LIT Literatuur, Taal en Kunst
Boekbesprekingen, vragen over schrijvers, je favoriete theaterstuk, de mooiste schilderijen of de beste musea. Een must voor alle liefhebbers van kunst, boeken, theater en taal.
De polsstok naast je bed vinden
Oorsprong
Dit vrij oude spreekwoord komt uit een klein dorpje uit Friesland. De bewoners van het dorpje waren zeer gedreven in het gebruik van de polsstok. Wekelijks werden er wedstrijden gehouden met uiteraard de jaarlijkse kampioenschappen. De mannen in dit dorp waren zo fanatiek in het beoefenen van deze sport dat er thuis niet veel uitgevoerd werd. Het werd op een bepaald moment de mannen verboden om de sport te beoefenen omdat er thuis te veel gedaan moest worden.
Om toch de sport te kunnen beoefenen gingen de mannen 's nachts (wanneer vrouw en kinderen sliepen) de deur uit om wedstrijden te houden. Aan het einde van de nacht gingen de mannen huiswaards. Om zo stil mogelijk naar binnen te komen zonder het geluid van de deur of eventuele hond gebruikte de mannen hun polsstok om via het raam zachtjes naar binnen te gaan. Een aantal mannen wisten niet waar ze hun polsstok moesten laten en legde deze dan ook naast het bed.
De volgende ochtend werd de polsstok vaak gevonden door de vrouwen en gaf hen een sterk vermoeden dat de sport toch beoefend werd. Bewijzen konden zij het echter niet.
Betekenis
Bewijs vinden van niet toegestane activiteiten. Dit is echter geen hard bewijs maar versterkt alleen een vermoeden.
Voorbeeld
Volgens mij gaat mijn man vreemd
Lag er een polsstok naast je bed?
En dan nu:
Het zand aan land brengen.
[ Bericht 47% gewijzigd door banapples op 28-04-2010 11:24:41 ]
Oorsprong
Dit vrij oude spreekwoord komt uit een klein dorpje uit Friesland. De bewoners van het dorpje waren zeer gedreven in het gebruik van de polsstok. Wekelijks werden er wedstrijden gehouden met uiteraard de jaarlijkse kampioenschappen. De mannen in dit dorp waren zo fanatiek in het beoefenen van deze sport dat er thuis niet veel uitgevoerd werd. Het werd op een bepaald moment de mannen verboden om de sport te beoefenen omdat er thuis te veel gedaan moest worden.
Om toch de sport te kunnen beoefenen gingen de mannen 's nachts (wanneer vrouw en kinderen sliepen) de deur uit om wedstrijden te houden. Aan het einde van de nacht gingen de mannen huiswaards. Om zo stil mogelijk naar binnen te komen zonder het geluid van de deur of eventuele hond gebruikte de mannen hun polsstok om via het raam zachtjes naar binnen te gaan. Een aantal mannen wisten niet waar ze hun polsstok moesten laten en legde deze dan ook naast het bed.
De volgende ochtend werd de polsstok vaak gevonden door de vrouwen en gaf hen een sterk vermoeden dat de sport toch beoefend werd. Bewijzen konden zij het echter niet.
Betekenis
Bewijs vinden van niet toegestane activiteiten. Dit is echter geen hard bewijs maar versterkt alleen een vermoeden.
Voorbeeld
Volgens mij gaat mijn man vreemd
Lag er een polsstok naast je bed?
En dan nu:
Het zand aan land brengen.
[ Bericht 47% gewijzigd door banapples op 28-04-2010 11:24:41 ]
Sometimes you see knopjes
Het zand aan land brengen
Oorsprong
Deze uitdrukking vindt zijn oorsprong in 1953, toen een stormvloed grote delen van Zeeland onder water zette. Nadat de eerste dijken waren gebroken, steeg het waterpeil op veel plaatsen tot grote hoogte.
Waren de lager gelegen gebieden al overspoeld, ook de hoger gelegen dorpen werden bedreigt door het water. Om te voorkomen dat die dorpen ook werden overspoeld door het stijgende water, probeerde men het water tegen te houden met zandzakken. Deze waren echter niet overal direct voorradig, en moesten van elders worden gebracht.
Omdat er nog amper begaanbare wegen waren, vond dit vervoer over water plaats. Met roeiboten werden de zandzakken dus naar het nog overgebleven land in Zeeland vervoerd, en als het werd uitgeladen, werd letterlijk zand aan land gebracht.
Betekenis
Het zand aan land brengen betekent dat iemand zich wapent tegen naderend onheil.
Voorbeelden
- Hij wist dat hij ontslagen zou worden, dus schakelde hij een advocaat in om het zand aan land te brengen.
- Toen de vlam in de pan sloeg, heeft hij het zand aan land gebracht door snel het deksel op de pan te gooien.
Nieuwe:
De kip door de kolenkit halen.
Oorsprong
Deze uitdrukking vindt zijn oorsprong in 1953, toen een stormvloed grote delen van Zeeland onder water zette. Nadat de eerste dijken waren gebroken, steeg het waterpeil op veel plaatsen tot grote hoogte.
Waren de lager gelegen gebieden al overspoeld, ook de hoger gelegen dorpen werden bedreigt door het water. Om te voorkomen dat die dorpen ook werden overspoeld door het stijgende water, probeerde men het water tegen te houden met zandzakken. Deze waren echter niet overal direct voorradig, en moesten van elders worden gebracht.
Omdat er nog amper begaanbare wegen waren, vond dit vervoer over water plaats. Met roeiboten werden de zandzakken dus naar het nog overgebleven land in Zeeland vervoerd, en als het werd uitgeladen, werd letterlijk zand aan land gebracht.
Betekenis
Het zand aan land brengen betekent dat iemand zich wapent tegen naderend onheil.
Voorbeelden
- Hij wist dat hij ontslagen zou worden, dus schakelde hij een advocaat in om het zand aan land te brengen.
- Toen de vlam in de pan sloeg, heeft hij het zand aan land gebracht door snel het deksel op de pan te gooien.
Nieuwe:
De kip door de kolenkit halen.
oorsprong
Deze uitdrukking stamt van ongeveer 200 jaar geleden en komt waarschijnlijk uit de buurt van Barneveld, een plaats waar toen al, zij het kleinschaliger dan nu, kippen werden gehouden. In Barneveld woonde een smid, wiens ziaken niet zo goed liepen. Dit kwam niet zozeer door een gebrek aan koopmansgeest, maar meer omdat de markt ter plaatste al behoorlijk verzadigd was. De smid wilde graag met een stel vrienden van gedachten en ideeën laten opborrelen over hoe nieuwe markten aan te boren. Dit ging bij voorkeur onder het genot van een glaasje (lees grote hoeveelheden) brandewijn. De echtgenote van de smid was hier echter niet van gediend en duldde niet dat er in de huiskamer gedronken werd. Om toch hun "brainstormsessies" te houden namen de smid en zijn vrienden toevlucht tot het kolenhok om zodoende ongestoord te kunnen drinken. Gevolg was wel, dat zij behoorlijk zwart werden van het kolengruis. Bijkomstigheid was dat er ook in het kolenhok veel kippenhok rondliepen. Wanneer de vrouw van de smid vroeg hoe het kwam dat de mannen zo zwart waren verklaarde hij dat ze de kip door de kolenkit hadden getrokken. Het idee is toen overigens geboren om eierdooiers door de brnadewijn te mengen en zo ontstond de drank advocaat. Niet verwonderlijk is dat het klassieke merk advocaat de naam Zwarte Kip draagt.
betekenis
Met een gezelschap onder het genot van een hoeveelheid drank van gedachtenwisselen en daaruit een bruikbaar idee laten voortkomen
voorbeeld
De uitvinding van het spel Mikado is ontstaan nadat zij de kip door de kolenkit hadden getrokken.
nieuwe
De teen van een kameel tonen
[ Bericht 0% gewijzigd door Knip op 28-04-2010 14:32:28 ]
Deze uitdrukking stamt van ongeveer 200 jaar geleden en komt waarschijnlijk uit de buurt van Barneveld, een plaats waar toen al, zij het kleinschaliger dan nu, kippen werden gehouden. In Barneveld woonde een smid, wiens ziaken niet zo goed liepen. Dit kwam niet zozeer door een gebrek aan koopmansgeest, maar meer omdat de markt ter plaatste al behoorlijk verzadigd was. De smid wilde graag met een stel vrienden van gedachten en ideeën laten opborrelen over hoe nieuwe markten aan te boren. Dit ging bij voorkeur onder het genot van een glaasje (lees grote hoeveelheden) brandewijn. De echtgenote van de smid was hier echter niet van gediend en duldde niet dat er in de huiskamer gedronken werd. Om toch hun "brainstormsessies" te houden namen de smid en zijn vrienden toevlucht tot het kolenhok om zodoende ongestoord te kunnen drinken. Gevolg was wel, dat zij behoorlijk zwart werden van het kolengruis. Bijkomstigheid was dat er ook in het kolenhok veel kippenhok rondliepen. Wanneer de vrouw van de smid vroeg hoe het kwam dat de mannen zo zwart waren verklaarde hij dat ze de kip door de kolenkit hadden getrokken. Het idee is toen overigens geboren om eierdooiers door de brnadewijn te mengen en zo ontstond de drank advocaat. Niet verwonderlijk is dat het klassieke merk advocaat de naam Zwarte Kip draagt.
betekenis
Met een gezelschap onder het genot van een hoeveelheid drank van gedachtenwisselen en daaruit een bruikbaar idee laten voortkomen
voorbeeld
De uitvinding van het spel Mikado is ontstaan nadat zij de kip door de kolenkit hadden getrokken.
nieuwe
De teen van een kameel tonen
[ Bericht 0% gewijzigd door Knip op 28-04-2010 14:32:28 ]
Non possumus non loqui
Ik ga hem niet inkoppen voor open doel. Iemand anders mag wat creatiefs verzinnen.quote:Op woensdag 28 april 2010 14:05 schreef Knip het volgende:
Leuk verhaal
nieuwe
De teen van een kameel tonen
Sometimes you see knopjes
De teen van een kameel tonen
Oorsprong
Dit spreekwoord stamt uit de tijd van het oude Egypte. Er werden in die tijd veel kamelen verhandeld. Uiteraard had iedereen belang bij een goede jonge kameel wanneer ze de woestijn in gingen. Tegenwoordig hebben auto's een kilometerteller maar in die tijd moest op een andere manier beoordeeld worden hoeveel afstand de kameel al had afgelegd.
Men gebruikte dan de tenen van een kameel om te beoordelen of deze veel gelopen had of niet. Uiteraard werd het tonen van de tenen zoveel mogelijk vermeden om eventuele gebreken te verbergen. De kameel moest van voldoende eelt op de tenen voorzien zijn maar moest niet helemaal versleten zijn.
Betekenis
Aantonen dat een voorwerp of product (meestal tweedehands) in goede status verkeert.
Voorbeelden
Die auto is waarschijnlijk goed aangezien de verkoper zelfs de tenen van de kameel laat zien op de foto's.
Toon eerst de teen van de kameel voordat we verder praten.
Nieuwe:
Snoeien voor de zon opkomt
Oorsprong
Dit spreekwoord stamt uit de tijd van het oude Egypte. Er werden in die tijd veel kamelen verhandeld. Uiteraard had iedereen belang bij een goede jonge kameel wanneer ze de woestijn in gingen. Tegenwoordig hebben auto's een kilometerteller maar in die tijd moest op een andere manier beoordeeld worden hoeveel afstand de kameel al had afgelegd.
Men gebruikte dan de tenen van een kameel om te beoordelen of deze veel gelopen had of niet. Uiteraard werd het tonen van de tenen zoveel mogelijk vermeden om eventuele gebreken te verbergen. De kameel moest van voldoende eelt op de tenen voorzien zijn maar moest niet helemaal versleten zijn.
Betekenis
Aantonen dat een voorwerp of product (meestal tweedehands) in goede status verkeert.
Voorbeelden
Die auto is waarschijnlijk goed aangezien de verkoper zelfs de tenen van de kameel laat zien op de foto's.
Toon eerst de teen van de kameel voordat we verder praten.
Nieuwe:
Snoeien voor de zon opkomt
Sometimes you see knopjes
Snoeien voor de zon opkomt
Oorsprong
Deze uitdrukking is al zeer oud; hij verwijst naar een religieus schisma bij de Kelten. Van oorsprong snoeiden de Keltische druïden hun heilige maretakken bij dageraad. Op een onzeker moment in de geschiedenis verscheen er echter een dissidente beweging, die meende dat deze gewoonte goddeloos was, gestoeld zou zijn op een verkeerde interpretatie van de overlevering en bovendien een loopje zou nemen met de goede zeden. Het conflict tussen de 'dagsnoeiers' en de 'nachtsnoeiers', hoe pietluttig ook voor de neutrale observant, liep al snel uit de hand: hierbij werden de meest gruwelijke verbale en fysieke middelen niet geschuwd.
De 'dagsnoeiers' hadden echter één groot voordeel; de 'nachtsnoeiers' hadden in hun vrome fanatisme niet gedacht aan de praktische implicaties van 's nachts snoeien. Zelfs de meest ervaren druïde zette, bij gebrek aan kunstlicht, vroeg of laat eens de sikkel in zijn eigen hand, in plaats van in de heilige flora. Dit leidde ertoe dat de nachtsnoei-beweging al snel een gebrek aan voorgangers kreeg, en - letterlijk - langzaam doodbloedde.
Betekenis
Uit principiële overwegingen handelingen uitvoeren met ongunstige praktische implicaties.
Voorbeeld
Hij weigert antibiotica te nemen; dat is behoorlijk snoeien voor de zon opkomt.
Volgende:
De hennen bij de pinken zetten
Oorsprong
Deze uitdrukking is al zeer oud; hij verwijst naar een religieus schisma bij de Kelten. Van oorsprong snoeiden de Keltische druïden hun heilige maretakken bij dageraad. Op een onzeker moment in de geschiedenis verscheen er echter een dissidente beweging, die meende dat deze gewoonte goddeloos was, gestoeld zou zijn op een verkeerde interpretatie van de overlevering en bovendien een loopje zou nemen met de goede zeden. Het conflict tussen de 'dagsnoeiers' en de 'nachtsnoeiers', hoe pietluttig ook voor de neutrale observant, liep al snel uit de hand: hierbij werden de meest gruwelijke verbale en fysieke middelen niet geschuwd.
De 'dagsnoeiers' hadden echter één groot voordeel; de 'nachtsnoeiers' hadden in hun vrome fanatisme niet gedacht aan de praktische implicaties van 's nachts snoeien. Zelfs de meest ervaren druïde zette, bij gebrek aan kunstlicht, vroeg of laat eens de sikkel in zijn eigen hand, in plaats van in de heilige flora. Dit leidde ertoe dat de nachtsnoei-beweging al snel een gebrek aan voorgangers kreeg, en - letterlijk - langzaam doodbloedde.
Betekenis
Uit principiële overwegingen handelingen uitvoeren met ongunstige praktische implicaties.
Voorbeeld
Hij weigert antibiotica te nemen; dat is behoorlijk snoeien voor de zon opkomt.
Volgende:
De hennen bij de pinken zetten
oorsprong
Hennen zijn vrouwelijke pluimdieren, ook wel kippen genoemd. Pinken zijn éénjarige koeien.
In de 18e eeuw was Nederland nog grotendeels een agrarische samenleving. Ruilverkaveling had nog niet plaatsgevonden, veel polders waren nog niet drooggemalen en veel mensen moesten in hun onderhoud voorzien door middel van een boerenbedrijf. Door dit alles ontstond er een gebrek aan ruimte en de boeren moesten hun bedrijf draaiende zien te houden op een klein oppervlak. Dit had tot gevolg dat de hennen werden gehouden in relatief kleine ruimtes. Dierenactiviste Marian Jonghehant vond dit onnodig wreed voor deze dieren en pleitte bij de autoriteiten voor meer ruimte voor de hennen. Omdat zij, vooral bij de stedelijke bevolking die enige opleiding hadden genoten en die een betrekking hadden als ambtenaar of anderszins invloed hadden op de maatschappelijke besluitvorming gingen de autoriteiten overstag en werd er verordonneerd dat de hennen voortaan vrije uitloop moesten hebben. Dit ging in veel gevallen op een stukje weiland waar de pinken werden gehouden. Nu zijn pinken, in tegenstelling tot koeien, nogal onstuimig. Ze kennen hun eigen kracht niet, houden ervan om vrolijk door de weide te springen. Het trieste gevolg was dat veel hennen werden vertrapt door de pinken en zodoende alsnog onnodig wreed aan hun einde kwamen. De boer leed bovendien nog een strop, omdat de hennen niet meer geschikt waren om eieren te leggen.
betekenis
Met goede bedoelingen iets doen en daarvan de nadelige gevolgen niet overzien
voorbeeld
Noodhulp verlenen aan die opstandelingen zal er niet toe leiden dat zij er voedsel en medische voorzieningen voor kopen. Zij gebruiken het geld voor wapens en de burgeroorlog zal hierdoor verergeren. Dat is hennen bij de pinken zetten.
nieuwe
Met Hugenoten is het slecht wier steken
[ Bericht 0% gewijzigd door Knip op 28-04-2010 18:26:45 ]
Hennen zijn vrouwelijke pluimdieren, ook wel kippen genoemd. Pinken zijn éénjarige koeien.
In de 18e eeuw was Nederland nog grotendeels een agrarische samenleving. Ruilverkaveling had nog niet plaatsgevonden, veel polders waren nog niet drooggemalen en veel mensen moesten in hun onderhoud voorzien door middel van een boerenbedrijf. Door dit alles ontstond er een gebrek aan ruimte en de boeren moesten hun bedrijf draaiende zien te houden op een klein oppervlak. Dit had tot gevolg dat de hennen werden gehouden in relatief kleine ruimtes. Dierenactiviste Marian Jonghehant vond dit onnodig wreed voor deze dieren en pleitte bij de autoriteiten voor meer ruimte voor de hennen. Omdat zij, vooral bij de stedelijke bevolking die enige opleiding hadden genoten en die een betrekking hadden als ambtenaar of anderszins invloed hadden op de maatschappelijke besluitvorming gingen de autoriteiten overstag en werd er verordonneerd dat de hennen voortaan vrije uitloop moesten hebben. Dit ging in veel gevallen op een stukje weiland waar de pinken werden gehouden. Nu zijn pinken, in tegenstelling tot koeien, nogal onstuimig. Ze kennen hun eigen kracht niet, houden ervan om vrolijk door de weide te springen. Het trieste gevolg was dat veel hennen werden vertrapt door de pinken en zodoende alsnog onnodig wreed aan hun einde kwamen. De boer leed bovendien nog een strop, omdat de hennen niet meer geschikt waren om eieren te leggen.
betekenis
Met goede bedoelingen iets doen en daarvan de nadelige gevolgen niet overzien
voorbeeld
Noodhulp verlenen aan die opstandelingen zal er niet toe leiden dat zij er voedsel en medische voorzieningen voor kopen. Zij gebruiken het geld voor wapens en de burgeroorlog zal hierdoor verergeren. Dat is hennen bij de pinken zetten.
nieuwe
Met Hugenoten is het slecht wier steken
[ Bericht 0% gewijzigd door Knip op 28-04-2010 18:26:45 ]
Non possumus non loqui
'Met Hugenoten is het slecht wier steken.'
Oorsprong
Hugenoten, zoals Protestanten enkele eeuwen geleden ook wel genoemd werden, verdienden hun kost voornamelijk met landbouw, veeteelt en visserij. Een belangrijk onderdeel van de visserij was het zogenaamde wier steken.
Omdat vis alleen voor de edelen en rijke burgers was weggelegd, maar ook de gewone burgers graag van zeebanket wilden genieten, aten zij vaak zeewier. Omdat dit wier vaak als restant aan de vissersboten bleef zitten, moest het er met een soort beitel afgestoken worden. Omdat de Hugenoten dit als een minderwaardig kawei beschouwden, voornamelijk omdat het wier rechtstreeks naar de armelui ging en zij hier niet mee geassocieerd wilden worden, lieten ze dit stinkende werkje dan ook over aan de bedelaars. Deze werden echter niet goed behandeld door de Hugenoten en kregen nauwelijks iets betaald voor hun geleverde arbeid. Vandaar 'met Hugenoten is het slecht wier steken'.
betekenis
Je te goed voelen voor bepaalde werkzaamheden en deze vol minachtig aan derden overlaten.
voorbeeld
De baas van de ketchupfabriek spreekt laagdunkend over het dopjesdraaidepartement. Hij is een echte Hugenoot met wie het slecht wier steken is.
nieuwe
Met stenen bouwt men geen houten huizen.
[ Bericht 0% gewijzigd door TheSilentEnigma op 28-04-2010 21:48:22 ]
Oorsprong
Hugenoten, zoals Protestanten enkele eeuwen geleden ook wel genoemd werden, verdienden hun kost voornamelijk met landbouw, veeteelt en visserij. Een belangrijk onderdeel van de visserij was het zogenaamde wier steken.
Omdat vis alleen voor de edelen en rijke burgers was weggelegd, maar ook de gewone burgers graag van zeebanket wilden genieten, aten zij vaak zeewier. Omdat dit wier vaak als restant aan de vissersboten bleef zitten, moest het er met een soort beitel afgestoken worden. Omdat de Hugenoten dit als een minderwaardig kawei beschouwden, voornamelijk omdat het wier rechtstreeks naar de armelui ging en zij hier niet mee geassocieerd wilden worden, lieten ze dit stinkende werkje dan ook over aan de bedelaars. Deze werden echter niet goed behandeld door de Hugenoten en kregen nauwelijks iets betaald voor hun geleverde arbeid. Vandaar 'met Hugenoten is het slecht wier steken'.
betekenis
Je te goed voelen voor bepaalde werkzaamheden en deze vol minachtig aan derden overlaten.
voorbeeld
De baas van de ketchupfabriek spreekt laagdunkend over het dopjesdraaidepartement. Hij is een echte Hugenoot met wie het slecht wier steken is.
nieuwe
Met stenen bouwt men geen houten huizen.
[ Bericht 0% gewijzigd door TheSilentEnigma op 28-04-2010 21:48:22 ]
Ik vind het topic best een succes 
!
!
Al die willen te kaap'ren varen, moeten mannen met baarden zijn.
Hoogachtend,
Erik.
Hoogachtend,
Erik.
Met stenen bouwt men geen houten huizen.
Oorsprong
Deze uitdrukking komt oorspronkelijk uit de Zaanstreek, bekend om zijn (groene) houten huizen. Verreweg de meeste huizen in de Zaanstreek waren van hout in de 18e eeuw. Dit lag voor de hand want de Houthaven in Zaandam was van ongekende omvang. Behalve houthavens was er in die dagen ook een bloeiende industrie Honig, Verkade, Duyvis waren daar begonnen, maar nog veel meer fabrieken, of molens, zeg maar de industrie van die tijd. Om dit werk te kunnen doen werden arbeiders uit de armere streken aangetrokken uit het hele land, ook bijvoorbeeld uit Drenthe. Niet alle nieuwkomers waren even welkom in de Zaanstreek, ook toen al waren er soms problemen met integratie. Met name de Drenthenaren waren minder welkom, deels omdat daar de zogenaamde paupers vandaan kwamen die grote armoede met zich mee brachten maar niet echt een bijdrage konden leveren aan het werk dat gedaan moest worden. Ze werden door sommige Zaankanters eigenlijk als een steen om de nek ervaren. Vanuit het toenmalige gemeentebestuur werd de arbeiders echter opgedragen om uit menslievendheid deze nieuwe Zaankanters als volwaardige collega's te accepteren. Overigens leed de productie van allerhande goederen hier enigszins onder.
betekenis
Niet met iedereen valt goed samen te werken. Als iemand je voor de voeten loopt tijdens het werk, maar wel een evenredig of soms hoger salaris opstrijkt kan je met stenen geen houten huizen bouwen.
Voorbeeld
Er is alweer een nieuwe managementlaag in het ziekenhuis geïntroduceerd, terwijl er geen geld is om meer mensen aan de bedden te krijgen. Met stenen bouwt men geen houten huizen.
Nieuw
Geen uien maar bieten
[ Bericht 1% gewijzigd door Knip op 28-04-2010 22:35:09 ]
Oorsprong
Deze uitdrukking komt oorspronkelijk uit de Zaanstreek, bekend om zijn (groene) houten huizen. Verreweg de meeste huizen in de Zaanstreek waren van hout in de 18e eeuw. Dit lag voor de hand want de Houthaven in Zaandam was van ongekende omvang. Behalve houthavens was er in die dagen ook een bloeiende industrie Honig, Verkade, Duyvis waren daar begonnen, maar nog veel meer fabrieken, of molens, zeg maar de industrie van die tijd. Om dit werk te kunnen doen werden arbeiders uit de armere streken aangetrokken uit het hele land, ook bijvoorbeeld uit Drenthe. Niet alle nieuwkomers waren even welkom in de Zaanstreek, ook toen al waren er soms problemen met integratie. Met name de Drenthenaren waren minder welkom, deels omdat daar de zogenaamde paupers vandaan kwamen die grote armoede met zich mee brachten maar niet echt een bijdrage konden leveren aan het werk dat gedaan moest worden. Ze werden door sommige Zaankanters eigenlijk als een steen om de nek ervaren. Vanuit het toenmalige gemeentebestuur werd de arbeiders echter opgedragen om uit menslievendheid deze nieuwe Zaankanters als volwaardige collega's te accepteren. Overigens leed de productie van allerhande goederen hier enigszins onder.
betekenis
Niet met iedereen valt goed samen te werken. Als iemand je voor de voeten loopt tijdens het werk, maar wel een evenredig of soms hoger salaris opstrijkt kan je met stenen geen houten huizen bouwen.
Voorbeeld
Er is alweer een nieuwe managementlaag in het ziekenhuis geïntroduceerd, terwijl er geen geld is om meer mensen aan de bedden te krijgen. Met stenen bouwt men geen houten huizen.
Nieuw
Geen uien maar bieten
[ Bericht 1% gewijzigd door Knip op 28-04-2010 22:35:09 ]
Non possumus non loqui
Een overzicht van de uitdrukkingen tot nu toe:
Een steen in je beker vinden
Iemand laten zien waar de hamer hangt
Het boek in de melk dopen
Met appels een kip slachten
Het graan met de sokken dorsen
Weten waar de hamel danst
Een pot vol cadeau doen/krijgen
Iemand de vis langs het been zwaaien
Op levende sloffen lopen
Het kind aan de molenwiek binden
Met een botte schaar is het slecht varkens porren
Bliksem in de koffie hebben
Bij het zesde biggetje de toren omgooien
Het blauw uit de lucht staren
De kribbe over de Lethe sturen
Aardbeien tegen de wind in gooien
De berenpoot over de boeg werpen
Drie rondjes om Java varen
De vlag om de kop binden
Een eitje scheren
De wezel over het veld werpen
De neus van de koe likken
Het groen uit de matten kloppen
Wie om regen vraagt, kan melk verwachten
Wie om regen vraagt, kan melk verwachten (tweede betekenis)
Met een korte rok de zee in gaan
Wie parels zaait, hoeft niet te oogsten
Raapstelen naast schorseneren laten groeien
Drop onder je tong hebben
Drop onder je tong hebben (tweede betekenis)
De polsstok naast je bed vinden
Het zand aan land brengen
De kip door de kolenkit halen
De teen van een kameel tonen
Snoeien voor de zon opkomt
De hennen bij de pinken zetten
Met Hugenoten is het slecht wier steken
Met stenen bouwt men geen houten huizen
En het is wel handig als je ook vermeldt welke uitdrukking bij de uitleg hoort, als er een paar posts tussen uitdrukking en uitleg staan, is dat niet altijd direct duidelijk
.
Een steen in je beker vinden
Iemand laten zien waar de hamer hangt
Het boek in de melk dopen
Met appels een kip slachten
Het graan met de sokken dorsen
Weten waar de hamel danst
Een pot vol cadeau doen/krijgen
Iemand de vis langs het been zwaaien
Op levende sloffen lopen
Het kind aan de molenwiek binden
Met een botte schaar is het slecht varkens porren
Bliksem in de koffie hebben
Bij het zesde biggetje de toren omgooien
Het blauw uit de lucht staren
De kribbe over de Lethe sturen
Aardbeien tegen de wind in gooien
De berenpoot over de boeg werpen
Drie rondjes om Java varen
De vlag om de kop binden
Een eitje scheren
De wezel over het veld werpen
De neus van de koe likken
Het groen uit de matten kloppen
Wie om regen vraagt, kan melk verwachten
Wie om regen vraagt, kan melk verwachten (tweede betekenis)
Met een korte rok de zee in gaan
Wie parels zaait, hoeft niet te oogsten
Raapstelen naast schorseneren laten groeien
Drop onder je tong hebben
Drop onder je tong hebben (tweede betekenis)
De polsstok naast je bed vinden
Het zand aan land brengen
De kip door de kolenkit halen
De teen van een kameel tonen
Snoeien voor de zon opkomt
De hennen bij de pinken zetten
Met Hugenoten is het slecht wier steken
Met stenen bouwt men geen houten huizen
En het is wel handig als je ook vermeldt welke uitdrukking bij de uitleg hoort, als er een paar posts tussen uitdrukking en uitleg staan, is dat niet altijd direct duidelijk
.
Lijkt me best lekkerquote:
.
Al die willen te kaap'ren varen, moeten mannen met baarden zijn.
Hoogachtend,
Erik.
Hoogachtend,
Erik.
Geen uien maar bieten
Oorsprong:
Dir spreekwoord leidt ons naar de Hongerwinter. In de tijd dat voedsel schaars was en het enige dat nog enigszins betaalbaar was waren bloembollen en uien. Zo ook bij het gezin van Jacob de Vries aten ze iedere dag gestoofde uien, bij gebrek aan iets anders en iets beters. Jacob ging iedere dag op zijn fiets de polder in om bij boeren om iets eetbaars te vragen. Op een koude dag reed Jacob weer de polder in op zoek naar iets eetbaars. Zijn bevroren vingers stevig om zijn stuur geklemd en continu bang dat hij een keer aangehouden zou worden reed hij langs het land van boer Jansen. In de sloot zag hi de trekker van boer Jansen op zijn kant in de sloot liggen. Hij zag de boer spartelend onder zijn trekker liggen. Jacob bedacht zich geen moment, sprong van zijn fiets, gooide hem in de berm en sprong de ijskoude sloot in om boer Jansen te redden.
Boer Jansen was Jacob zo dankbaar dat hij hem zijn laatste zak bieten schonk en een flink stuk spek van het varken dat hij net illegaal geslacht had. Helemaal bevangen van de kou kwam Jacob thuis met zijn aanwinst en wist nog bibberend uit de brengen: Vrouw, vandaag hewwen geen uien maar bieten.... De blije gezichten van zijn vrouw en ondervoede kinderen waren onbetaalbaar. Helaas voor Jacob was zijn aanwinst het begin van het einde. Hij kreeg een zware longontsteking en bezweek een week voor de bevrijding.
Betekenis:
Een meevaller na een lange tijd van tegenslag.
Voorbeeld:
De voetbalclub was zo goed als failliet, maar door een gift van de sponsor aten ze geen uien maar bieten
Nieuw Spreekwoord:
Iets rechtbreien met de kartelschaar
Oorsprong:
Dir spreekwoord leidt ons naar de Hongerwinter. In de tijd dat voedsel schaars was en het enige dat nog enigszins betaalbaar was waren bloembollen en uien. Zo ook bij het gezin van Jacob de Vries aten ze iedere dag gestoofde uien, bij gebrek aan iets anders en iets beters. Jacob ging iedere dag op zijn fiets de polder in om bij boeren om iets eetbaars te vragen. Op een koude dag reed Jacob weer de polder in op zoek naar iets eetbaars. Zijn bevroren vingers stevig om zijn stuur geklemd en continu bang dat hij een keer aangehouden zou worden reed hij langs het land van boer Jansen. In de sloot zag hi de trekker van boer Jansen op zijn kant in de sloot liggen. Hij zag de boer spartelend onder zijn trekker liggen. Jacob bedacht zich geen moment, sprong van zijn fiets, gooide hem in de berm en sprong de ijskoude sloot in om boer Jansen te redden.
Boer Jansen was Jacob zo dankbaar dat hij hem zijn laatste zak bieten schonk en een flink stuk spek van het varken dat hij net illegaal geslacht had. Helemaal bevangen van de kou kwam Jacob thuis met zijn aanwinst en wist nog bibberend uit de brengen: Vrouw, vandaag hewwen geen uien maar bieten.... De blije gezichten van zijn vrouw en ondervoede kinderen waren onbetaalbaar. Helaas voor Jacob was zijn aanwinst het begin van het einde. Hij kreeg een zware longontsteking en bezweek een week voor de bevrijding.
Betekenis:
Een meevaller na een lange tijd van tegenslag.
Voorbeeld:
De voetbalclub was zo goed als failliet, maar door een gift van de sponsor aten ze geen uien maar bieten
Nieuw Spreekwoord:
Iets rechtbreien met de kartelschaar
Juin uit Eigen Tuin!
quote:Hij kreeg een zware longontsteking en bezweek een week voor de bevrijding.
!
Al die willen te kaap'ren varen, moeten mannen met baarden zijn.
Hoogachtend,
Erik.
Hoogachtend,
Erik.
Iets rechtbreien met de kartelschaar
Oorsprong:
Dit spreekwoord stamt uit het Midden-Oosten, waar naai-ateliers al honderden jaren een bekend fenomeen zijn. Waar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt, en dus ook in deze ateliers verloopt niet alles altijd even vlekkenloos. Tegenwoordig zijn er allerlei machines die fouten weten te voorkomen of te herstellen, maar aan het begin van de 20e eeuw, toen er nog geen machines in deze ateliers aanwezig waren, zaten vrouwen van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat met de hand te breien, naaien, haken en weven. Als een vrouw dan halverwege een kledingstuk erachter kwam dat ze hartstikke scheef aan het breien/naaien/haken/weven was, had ze natuurlijk geen zin helemaal opnieuw te beginnen. het scheve kledingstuk werd dan met de kartelschaar 'hersteld'. Omdat het in feite natuurlijk nóg minder recht was geworden, was dit kledingstuk dan ook niet meer geschikt als confectiekleding maar belandde het in de bak 'haute couture'. Eéns in de zoveel tijd, als er weer een rijke sjeik in het atelier kwam voor een chique kledingstuk voor één van zijn vrouwen, werd de bak met 'haute couture' tevoorschijn gehaald en werd een verknipt kledingstuk voor veel geld verkocht.
Betekenis:
Iets dat eigenlijk mislukt is zodanig bewerken dat het opzettelijk lijkt en daardoor naar een hogere status getild wordt.
Voorbeeld:
Nadat Van Gogh per ongeluk de gele verfpot omstootte, wist hij het schilderijtje nog met de kartelschaar recht te breien door van de gele vlekken zonnebloemen te maken.
Nieuw Spreekwoord:
Het plakband plakt niet voor niets maar aan één zijde
Oorsprong:
Dit spreekwoord stamt uit het Midden-Oosten, waar naai-ateliers al honderden jaren een bekend fenomeen zijn. Waar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt, en dus ook in deze ateliers verloopt niet alles altijd even vlekkenloos. Tegenwoordig zijn er allerlei machines die fouten weten te voorkomen of te herstellen, maar aan het begin van de 20e eeuw, toen er nog geen machines in deze ateliers aanwezig waren, zaten vrouwen van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat met de hand te breien, naaien, haken en weven. Als een vrouw dan halverwege een kledingstuk erachter kwam dat ze hartstikke scheef aan het breien/naaien/haken/weven was, had ze natuurlijk geen zin helemaal opnieuw te beginnen. het scheve kledingstuk werd dan met de kartelschaar 'hersteld'. Omdat het in feite natuurlijk nóg minder recht was geworden, was dit kledingstuk dan ook niet meer geschikt als confectiekleding maar belandde het in de bak 'haute couture'. Eéns in de zoveel tijd, als er weer een rijke sjeik in het atelier kwam voor een chique kledingstuk voor één van zijn vrouwen, werd de bak met 'haute couture' tevoorschijn gehaald en werd een verknipt kledingstuk voor veel geld verkocht.
Betekenis:
Iets dat eigenlijk mislukt is zodanig bewerken dat het opzettelijk lijkt en daardoor naar een hogere status getild wordt.
Voorbeeld:
Nadat Van Gogh per ongeluk de gele verfpot omstootte, wist hij het schilderijtje nog met de kartelschaar recht te breien door van de gele vlekken zonnebloemen te maken.
Nieuw Spreekwoord:
Het plakband plakt niet voor niets maar aan één zijde
Respectquote:Op woensdag 28 april 2010 23:50 schreef TheSilentEnigma het volgende:
Iets rechtbreien met de kartelschaar
knip
Juin uit Eigen Tuin!
Het plakband plakt niet voor niets aan één zijde.
Oorsprong
In 1914 werden de munitiekisten van Britse soldaten altijd dichtgebonden met een riem. Gedurende de Eerste Wereldoorlog was dit nog steeds zo. Al snel bleek dat deze manier van je kist dicht binden, funest is voor de veiligheid van de soldaat. De handeling duurde zo lang dat je al lang en breed gesneuveld was wanneer je nog aan het hannesen was met de gesp.
Toen de Amerikanen in 1917 de Duitsers de oorlog verklaarden, kwamen er een boel Britse militairen in contact met de yankees. Deze vertelden over een vinding van de Amerikaanse chirurg Horace Day: de plakband. De Britten kwamen op het idee om zelf een soort tape te maken die ze voor hun munitiekisten konden gebruiken.
De jonge Britse korporaal Lawrence Curtis deed lijm op een papieren strip en plakte deze op de munitiekist. Al snel gebruikten de andere militairen in zijn divisie het ook. Maar tijdens een militaire operatie bleek al hoe slecht dit idee was. Het plaksel begon door de dunne strip heen te trekken en je hele handen plakten gedurende de strijd. Je kon je wapen slecht bedienen en er sneuvelden nog meer mensen dan bij de oude methode met de gesp.
Dit verhaal werd in de jaren '20 gepubliceerd in het magazine Time. De Amerikaanse oorlogsveteraan Nathaniel O'Keeffe, die vanaf 1924 in de autoindustrie werkte, vertelde ook nog dat hij nu juist heel veel plakband gebruikt. Hij gebruikte het bij het auto's spuiten, want waar twee kleuren elkaar raakten gebruikte hij tape om te zorgen dat de grens tussen de kleuren netjes en recht was. Hij had ondervonden dat tape die bewerkt was met een soort coating er voor zorgde dat de nare lijm aan de goede kant van de strip zou blijven. Dit was een stuk beter dan de geïmproviseerde tape van zijn buddy Curtis.
Betekenis
Onplezierige zaken moet je zo veel mogelijk proberen te scheiden van het dagelijks leven.
Voorbeeld
De racistische buurman vertelde: "Onze Somalische huishoudster mag van ons niet schoonmaken wanneer er visite is, want het plakband plakt niet voor niets aan één zijde."
En nu:
De emmer in de rietkraag zetten
Oorsprong
In 1914 werden de munitiekisten van Britse soldaten altijd dichtgebonden met een riem. Gedurende de Eerste Wereldoorlog was dit nog steeds zo. Al snel bleek dat deze manier van je kist dicht binden, funest is voor de veiligheid van de soldaat. De handeling duurde zo lang dat je al lang en breed gesneuveld was wanneer je nog aan het hannesen was met de gesp.
Toen de Amerikanen in 1917 de Duitsers de oorlog verklaarden, kwamen er een boel Britse militairen in contact met de yankees. Deze vertelden over een vinding van de Amerikaanse chirurg Horace Day: de plakband. De Britten kwamen op het idee om zelf een soort tape te maken die ze voor hun munitiekisten konden gebruiken.
De jonge Britse korporaal Lawrence Curtis deed lijm op een papieren strip en plakte deze op de munitiekist. Al snel gebruikten de andere militairen in zijn divisie het ook. Maar tijdens een militaire operatie bleek al hoe slecht dit idee was. Het plaksel begon door de dunne strip heen te trekken en je hele handen plakten gedurende de strijd. Je kon je wapen slecht bedienen en er sneuvelden nog meer mensen dan bij de oude methode met de gesp.
Dit verhaal werd in de jaren '20 gepubliceerd in het magazine Time. De Amerikaanse oorlogsveteraan Nathaniel O'Keeffe, die vanaf 1924 in de autoindustrie werkte, vertelde ook nog dat hij nu juist heel veel plakband gebruikt. Hij gebruikte het bij het auto's spuiten, want waar twee kleuren elkaar raakten gebruikte hij tape om te zorgen dat de grens tussen de kleuren netjes en recht was. Hij had ondervonden dat tape die bewerkt was met een soort coating er voor zorgde dat de nare lijm aan de goede kant van de strip zou blijven. Dit was een stuk beter dan de geïmproviseerde tape van zijn buddy Curtis.
Betekenis
Onplezierige zaken moet je zo veel mogelijk proberen te scheiden van het dagelijks leven.
Voorbeeld
De racistische buurman vertelde: "Onze Somalische huishoudster mag van ons niet schoonmaken wanneer er visite is, want het plakband plakt niet voor niets aan één zijde."
En nu:
De emmer in de rietkraag zetten
De emmer in de rietkraag zetten
Oorsprong
Deze uidrukking vindt zijn oorsprong in de sportvisserij. Tot 1976 vond jaarlijks de Vinkeveense Hengelwedstrijd plaats. Sportvissers uit het hele land namen het tegen elkaar op. Wie op die laatste zaterdag van maart de meeste vissen had gevangen, won de Gouden Karper. Dat dit een prestigieuze prijs was, bleek wel uit het feit dat de deelnemers geen middel schuwden om de trofee te winnen. Zo kwam het met enige regelmaat voor dat een visser tijdens het wachten tot een vis hapte, in slaap viel. Andere deelnemers maakten dan van de gelegenheid gebruik om kinderen uit de buurt vijf gulden te geven en de emmer met vis van een snurkende concurrent leeg te roven.
Om de gevangen buit te beschermen, besloten sommige vissers om de gevangen buit te verstoppen tussen het riet. De emmer werd dan in de rietkraag gezet. Nu moest je alleen goed uitkijken, want de emmer stond daar zelden stabiel. De bodem was bedenkt met modder of water, en de rietstengels stonden zo dicht op elkaar dat je de emmer er echt tussen moest proppen. Deze methode faalde dan ook zeer vaak, doordat de emmer omviel en de vissen konden ontsnappen. Als de arme visser dan aan het eind van de dag zijn lege emmer inleverde, waren vaak de beteuterde woorden 'ik heb de emmer in de rietkraag gezet' te horen wanneer de jury vroeg waarom de emmer leeg was.
Betekenis
Iets waardevols verliezen, omdat je het wilde beschermen tegen je concurrenten.
Voorbeeld
Sander was zo jaloers als andere mannen naar zijn vriendin keken, dat hij er eens eentje heeft uitgescholden. Hij zette toen de emmer in de rietkraag, want zijn vriendin maakte het daarom uit.
De volgende:
De pap met de trechter opdienen
Oorsprong
Deze uidrukking vindt zijn oorsprong in de sportvisserij. Tot 1976 vond jaarlijks de Vinkeveense Hengelwedstrijd plaats. Sportvissers uit het hele land namen het tegen elkaar op. Wie op die laatste zaterdag van maart de meeste vissen had gevangen, won de Gouden Karper. Dat dit een prestigieuze prijs was, bleek wel uit het feit dat de deelnemers geen middel schuwden om de trofee te winnen. Zo kwam het met enige regelmaat voor dat een visser tijdens het wachten tot een vis hapte, in slaap viel. Andere deelnemers maakten dan van de gelegenheid gebruik om kinderen uit de buurt vijf gulden te geven en de emmer met vis van een snurkende concurrent leeg te roven.
Om de gevangen buit te beschermen, besloten sommige vissers om de gevangen buit te verstoppen tussen het riet. De emmer werd dan in de rietkraag gezet. Nu moest je alleen goed uitkijken, want de emmer stond daar zelden stabiel. De bodem was bedenkt met modder of water, en de rietstengels stonden zo dicht op elkaar dat je de emmer er echt tussen moest proppen. Deze methode faalde dan ook zeer vaak, doordat de emmer omviel en de vissen konden ontsnappen. Als de arme visser dan aan het eind van de dag zijn lege emmer inleverde, waren vaak de beteuterde woorden 'ik heb de emmer in de rietkraag gezet' te horen wanneer de jury vroeg waarom de emmer leeg was.
Betekenis
Iets waardevols verliezen, omdat je het wilde beschermen tegen je concurrenten.
Voorbeeld
Sander was zo jaloers als andere mannen naar zijn vriendin keken, dat hij er eens eentje heeft uitgescholden. Hij zette toen de emmer in de rietkraag, want zijn vriendin maakte het daarom uit.
De volgende:
De pap met de trechter opdienen
ok ik doe het welquote:Op vrijdag 30 april 2010 10:19 schreef DaMart het volgende:
Niemand die pap met de trechter opdient?.
Moet ik een andere bedenken?
De pap met de trechter opdienen
Oorsprong
Het katholicisme kent een lange traditie van zelfkastijding. Enkele katholieken, van paus Johannes Paulus II tot de vroegste monniken, geselden zichzelf als boetedoening voor het lijden van Jezus Christus. Minder bekend is dat de Orde van Abcisdomini rond 1700 ook aan zelfkastijding deed, maar dan niet het gebruikelijke geselen. Ze aten hun eten gepureerd en lieten het door een lange trechter in hun keel glijden. Dit om henzelf niet te trots te laten voelen wanneer ze hun eigen eten hadden verbouwd en klaargemaakt. Ze moesten God dankbaar zijn dat hij hen aan dit eten had geholpen. Zo ervoeren de monniken nederigheid in het aangezicht van God wanneer zij zich op deze ongemakkelijke wijze vol lieten lopen met gepureerd eten.
Dit deed denken aan hoe ganzen werden (en nog steeds worden) volgepropt bij het kweken van een vettige ganzenlever. Deze monniken droegen dan ook "ganzenbroeders" als bijnaam. De ganzenbroeders hadden ook een eigen herberg in het Limburgse dorp Gulpen. Reizigers konden hier een maaltijd nuttigen op voorwaarde dat ze net zo aten als de ganzenbroeders. Een bord met pap werd samen met een trechter opgediend. Aten de reizigers met hun handen, wat vaak voor kwam omdat ze niet bekend waren met de ganzenbroeders, dan ontstond in het dorp een heksenjacht op de ketter die "so mackelyck in het leefen staet en nicht vreescht voor den Here". De verbaasde vreemdeling stond een wisse dood tegemoet.
Betekenis
Van iemand eisen dat hij het moeilijker maakt dan het is.
Voorbeeld
De vader vond dat zijn zoon de specie met de kleine emmer moest versjouwen, want wanneer hij de kruiwagen zou gebruiken zou dat niet de pap met de trechter opdienen.
En nu:
Een burgemeester bij de Sinterklaasintocht in oorlogstijd zijn.
[ Bericht 0% gewijzigd door Dichtpiet. op 30-04-2010 15:44:46 ]
Oorsprong
Het katholicisme kent een lange traditie van zelfkastijding. Enkele katholieken, van paus Johannes Paulus II tot de vroegste monniken, geselden zichzelf als boetedoening voor het lijden van Jezus Christus. Minder bekend is dat de Orde van Abcisdomini rond 1700 ook aan zelfkastijding deed, maar dan niet het gebruikelijke geselen. Ze aten hun eten gepureerd en lieten het door een lange trechter in hun keel glijden. Dit om henzelf niet te trots te laten voelen wanneer ze hun eigen eten hadden verbouwd en klaargemaakt. Ze moesten God dankbaar zijn dat hij hen aan dit eten had geholpen. Zo ervoeren de monniken nederigheid in het aangezicht van God wanneer zij zich op deze ongemakkelijke wijze vol lieten lopen met gepureerd eten.
Dit deed denken aan hoe ganzen werden (en nog steeds worden) volgepropt bij het kweken van een vettige ganzenlever. Deze monniken droegen dan ook "ganzenbroeders" als bijnaam. De ganzenbroeders hadden ook een eigen herberg in het Limburgse dorp Gulpen. Reizigers konden hier een maaltijd nuttigen op voorwaarde dat ze net zo aten als de ganzenbroeders. Een bord met pap werd samen met een trechter opgediend. Aten de reizigers met hun handen, wat vaak voor kwam omdat ze niet bekend waren met de ganzenbroeders, dan ontstond in het dorp een heksenjacht op de ketter die "so mackelyck in het leefen staet en nicht vreescht voor den Here". De verbaasde vreemdeling stond een wisse dood tegemoet.
Betekenis
Van iemand eisen dat hij het moeilijker maakt dan het is.
Voorbeeld
De vader vond dat zijn zoon de specie met de kleine emmer moest versjouwen, want wanneer hij de kruiwagen zou gebruiken zou dat niet de pap met de trechter opdienen.
En nu:
Een burgemeester bij de Sinterklaasintocht in oorlogstijd zijn.
[ Bericht 0% gewijzigd door Dichtpiet. op 30-04-2010 15:44:46 ]
oeps, geëdit!quote:Op vrijdag 30 april 2010 10:49 schreef DaMart het volgende:
[..]
En heb je nog een nieuwe uitdrukking?
leuk topic om te lezen zo op een overwerkdag. Als ik genoeg inspiratie heb zal ik me ook eens wagen aan een verklaring...
Een burgemeester bij de Sinterklaasintocht in oorlogstijd zijn
Oorsprong
Deze uitdrukking stamt, niet verwonderlijk, uit de tweede wereldoorlog.
In 1944 na de Operatie Marketgarden was Arnhem een spookstad geworden. De Arnhemse bevolking was op last van de bezetter geëvacueerd. Slechts enkele buitenwijken waren nog bewoond, maar de binnenstad van Arnhem was een dode stad geworden, waarin alleen enkele Duitsers en wat klaaglijk miauwende katten nog enig leven veroorzaakten. Je voestappen klonken hol door de straten en knarsten bij iedere stap door de grote hoeveelheden glas op de weg. De evacués waren vertrokken met achterlating van al hun have en goed en hadden in de nabijgelegen plaatsen hun toevlucht gezocht. Omdat er bij de gastgezinnen ook bittere armoede heerste waren de Arnhemmers genoodzaakt om op de één of andere wijze ervoor te zorgen dat er nog iets van voedsel, kolen, of zaken van waarde werd ingebracht. De meest voor de hand liggende oplossing was om, illegaal, langs de Duitse bewakers te glippen en hun huizen te bezoeken, op zoek naar aardappelen, kolen en alles wat enige waarde had, zodat dat verhandeld kon worden. Bijkomend gevolg was dat er plunderingen plaatsvonden. Zodra iemand, in welk leegstaand huis dan ook, iets van waarde aantrof, eigende hij zich dat toe. Ook de Duitsers hadden door dat er iets te halen viel en deden mee aan deze plunderpraktijken. Dit nam zulke ernstige vormen aan dat NSB burgemeester Arjen Schermer zijn afschuw erover uitsprak. Niet dat het hielp overigens, de mensen verkeerden in erbarmelijke omstandigheden en lieten zich moeilijk de les lezen.
Burgemeester Schermer trok zich vooral het lot van de kinderen van de evacués aan. Zij moesten toch niet het slachtoffer worden van de “subversieve praktijken van het bolsjewistische scrapuul” zoals hij het noemde. Ook vanwege het feit dat hij onder de Arnhemse bevolking (vooral na Dolle Dinsdag) weinig sympathie genoot besloot hij om eigenhandig een “liefdadigheidsactie vanuit den symphatieken Winterhulp” op touw te zetten. Hij zou, verkleed als Sinterklaas ( het was inmiddels eind november) de plaatsen bezoeken waar de meeste evacués zich bevonden, om aldaar de meest nodige zaken aan de bevolking uit te delen. Deze nodige zaken haalde hij echter van de plaatsen die het meest voor de hand lagen: de woningen van de gevluchte Arnhemmers. De intocht daarbij gebeurde niet, zoals bij een Sinterklaasintocht gebruikelijk was, met een stoomboot of op een paard, maar in een motor met zijspan van de Duitse Wehrmacht. Vanwege het gebrek aan allerlei zaken beschikte burgemeester Schermer ook niet over een Sinterklaaskostuum. Een geïmproviseerde mantel van een bordeuauxrood veloursgordijn, een mijter waarop het kruis ontbrak (zoiets zou in deze tijd ook niet geaccepteerd worden), een baard van vervilt schapenwol konden de identiteit van de burgemeester niet verhullen. De chauffer van de motorfiets (de “Sint” zat in het zijspan) was bovendien gekleed in een Duits legeruniform. De Duitse chauffeur had principiële bezwaren om verkleed als “Schwartze” over straat te gaan. Door dit alles werd de Sint en zijn Piet door de bevolking verafschuwd en door de kinderen als ongeloofwaardig bevonden. In plaats van de verwachte toejuichingen en kindergezang vielen verwensingen en zeer grove scheldwoorden hem ten deel. De sfeer werd op een gegeven moment zelf zo grimmig, dat de Sint en zijn piet, onder politiebegeleiding rechtsomkeert moesten maken. Wel echter met achterlating van de “cadeaus”, de van de Arnhemmers geroofde zaken, die de omstanders zich toeëigenden.
Betekenis
Over andermans rug sympathiek proberen over te komen, maar ontmaskerd worden.
Voorbeeld
Toen de Minister van Financiën de gedupeerde spaarders schadeloos stelde, leek dit aanvankelijk sympathiek. Toen echter bleek dat deze schadeloos stelling gefinancierd werd vanuit de algehele middelen en een belastingverhoging tot gevolg had werd zijn positie onhoudbaar en kwam zelf het kabinet ten val. Het was zelf zo erg dat hij genoodzaakt was zich uit de politiek terug te trekken. De Minister was burgemeester bij een Sinterklaasintocht in oorlogstijd geweest.
Nieuwe
Een haar in zijn glas vinden.
Oorsprong
Deze uitdrukking stamt, niet verwonderlijk, uit de tweede wereldoorlog.
In 1944 na de Operatie Marketgarden was Arnhem een spookstad geworden. De Arnhemse bevolking was op last van de bezetter geëvacueerd. Slechts enkele buitenwijken waren nog bewoond, maar de binnenstad van Arnhem was een dode stad geworden, waarin alleen enkele Duitsers en wat klaaglijk miauwende katten nog enig leven veroorzaakten. Je voestappen klonken hol door de straten en knarsten bij iedere stap door de grote hoeveelheden glas op de weg. De evacués waren vertrokken met achterlating van al hun have en goed en hadden in de nabijgelegen plaatsen hun toevlucht gezocht. Omdat er bij de gastgezinnen ook bittere armoede heerste waren de Arnhemmers genoodzaakt om op de één of andere wijze ervoor te zorgen dat er nog iets van voedsel, kolen, of zaken van waarde werd ingebracht. De meest voor de hand liggende oplossing was om, illegaal, langs de Duitse bewakers te glippen en hun huizen te bezoeken, op zoek naar aardappelen, kolen en alles wat enige waarde had, zodat dat verhandeld kon worden. Bijkomend gevolg was dat er plunderingen plaatsvonden. Zodra iemand, in welk leegstaand huis dan ook, iets van waarde aantrof, eigende hij zich dat toe. Ook de Duitsers hadden door dat er iets te halen viel en deden mee aan deze plunderpraktijken. Dit nam zulke ernstige vormen aan dat NSB burgemeester Arjen Schermer zijn afschuw erover uitsprak. Niet dat het hielp overigens, de mensen verkeerden in erbarmelijke omstandigheden en lieten zich moeilijk de les lezen.
Burgemeester Schermer trok zich vooral het lot van de kinderen van de evacués aan. Zij moesten toch niet het slachtoffer worden van de “subversieve praktijken van het bolsjewistische scrapuul” zoals hij het noemde. Ook vanwege het feit dat hij onder de Arnhemse bevolking (vooral na Dolle Dinsdag) weinig sympathie genoot besloot hij om eigenhandig een “liefdadigheidsactie vanuit den symphatieken Winterhulp” op touw te zetten. Hij zou, verkleed als Sinterklaas ( het was inmiddels eind november) de plaatsen bezoeken waar de meeste evacués zich bevonden, om aldaar de meest nodige zaken aan de bevolking uit te delen. Deze nodige zaken haalde hij echter van de plaatsen die het meest voor de hand lagen: de woningen van de gevluchte Arnhemmers. De intocht daarbij gebeurde niet, zoals bij een Sinterklaasintocht gebruikelijk was, met een stoomboot of op een paard, maar in een motor met zijspan van de Duitse Wehrmacht. Vanwege het gebrek aan allerlei zaken beschikte burgemeester Schermer ook niet over een Sinterklaaskostuum. Een geïmproviseerde mantel van een bordeuauxrood veloursgordijn, een mijter waarop het kruis ontbrak (zoiets zou in deze tijd ook niet geaccepteerd worden), een baard van vervilt schapenwol konden de identiteit van de burgemeester niet verhullen. De chauffer van de motorfiets (de “Sint” zat in het zijspan) was bovendien gekleed in een Duits legeruniform. De Duitse chauffeur had principiële bezwaren om verkleed als “Schwartze” over straat te gaan. Door dit alles werd de Sint en zijn Piet door de bevolking verafschuwd en door de kinderen als ongeloofwaardig bevonden. In plaats van de verwachte toejuichingen en kindergezang vielen verwensingen en zeer grove scheldwoorden hem ten deel. De sfeer werd op een gegeven moment zelf zo grimmig, dat de Sint en zijn piet, onder politiebegeleiding rechtsomkeert moesten maken. Wel echter met achterlating van de “cadeaus”, de van de Arnhemmers geroofde zaken, die de omstanders zich toeëigenden.
Betekenis
Over andermans rug sympathiek proberen over te komen, maar ontmaskerd worden.
Voorbeeld
Toen de Minister van Financiën de gedupeerde spaarders schadeloos stelde, leek dit aanvankelijk sympathiek. Toen echter bleek dat deze schadeloos stelling gefinancierd werd vanuit de algehele middelen en een belastingverhoging tot gevolg had werd zijn positie onhoudbaar en kwam zelf het kabinet ten val. Het was zelf zo erg dat hij genoodzaakt was zich uit de politiek terug te trekken. De Minister was burgemeester bij een Sinterklaasintocht in oorlogstijd geweest.
Nieuwe
Een haar in zijn glas vinden.
Non possumus non loqui
Een haar in zijn glas vinden
Oorsprong
Net als veel van de zegswijzen hierboven kent een haar in zijn glas vinden zijn oorsprong dichter bij het heden dan men van spreekwoorden gewoon is.
Begin jaren '50 van de vorige eeuw was de hedentendage bekende muziekant Ray Charles niet meer dan een jongen van een jaar of 20 die bij lange na niet rond kon komen van zijn talenten. In de hoop door te breken liep Ray avond aan avond de kroegen in de omgeving af om daar mee te doen aan 'open mic nights'. Na die optredens bleef hij vaak nog wat drinken in de hoop nog een gesprek aan te kunnen knopen met een aanwezige talentscout/bobo van een platenlabel.
Tijdens één van die avonden had de jongeman al een glas drinken besteld voor hij zich bedacht dat hij helemaal geen geld meer had. Hij dacht onder de rekening uit te kunnen komen door één van de oudste trucs in het boekje ten uitvoer te brengen.
Hij trok een haar uit zijn (toen nog weelderige) haardos en deponeerde deze in zijn glas. Daarna wente hij een ober en zei (vrij vertaald) tegen hem "Er zit een haar in mijn drankje".
In eerste instantie was de kelner van plan hem een nieuw drankje van het huis te geven, totdat deze een opmerkelijke ontdekking deed. Uit het glas tomatensap was overduidelijk nog niet gedronken (er zaten immers nog geen rode strepen aan de randen en wanden van het glas). Bovendien stond er een rood-wit gestreepte blindenstok tegen de tafel geleund. Ineens kreeg hij een helder moment en zei tegen de jonge Ray: "Meneer, ik vind het knap van u dat u, zonder te kijken en voelen, kunt vaststellen dat er een haar in uw glas zit. Ik heb echter ook sterk het vermoeden dat u die er zelf in heeft gedaan. Bovendien, even voor uw informatie, Ik ben kaal, net zoals de barman".
Verslagen, betrapt en beschaamd droop Ray af.
betekenis
Proberen iemand te misleiden maar keihard door de mand vallen
voorbeeld
Met de chocoladevlekken nog om zijn mond vertelde de kleuter aan zijn moeder dat hij echt niet de Mars die op tafel lag had opgegeten. Vond hij even een haar in zijn glas...
volgende
De beurs met riet dichtbinden
[ Bericht 96% gewijzigd door SummerBreeze op 30-04-2010 16:00:55 ]
Oorsprong
Net als veel van de zegswijzen hierboven kent een haar in zijn glas vinden zijn oorsprong dichter bij het heden dan men van spreekwoorden gewoon is.
Begin jaren '50 van de vorige eeuw was de hedentendage bekende muziekant Ray Charles niet meer dan een jongen van een jaar of 20 die bij lange na niet rond kon komen van zijn talenten. In de hoop door te breken liep Ray avond aan avond de kroegen in de omgeving af om daar mee te doen aan 'open mic nights'. Na die optredens bleef hij vaak nog wat drinken in de hoop nog een gesprek aan te kunnen knopen met een aanwezige talentscout/bobo van een platenlabel.
Tijdens één van die avonden had de jongeman al een glas drinken besteld voor hij zich bedacht dat hij helemaal geen geld meer had. Hij dacht onder de rekening uit te kunnen komen door één van de oudste trucs in het boekje ten uitvoer te brengen.
Hij trok een haar uit zijn (toen nog weelderige) haardos en deponeerde deze in zijn glas. Daarna wente hij een ober en zei (vrij vertaald) tegen hem "Er zit een haar in mijn drankje".
In eerste instantie was de kelner van plan hem een nieuw drankje van het huis te geven, totdat deze een opmerkelijke ontdekking deed. Uit het glas tomatensap was overduidelijk nog niet gedronken (er zaten immers nog geen rode strepen aan de randen en wanden van het glas). Bovendien stond er een rood-wit gestreepte blindenstok tegen de tafel geleund. Ineens kreeg hij een helder moment en zei tegen de jonge Ray: "Meneer, ik vind het knap van u dat u, zonder te kijken en voelen, kunt vaststellen dat er een haar in uw glas zit. Ik heb echter ook sterk het vermoeden dat u die er zelf in heeft gedaan. Bovendien, even voor uw informatie, Ik ben kaal, net zoals de barman".
Verslagen, betrapt en beschaamd droop Ray af.
betekenis
Proberen iemand te misleiden maar keihard door de mand vallen
voorbeeld
Met de chocoladevlekken nog om zijn mond vertelde de kleuter aan zijn moeder dat hij echt niet de Mars die op tafel lag had opgegeten. Vond hij even een haar in zijn glas...
volgende
De beurs met riet dichtbinden
[ Bericht 96% gewijzigd door SummerBreeze op 30-04-2010 16:00:55 ]
De spink bij de flor trachelen
Oorsprong
In de Nederlandse Gouden Eeuw was er, dankzij de fortuinen die gemaakt werden in de overzeese handel, een bloeiende markt voor allerhande kunstenaars. Waar kunstenaars eerder sappelende ambachtslieden waren die dankbaar moesten zijn dat ze een opdracht kregen, ontstond nu de situatie dat schilders zich konden permitteren opdrachten te weigeren. Voor opdrachtgevers werd het een éér om een schilderij te mogen laten maken door een hippe / veelgevraagde schilder. Het werd voor kunstenaars aantrekkelijk zich "te profileren", het begin van het nu onlosmakelijke aan het ambacht verbonden geachte kunstenaarsgedrag en - mentaliteit.
Een van de eerste kunstenaars die hierbij garen wist te spinnen, T. Tijn (1612 - 1672), legde zich toe op diepzinnig zwatelen om opdrachten te verwerven. Algemeen wordt aangenomen dat hij de tulpenmanie (1634-1637) grondig heeft geanalyseerd en hierop theorieën omtrent speculatie (en wat we tegenwoordig aanduiden als marketing) heeft gebaseerd. Hierover zijn ook enige notities van zijn hand bewaard gebleven. Dankzij overredingskracht wist hij in de handel plots rijkgeworden kooplieden zonder veel culturele bagage ervan te overtuigen dat een schilderij van Tijn een bijzonder begerenswaardig object was.
De schilderijen van Tijn werden geacht de door Tijn veelbesproken trillingen weer te geven, waarbij deze dan een verbinding legden tussen de juist ontdekte en geëxploiteerde "nieuwe" wereld vol schatten en barbaren en de eigen Europese beschaving. Het verbinden van deze trillingen werd aangeduid als trachelen, vrij naar trachea. De spink en de flor staan vaak vermeld in bij de schilderijen bewaarde aanprijzingen van dhr Tijn, onduidelijk is of dit een soort offertes of verklaringen achteraf waren. Uit nagelaten brieven aan familie blijkt dat spink een door Tijn gehanteerde term was waarmee hij zijn clientèle uitmaakte voor spinnenkoppen, terwijl flor een niet ongebruikelijke afkorting is voor florijn.
Vanaf 1640 boekt Tijn grote succesen en zijn veel schilderijen van zijn hand bij de nouveau riche terecht gekomen. Vanaf 1665 koopt praktisch niemand nog een Tijn, nadat er meer aandacht ontstond voor de kwalitatieve waarde van een schilderij werd de mening gemeengoed dat Tijn een waardeloze prutser was. Veel werk is daarna verloren gegaan; heden ten dage wordt Tijn gezien als een van de eerste holistische kunstenaars en leveren de enkele overgeleverde werken recordbedragen op.
Betekenis
Een hoop diepzinnig klinkende onzin ten beste geven in de hoop een waardeloos product te slijten.
Voorbeeld
Om dit product aan de man te brengen zullen we de spink bij de flor moeten trachelen!
Oorsprong
In de Nederlandse Gouden Eeuw was er, dankzij de fortuinen die gemaakt werden in de overzeese handel, een bloeiende markt voor allerhande kunstenaars. Waar kunstenaars eerder sappelende ambachtslieden waren die dankbaar moesten zijn dat ze een opdracht kregen, ontstond nu de situatie dat schilders zich konden permitteren opdrachten te weigeren. Voor opdrachtgevers werd het een éér om een schilderij te mogen laten maken door een hippe / veelgevraagde schilder. Het werd voor kunstenaars aantrekkelijk zich "te profileren", het begin van het nu onlosmakelijke aan het ambacht verbonden geachte kunstenaarsgedrag en - mentaliteit.
Een van de eerste kunstenaars die hierbij garen wist te spinnen, T. Tijn (1612 - 1672), legde zich toe op diepzinnig zwatelen om opdrachten te verwerven. Algemeen wordt aangenomen dat hij de tulpenmanie (1634-1637) grondig heeft geanalyseerd en hierop theorieën omtrent speculatie (en wat we tegenwoordig aanduiden als marketing) heeft gebaseerd. Hierover zijn ook enige notities van zijn hand bewaard gebleven. Dankzij overredingskracht wist hij in de handel plots rijkgeworden kooplieden zonder veel culturele bagage ervan te overtuigen dat een schilderij van Tijn een bijzonder begerenswaardig object was.
De schilderijen van Tijn werden geacht de door Tijn veelbesproken trillingen weer te geven, waarbij deze dan een verbinding legden tussen de juist ontdekte en geëxploiteerde "nieuwe" wereld vol schatten en barbaren en de eigen Europese beschaving. Het verbinden van deze trillingen werd aangeduid als trachelen, vrij naar trachea. De spink en de flor staan vaak vermeld in bij de schilderijen bewaarde aanprijzingen van dhr Tijn, onduidelijk is of dit een soort offertes of verklaringen achteraf waren. Uit nagelaten brieven aan familie blijkt dat spink een door Tijn gehanteerde term was waarmee hij zijn clientèle uitmaakte voor spinnenkoppen, terwijl flor een niet ongebruikelijke afkorting is voor florijn.
Vanaf 1640 boekt Tijn grote succesen en zijn veel schilderijen van zijn hand bij de nouveau riche terecht gekomen. Vanaf 1665 koopt praktisch niemand nog een Tijn, nadat er meer aandacht ontstond voor de kwalitatieve waarde van een schilderij werd de mening gemeengoed dat Tijn een waardeloze prutser was. Veel werk is daarna verloren gegaan; heden ten dage wordt Tijn gezien als een van de eerste holistische kunstenaars en leveren de enkele overgeleverde werken recordbedragen op.
Betekenis
Een hoop diepzinnig klinkende onzin ten beste geven in de hoop een waardeloos product te slijten.
Voorbeeld
Om dit product aan de man te brengen zullen we de spink bij de flor moeten trachelen!
ik moet verrassend weinig
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
Es ist heute schlecht und wird nun täglich schlechter werden, – bis das Schlimmste kommt
Ik ben druk aan het schrijven, maar aan het werk, dus het moeten even tussendoor gebeuren. Bijna klaar though
@Sigme
Jammer dat de Bovenbaas met zijn Groot Denkraam is gaan ipsen. Hij zou je op zijn minst een eenvoudige doch voedzame maaltijd aanbieden, als je begrijpt wat ik bedoel.
Jammer dat de Bovenbaas met zijn Groot Denkraam is gaan ipsen. Hij zou je op zijn minst een eenvoudige doch voedzame maaltijd aanbieden, als je begrijpt wat ik bedoel.
Non possumus non loqui
De beurs met riet dichtbinden
Oorsprong:
Dit gezegde stamt uit het tijdperk dat er nog volop veen werd gestoken in het oosten van Nederland. Hele gezinnen werkten keihard voor een hongerloontje, en vaak konden ze van het verdiende loon niet rondkomen.
Vooral de groep mensen die waren aangenomen om de bovenlaag af te steken om het veen bloot te leggen werden het slechtst betaald. Het was in die tijd een doodzonde om iets mee naar huis te nemen, en als iemand betrapt werd volgde ontslag op staande voet.
Bij het wegsteken van de bovenlaag moesten dikwijls grote rietvelden worden weggehaald. En hoewel het erg gevaarlijk was moesten de afgestolen pollen verbrand worden. Maar het riet werd ook gebruikt om daken op de plaggenhutten te maken. Het maken van die daken was een nevenfunctie van de rietstekers.
Uiteindelijk hadden ze iets gevonden: ze maakten de rieten daken extra dik, maar niet zo dik dat het opviel.
's Avonds als het donker was keerden ze terug naar de hutten en haalden het riet dat ze extra hadden ingestoken weer uit de daken en namen het mee naar huis.
Thuis werden de meest uiteenlopende dingen gevlochten die dan weer verkocht konden worden. Zo vulden ze hun inkomen aan en was er in ieder geval voldoende eten op de plank.
Betekenis:
Goederen achterover drukken om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen
Voorbeeld:
Voor een goede fooi kneep de vuilnisman wel eens een oogje toe, om de beurs met riet dicht te binden.
Nieuw gezegde:
Stroop op de koelkast smeren
Oorsprong:
Dit gezegde stamt uit het tijdperk dat er nog volop veen werd gestoken in het oosten van Nederland. Hele gezinnen werkten keihard voor een hongerloontje, en vaak konden ze van het verdiende loon niet rondkomen.
Vooral de groep mensen die waren aangenomen om de bovenlaag af te steken om het veen bloot te leggen werden het slechtst betaald. Het was in die tijd een doodzonde om iets mee naar huis te nemen, en als iemand betrapt werd volgde ontslag op staande voet.
Bij het wegsteken van de bovenlaag moesten dikwijls grote rietvelden worden weggehaald. En hoewel het erg gevaarlijk was moesten de afgestolen pollen verbrand worden. Maar het riet werd ook gebruikt om daken op de plaggenhutten te maken. Het maken van die daken was een nevenfunctie van de rietstekers.
Uiteindelijk hadden ze iets gevonden: ze maakten de rieten daken extra dik, maar niet zo dik dat het opviel.
's Avonds als het donker was keerden ze terug naar de hutten en haalden het riet dat ze extra hadden ingestoken weer uit de daken en namen het mee naar huis.
Thuis werden de meest uiteenlopende dingen gevlochten die dan weer verkocht konden worden. Zo vulden ze hun inkomen aan en was er in ieder geval voldoende eten op de plank.
Betekenis:
Goederen achterover drukken om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen
Voorbeeld:
Voor een goede fooi kneep de vuilnisman wel eens een oogje toe, om de beurs met riet dicht te binden.
Nieuw gezegde:
Stroop op de koelkast smeren
Juin uit Eigen Tuin!
