abonnement Unibet Coolblue
pi_159550453
quote:
1s.gif Op donderdag 14 januari 2016 14:12 schreef Perrin het volgende:

[..]

Nogal een aanname, vind ik. We stralen volgens mij alleen maar op meer en meer golflengtes gegevens door de lucht tot nu toe.
Inderdaad, en dat zullen we waarschijnlijk nog heel erg lang blijven doen. Satellieten en zo.
ING en ABN investeerden honderden miljoenen euro in DAPL.
#NoDAPL
  FOK!-Schrikkelbaas zondag 31 januari 2016 @ 20:09:00 #127
1972 Swetsenegger
Egocentrische Narcist
pi_159551493
quote:
0s.gif Op donderdag 14 januari 2016 14:06 schreef puzz3l44r het volgende:
Ik dacht dat de meest logisch klinkende verklaring voor de Fermi paradox was, dat beschavingen waarschijnlijk gewoon te kort radiosignalen uitzenden. De mensheid bestaat, wat, 15000 jaar? En in al die tijd hebben we nog maar sinds de vorige eeuw radiosignalen. En we zijn er nu al weer mee aan het stoppen, want alles is tegenwoordig kabel of point-to-point met lasers etc.

En als we naar de leeftijd van de aarde kijken is er in miljarden jaren maar een eeuw sprake van radiosignalen geweest. Dat is op die schaal alsof je een keer in je leven boe roept midden in de oceaan en dan maar hopen dat er dan net iemand langsdrijft die het hoort.

Dat werkt andersom natuurlijk net zo. Daarom horen we niks.
Nou niet echt. Aarde is relatief jong. Volgens de Fermi paradox zou het moeten krioelen van intelligent buitenaards leven om ons heen die we zouden moeten opmerken. Ook zonder radiosignalen. Maar.... ze zijn er niet. Dus weer de vraag 'Where is everybody'.

Zeker in combinatie met de great filter theorie interessant leesvoer.
http://waitbutwhy.com/2014/05/fermi-paradox.html
pi_161163010
31-03-2016

Jacht naar leven breidt zich uit naar 20.000 rode dwergen

Het SETI-instituut dat op zoek is naar buitenaards leven heeft haar jachtgebied uitgebreid en wel met 20.000 rode dwergen!

Het SETI-instituut is al jaren op zoek naar radiosignalen afkomstig van buitenaardse wezens. Maar die zoektocht – die tot op heden vruchteloos is – was eigenlijk altijd gericht op zonachtige sterren en hun omgeving. Maar nu gaat het instituut het over een andere boeg gooien: SETI richt de pijlen op 20.000 rode dwergen en hun omgeving.

Zonachtige sterren
“Rode dwergen hebben in het verleden weinig aandacht gekregen van SETI-wetenschappers,” erkent onderzoeker Jon Richards. “Dat komt doordat wetenschappers aannamen dat andere intelligente soorten zich zouden bevinden op planeten die draaien rond sterren die vergelijkbaar zijn met onze zon.”


Een artistieke impressie van een planeet die cirkelt rond een rode dwerg. Afbeelding: NASA / ESA / G. Bacon (STScI).

Twee redenen
Er zijn twee redenen waarom onderzoekers lang dachten dat de omgeving van rode dwergen niet geschikt is voor het ontstaan en in standhouden van (intelligent) buitenaards leven. Beide redenen hebben alles te maken met de leefbare zone rond een rode dwerg. De leefbare zone is een denkbeeldige zone rond een ster. Eventuele planeten in deze zone ontvangen precies genoeg licht en dus warmte van hun ster om ‘leefbaar’ te zijn, dat wil zeggen: vloeibaar water te bevatten. Omdat rode dwergen veel kleiner zijn en minder licht en warmte afgeven dan bijvoorbeeld onze zon, zou je denken dat de leefbare zone rond een rode dwerg smaller is en de kans dat er een leefbare planeet rond zo’n ster draait ook kleiner is.

En dan de tweede reden: zelfs als er in die smalle leefbare zone een planeet te vinden is, dan is deze waarschijnlijk toch niet leefbaar, zo stelden onderzoekers. Omdat een rode dwerg weinig warmte afgeeft, bevindt de leefbare zone zich dicht bij de ster. Dat betekent dat ook de afstand tussen een planeet in die leefbare zone en de ster vrij klein is. Zo klein dat de planeet waarschijnlijk een synchrone rotatie kent. Dat wil zeggen dat altijd dezelfde zijde van die planeet op de ster gericht is. Het resultaat: de ene kant van de planeet is gloeiend heet en de ander zijde is veel kouder. Niet direct de beste plek voor het ontstaan en in standhouden van leven.

Oceanen en atmosferen
Maar toch gaat SETI nu dus op jacht naar leven nabij rode dwergen. Waarom? Recent onderzoek toont aan dat er op planeten rond rode dwergen leven mogelijk is, zelfs wanneer ze continu dezelfde zijde op die rode dwerg gericht hebben. Zolang die planeten maar oceanen en atmosferen hebben. Die atmosfeer of oceanen kunnen namelijk hitte van de dagzijde (de zijde die continu op de ster gericht is) naar de nachtzijde verplaatsen, waardoor toch een groot deel van de planeet leefbaar is.

.
Drie planeten rond een rode dwerg. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.

Ouder
Nu recent onderzoek aantoont dat leven rond rode dwergen helemaal niet uitgesloten is, is dit eigenlijk de beste plek om op zoek te gaan naar intelligent leven. Rode dwergen zijn gemiddeld miljarden jaren ouder dan zonachtige sterren. “Oudere zonnestelsels hebben veel meer tijd gehad om intelligente soorten voort te brengen,” benadrukt onderzoeker Seth Shostak.
Bovendien heeft recent onderzoek aangetoond dat ongeveer een zesde tot de helft van alle rode dwergen een planeet bezitten die zich in de leefbare zone bevindt. “Ongeveer driekwart van alle sterren zijn rode dwergen,” legt Shostak uit. “Dat betekent dat wanneer je een groot aantal van deze sterren bestudeert – laten we zeggen de dichtstbijzijnde 20.000 – deze gemiddeld de helft dichterbij staan dan de dichtstbijzijnde 20.000 zonachtige sterren.” En dichterbij betekent dat een eventueel signaal van die sterren en hun omgeving sterker is.

Naar verwachting gaat het onderzoek naar de 20.000 rode dwergen zo’n twee jaar in beslag nemen.

(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_161200559
quote:
0s.gif Op maandag 4 april 2016 09:02 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
31-03-2016

Jacht naar leven breidt zich uit naar 20.000 rode dwergen

Het SETI-instituut dat op zoek is naar buitenaards leven heeft haar jachtgebied uitgebreid en wel met 20.000 rode dwergen!

Het SETI-instituut is al jaren op zoek naar radiosignalen afkomstig van buitenaardse wezens. Maar die zoektocht – die tot op heden vruchteloos is – was eigenlijk altijd gericht op zonachtige sterren en hun omgeving. Maar nu gaat het instituut het over een andere boeg gooien: SETI richt de pijlen op 20.000 rode dwergen en hun omgeving.

Zonachtige sterren
“Rode dwergen hebben in het verleden weinig aandacht gekregen van SETI-wetenschappers,” erkent onderzoeker Jon Richards. “Dat komt doordat wetenschappers aannamen dat andere intelligente soorten zich zouden bevinden op planeten die draaien rond sterren die vergelijkbaar zijn met onze zon.”

[ afbeelding ]
Een artistieke impressie van een planeet die cirkelt rond een rode dwerg. Afbeelding: NASA / ESA / G. Bacon (STScI).

Twee redenen
Er zijn twee redenen waarom onderzoekers lang dachten dat de omgeving van rode dwergen niet geschikt is voor het ontstaan en in standhouden van (intelligent) buitenaards leven. Beide redenen hebben alles te maken met de leefbare zone rond een rode dwerg. De leefbare zone is een denkbeeldige zone rond een ster. Eventuele planeten in deze zone ontvangen precies genoeg licht en dus warmte van hun ster om ‘leefbaar’ te zijn, dat wil zeggen: vloeibaar water te bevatten. Omdat rode dwergen veel kleiner zijn en minder licht en warmte afgeven dan bijvoorbeeld onze zon, zou je denken dat de leefbare zone rond een rode dwerg smaller is en de kans dat er een leefbare planeet rond zo’n ster draait ook kleiner is.

En dan de tweede reden: zelfs als er in die smalle leefbare zone een planeet te vinden is, dan is deze waarschijnlijk toch niet leefbaar, zo stelden onderzoekers. Omdat een rode dwerg weinig warmte afgeeft, bevindt de leefbare zone zich dicht bij de ster. Dat betekent dat ook de afstand tussen een planeet in die leefbare zone en de ster vrij klein is. Zo klein dat de planeet waarschijnlijk een synchrone rotatie kent. Dat wil zeggen dat altijd dezelfde zijde van die planeet op de ster gericht is. Het resultaat: de ene kant van de planeet is gloeiend heet en de ander zijde is veel kouder. Niet direct de beste plek voor het ontstaan en in standhouden van leven.

Oceanen en atmosferen
Maar toch gaat SETI nu dus op jacht naar leven nabij rode dwergen. Waarom? Recent onderzoek toont aan dat er op planeten rond rode dwergen leven mogelijk is, zelfs wanneer ze continu dezelfde zijde op die rode dwerg gericht hebben. Zolang die planeten maar oceanen en atmosferen hebben. Die atmosfeer of oceanen kunnen namelijk hitte van de dagzijde (de zijde die continu op de ster gericht is) naar de nachtzijde verplaatsen, waardoor toch een groot deel van de planeet leefbaar is.

[ afbeelding ].
Drie planeten rond een rode dwerg. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.

Ouder
Nu recent onderzoek aantoont dat leven rond rode dwergen helemaal niet uitgesloten is, is dit eigenlijk de beste plek om op zoek te gaan naar intelligent leven. Rode dwergen zijn gemiddeld miljarden jaren ouder dan zonachtige sterren. “Oudere zonnestelsels hebben veel meer tijd gehad om intelligente soorten voort te brengen,” benadrukt onderzoeker Seth Shostak.
Bovendien heeft recent onderzoek aangetoond dat ongeveer een zesde tot de helft van alle rode dwergen een planeet bezitten die zich in de leefbare zone bevindt. “Ongeveer driekwart van alle sterren zijn rode dwergen,” legt Shostak uit. “Dat betekent dat wanneer je een groot aantal van deze sterren bestudeert – laten we zeggen de dichtstbijzijnde 20.000 – deze gemiddeld de helft dichterbij staan dan de dichtstbijzijnde 20.000 zonachtige sterren.” En dichterbij betekent dat een eventueel signaal van die sterren en hun omgeving sterker is.

Naar verwachting gaat het onderzoek naar de 20.000 rode dwergen zo’n twee jaar in beslag nemen.

(scientias.nl)
Spannend en zeer bedankt voor het posten!!
Exponentiële deflatie van Bitcoin maakt arme mensen nog veel sneller armer dan het grote probleem van inflatie. Gematigde burning van Ethereum is de gulden middenweg.
pi_161206440
quote:
0s.gif Op maandag 19 april 2010 21:32 schreef Schonedal het volgende:
Nu wordt er gezocht naar signalen uit de ruimte in het microgolf gebied omdat wij nu eenmaal de radioteleskopen hebben die dat kunnen ontvangen.
Kan de zoektocht niet beter uitgebreid worden in het gebied van lichtgolven?
Gemoduleerd laserlicht kan ook een belangrijk communicatiemiddel zijn bij de aliens.
Lichtteleskopen hebben we ook in meer dan voldoende mate beschikbaar.
Misschien ontvangen we ooit wel eens intelligente communicatie met gravitatiegolven.
pi_161214804
SETI ^O^
pi_161215365
quote:
1s.gif Op dinsdag 5 april 2016 18:16 schreef firefly3 het volgende:

[..]

Spannend en zeer bedankt voor het posten!!
^O^
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_161351939
SETI searchers sharing their findings – Jacksonville Tech Time

It’s been a couple weeks now since news swept the Earth of something weird orbiting a distant star something so unusual, in fact, that some very serious scientists began to wonder out loud if the phenomenon might be created by something other than nature.

On cue, the folks at the SETI Institute swung into action, training their Alien Telescope Array on the star named KIC 8462852 to listen for any kind of signal that an intelligent civilization in the neighborhood might be sending us.
Late Thursday the Institute uploaded a paper detailing what they’ve heard so far, and it’s bad news for E.T. fans.

In short, if there are aliens around Tabby’s Star, they’re not being very loud.

“No narrowband radio signals were found at a level of 180 – 300 Jy in a 1Hz channel, or wideband signals above 100 Jy in a 100kHz channel,” writes the SETI Institute team in a paper uploaded to Cornell ‘s ArXiv.org.

A post on the institute’s blog explains a little bit more about the two types of signals the Allen Telescope Array was listening for from Tabby’s Star:

Narrow-band signals, of order 1 Hz in width, such as would be generated as a “hailing signal” for societies wishing to announce their presence. This is the type of signal most frequently looked for by radio SETI experiments. (2) Broad-band signals that might be due to beamed propulsion within this star system. If astroengineering projects are really underway in the vicinity of KIC 8462852, one might reasonably expect the presence of spacecraft to service this activity. If these craft are propelled by intense microwave beams, some of that energy might manifest itself as broad-band radio leakage.
In other words, since they didn’t find such signals, there wasn’t evidence to suggest that any civilizations around Tabby’s Star are trying to reach out to Earth directly.

If they fly microwave-propelled spacecraft around, it seems they may have laws requiring the installation of broadband mufflers.

“The history of astronomy tells us that every time we thought we had found a phenomenon due to the activities of extraterrestrials, we were wrong,” Institute astronomer Seth Shostak said in the blog post. “But although it’s quite likely that this star’s strange behavior is due to nature, not aliens, it’s only prudent to check such things out.”

The Institute and others will continue to study the strange distant star system to see if anyone is at home or if it’s just nature getting super-weird on us once again.
The Seti Institute, which searches for extra-terrestrial intelligence, has been investigating the possibility of an alien civilisation

“Although it’s quite likely that this star’s strange behaviour is due to nature, not aliens, it’s only prudent to check such things out.”

A scientific survey of the KIC 8462852 star system, which is 1,500 light years from Earth, was seeking to determine what had been causing it to dim.

There had been discussions that the occasional dimming could be being caused by an alien megastructure occasionally blocking the light.

The investigation saw scientists searching for the existance of radio signals which may suggest the existence of alien life.

It has now ruled out the existence of two types of radio signals which could indicate the presence of aliens who are either trying to communicate across space or who may be using spacecraft powered by intense microwave beams.

The Kepler space telescope had picked up signs that the star system had dimmed on occasions by up to 20 per cent.

Seti had considered one possibility was that a technologically adept civilisation had built megastructures in orbit around star, causing the dimming, for example with a large-scale astroengineering project.

Kepler telescope detects 2,700 ‘planets’ and up to 50 may be capable of harbouring life
The Kepler Telescope looks at light patterns in stars Photo: PA

It has trained its Allen Telescope Array on the star for more than two weeks.
The Array consists of 42 antennas, each 6 meters in size, and is located approximately 500km north of San Francisco in the Cascade Mountains.
“This is the first time we’ve used the Allen Telescope Array to look for relatively wide-band signals, a type of emission that is generally not considered in SETI searches,” said SETI Institute scientist Gerry Harp.

Seti says analysis of the Array data shows no clear evidence for either type of signal between the frequencies of 1 and 10 GHz

Seth Shostak, a veteran searcher for alien-life at the Seti Institute, says this suggest a “natural” phenomenom rather than the suggestion of alien life.

“The history of astronomy tells us that every time we thought we had found a phenomenon due to the activities of extraterrestrials, we were wrong,” he said.

“But although it’s quite likely that this star’s strange behaviour is due to nature, not aliens, it’s only prudent to check such things out.”

The group is going to continue monitoring the situation.

http://www.albanydailysta(...)-tech-time-8974.html
pi_163574633
06-07-2016

China bouwt grootste radiotelescoop ter wereld om naar aliens te zoeken

China’s nieuwe Five-hundred-meter Aperture Spherical Telescope (FAST) is afgelopen week voltooid. De telescoop is groter dan dertig voetbalvelden, en daarmee de grootste ter wereld.



De enorme schijf is samengesteld uit 4450 driehoekige panelen. Met deze nieuwe telescoop kunnen signalen van astronomische objecten en fenomenen die voor andere telescopen te zwak zijn worden opgepikt. Bovendien spitst de telescoop de oren voor signalen van aliens.

Gevoelig

‘Dankzij de omvang van de telescoop kunnen ook zwakke signalen worden opgevangen’, zegt Tim O’Brien van de universiteit van Manchester. ‘Grotere telescopen kunnen meer radiogolven opvangen. Bovendien zijn grote telescopen ook gevoeliger voor zwakke signalen.’

De bouw van FAST begon in 2011 in de provincie Guizhou in het zuidwesten van China. Het gevaarte staat in een kraterachtige omgeving, wat een ideale locatie is. De telescoop is zo ontworpen dat individuele panelen zich ook onafhankelijk van elkaar kunnen richten op radiogolven van specifieke objecten. Hierdoor kan de schotel een veel groter gebied bekijken en is hij gevoeliger dan andere telescopen.

Mogelijkheden

O’Brien zegt dat met FAST meer gedetailleerde studies gedaan kunnen worden naar pulsars, de ronddraaiende kernen van geïmplodeerde sterren. ‘Misschien vinden we nog meer pulsars buiten ons eigen sterrenstelsel’, zegt hij. Met deze telescoop zijn verschillende dingen mogelijk. Er kan onderzoek gedaan worden naar waterstof in verre sterrenstelsels; er kunnen moleculen in de ruimte worden gevonden; er kan gezocht worden naar natuurlijke radiogolven van planeten die om andere sterren draaien; en de telescoop kan helpen bij de zoektocht naar signalen van buitenaardse beschavingen.

Telescopennetwerk

O’Brien verwacht dat China regelmatig astronomen uit andere landen zal toestaan om gebruik te maken van de telescoop. ‘Met Europa’s Very Long Baseline Interferometry Network linken we telescopen van verschillende continenten aan elkaar. Zo creëren we een telescoop met een effectieve diameter die zo groot is als de aarde. Binnen dit netwerk zijn al verschillende Chinese telescopen opgenomen. We verwachten dat ook FAST onderdeel zal worden van de observaties.’

De observaties met FAST zullen beginnen in september, nadat de telescoop aan verschillende tests is onderworpen.

(newscientist.com)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
  donderdag 7 juli 2016 @ 15:09:54 #135
337465 Bram_van_Loon
Jeff, we can!
pi_163580910
quote:
0s.gif Op vrijdag 16 april 2010 09:45 schreef Haushofer het volgende:
[ afbeelding ]

Deze maand is het 50 jaar geleden dat SETI werd opgestart door , de zoektocht naar buitenaards leven. Hier 50 SETI-feitjes op een rij:

[..]

De vraag is dan: hoe zinloos of zinvol is zo'n zoektocht? Kunnen we conclusies trekken uit min of meer 50 jaar radiostilte? Hoe betrouwbaar zijn onze overpeinzingen over buitenaards leven? En natuurlijk: is de volgende communicatiepoging weer een Beatles-liedje of worden het de Rolling Stones? :7
Zeer kansarm. Het probleem is dat signalen van zulke grote afstanden niet goed aankomen op zo'n kleine locatie als SETI of zelfs heel de Aarde. In het beste geval vangen we een paar bits op. Ik twijfel er niet aan dat er elders in het universum intelligent leven is, misschien zelfs in ons melkwegstelsel.
SPOILER
Om spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.
Met SETI gaat het zeer waarschijnlijk nooit lukken om telecommunicatiesignalen van een andere ontwikkelde soort te ontvangen.

Misschien kunnen we met deze technologie iets doen?
ING en ABN investeerden honderden miljoenen euro in DAPL.
#NoDAPL
pi_163968530
Het lijkt me dat er 2 kansen zijn. Ze zijn of intelligenter dan ons of dommer.

Als je bedenkt dat er in de tijd dat leven op aarde bestaat, waar wij maar een miniscule fractie van zijn en dat onze technologie pas 150 tot 100 jaar echt op gang komt, dan kan dat elders ook gelden.

Er zullen vast planeten zijn waar alleen dierlijk leven is.

Of planeten waar ze nu in een periode ongeveer vergelijkbaar met ons neolithicum of middeleeuwen leven.

Of als ze intelligenter zijn, misschien zijn ze 50 jaar verder op onze technologie. Of 100 jaar. Wat me niet genoeg lijkt voor een reis hierheen.

En zelfs als ze hier kunnen komen geloof ik niet dat ze interesse zullen hebben. Naast de technologie om hier te komen, zullen ze vast wel meer kunnen qua tech. Meer dan wat wij ons zouden kunnen voorstellen.

In het plunderen van de aarde geloof ik niet echt. Als ze hier komen hebben ze vast energie bronnen die wij niet kunnen bevatten. En het schijnt dat veel grondstoffen zich in grote hoeveelheden in het universum bevinden.

Daarnaast zouden ze zo op ons voorlopen in evolutie, bv door bio-engenering en toepasbare techniek, dat we voor hun net zijn als wat mieren voor ons zijn.

De enige reden die ik me kan bedenken is zoölogisch intresse. Maar vraag me af of ze daarvoor zouden landen. Keer scannen lijkt me dan handiger.

En zelfs als ze ons willen uitroeien, dan is dat vast niet zoals independence day. Ik denk dat we ineens allemaal weg zijn . Zo snel dat we niet eens merken dat we aan gevallen zijn.

Heeft Seti nut? Proberen kan nooit kwaad. Vraag me af wat er verder zou gebeuren hier op aarde, als we signalen vinden.
  FOK!Babe zondag 24 juli 2016 @ 02:25:33 #137
166319 Ian_Nick
You'll Never Find Me...
pi_163968570
Nooit, jullie zijn zinvol
pi_163989025
quote:
1s.gif Op zondag 24 juli 2016 02:17 schreef droppus het volgende:
...
Er zullen vast planeten zijn waar alleen dierlijk leven is.
....
"dierlijk" (of "plantaardig") is al een veel te specifieke aardse vorm van evolutie. Is al heeel veel stappen verder dan eukaryoot leven. En dat eukaryote leven is hier op Aarde door omstandigheden en endosymbiose ontstaan vanuit het toen aanwezige specifieke aardse bacteriële leven.

Je kan beter meer algemene termen gebruiken als autotroof en heterotroof leven. Dat geeft iets aan over de soort stofwisseling. Complementaire vormen van stofwisseling.

Als de evolutie op Aarde helemaal overnieuw moest gebeuren, dan was het heel onwaarschijnlijk dat er dan weer een dierenrijk zou ontstaan. Er zou ook iets heel anders kunnen ontstaan. Het enige is dat er met de biochemische kringlopen telkens een equilibrum bereikt moet worden.
Huidige trend atmosf. CO2 Mauna Loa: 411 ppm ,10 jaar geleden: 387 ppm , 25 jaar geleden: 358 ppm
pi_164642421
17-08-2016

Australische MWA-radiotelescoop vindt (nog) geen aliens


Enkele antennes van de Australische Murchison Widefield Array-radiotelescoop. (Natasha Hurley-Walker)

Een speurtocht naar mogelijke radiosignalen van buitenaardse beschavingen, uitgevoerd met de Murchison Widefield Array-radiotelescoop (MWA) in West-Australië, heeft geen resultaten opgeleverd. Dat schrijven radioastronomen in een recent nummer van The Astrophysical Journal.

Al ruim zestig jaar wordt met behulp van radiotelescopen gezocht naar kunstmatige radiosignalen uit het heelal. Dit SETI-programma (Search for Extra-Terrestrial Intelligence) is tot nu toe voornamelijk uitgevoerd op relatief hoge radiofrequenties. De MWA - die nog steeds in aanbouw is - werkt echter op veel lagere frequenties (80-300 megahertz). De telescoop bestaat uit een groot aantal eenvoudige antennes, verspreid over een groot gebied in de West-Australische outback, en is vergelijkbaar met de Nederlandse LOFAR-telescoop.

Steven Tingay van het Australische ICRAR-instituut en zijn collega's hebben nu laagfrequente MWA-radiospectra bestudeerd van een gebied aan de sterrenhemel waarin met de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler enkele tientallen exoplaneten zijn ontdekt (planeten bij andere sterren dan de zon). Er werden geen kunstmatige radiosignalen gevonden, maar volgens de onderzoekers kan dat te maken hebben met de relatief lage gevoeligheid van de uitgevoerde speurtocht.

In de toekomst zullen met de MWA gevoeliger zoektochten worden verricht. Ook de toekomstige Square Kilometre Array-radiotelescoop (SKA), die uit tienduizenden antennes en schotels gaat bestaan, zal worden ingezet voor de speurtocht naar buitenaardse intelligentie. (GS)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_164979236
29-08-2016

Russische RATAN-telescoop vindt mysterieus radiosignaal


De centrale antenne van de Russische RATAN-radiotelescoop. (RATAN)

Met de Russische RATAN-radiotelescoop - een reflector-ring met een middellijn van 600 meter, opgesteld rond een centrale antenne - is een onverklaard radiosignaal opgepikt dat afkomstig is uit de richting van de ster HD 164595. Dat meldt wetenschapsjournalist Paul Gilster op de blogsite Centauri Dreams. Het signaal is al op 15 mei 2015 gedetecteerd, op een golflengte van 2,7 centimeter. De ware aard is nog volstrekt onduidelijk.

HD 164595 is een zonachtige ster met een leeftijd van ca. 6,3 miljard jaar op een afstand van 95 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Hercules. Hij wordt vergezeld door minstens één (gasvormige) planeet, met een omlooptijd van 40 dagen. Het is niet uitgesloten dat er rond de ster nog meer, kleinere planeten bewegen.

Of er sprake kan zijn van een kunstmatig radiosignaal, afkomstig van een intelligente beschaving, is volstrekt onduidelijk. De Russische ontdekkers roepen hun colleg's wereldwijd wel op om de ster continu in het oog te blijven houden. Tot op heden heeft het signaal zich niet herhaald.

De ontdekking zal volgens Gilster gepresenteerd worden tijdens het 67ste Internationale Astronautische Congres dat eind september plaatsvindt in Guadalajara, Mexico. (GS)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_164979257
30-08-2016

Radio Blip Sparks SETI Interest



An international team of astronomers has detected an interesting radio signal that appears to be originating from a nearby star system.

The signal was seen on May 15, 2015, by the RATAN-600 radio telescope in Zelenchukskaya, Russia, and it seems to be coming from HD 164595, a Sun-like star about 95 light-years away. The team has tracked the system for 15 months, and so far there have not been any repetitions.

HD 164595 is orbited by a warm-Neptune exoplanet. It has 16 times the mass of Earth and orbits its star every 40 days, making it too hot for life to have formed there. The spike in the radio signal was very powerful and it fits the profile for an artificial transmission, with only a one in 5,000 chance of it being a fluke of the instrument.

These facts are promising, but they don’t mean that it’s a signal from an alien civilization. Earthly radio interferences could explain this unique signal; sometimes even microwave ovens cause trouble for radio telescopes!

Another likely explanation is that the star acted as a lens and magnified a radio signal from a background source, making it appear that the signal was actually local. Sometimes, natural phenomena might appear artificial in origin, especially if we have not discovered anything like it before. For example, when first discovered, the pulsating neutron stars known as pulsars were nicknamed Little Green Men.

According to GeekWire, Douglas Vakoch, president of METI International, said his research group would start monitoring HD 164595 as soon as possible. The Boquete Optical SETI Observatory and the Allen Telescope Array will start keeping an ear on the system. Vakoch was responsible for the follow-up observations of Tabby’s Star last year.

Although the SETI observations are happening, some scientists are skeptical. Speaking to GeekWire, senior SETI astronomer Seth Shostak said: “This is a bit of a puzzling story, as the Russians found this signal a year ago or so, but just didn’t let others know. That’s not good policy, as what you really want is confirmation at another telescope, but… Is it real? The signal may be real, but I suspect it’s not ET.”

The observations will be presented later this month at the International Astronautical Congress.

(iflscience.com)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_164980882
30-08-2016

Mysterieus signaal uit de ruimte: dan toch geen aliens



© epa.

Sterrenkunde De hoop was vorig weekend gewekt dat de ontvangst door een Russische radiotelescoop van een "krachtig signaal" uit de ruimte een teken was van een buitenaardse intelligentie. Maar een Russische onderzoekster en het populair-wetenschappelijke magazine New Scientist hebben die hoop vandaag doen verdampen.

De gespecialiseerde website Centauri Dreams onthulde dat de radiotelescoop RATAN-600 in de Russische deelrepubliek Karatsjay-Tsjerkessia op 15 mei 2015 een krachtig signaal had ontvangen vanuit de omgeving van ster HD 164595 in het sterrenbeeld Hercules. Rond deze ster draait minstens één planeet. Het door de grootste radiotelescoop ter wereld opgevangen signaal liet denken aan een transmissie door een buitenlandse intelligentie.

Centauri Dreams maande evenwel meteen aan tot voorzichtigheid. Terecht, zo bleek.

Verstoring

De Russische onderzoekster Joelia Sotnikova zei vandaag dat het wellicht om een "aardse verstoring" ging. Het observatorium bereidt een verklaring voor om berichten over een telefoontje van E.T. naar de prullenbak te verwijzen.

Na de onthulling schoten volgens de New Scientist ook wereldwijd onderzoekers van het gespecialiseerde SETI in actie, maar zij kregen in archieven en met waarnemingen (nog) geen bevestiging van dat zo verhoopte telefoontje. Ook het SETI dacht aan "lokale interentie of andere ijkingsproblemen".

Omgekeerd waarschuwt het SETI dan weer dat dit niet betekent dat er rond HD 164695 sowieso geen buitenaardse beschaving is.

(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_165041010
quote:
0s.gif Op vrijdag 16 april 2010 09:45 schreef Haushofer het volgende:
[ afbeelding ]

De vraag is dan: hoe zinloos of zinvol is zo'n zoektocht? Kunnen we conclusies trekken uit min of meer 50 jaar radiostilte? Hoe betrouwbaar zijn onze overpeinzingen over buitenaards leven? En natuurlijk: is de volgende communicatiepoging weer een Beatles-liedje of worden het de Rolling Stones? :7
Mijn eerste kennismaking met SETI was tijdens het spel Civilization van Sid Meier (1.0, DOS) als kind. Ik had toen nog geen idee wat het precies betekende, het was gewoon een futuristisch wereldwonder dat punten opleverde.

Toen ik ging studeren had ik wat studiegenoten die hun pc dag en nacht aan lieten staan en 1 van de features was dat ze een of ander tooltje bleven draaien met fraaie roze (regenboog, maar het roze is blijven hangen) grafiekjes. " wat is dat?" Oh dat zoekt naar buitenaards leven...

Ik heb het altijd als iets volkomen onzinnigs beschouwd.

Ten eerste is het zoeken naar een speld in een miljard hooibergen.

Ten tweede, ok, je vind wat, wat dan? De kans dat de afzender van het bericht in ruimte-tijd bij ons in de buurt is, is wederom praktisch gelijk aan 0. Dus je hebt er helemaal niks aan.

We kunnen het geld beter besteden aan het verkennen van ons eigen zonnestelsel, dat heeft ten minste nog enige realistische haalbaarheid.
"Ow, my schnoz! My punim! My pupik! My genechtagazoink!"
pi_165041720
quote:
0s.gif Op woensdag 31 augustus 2016 08:42 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
30-08-2016

Mysterieus signaal uit de ruimte: dan toch geen aliens


[ afbeelding ]
© epa.

Sterrenkunde De hoop was vorig weekend gewekt dat de ontvangst door een Russische radiotelescoop van een "krachtig signaal" uit de ruimte een teken was van een buitenaardse intelligentie. Maar een Russische onderzoekster en het populair-wetenschappelijke magazine New Scientist hebben die hoop vandaag doen verdampen.

De gespecialiseerde website Centauri Dreams onthulde dat de radiotelescoop RATAN-600 in de Russische deelrepubliek Karatsjay-Tsjerkessia op 15 mei 2015 een krachtig signaal had ontvangen vanuit de omgeving van ster HD 164595 in het sterrenbeeld Hercules. Rond deze ster draait minstens één planeet. Het door de grootste radiotelescoop ter wereld opgevangen signaal liet denken aan een transmissie door een buitenlandse intelligentie.

Centauri Dreams maande evenwel meteen aan tot voorzichtigheid. Terecht, zo bleek.

Verstoring

De Russische onderzoekster Joelia Sotnikova zei vandaag dat het wellicht om een "aardse verstoring" ging. Het observatorium bereidt een verklaring voor om berichten over een telefoontje van E.T. naar de prullenbak te verwijzen.

Na de onthulling schoten volgens de New Scientist ook wereldwijd onderzoekers van het gespecialiseerde SETI in actie, maar zij kregen in archieven en met waarnemingen (nog) geen bevestiging van dat zo verhoopte telefoontje. Ook het SETI dacht aan "lokale interentie of andere ijkingsproblemen".

Omgekeerd waarschuwt het SETI dan weer dat dit niet betekent dat er rond HD 164695 sowieso geen buitenaardse beschaving is.

(HLN)
Op Engelstalige media die er wat dieper op ingaan dan zo'n oppervlakkig copypast stukje kan je lezen dat een medewerker van SETI met de nodige wanhoop verklaarde dat de journalisten er niets van begrijpen en dat ze dit compleet verkeerd hebben geïnterpreteerd. Er zouden volgens hem tal van natuurfenomenen zijn die dit signaal verklaren.
Helaas, geen teken van intelligent leven op zo'n korte afstand. ;)
Ik denk dat geen verstandig mens eraan twijfelt dat er ander intelligent leven is in het universum, alleen is de kans klein dat het op zo'n korte afstand is. De kans is wellicht zelfs zeer klein dat het in ons melkweg is aangezien organismes zich gedurende een hele lange tijd onafgebroken moeten kunnen ontwikkelen alvorens je een intelligente soort krijgt. Hier op aarde is het ook vaak mis gegaan voordat de apen zich lekker konden ontwikkelen. ;)
ING en ABN investeerden honderden miljoenen euro in DAPL.
#NoDAPL
pi_165078082
quote:
0s.gif Op maandag 19 april 2010 10:40 schreef jdschoone het volgende:

[..]

Ik zie deze argumentatie zo vaak. “Het heelal is enorm, dus er moet nog ergens anders leven zijn”. Niet alleen is deze redenatie deductief volslagen onlogisch, het is volgens mij ook nog eens vrijwel onmogelijk. Vandaar dat ik SETI dus ook een compleet zinloos project vindt, behalve als men het zinnig vindt om geld over de balk te gooien.

In dit heelal doen zich de volgende opties voor.

1: Het heelal en materie in het heelal is oneindig. Dit zou niet alleen betekenen dat er ergens anders leven is, dit zou betekenen dat er oneindig veel leven is. Nu, ik kan heel veel over deze optie zeggen maar ik zal het op twee dingen houden. Op de eerste plaats is ‘oneindig’ alleen een theoretisch concept en is het een praktische onmogelijkheid (in ons heelal kan niets a priori oneindig zijn, leidt tot een logische contradictie). Belangrijker: wij weten het een en ander over het heelal; we weten dat het een begin heeft gehad, we weten ongeveer hoeveel massa het heelal bezit. Bovendien stellen de thermodynamische wetten dat er geen massa/energie bij het heelal gevoegd kan worden, dus zelfs al zou het heelal zelf (dwz de ruimtetijd) oneindig zijn, de massa en daarmee dus de substantie van het universum is dit zeker niet.

2: De materie van het heelal (en wellicht het heelal zelf) is eindig. Dit is wat wetenschappers op dit moment denken. Er zijn ongeveer 200 miljard sterrenstelsels, met elk ongeveer 100 miljard sterren. Dan wordt het een probabilistisch vraagstuk, namelijk: is het mogelijk dat in een universum met zo’n omvang leven voor een tweede keer spontaan ontstaat. Als je dan de kans weet op het ontstaan van leven, kun je gaan rekenen.

Het probleem is dat niemand exact de kans op het ontstaan van leven weet. Wel denken de meeste wetenschappers dat de kans heel erg klein moet zijn. Er zijn zoveel factoren die geschikt moeten zijn voor het überhaupt mogelijk zijn van leven dat 99% van het universum al afvalt. Even wat feiten op een rij.

1: Er zijn maar twee atomen die vier verbindingen met andere atomen kunnen aangaan, nodig voor complex leven. Dat zijn koolstof en silicium. Silicium heeft een aantal problematische eigenschappen waardoor het ongeschikt zou zijn voor het ontstaan van een levensvorm. Dus je hebt koolstof nodig.
2: Koolstof ontstaat in sterren, je moet dus in of dichtbij een sterrenstelsel zitten. Daarmee valt alle open ruimte tussen sterrenstelsel weg: daar bevinden zich geen sterren.
3: Je hebt ook water nodig. Water is het meest interactieve molecuul wat er bestaat, de meeste voedingsstoffen lossen erin op en ook het feit dat water, in vaste vorm lichter is dan in haar vloeibare vorm is noodzakelijk voor leven. (zie http://astrobiology.nasa.(...)st/question/?id=178)
4. Water in vloeibare vorm komt alleen voor op planeten, en nog specifieker, planeten die een baan om een ster hebben waarbij de temperatuur niet constant onder de 0 graden is of boven de 100 graden. Deze baan heet de Habitable Zone: http://en.wikipedia.org/wiki/Habitable_zone
5. Ook de locatie binnen een sterrenstelsel is van belang. Het centrum van een sterrenstelsel bevat teveel straling voor leven; de ringen zijn geboorteplaatsen voor nieuwe sterren en derhalve ook problematisch. Het beste is om tussen de ringen te zitten.
6. Bovenstaande is nog slechts de juiste planeet. Dan moet leven nog tot ontstaan komen, dus een complex mechanisme dat zichzelf kan repliceren moet spontaan ontstaan. De kans hierop is voor zover wij weten zeer klein.

Ik zou deze lijst gigantisch veel groter kunnen maken, maar ik hoop dat ik mijn punt heb gemaakt. Zelfs in dit hele grote heelal is de kans op het ontstaan van leven wellicht nog heel erg klein. Het feit dat wij er zijn is dan al bijzonder, laat staan dat er nog andere levensbronnen zijn. Natuurlijk zitten er wat assumpties vast aan dit argumenten, en wellicht blijken die later incorrect te zijn, maar voor zover wij nu kunnen weten met onze huidige kennis is het nogal irrationeel om in aliens te geloven.
Ja menselijke arrogantie dit, als er leven kan ontstaan dan ontstaat het en er zijn genoeg plekken waar het kan aangezien het universum zo groot is. Vroegah dachten we ook dat de aarde het middelpunt is omdat er geen tegenbewijs was. Nu denken sommige mensen dat er geen buitenaards leven is omdat we niet zeker kunnen weten.

Je gaat ook totaal voorbij aan alle manen die er zijn, maakt de kans nog een stuk groter.
pi_165078176
quote:
0s.gif Op vrijdag 2 september 2016 19:45 schreef mBram_van_Loon het volgende:

[..]

Op Engelstalige media die er wat dieper op ingaan dan zo'n oppervlakkig copypast stukje kan je lezen dat een medewerker van SETI met de nodige wanhoop verklaarde dat de journalisten er niets van begrijpen en dat ze dit compleet verkeerd hebben geïnterpreteerd. Er zouden volgens hem tal van natuurfenomenen zijn die dit signaal verklaren.
Helaas, geen teken van intelligent leven op zo'n korte afstand. ;)
Ik denk dat geen verstandig mens eraan twijfelt dat er ander intelligent leven is in het universum, alleen is de kans klein dat het op zo'n korte afstand is. De kans is wellicht zelfs zeer klein dat het in ons melkweg is aangezien organismes zich gedurende een hele lange tijd onafgebroken moeten kunnen ontwikkelen alvorens je een intelligente soort krijgt. Hier op aarde is het ook vaak mis gegaan voordat de apen zich lekker konden ontwikkelen. ;)
Die redenatie kan je ook omdraaien, ondanks dat aarde perfect voor leven is duurde het erg lang maar dat betekent dus dat het op andere planeten wel snel lukte.
pi_165078662
Volgens mij is SETI wel weggegooid geld maar kosmologie zelf niet, aangezien we hierdoor veel dingen hebben die er anders nooit waren geweest.

Een van de zaken waar ik mij aan stoor is dat wetenschappers hebben bepaald waar leven precies aan moet voldoen. Een van de mensen hierboven heeft het bijvoorbeeld over water en koolstof. Waarom dit noodzakelijk is voor leven, het is mij een raadsel. Anderzijds ook weer niet, het is namelijk erg "aardig" gedacht. De Aarde heeft bepaalde zaken nodig voor ontwikkeling van leven DUS dat geldt in andere delen van het universum ook. Maar dit is een drogredenering. Ik snap het wel hoor, je moet toch ergens vanuit gaan anders kun je van alles fantaseren. Maar het is gewoon vanuit arrogantie gedacht, zonder de kleinheid van onze kennis in acht te nemen.

Ik denk dat er overal leven is, maar in andere dimensies. De zogenaamde aliens (wij zijn zelf ook aliens, gebracht door kometen) kunnen wij nooit zien en zij ons niet. Ze zouden naar de Aarde kijken en niks aan wezens zien, dan komen ze hier op Aarde met hun machines en denken dat het uitgestorven is. Simpelweg omdat hun hersenen (of hun denkorgaan) anders zijn geevolueerd dan de onze.
Dat is ook machtig mooi aan leven en evolutie, alles wat nodig is om te overleven wordt ontwikkeld, de rest wordt uitgezet.
Als onze hersenen alles zouden doorgeven wat er is in het universum zouden we gek worden.

Dit laatste is overigens mijn denken, wat je ook kan noemen fantasie.
Ik ben weg, omdat ik discussies met mensen niet meer zinvol vind. Groetjes
pi_165097106
quote:
0s.gif Op zondag 4 september 2016 13:30 schreef Berjan1986II het volgende:
Volgens mij is SETI wel weggegooid geld maar kosmologie zelf niet, aangezien we hierdoor veel dingen hebben die er anders nooit waren geweest.

Een van de zaken waar ik mij aan stoor is dat wetenschappers hebben bepaald waar leven precies aan moet voldoen. Een van de mensen hierboven heeft het bijvoorbeeld over water en koolstof. Waarom dit noodzakelijk is voor leven, het is mij een raadsel. Anderzijds ook weer niet, het is namelijk erg "aardig" gedacht. De Aarde heeft bepaalde zaken nodig voor ontwikkeling van leven DUS dat geldt in andere delen van het universum ook. Maar dit is een drogredenering. Ik snap het wel hoor, je moet toch ergens vanuit gaan anders kun je van alles fantaseren. Maar het is gewoon vanuit arrogantie gedacht, zonder de kleinheid van onze kennis in acht te nemen.

Ik denk dat er overal leven is, maar in andere dimensies. De zogenaamde aliens (wij zijn zelf ook aliens, gebracht door kometen) kunnen wij nooit zien en zij ons niet. Ze zouden naar de Aarde kijken en niks aan wezens zien, dan komen ze hier op Aarde met hun machines en denken dat het uitgestorven is. Simpelweg omdat hun hersenen (of hun denkorgaan) anders zijn geevolueerd dan de onze.
Dat is ook machtig mooi aan leven en evolutie, alles wat nodig is om te overleven wordt ontwikkeld, de rest wordt uitgezet.
Als onze hersenen alles zouden doorgeven wat er is in het universum zouden we gek worden.

Dit laatste is overigens mijn denken, wat je ook kan noemen fantasie.
Dat is een van de problemen die we hebben. We hebben maar 1 voorbeeld van evolutie van leven en we weten niet, in het geval er ander leven bestaat in het universum, of het uit de dezelfde bouwstoffen bestaat, Dna, evolutie, enz...
dat terzijde, hebben we dus wel 1 voorbeeld waaruit leven kan opgebouwd zijn, en dat zijn elementen die je overal in het universum in overvloed aantreft, dus het is nog niet zo gek om te denken dat elders soortgelijke processen plaatsvinden En het feit dat je maar 1 voorbeeld hebt leidt tot deze manier van zoeken naar leven elders in het universum... het is ook moeilijk voor te stellen hoe het anders zou kunnen zijn tot je het tegenkomt, en dat maakt het juist allemaal zo spannend ;)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_170375520
20-04-2017

Nog geen kunstmatige buitenaardse signalen opgepikt met ‘Breakthrough Listen’


De 100-meter Green Bank Telescope. (Green Bank Observatory)

Breakthrough Listen – een initiatief van internet-investeerder Yuri Milner, gericht op het zoeken naar kunstmatige radiosignalen uit de ruimte – heeft de eerste oogst aan meetgegevens gepubliceerd. Tijdens het eerste jaar zijn 692 sterren ‘afgeluisterd’ met de grote Green Bank-radiotelescoop in West Virginia (VS). Daarbij zijn elf opvallende signalen opgepikt, maar nader onderzoek heeft uitgewezen dat het waarschijnlijk niet om kunstmatige signalen van buitenaardse oorsprong gaat.

Van elk van de 692 sterren zijn drie keer vijf minuten radiowaarnemingen gedaan. Vervolgens zijn de registraties met behulp van speciale software geanalyseerd. Bij deze analyse wordt gelet op radiosignalen die zich onderscheiden van natuurlijke processen. Te denken valt aan signalen met een smalle bandbreedte, pulsaties, onregelmatigheden in het spectrum en andere ongewone kenmerken. Speciale algoritmen moeten ervoor zorgen dat signalen van aardse bronnen, zoals satellieten, buiten beschouwing worden gelaten.

De wetenschappers van Breakthrough Listen zullen vanaf nu ongeveer eens per half jaar verslag doen van hun waarnemingen. Het project loopt tot 2026. (EE)

(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
pi_171566439
08-06-2017

Mysterie buitenaards wow-signaal opgelost



Het is meestal oorverdovend stil in de ruimte. Al decennia luisteren mensen met radiotelescopen naar het heelal, in de hoop een signaal op te vangen van een buitenaardse beschaving. Maar tot nu toe is zo’n ontdekking uitgebleven. Of toch niet? In 1977 ving astronoom Jerry Ehman van Ohio State University een signaal op dat 72 seconden aanhield. Op de computeruitdraai die hij maakte van die avond schreef hij het woord ‘wow’ bij het signaal.

Het stuk computerpapier (foto) werd iconisch. Waren het buitenaardse wezens die het radiosignaal hadden geproduceerd? Het kwam van de sterrengroep Chi Sagittarii, stond daar misschien een radiomast? Niemand die het wist. Daarna was het weer stil. Veertig jaar lang. Het wow-signaal werd gezien als een toeval, misschien wel een fout in de programmatuur.

Maar het mysterie is nu eindelijk opgelost. En nee, het zijn geen groene mannetjes die met de radio aan het spelen waren. Astronomen van het Amerikaanse St Petersburg College hebben ontdekt dat er twee kometen zijn die een dergelijke verstoring op de radioband veroorzaken. De twee kometen, 266P/Christensen en 335P/Gibbs, hebben een dikke laag waterstof om zich heen hangen. Die laag produceert een zwak signaal op 1420 MHz, exact de frequentie van het wow-signaal.

Ze waren vanaf de aarde gezien in 1977 bovendien op de juiste plek om de indruk te wekken dat het signaal van Chi Sagittarii kwam.

Het is een tegenvaller voor mensen die geloven dat het wow-signaal daadwerkelijk een teken was van buitenaardse intelligentie. Maar die groep is in de loop der jaren sowieso erg geslonken. Ook al omdat er nooit meer iets werd gehoord uit de omgeving van Chi Sagittarii. Voor astronomen is het fijn dat ze nu eindelijk een verklaring hebben. Wetenschappers hebben een hekel aan losse eindjes. Maar of we buitenaards leven ooit gaan vinden?

(faqt.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
abonnement Unibet Coolblue
Forum Opties
Forumhop:
Hop naar:
(afkorting, bv 'KLB')