W&T Wetenschap & Technologie
Een plek om te discussiëren over wetenschappelijke onderwerpen, wetenschappelijke problemen, technologische projecten en grootse uitvindingen.
Google maar es op "virtueel deeltje", misschien dat het je wat duidelijk wordt. Een ietwat technischer stukje, maar nog steeds conceptueel, kun je b.v. hier vinden: Chuck Norris en virtuele deeltjes.quote:Op woensdag 4 juli 2012 14:04 schreef MAHL het volgende:
[..]
Ik dacht dat alles aan de energierelatie van Einstein moest voldoen? Of gaat dit niet meer op als je naar de zeer kleine deeltjes gaat kijken?
Nee, ik werk meer op zwaartekrachtquote:Is dit trouwens jou gebied waarin je promotiewerk doet, Haushofer?
-
Het 'aantal negens' in zekerheid/nauwkeurigheid volgens mij, m.a.w. er is 99.999% kans dat de waarneming niet op toeval berustquote:
Ik in een aantal worden omschreven: Ondernemend | Moedig | Stout | Lief | Positief | Intuïtief | Communicatief | Humor | Creatief | Spontaan | Open | Sociaal | Vrolijk | Organisator | Pro-actief | Meedenkend | Levensgenieter | Spiritueel
Kun je dan zeggen dat wanneer een deeltje een massa van X heeft. De waarde van het higgs deeltje X isquote:Op woensdag 4 juli 2012 13:59 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Je moet het ongeveer zo zien. Het Higgs is een zogenaamd virtueel deeltje. Dat betekent dat het niet direct gemeten kan worden, niet aan de energierelatie van Einstein voldoet, maar wel een massa heeft. Bepaalde processen zullen sterk naar voren komen wanneer de energie van een botsingsexperiment de massa van het Higgsdeeltje gaat benaderen. Op die manier kunnen ze de massa vinden.
Nop want 1 sigma (standaard afwijking) is 68%, maar dan gaat het al wel snel naar de 99%. Het heeft te maken met de kans dat het voorkomt en in statistische testen ga je kijken wat de kans is dat wat je ziet toeval is of niet. Bij 4.9SD is de kans 1 in 1.000.000 dat het toeval is en daarmee kun je wel concluderen dat wat je ziet komt door je hypothese.quote:Op woensdag 4 juli 2012 14:08 schreef eleusis het volgende:
[..]
Het 'aantal negens' in zekerheid/nauwkeurigheid volgens mij, m.a.w. er is 99.999% kans dat de waarneming niet op toeval berust
quote:
[..]
Het levert fundamentele kennis op. Dat lijkt me al nuttig an sich.
Hier komt het dus op neer?quote:Some of you will inevitably (and fairly) ask: This may be inspirational, but what good is all this to society, in a practical sense? You may not like the answer, but you should. History shows that the societal benefits of research into fundamental questions often do not emerge for decades, even a century. I suspect you used a computer today; I doubt that, when Thompson discovered the electron in 1897, anyone around him could have guessed at the huge change in society that electronics would bring about. We cannot hope to imagine the technology of the next century, or to envision how seemingly esoteric knowledge gained today may impact the distant future. An investment into fundamental research is always a bit of an educated gamble. But at worst, we are very likely to learn something about nature that is deep, and has many unforeseen implications. Such knowledge, though without clear monetary value, is (in both senses) priceless. "
Ja
Wetenschap is vaak geen lineair proces, als in "deze toepassing lijkt ons leuk, laten we daar het desbetreffende onderzoek naar doen". Het kent veel zijwegen en kronkelpaden.
Wetenschap is vaak geen lineair proces, als in "deze toepassing lijkt ons leuk, laten we daar het desbetreffende onderzoek naar doen". Het kent veel zijwegen en kronkelpaden.
-
Ik snap wel wat je zegt, ik vind het alleen jammer dat het eigenlijk niet mogelijk is om de potentiele uitkomsten die deze ontdekking biedt met praktische voorbeelden weer te gevenquote:
Ja
Wetenschap is vaak geen lineair proces, als in "deze toepassing lijkt ons leuk, laten we daar het desbetreffende onderzoek naar doen". Het kent veel zijwegen en kronkelpaden.
Zo blijft het vooral voor wetenschappers een enorm belangrijke ontdekking, de 'gewone man' kan er momenteel zo weinig mee. Uiteraard zijn de wetenschappers uiteindelijk wel degenen die het praktische nut zullen inzien en gaan toepassen in onderzoek waar de gewone man in de toekomst wel iets aan heeft, dus wat dat betreft heeft iedereen reden tot vreugde. Maar ik had graag wat 'Star Trek-toepassingen' gehoord, niets fascinerender dan naar de toekomst uitkijken!
Leuke blog om te lezen, trouwens:
Resonaances.
Resonaances.
quote:10:58 The party's over now. It was a beautiful day, a historical day, the great triumph of science. Now I'm going to sleep the night off, and tonight we're all gonna celebrate, drink, and make out. Thank you.
10:57 Funny that nobody asks about the loose cable ;-)
10:56 Higgs says: "I'm glad it happened in my lifetime".
10:47 Got carried away, no underwear was thrown on the stage... neither bras, sadly.
10:46 Standing ovations, screams and shouts, the audience throwing bras and underwear at the stage.
10:44 "I think we have it", concludes the DG. "We have a discovery of a Higgs boson, but which one"?
10:42 In summary, both ATLAS and CMS clearly see a Higgs boson in 2 channels: the diphoton and ZZ 4-lepton. Combining those two, the significance of the Higgs signal is 5.0 sigma in both experiments.
-
OK, nooit geweten dat men dat in standaarddeviaties uitdrukt, ik dacht aan 'six sigma'quote:
[..]
Nop want 1 sigma (standaard afwijking) is 68%, maar dan gaat het al wel snel naar de 99%. Het heeft te maken met de kans dat het voorkomt en in statistische testen ga je kijken wat de kans is dat wat je ziet toeval is of niet. Bij 4.9SD is de kans 1 in 1.000.000 dat het toeval is en daarmee kun je wel concluderen dat wat je ziet komt door je hypothese.
Nice!
Ik in een aantal worden omschreven: Ondernemend | Moedig | Stout | Lief | Positief | Intuïtief | Communicatief | Humor | Creatief | Spontaan | Open | Sociaal | Vrolijk | Organisator | Pro-actief | Meedenkend | Levensgenieter | Spiritueel
Six sigma heeft te maken met aantal fouten die tijdens productie proces voorkomen. Zes standaard deviatie is gelijk aan 3,4 in een miljoen, dus 3,4 fouten in een miljoen.quote:
[..]
OK, nooit geweten dat men dat in standaarddeviaties uitdrukt, ik dacht aan 'six sigma'
When the student is ready, the teacher will appear.
When the student is truly ready, the teacher will disappear.
When the student is truly ready, the teacher will disappear.
Op
07-09-2012
‘De LHC kan verborgen dimensies aantonen’
Interview met theoretisch natuurkundige Lisa Randall
Extra dimensies lijken misschien uit het sciencefiction genre te komen, maar volgens de beroemde natuurkundige Lisa Randall kunnen ze werkelijkheid zijn. In een gesprek met Kennislink vertelt ze waarom, en laat ze haar licht schijnen op de recente vondst van het Higgsdeeltje.
Lisa Randall verschijnt veel in de media om over natuurkunde te vertellen. Afbeelding: © Wikimedia Commons
Kijk om je heen en je kunt niet anders concluderen dan dat de wereld bestaat uit drie dimensies: voor/achter, links/rechts en boven/beneden, simpel gezegd. En dan heb je nog de tijd als vierde dimensie en is het verhaal wel compleet, toch?
Niet volgens de Amerikaanse theoretisch natuurkundige prof.dr. Lisa Randall. Volgens haar bevat ons universum extra dimensies; misschien wel oneindig groot, maar onzichtbaar voor ons. Met dit theoretisch model verwierf ze in één klap internationale faam. En uit het feit dat ze sindsdien één van de meest geciteerde natuurkundigen is, blijkt wel dat men haar zeer serieus neemt.
Wie is Lisa Randall?
Lisa Randall is één van de meest invloedrijke theoretici binnen de natuurkunde ter wereld. Aan de Harvard Universiteit houdt ze zich bezig met deeltjesfysica en kosmologie, ofwel de ‘fundamentele bouwstenen van de materie en de krachten daartussen’, zoals ze het zelf verwoord. Ze richt zich met name op natuurkunde die ‘verder gaat’ dan het Standaardmodel, zoals donkere materie, supersymmetrie en – meest bekend – extra dimensies. Ze was de eerste vrouw die als professor in de theoretische natuurkunde werd aangesteld op MIT en Harvard. Ze heeft talloze prijzen en erkenningen gekregen en behoorde volgens Time Magazine in 2007 tot ’s werelds 100 meest invloedrijke personen. Randall verschijnt regelmatig in de media en schreef twee populair-wetenschappelijke boeken over haar theorieën. Onlangs bracht ze een e-book uit over de ontdekking van het Higgsdeeltje.
Lokaal 3D-eiland
Het concept van meerdere, verborgen dimensies stamt al uit de jaren twintig van de vorige eeuw. De Duitse natuurkundige Theodor Kaluza deed een poging Maxwells wetten van elektromagnetisme te verenigen met de algemene relativiteitstheorie van Einstein. Hij voegde daartoe een vijfde dimensie in, waarna de Zweedse natuurkundige Oskar Klein berekende dat deze zo klein moet zijn opgerold, dat we deze niet kunnen zien.
Het idee van Kaluza en Klein bleef lang onaangeroerd op de plank liggen, tot in de jaren tachtig met de opkomst van supersymmetrie en snaartheorie het concept van extra dimensies nieuw leven werd ingeblazen. Lang bleef het beeld van extra dimensies er een van ultrakleine, opgerolde ruimtes. Totdat Randall, samen met collega Raman Sundrum, een revolutionair model presenteerde waaruit bleek dat extra dimensies ook oneindig groot, doch onzichtbaar kunnen zijn. Tot grote opwinding van natuurkundigen hield hun model de natuurwetten van onze driedimensionale wereld in stand, ondanks de aanwezigheid van extra dimensies.
Kort daarna kwam het duo tot een nog intrigerendere conclusie, namelijk dat het universum op bepaalde plaatsen drie dimensies kan hebben, terwijl andere plaatsen meerdere dimensies bevatten. Wij zouden dus op een lokaal ‘3D-eiland’ kunnen leven binnen een hogerdimensionaal universum.
Snaartheorie beschrijft ook meerdere, opgevouwen dimensies, zoals hier afgebeeld. Maar Randall noemt zichzelf nadrukkelijk geen ‘snaartheoreet’. Afbeelding: © Wikimedia Commons
Dat zijn ideeën die voor de gewone sterveling moeilijk te bevatten zijn. Randall is de eerste om dat toe te geven als Kennislink haar spreekt tijdens een wetenschappelijk congres in Dublin. “Ik snap dat zulke ideeën in eerste instantie vrij esoterisch of magisch kunnen overkomen, en weinig te maken lijken te hebben met de werkelijkheid. Maar theorie gaat altijd samen met experimenten, en die interactie heeft geleid tot het beeld dat we tegenwoordig hebben van de natuur.”
Waarom hogere dimensies?
Hogere dimensies moeten we dus serieus nemen, maar even voor ons begrip: wat moeten we ons daarbij voorstellen? “Daar kun je je niets bij voorstellen”, is het resolute antwoord van Randall. “Er bestaan wel analogieën over hoe een verborgen dimensie kan bestaan, maar je kunt ze niet afbeelden.” Overigens ziet Randall dat niet als een probleem. “Ik hoef niet te weten hoe een hogerdimensionaal object eruit ziet, alleen óf het kan bestaan.”
De reden om extra dimensies te overwegen is dat ze een oplossing bieden voor het zogeheten ‘hierarchy problem’, simpel gezegd het raadsel waarom de zwaartekracht zo zwak is vergeleken met de andere fundamentele krachten, de elektromagnetische kracht en de sterke en zwakke kernkrachten. Ook al voelt de zwaartekracht niet zwak – zeker als je een hoge berg opfietst – zijn invloed is relatief klein als je je realiseert dat een kleine magneet een paperclip kan optillen ondanks dat de hele aarde er aan trekt.
Hoe kun je verborgen dimensies voorstellen? Neem een mier die over een dun stuk touw kan lopen. Van veraf lijkt het touw een dunne 1-dimensionale lijn waarover de mier alleen voor- of achteruit kan lopen (blauwe pijl). Als je inzoomt, dan zie je dat de mier ook rondom het touw kan lopen (rode pijl). Deze tweede, extra dimensie komt dan pas tevoorschijn. Afbeelding: © Einstein Online
“Volgens ons model kan de zwaartekracht zich verspreiden over meerdere dimensies. Omdat het zich voornamelijk in andere, verborgen dimensies bevindt, is de kracht bij ons zo zwak”, legt Randall uit. Zijn verborgen dimensies de beste oplossing voor dit probleem? “Ik weet niet of het de beste verklaring is, er zijn er niet zoveel. Zo heb je bijvoorbeeld ook nog supersymmetrie, waar experimenten nu naar zoeken. Uiteindelijk hoef ik niet te bepalen welke beter is, we weten het pas als we het in experimenten zien.”
De LHC-deeltjesversneller kan uitkomst bieden als het gaat om het bewijzen van verborgen dimensies. Afbeelding: © CERN
LHC kan helpen
Kun je verborgen dimensies ooit aantonen? "Jazeker, men zoekt er zelfs naar in de Large Hadron Collider (LHC) ", zegt Randall. “Het gaat om zogeheten ‘Kaluza-Kleindeeltjes’ die door hogere dimensies reizen. Ze lijken op de deeltjes die we kennen, maar dan met een grotere massa. Als de LHC wordt geupgrade naar hogere energieën (mogelijk rond 2020, red.) wordt de kans groter dat we ze vinden. Misschien zijn ze te zwaar voor het bereik waarin de LHC kan kijken, daar maak ik me wel zorgen om. We zoeken daarom ook manieren om ze met indirect bewijs aan te tonen.”
Randall is erg enthousiast over de LHC-deeltjesversneller als instrument om nieuwe natuurkunde aan te tonen. Ze verwacht er veel van de komende jaren. Ze was dan ook zeer in haar nopjes toen begin juli de aankondiging werd gedaan dat het Higgsdeeltje zeer waarschijnlijk gevonden was. “Absoluut, en het is ook goed dat zo’n onderwerp groot in het nieuws kwam. Als mensen willen we graag vooruitgang, dat maakt ons optimistisch. En het feit dat het om een internationale samenwerking gaat is erg inspirerend.”
De voorkant van het nieuwe e-book van Lisa Randall, zojuist verschenen.
Higgs-ontdekking
Op het moment dat Kennislink haar spreekt legt ze de laatste hand aan een e-book dat de ontdekking van het Higgsdeeltje moet duiden. Iets wat overigens duidelijk merkbaar is in het gesprek. Ze maakt een gestresste indruk en houdt haar telefoon angstvallig in de gaten om regelmatig het gesprek te onderbreken voor een berichtje. “Het is een drukke periode met veel afspraken”, verontschuldigt ze zich om vervolgens, terwijl ze een bericht typt, over haar boek verder te praten. “In het e-book, genaamd Higgs Discovery: The Power of Empty Space ga ik in op wat de ontdekking betekent, wat het deeltje en het mechanisme erachter is en hoe de ontdekking tot stand kwam.”
Ontdekking? Is ze daar al van overtuigd? De wetenschappers van de LHC weten namelijk nog niet helemaal zeker wat ze precies voor nieuw deeltje ontdekt hebben. “Ja, daar ben ik van overtuigd”, zegt ze stellig. “We moeten inderdaad nog even afwachten wat ze precies voor Higgsdeeltje gevonden hebben. Maar zelfs als het een Standaardmodel-Higgs zou zijn (de simpelste vorm van een Higgsdeeltje, één die beschreven wordt door het Standaardmodel, red.), betwijfel ik of dat het hele verhaal is. Mochten de eigenschappen hiervan afwijken, zou dat natuurlijk een interessantere aanwijzing zijn. We weten niet wat het zal worden.”
Vindt ze het stiekem niet jammer dat het de Tevatron (de Amerikaanse deeltjesversneller van Fermilab) niet lukte het Higgsdeeltje als eerst te vinden? “Natuurlijk had ik graag gezien dat de Tevatron nog draaide, maar de LHC is een veel krachtigere machine. De Tevatron was een geweldige machine waarbij technologie is ontwikkeld die ook in de LHC gebruikt wordt. Maar ik maak me wel zorgen om de toekomst nu de versneller is gesloten. Wat gaan we doen op de lange termijn? Niets? In de VS ligt wel een plan om iets met deeltjesfysica bij Fermilab te gaan doen, maar dat is nog erg onzeker.”
In haar vrije tijd wil Lisa Randall nog wel eens een stukje klimmen. Afbeelding: © Lisa Randall
Wetenschap populariseren
Haar e-book is in feite een aanvulling op een boek dat ze schreef in 2011, Knocking on Heavens Door, één van de twee populair-wetenschappelijke boeken die van haar hand verschenen over de natuurkunde die haar zo interesseert. Ook verschijnt ze regelmatig op radio en tv. Vindt Randall het belangrijk dat wetenschappers zo naar buiten treden? “Ja, als een aantal het doen. Ik vind niet dat iedereen dat moet doen, maar er is een verantwoordelijkheid binnen de gemeenschap om informatie naar buiten te brengen. Wetenschap is ingewikkeld en mensen begrijpen het niet tenzij iemand de moeite neemt om het uit te leggen.”
Zelf doet ze het vooral om het plezier dat ze heeft in het schrijven, niet om mensen over te halen ook de wetenschap in te gaan. “Dat is een leuke bijkomstigheid, maar ik heb zelf ook niet voor wetenschap gekozen omdat anderen dat deden. Ik vind het leuk om te doen, maar er zit ook een prijs aan, want je kunt minder wetenschap doen. Ik moet er heel hard voor werken.” Iets wat in het gesprek duidelijk zichtbaar was. Na afloop kan ze er niet snel genoeg weer mee door gaan. Haar eigen dimensie in.
Van de boeken van Lisa Randall zijn ooit Nederlandse vertalingen verschenen, maar die zijn nu vrijwel nergens meer te krijgen. De Engelstalige boeken, inclusief haar laatste e-book, zijn in Nederland wel verkrijgbaar, bijvoorbeeld bij Bol.com.
(Kennsilink)
‘De LHC kan verborgen dimensies aantonen’
Interview met theoretisch natuurkundige Lisa Randall
Extra dimensies lijken misschien uit het sciencefiction genre te komen, maar volgens de beroemde natuurkundige Lisa Randall kunnen ze werkelijkheid zijn. In een gesprek met Kennislink vertelt ze waarom, en laat ze haar licht schijnen op de recente vondst van het Higgsdeeltje.
Lisa Randall verschijnt veel in de media om over natuurkunde te vertellen. Afbeelding: © Wikimedia Commons
Kijk om je heen en je kunt niet anders concluderen dan dat de wereld bestaat uit drie dimensies: voor/achter, links/rechts en boven/beneden, simpel gezegd. En dan heb je nog de tijd als vierde dimensie en is het verhaal wel compleet, toch?
Niet volgens de Amerikaanse theoretisch natuurkundige prof.dr. Lisa Randall. Volgens haar bevat ons universum extra dimensies; misschien wel oneindig groot, maar onzichtbaar voor ons. Met dit theoretisch model verwierf ze in één klap internationale faam. En uit het feit dat ze sindsdien één van de meest geciteerde natuurkundigen is, blijkt wel dat men haar zeer serieus neemt.
Wie is Lisa Randall?
Lisa Randall is één van de meest invloedrijke theoretici binnen de natuurkunde ter wereld. Aan de Harvard Universiteit houdt ze zich bezig met deeltjesfysica en kosmologie, ofwel de ‘fundamentele bouwstenen van de materie en de krachten daartussen’, zoals ze het zelf verwoord. Ze richt zich met name op natuurkunde die ‘verder gaat’ dan het Standaardmodel, zoals donkere materie, supersymmetrie en – meest bekend – extra dimensies. Ze was de eerste vrouw die als professor in de theoretische natuurkunde werd aangesteld op MIT en Harvard. Ze heeft talloze prijzen en erkenningen gekregen en behoorde volgens Time Magazine in 2007 tot ’s werelds 100 meest invloedrijke personen. Randall verschijnt regelmatig in de media en schreef twee populair-wetenschappelijke boeken over haar theorieën. Onlangs bracht ze een e-book uit over de ontdekking van het Higgsdeeltje.
Lokaal 3D-eiland
Het concept van meerdere, verborgen dimensies stamt al uit de jaren twintig van de vorige eeuw. De Duitse natuurkundige Theodor Kaluza deed een poging Maxwells wetten van elektromagnetisme te verenigen met de algemene relativiteitstheorie van Einstein. Hij voegde daartoe een vijfde dimensie in, waarna de Zweedse natuurkundige Oskar Klein berekende dat deze zo klein moet zijn opgerold, dat we deze niet kunnen zien.
Het idee van Kaluza en Klein bleef lang onaangeroerd op de plank liggen, tot in de jaren tachtig met de opkomst van supersymmetrie en snaartheorie het concept van extra dimensies nieuw leven werd ingeblazen. Lang bleef het beeld van extra dimensies er een van ultrakleine, opgerolde ruimtes. Totdat Randall, samen met collega Raman Sundrum, een revolutionair model presenteerde waaruit bleek dat extra dimensies ook oneindig groot, doch onzichtbaar kunnen zijn. Tot grote opwinding van natuurkundigen hield hun model de natuurwetten van onze driedimensionale wereld in stand, ondanks de aanwezigheid van extra dimensies.
Kort daarna kwam het duo tot een nog intrigerendere conclusie, namelijk dat het universum op bepaalde plaatsen drie dimensies kan hebben, terwijl andere plaatsen meerdere dimensies bevatten. Wij zouden dus op een lokaal ‘3D-eiland’ kunnen leven binnen een hogerdimensionaal universum.
Snaartheorie beschrijft ook meerdere, opgevouwen dimensies, zoals hier afgebeeld. Maar Randall noemt zichzelf nadrukkelijk geen ‘snaartheoreet’. Afbeelding: © Wikimedia Commons
Dat zijn ideeën die voor de gewone sterveling moeilijk te bevatten zijn. Randall is de eerste om dat toe te geven als Kennislink haar spreekt tijdens een wetenschappelijk congres in Dublin. “Ik snap dat zulke ideeën in eerste instantie vrij esoterisch of magisch kunnen overkomen, en weinig te maken lijken te hebben met de werkelijkheid. Maar theorie gaat altijd samen met experimenten, en die interactie heeft geleid tot het beeld dat we tegenwoordig hebben van de natuur.”
Waarom hogere dimensies?
Hogere dimensies moeten we dus serieus nemen, maar even voor ons begrip: wat moeten we ons daarbij voorstellen? “Daar kun je je niets bij voorstellen”, is het resolute antwoord van Randall. “Er bestaan wel analogieën over hoe een verborgen dimensie kan bestaan, maar je kunt ze niet afbeelden.” Overigens ziet Randall dat niet als een probleem. “Ik hoef niet te weten hoe een hogerdimensionaal object eruit ziet, alleen óf het kan bestaan.”
De reden om extra dimensies te overwegen is dat ze een oplossing bieden voor het zogeheten ‘hierarchy problem’, simpel gezegd het raadsel waarom de zwaartekracht zo zwak is vergeleken met de andere fundamentele krachten, de elektromagnetische kracht en de sterke en zwakke kernkrachten. Ook al voelt de zwaartekracht niet zwak – zeker als je een hoge berg opfietst – zijn invloed is relatief klein als je je realiseert dat een kleine magneet een paperclip kan optillen ondanks dat de hele aarde er aan trekt.
Hoe kun je verborgen dimensies voorstellen? Neem een mier die over een dun stuk touw kan lopen. Van veraf lijkt het touw een dunne 1-dimensionale lijn waarover de mier alleen voor- of achteruit kan lopen (blauwe pijl). Als je inzoomt, dan zie je dat de mier ook rondom het touw kan lopen (rode pijl). Deze tweede, extra dimensie komt dan pas tevoorschijn. Afbeelding: © Einstein Online
“Volgens ons model kan de zwaartekracht zich verspreiden over meerdere dimensies. Omdat het zich voornamelijk in andere, verborgen dimensies bevindt, is de kracht bij ons zo zwak”, legt Randall uit. Zijn verborgen dimensies de beste oplossing voor dit probleem? “Ik weet niet of het de beste verklaring is, er zijn er niet zoveel. Zo heb je bijvoorbeeld ook nog supersymmetrie, waar experimenten nu naar zoeken. Uiteindelijk hoef ik niet te bepalen welke beter is, we weten het pas als we het in experimenten zien.”
De LHC-deeltjesversneller kan uitkomst bieden als het gaat om het bewijzen van verborgen dimensies. Afbeelding: © CERN
LHC kan helpen
Kun je verborgen dimensies ooit aantonen? "Jazeker, men zoekt er zelfs naar in de Large Hadron Collider (LHC) ", zegt Randall. “Het gaat om zogeheten ‘Kaluza-Kleindeeltjes’ die door hogere dimensies reizen. Ze lijken op de deeltjes die we kennen, maar dan met een grotere massa. Als de LHC wordt geupgrade naar hogere energieën (mogelijk rond 2020, red.) wordt de kans groter dat we ze vinden. Misschien zijn ze te zwaar voor het bereik waarin de LHC kan kijken, daar maak ik me wel zorgen om. We zoeken daarom ook manieren om ze met indirect bewijs aan te tonen.”
Randall is erg enthousiast over de LHC-deeltjesversneller als instrument om nieuwe natuurkunde aan te tonen. Ze verwacht er veel van de komende jaren. Ze was dan ook zeer in haar nopjes toen begin juli de aankondiging werd gedaan dat het Higgsdeeltje zeer waarschijnlijk gevonden was. “Absoluut, en het is ook goed dat zo’n onderwerp groot in het nieuws kwam. Als mensen willen we graag vooruitgang, dat maakt ons optimistisch. En het feit dat het om een internationale samenwerking gaat is erg inspirerend.”
De voorkant van het nieuwe e-book van Lisa Randall, zojuist verschenen.
Higgs-ontdekking
Op het moment dat Kennislink haar spreekt legt ze de laatste hand aan een e-book dat de ontdekking van het Higgsdeeltje moet duiden. Iets wat overigens duidelijk merkbaar is in het gesprek. Ze maakt een gestresste indruk en houdt haar telefoon angstvallig in de gaten om regelmatig het gesprek te onderbreken voor een berichtje. “Het is een drukke periode met veel afspraken”, verontschuldigt ze zich om vervolgens, terwijl ze een bericht typt, over haar boek verder te praten. “In het e-book, genaamd Higgs Discovery: The Power of Empty Space ga ik in op wat de ontdekking betekent, wat het deeltje en het mechanisme erachter is en hoe de ontdekking tot stand kwam.”
Ontdekking? Is ze daar al van overtuigd? De wetenschappers van de LHC weten namelijk nog niet helemaal zeker wat ze precies voor nieuw deeltje ontdekt hebben. “Ja, daar ben ik van overtuigd”, zegt ze stellig. “We moeten inderdaad nog even afwachten wat ze precies voor Higgsdeeltje gevonden hebben. Maar zelfs als het een Standaardmodel-Higgs zou zijn (de simpelste vorm van een Higgsdeeltje, één die beschreven wordt door het Standaardmodel, red.), betwijfel ik of dat het hele verhaal is. Mochten de eigenschappen hiervan afwijken, zou dat natuurlijk een interessantere aanwijzing zijn. We weten niet wat het zal worden.”
Vindt ze het stiekem niet jammer dat het de Tevatron (de Amerikaanse deeltjesversneller van Fermilab) niet lukte het Higgsdeeltje als eerst te vinden? “Natuurlijk had ik graag gezien dat de Tevatron nog draaide, maar de LHC is een veel krachtigere machine. De Tevatron was een geweldige machine waarbij technologie is ontwikkeld die ook in de LHC gebruikt wordt. Maar ik maak me wel zorgen om de toekomst nu de versneller is gesloten. Wat gaan we doen op de lange termijn? Niets? In de VS ligt wel een plan om iets met deeltjesfysica bij Fermilab te gaan doen, maar dat is nog erg onzeker.”
In haar vrije tijd wil Lisa Randall nog wel eens een stukje klimmen. Afbeelding: © Lisa Randall
Wetenschap populariseren
Haar e-book is in feite een aanvulling op een boek dat ze schreef in 2011, Knocking on Heavens Door, één van de twee populair-wetenschappelijke boeken die van haar hand verschenen over de natuurkunde die haar zo interesseert. Ook verschijnt ze regelmatig op radio en tv. Vindt Randall het belangrijk dat wetenschappers zo naar buiten treden? “Ja, als een aantal het doen. Ik vind niet dat iedereen dat moet doen, maar er is een verantwoordelijkheid binnen de gemeenschap om informatie naar buiten te brengen. Wetenschap is ingewikkeld en mensen begrijpen het niet tenzij iemand de moeite neemt om het uit te leggen.”
Zelf doet ze het vooral om het plezier dat ze heeft in het schrijven, niet om mensen over te halen ook de wetenschap in te gaan. “Dat is een leuke bijkomstigheid, maar ik heb zelf ook niet voor wetenschap gekozen omdat anderen dat deden. Ik vind het leuk om te doen, maar er zit ook een prijs aan, want je kunt minder wetenschap doen. Ik moet er heel hard voor werken.” Iets wat in het gesprek duidelijk zichtbaar was. Na afloop kan ze er niet snel genoeg weer mee door gaan. Haar eigen dimensie in.
Van de boeken van Lisa Randall zijn ooit Nederlandse vertalingen verschenen, maar die zijn nu vrijwel nergens meer te krijgen. De Engelstalige boeken, inclusief haar laatste e-book, zijn in Nederland wel verkrijgbaar, bijvoorbeeld bij Bol.com.
(Kennsilink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-09-2012
Op zoek naar het Higgs-deeltje op Amsterdams Filmfestival
Vier jaar lang volgde filmmaker Jan van den Berg de onderzoekers van CERN op hun zoektocht naar het mysterieuze Higgs-deeltje. In de documentaire ‘Higgs: In het hart van de verbeelding’ wordt de zoektocht uitgebreid beschreven. De documentaire wordt dit weekend uitgezonden op het Science Park Amsterdam Film Festival.
Voor het maken van de documentaire sprak Van den Berg met diverse wetenschappers uit allerlei landen die betrokken waren bij het ontdekken van het Higgs-deetje. “We volgden één van de twee teams van het Higgs-project. Je zag een rivaliteit tussen de twee teams, omdat ze allebei heel graag het Higgs-deeltje wilde vinden, maar toch was er ook samenwerking. Dat komt in de film mooi naar voren.”
Peter Higgs
Voor zijn zoektocht kwam Van den Berg ook in contact met de professor die in 1964 voor het eerst met de theorie op de proppen kwam: Peter Higgs. De Schotse professor is inmiddels 83 jaar, maar kan in de documentaire nog goed voor ogen halen hoe de theorie tot stand kwam.
Het ‘God-deeltje’
Het Higgs-deeltje wordt door sommige wetenschappers ook wel het ‘God-deeltje’ genoemd, iets waar lang niet alle natuurkundigen zich in kunnen vinden, zo blijkt uit de documentaire. Het Higgs-boson zou het ontbrekende deeltje moeten zijn in ons begrip van de theoretisce natuurkunde. “Het is het deeltje dat alle andere deeltjes massa geeft”, leggen de wetenschappers uit.
Aanpassingen
De premiere van ‘In het hart van de verbeelding’ vond al in 2009 plaats, toen er nog steeds koortsachtig naar het Higgs-deeltje gezocht werd. Vlak na de premiere liepen de wetenschappers nog tegen enkele flinke problemen op, zoals een grote beschadiging aan de Large Hadron Collider. Maar uiteindelijk vond toch het verwachte succes plaats, toen in mei het Higgs-deeltje dan eindelijk werd gevonden. Het was voor Van den Berg reden genoeg om zijn documentaire weer aan te passen. Hij sprak wederom af met Peter Higgs en filmde zijn verheugde reactie, en zijn aanwezigheid bij de officiële bekendmaking van het deeltje. Al met al monteerde Van den Berg minuten aan nieuw materiaal in zijn documentaire. De nieuwe versie werd op 4 juli van dit jaar vertoond op tv.
SPAFF
Van den Bergs film is dit weekend ook te zien op het SPAFF, het Science Park Amsterdam Film Festival. Op dit festival, waarvan Van den Berg ook in de organisatie zit, worden 25 wetenschappelijke films vertoond op het Science Park in Amsterdam. “Een uniek evenement,” zegt Van den Berg. “Op het festival bekijk je films op locatie. Zo kijk je bijvoorbeeld een film over vossen op de Faculteit der Natuurwetenschappen, of een film over computertechniek op de Faculteit Computerwetenschappen. Dat brengt alle soorten wetenschap bij elkaar.”
Naar het filmfestival? Kaarten zijn gratis, maar het is aan te raden om deze hier te reserveren.
(scientias.nl)
Op zoek naar het Higgs-deeltje op Amsterdams Filmfestival
Vier jaar lang volgde filmmaker Jan van den Berg de onderzoekers van CERN op hun zoektocht naar het mysterieuze Higgs-deeltje. In de documentaire ‘Higgs: In het hart van de verbeelding’ wordt de zoektocht uitgebreid beschreven. De documentaire wordt dit weekend uitgezonden op het Science Park Amsterdam Film Festival.
Voor het maken van de documentaire sprak Van den Berg met diverse wetenschappers uit allerlei landen die betrokken waren bij het ontdekken van het Higgs-deetje. “We volgden één van de twee teams van het Higgs-project. Je zag een rivaliteit tussen de twee teams, omdat ze allebei heel graag het Higgs-deeltje wilde vinden, maar toch was er ook samenwerking. Dat komt in de film mooi naar voren.”
Peter Higgs
Voor zijn zoektocht kwam Van den Berg ook in contact met de professor die in 1964 voor het eerst met de theorie op de proppen kwam: Peter Higgs. De Schotse professor is inmiddels 83 jaar, maar kan in de documentaire nog goed voor ogen halen hoe de theorie tot stand kwam.
Het ‘God-deeltje’
Het Higgs-deeltje wordt door sommige wetenschappers ook wel het ‘God-deeltje’ genoemd, iets waar lang niet alle natuurkundigen zich in kunnen vinden, zo blijkt uit de documentaire. Het Higgs-boson zou het ontbrekende deeltje moeten zijn in ons begrip van de theoretisce natuurkunde. “Het is het deeltje dat alle andere deeltjes massa geeft”, leggen de wetenschappers uit.
Aanpassingen
De premiere van ‘In het hart van de verbeelding’ vond al in 2009 plaats, toen er nog steeds koortsachtig naar het Higgs-deeltje gezocht werd. Vlak na de premiere liepen de wetenschappers nog tegen enkele flinke problemen op, zoals een grote beschadiging aan de Large Hadron Collider. Maar uiteindelijk vond toch het verwachte succes plaats, toen in mei het Higgs-deeltje dan eindelijk werd gevonden. Het was voor Van den Berg reden genoeg om zijn documentaire weer aan te passen. Hij sprak wederom af met Peter Higgs en filmde zijn verheugde reactie, en zijn aanwezigheid bij de officiële bekendmaking van het deeltje. Al met al monteerde Van den Berg minuten aan nieuw materiaal in zijn documentaire. De nieuwe versie werd op 4 juli van dit jaar vertoond op tv.
SPAFF
Van den Bergs film is dit weekend ook te zien op het SPAFF, het Science Park Amsterdam Film Festival. Op dit festival, waarvan Van den Berg ook in de organisatie zit, worden 25 wetenschappelijke films vertoond op het Science Park in Amsterdam. “Een uniek evenement,” zegt Van den Berg. “Op het festival bekijk je films op locatie. Zo kijk je bijvoorbeeld een film over vossen op de Faculteit der Natuurwetenschappen, of een film over computertechniek op de Faculteit Computerwetenschappen. Dat brengt alle soorten wetenschap bij elkaar.”
Naar het filmfestival? Kaarten zijn gratis, maar het is aan te raden om deze hier te reserveren.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Leuke vent, die Van den Berg, heb nog wel es met em aan de bar gehangen na een van z'n voorstellingen. Z'n Higgsfilm van twee jaar terug vond ik wat tegenvallen, iets teveel kriegele muziek en er had wat meer inhoud in gemogen naar mijn smaak. Ik denk dat dit dan een opvolger van die film is.
-
quote:
Leuke vent, die Van den Berg, heb nog wel es met em aan de bar gehangen na een van z'n voorstellingen. .
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
13-09-2012
Deeltjesversneller CERN laat protonen met lood-ionen botsen
© epa.
Vanmorgen vroeg zijn voor het eerst in de geschiedenis van de gigantische deeltjesversneller Large Hadron Collider (LHC) in de omgeving van Genève protonen met lood-ionen in botsing gebracht. Dat heeft het Europees Centrum voor Kernonderzoek CERN meegedeeld.
Bij de botsingen tussen protonen en de kern van lood ontstaat in de ALICE-detector een "douche" van deeltjes. Ook experimenten als ATLAS, CMS en LHCb nemen de botsingen waar. De omschakeling naar het laten botsen van verschillende soorten deeltjes - in plaats van zelfde soorten zoals protonen met protonen - vormt een technische uitdaging, zegt het CERN. Dat komt onder andere omdat de botsingen asymmetrisch in energie zijn.
Het betreft nog maar een korte proef vooraleer het experiment in januari of februari echt zal draaien. Daarna gaat de gigantische deeltjesversneller in onderhoud.
De LHC heeft reeds toegelaten een nieuw deeltje te vinden dat zo goed als zeker het mysterieuze Higgs-bosondeeltje is. Dat is het sluitstuk van het Standaardmodel rondom het wezen van de materie.
(HLN)
Deeltjesversneller CERN laat protonen met lood-ionen botsen
© epa.
Vanmorgen vroeg zijn voor het eerst in de geschiedenis van de gigantische deeltjesversneller Large Hadron Collider (LHC) in de omgeving van Genève protonen met lood-ionen in botsing gebracht. Dat heeft het Europees Centrum voor Kernonderzoek CERN meegedeeld.
Bij de botsingen tussen protonen en de kern van lood ontstaat in de ALICE-detector een "douche" van deeltjes. Ook experimenten als ATLAS, CMS en LHCb nemen de botsingen waar. De omschakeling naar het laten botsen van verschillende soorten deeltjes - in plaats van zelfde soorten zoals protonen met protonen - vormt een technische uitdaging, zegt het CERN. Dat komt onder andere omdat de botsingen asymmetrisch in energie zijn.
Het betreft nog maar een korte proef vooraleer het experiment in januari of februari echt zal draaien. Daarna gaat de gigantische deeltjesversneller in onderhoud.
De LHC heeft reeds toegelaten een nieuw deeltje te vinden dat zo goed als zeker het mysterieuze Higgs-bosondeeltje is. Dat is het sluitstuk van het Standaardmodel rondom het wezen van de materie.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-10-2012
Vrouw kan deeltjesversneller CERN niet laten stilleggen
Duitse vreest einde wereld
© epa.
Een Duitse vrouw die het einde van de wereld vreest, heeft bij een administratieve rechtbank bot gevangen in haar poging het onderzoek met de gigantische deeltjesversneller van het CERN te laten stilleggen omdat die het einde van de wereld zou inluiden.
De in het Zwitserse Zürich wonende vrouw vreest dat de 27 km lange LHC-cyclotron van het Europees Centrum voor Nucleair Onderzoek CERN nabij Genève kleine zwarte gaten zou creëren die uiteindelijk de Aarde zouden vernietigen. Ze stapte naar het Duitse gerecht, vanwege het belang dat Duitsland in de installatie heeft, om het onderzoek te doen stoppen.
Nadat ook al het Duits Grondwettelijk Hof haar verzoek had afgewezen was het vandaag de beurt aan de hoge administratieve rechtbank van Münster. Die oordeelde dat volgens een meerderheid van de wetenschappers het onderzoek geen gevaar inhoudt.
De LHC moet de laatste fundamentele vragen over de materie helpen beantwoorden door protonen aan hoge snelheid met elkaar te laten botsen. De vrouw meent dat dit zou leiden tot zwarte gaten, kosmische kannibalen die alle omgevende materie opslokken.
(HLN)
Vrouw kan deeltjesversneller CERN niet laten stilleggen
Duitse vreest einde wereld
© epa.
Een Duitse vrouw die het einde van de wereld vreest, heeft bij een administratieve rechtbank bot gevangen in haar poging het onderzoek met de gigantische deeltjesversneller van het CERN te laten stilleggen omdat die het einde van de wereld zou inluiden.
De in het Zwitserse Zürich wonende vrouw vreest dat de 27 km lange LHC-cyclotron van het Europees Centrum voor Nucleair Onderzoek CERN nabij Genève kleine zwarte gaten zou creëren die uiteindelijk de Aarde zouden vernietigen. Ze stapte naar het Duitse gerecht, vanwege het belang dat Duitsland in de installatie heeft, om het onderzoek te doen stoppen.
Nadat ook al het Duits Grondwettelijk Hof haar verzoek had afgewezen was het vandaag de beurt aan de hoge administratieve rechtbank van Münster. Die oordeelde dat volgens een meerderheid van de wetenschappers het onderzoek geen gevaar inhoudt.
De LHC moet de laatste fundamentele vragen over de materie helpen beantwoorden door protonen aan hoge snelheid met elkaar te laten botsen. De vrouw meent dat dit zou leiden tot zwarte gaten, kosmische kannibalen die alle omgevende materie opslokken.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Idd, kan niet wachtenquote:
Jammer nou, daar gaan we. Nog 2 maandjes!
Overigens, protonen op elkaar laten botsen? Hoe gaat dit in zijn werking dan? Dacht dat het, aangezien het zowel golven als deeltjes zijn, niet mogelijk is.
Klap es in je handen. Gaan je handen dwars door elkaar heen, of "botsen" de atomen (in dit geval elektronen) op elkaar?
Juist omdat het ook deeltjes zijn, kunnen protonen "botsen", hoewel je dit niet al teveel als botsende knikkers moet voorstellen.
Juist omdat het ook deeltjes zijn, kunnen protonen "botsen", hoewel je dit niet al teveel als botsende knikkers moet voorstellen.
-
Begrijp ik het als leek goed dat de deeltjes die ze met elkaar laten botsen, deeltjes met massa zijn, en de deeltjes die na de botsing ontstaan, zg elemetary particles zijn, zonder massa?
New Large Hadron Collider data may thin out theories in particle physics
Exceedingly rare decay of B mesons shows up largely as expected
Exceedingly rare decay of B mesons shows up largely as expected
When the student is ready, the teacher will appear.
When the student is truly ready, the teacher will disappear.
When the student is truly ready, the teacher will disappear.
quote:Large Hadron Collider May Have Produced New Matter
"The Large Hadron Collider, the world's largest and most powerful particle accelerator and the 'Big Bang machine' that was used to discover what appears to be the long-sought Higgs boson particle (as announced July 4), may have another surprise up its sleeve this year: The LHC looks to have produced a new type of matter, according to a new analysis of particle collision data by scientists at MIT and Rice University. The new type of matter, which has yet to be verified, is theorized to be one of two possible forms: Either 'color-glass condensate' — a flattened nucleus transformed into a 'wall' of gluons, which are smaller binding subatomic particles, or it could be 'quark-gluon plasma,' a dense, soup or liquid-like collection of individual particles."
When the student is ready, the teacher will appear.
When the student is truly ready, the teacher will disappear.
When the student is truly ready, the teacher will disappear.
15-12-2012
CERN krijgt status van observator bij algemene vergadering VN
© ap.
De algemene vergadering van de Verenigde Naties heeft een resolutie aangenomen die het Europees Centrum voor Kernonderzoek CERN de status van observator verleent. Het centrum zal voortaan kunnen deelnemen aan de werkzaamheden van de algemene vergadering en de zittingen kunnen volgen als observator.
"De toekenning van dit statuut toont het belang dat de VN hecht aan de wetenschap en aan haar rol in de samenleving", zegt de algemeen directeur van CERN, Rolf Heuer.
Het Europees Centrum voor Kernonderzoek, met zetel in Genève, is het belangrijkste laboratorium voor onderzoek naar deeltjesfysica. Op 4 juli kondigde het centrum aan dat het een nieuwe deeltje had ontdekt, dat "compatibel" is met de kenmerken van het Brout-Englert-Higgs-deeltje, dat de massa van alle andere deeltjes zou bepalen. De ontdekking kwam er na een reeks experimenten in de grootste deeltjesversneller ter wereld, een cirkel met een omtrek van 27 kilometer onder de Frans-Zwitserse grens.
Het Brout-Englert-Higgs-deeltje werd in 1964 beschreven door de Belgen Robert Brout en François Englert, alsmede door de Schot Peter Higgs.
(HLN)
CERN krijgt status van observator bij algemene vergadering VN
© ap.
De algemene vergadering van de Verenigde Naties heeft een resolutie aangenomen die het Europees Centrum voor Kernonderzoek CERN de status van observator verleent. Het centrum zal voortaan kunnen deelnemen aan de werkzaamheden van de algemene vergadering en de zittingen kunnen volgen als observator.
"De toekenning van dit statuut toont het belang dat de VN hecht aan de wetenschap en aan haar rol in de samenleving", zegt de algemeen directeur van CERN, Rolf Heuer.
Het Europees Centrum voor Kernonderzoek, met zetel in Genève, is het belangrijkste laboratorium voor onderzoek naar deeltjesfysica. Op 4 juli kondigde het centrum aan dat het een nieuwe deeltje had ontdekt, dat "compatibel" is met de kenmerken van het Brout-Englert-Higgs-deeltje, dat de massa van alle andere deeltjes zou bepalen. De ontdekking kwam er na een reeks experimenten in de grootste deeltjesversneller ter wereld, een cirkel met een omtrek van 27 kilometer onder de Frans-Zwitserse grens.
Het Brout-Englert-Higgs-deeltje werd in 1964 beschreven door de Belgen Robert Brout en François Englert, alsmede door de Schot Peter Higgs.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
