twee verschillende perspectieven, die beide natuurlijk zijn.

zie topic: Hoe verenig je de volgende twee perspectieven?

quote:

Op woensdag 8 september 2010 12:03 schreef smoking-snares het volgende:

[..]

ik zou een objectief model niet natuurlijk noemen, objectiviteit is onmogelijk.
als je een objectief model wil maken moet je putten uit je enige bron van informatie, jouw subjectieve werkelijkheid. het fascineert me hoeveel subjectieve dimensies bestaan, de verschillende perspectieven met elk hun eigen waarde en waarheid. ik geloof oprecht dat objectiviteit een verzinsel is om de mens wat minder alleen te laten voelen, gelukkig kan objectiviteit realiteit worden als we maar in dat verzinsel geloven.
niets heeft een statische betekenis, zij is veranderlijk en afhankelijk van onze beleving van de realiteit.. maar dit hoef ik jou niet te vertellen ik hoop alleen dat je ons wat meer te vertellen hebt

Dat wordt een lang verhaal.

Schopenhouwer schrijft: “De wereld is mijn voorstelling. Dit is een waarheid die voor elk levend en kennend wezen geldt, ofschoon alleen de mens haar in het reflectieve, abstracte bewustzijn kan brengen; doet hij dit dan is bij hem het stadium van filosofische bezinning ingetreden. Dan wordt het hem duidelijk en staat het voor hem vast, dat hij geen zon kent en geen aarde, maar altijd alleen maar een oog dat een zon ziet en een hand die een aarde voelt; dat de wereld om hem heen er alleen is als voorstelling, dat wil zeggen uitsluitend in relatie tot iets anders, namelijk iets dat voorstelt – en dat is hij zelf”.

Een algemeen probleem van de menselijke situatie is dat ons bewuste zelf altijd aan de buitenkant staat, van wat er zich in werkelijkheid afspeelt. Wat correspondeert er in de werkelijkheid, met wat zich aan het bewustzijn voordoet? Een mogelijk antwoordt is: niets! Het solipsisme, dat het onafhankelijke bestaan van de buitenwereld ontkent, is een extreem en onaantrekkelijk standpunt. Toch exploreren we deze optie voor alle duidelijkheid.

Als het bewustzijn uitstaat, zoals in de slaaptoestand, dan lijkt het bestaan tijdelijk opgeschort. Bestaat de werkelijkheid ook als je slaapt? Op grond van je directe bewuste ervaring kun je dat niet weten. Maar duizend en één dingen duiden erop dat het zo is. Ik heb gewoon een klokje naast mijn bed staan, waarop ik kan zien hoelang de wereld is doorgegaan met bestaan, in mijn afwezigheid.

We geloven in de continuïteit van dingen, want dat verheldert vele zaken. Je bewuste aanwezigheid heeft te weinig continuïteit om als het fundament van de wereld te worden beschouwd. Want als de geest er is, dan is de wereld er ook, maar als de wereld doorgaat, kan het zijn dat de geest slaapt. Dat kun je vaststellen op grond van klokken, de getuigenis van je partner, etc. Nu kun je menen dat ook die alleen in je eigen geest bestaan. Daarmee verdwijnt de buitenwereld als iets dat op zichzelf bestaat, verdwijnt de gedeelde wereld, de objectiviteit en de waarheid. Daarmee plaats je de logica van de wereld buiten spel en verklaar je in één slag alle evidente tegenbewijzen voor ongeldig. Wat je partner je in alle oprechtheid vertelt, betekent eigenlijk niets, en de tijd die een klok aangeeft ook niet. De gehele wereld verliest zijn betekenis. Als de wereld alleen in je geest bestaat, dan ben je nergens, dan heb je geen omgeving.

Een (onafhankelijk van het bewustzijn bestaande) buitenwereld verduidelijkt je situatie als een deelnemer in de wereld. Het verduidelijkt het gevoel in een ruimte te zijn en in de stroom van de tijd. De wereld wordt een speelterrein waarin je leven zich ontvouwd. Het verduidelijkt het onderscheidt tussen jezelf en de ander. De ander krijgt dezelfde natuurlijke status als jezelf en wordt een medemens. Het verklaart je eigen bestaan in termen van de voortplanting binnen de menselijke soort. Daarom is de hypothese dat de buitenwereld onafhankelijk van jezelf bestaat, buitengewoon verhelderend en leidt het schrappen ervan tot een diepe vorm van desoriëntatie. Interactie met de onafhankelijk van jezelf bestaande buitenwereld, is voor een deelnemer in deze wereld een noodzakelijke bestaansvoorwaarde.

De werkelijkheid is er voor ons alleen, als deze zich aan ons bewustzijn voordoet, maar het fysieke bestaan zelf, is niet van het bewustzijn afhankelijk. Er is dus een verschil tussen de buitenwereld om je heen en de interne bewuste representatie daarvan. Het is gangbaar te veronderstellen dat je bewustzijnsinhouden hun bron hebben in een (onafhankelijk van het bewustzijn bestaande) buitenwereld. Deze interpretatie wordt aan ons opgedrongen en is waarschijnlijk de enige werkbare interpretatie van deze gegevens.

Sceptische twijfels over de mogelijkheden om kennis van de buitenwereld te verkrijgen, berusten op normale deelnemersbeperkingen. Voor een deelnemer in de wereld is alle kennis indirect, omdat je zintuigen nodig hebt om iets te kunnen waarnemen. Een deelnemer in de wereld heeft een gezichtpunt, een persoonsgebonden perspectief. Dit gezichtspunt is zelfgecentreerd. De waarheid over het geheel, is een deelnemer in de wereld niet eenvoudig gegeven.

De buitenwereld is de bron van onze intuïtie voor het ware. Een waarheidsconcept is noodzakelijk voor onze omgang met de wereld, voor de communicatie en afstemming tussen de mensen onderling en voor rechtvaardigheid in de gemeenschap. Daarbij gaat het niet zozeer om de ‘Waarheid’ maar om waarheidsgehalte, of iets meer of minder aannemelijk is op grond van de feiten uit de buitenwereld. Iets dat zich in de buitenwereld bevindt, is in potentie een gedeelde ervaring. We kijken allemaal naar dezelfde dingen, dat maakt het objectief.

Maar omdat je de wereld alleen via de werking van je eigen lichaam kent, en de werking van het eigen lichaam zich grotendeels aan je bewuste waarneming ontrekt, komt er van deze objectiviteit vaak niet veel terecht. Je interne belevingswereld bestaat uit tal van gewaarwordingen, waaronder je gevoelens en emoties, je wil en bijbehorende voorstellingen van het gewenste, en je gedachten. Deze binnenwereld is de bron van onze intuïtie voor het goede. Een idee van het goede is noodzakelijk omdat wij zelfmotiverend zijn. Iets in ons geeft die motivering gestalte, en dat kennen we alleen van binnen uit. Dit is geen gedeelde ervaring, ook al hebben we daarin veel met elkaar gemeen. Een ieder ziet zijn eigen ding, want wij zijn verschillend, hebben ongedeelde ervaringen, verschillende rollen en natuurlijke belangentegenstellingen en dat maakt het subjectief.

Het boven gemaakte onderscheid tussen een binnenwereld en buitenwereld is statisch. De samenhang tussen beide perspectieven wordt pas duidelijk als we de ontwikkeling in de tijd volgen. Dan blijkt dat het ene deel afhankelijk is van het andere. De interne belevingswereld en het gedrag van de deelnemer in de buitenwereld, hangen onverbrekelijk met elkaar samen, en pas daarmee krijgt de interne belevingswereld zijn natuurlijke dynamiek. Om de binnenwereld begrijpelijk te maken, moet je de buitenwereld erbij betrekken. Daarom voeg ik de interne belevingswereld en het gedrag van de deelnemer in de wereld samen, en noemen dit geheel het deelnemerperspectief.

De tegenhanger van het deelnemersperspectief is het waarheidsperspectief. Het waarheidsperspectief is een uitbreiding van de buitenwereld zodat het ook jezelf omvat, want je bent zelf, inclusief je interne belevingswereld, ook een stukje van de wereld. Gebeurtenissen in buitenwereld verklaren de binnenwereld van de deelnemer. Ook de invulling van het waarheidsperspectief is blijvend in ontwikkeling, omdat het afhankelijk is van het al dan niet verworven inzicht van de deelnemers.

Zo wordt de splitsing van de bewustzijnsinhoud (in een binnenwereld en een buitenwereld) vervangen door twee dynamische perspectieven:

1. Een deelnemersperspectief (DP)
De mens is een deelnemer in de wereld, gebonden aan een gezichtspunt, dat bestaat uit de aard van het beestje, zijn ervaringen, belevingwereld, rollen en belangen. Het DP wordt het beste uitgelegd in de vorm van een roman, waarbij men zich identificeert met de hoofdpersoon. In het DP neemt de deelnemer zichzelf voor vanzelfsprekend aan en ziet zichzelf als de autonome bestuurder van zijn lichaam. De binnenwereld is leidend en de buitenwereld wordt gezien in termen van de binnenwereld. Voor een deelnemer is zijn DP de realiteit.

2. Het waarheidsperspectief (WP)
Het waarheidsperspectief bestaat uit pogingen om het zelfgecentreerde deelnemersperspectief te overstijgen. Een invulling van het WP bestaat uit de constructie van een objectieve voorstelling van de wereld, dat het eigen individuele gezichtspunt overstijgt en omvat. De buitenwereld is leidend en de binnenwereld wordt geïnterpreteerd in termen van de buitenwereld. Het WP is een product van de logische verbeelding. In het WP berust het gedrag van een deelnemer op een onpersoonlijke bewegingswet.

Beide perspectieven zijn een interpretatie van dezelfde werkelijkheid. De samenhang bestaat uit de uitwerking van de correspondentie tussen beide, zoals een kleurbeleving (in de binnenwereld) correspondeert met de frequentie van het licht ( in de buitenwereld).

quote:

Op maandag 6 september 2010 21:27 schreef Pietverdriet het volgende:
TS moet Frege lezen
Engelse vertaling
http://en.wikisource.org/wiki/On_Sense_and_Reference
Duitse origineel
http://www.gavagai.de/HHP31.htm

Op de eerst pagina maakt Frege een onderscheidt tussen een refentie en een betekenis:

Een referentie is een directe verwijzing van een woord naar een object. In dit geval is een identiteit a = b een gevolg van een onnodig gebruik van twee tekens (a en b) voor het zelfde object.

Een betekenis is de een indirecte verwijzing naar een object via de samenhang der dingen. In dat geval is een identiteit a = b een gevolg van het feit, dat je via verschillende routes op hetzelfde punt kunt uitkomen.

Hier ben ik gestopt met lezen. Het gaat over de relatie tussen taal en wereld. Maar het OP gaat over het toekennen van betekenissen d.m.v. directe ervaring. Je eet bijvoorbeeld een broodje ()verdorven) filet american en wordt je een aantal dagen behoorlijk ziek. Daarna zien alle broodjes filet american er onaantrekkelijk uit.

Hetzelfde probleem zie je voortdurend in de filosofie.

Volgens de evolutieleer is de mens gevormd door een proces van natuurlijke selectie. Dat leidt tot een functionele afstemming op de omgeving. Ook de werking van de hersenen is afgestemd op de structuur van de wereld. De passieve dingen, die nooit iets anders doen dan zichzelf zijn, zijn onze leermeesters geweest. Door hun eenvoudige identiteit en discrete aantallen, leerden zij ons tellen en rekenen. In al hun ruimtelijke verschijningsvormen leerden zij ons meetkunde. In hun feitelijkheid leerden zij ons het onderscheidt tussen waar en onwaar. In hun cyclische veranderingen leerden zij ons de objectieve loop van de tijd. De passieve dingen geven inhoud aan onze intuïtie voor continuïteit, identiteit, ruimte en tijd, logica en objectiviteit, die het kader vormen voor ons begrip van de buitenwereld. Het is niet verbazend dat de logische verbeeldingen, die we kennen uit de wiskunde, bruikbare sjablonen zijn voor het ontrafelen van de structuur van de wereld, zoals de natuurkunde aantoont.

In de filosofie negeert men dit hele afstemmingsproces en probeert men direct in te zien waarom onze bewuste gedachten waar of onwaar zijn.

quote:

Op woensdag 8 september 2010 03:48 schreef Probably_on_pcp het volgende:
Ik kan hier niet zoveel mee. Overtuigingen vormen de bril waardoor je naar het leven kijkt en daardoor ervaart iedereen het leven anders. Het enige dat ik uit je OP opmaak is dat jij dat nogal romantisch vindt?

Ik hecht veel degelijk veel waarde aan objectiviteit. Ik ga ervan uit dat de wereld onafhankelijk van onszelf bestaat en dat wij voldoende mogelijkheden hebben om vooruitgang in te boeken in de constructie van een objectieve voorstelling van zaken. Dat leidt tot een waarheidsperspectief. Dat hoef je niet dicht te timmeren. Je zit niet noodzakelijk gevangen in een toevallige overtuiging.

Dat neemt niet weg dat je zelf ook iets bent. Je kunt jezelf niet zinvol identificeren met de objectieve waarheid, omdat je zelf iets veel specifiekers bent. Het leven wordt ook van binnenuit op een bepaalde manier ervaren. Begrippen als betekenis, zin, waarde, doel hangen samen met het gezichtpunt van de deelnemer. En ja, dat laat zich het beste beschrijven in de vorm van een roman. In een alles overstijgend waarheidsperspectief worden deze begrippen leeg.