24-08-2010
Een ruikende robot
Robots moeten kunnen ruiken. Dat vindt althans de Japanse biotechnoloog Shojio Takeuchi. Hij bouwde daarom de eerste elektronische neus ter wereld die evenzogoed kan ruiken als mensen. Bijzonder is dat de neus half machine en half dierlijk is: een kikkerei met draadjes.
In Japan is men al behoorlijk gewend aan het idee van zelfdenkende robots. In talloze films en series die dagelijks op de Japanse televisie komen, draaien zelfdenkende robots al volop mee met het gezin. En ze zijn allesbehalve emotieloos: ze voelen mee met de behoeften van mensen.
Robots hebben pas echt nut als ze zintuiglijk een beetje lijken op mensen. Afbeelding: © FlySi, Flickr.com
Zo’n meevoelende robot moet meer kunnen dan alleen slim zijn, vindt Shoji Takeuchi van de Universiteit van Tokio. Een robot kan ons pas echt goed helpen als hij kan ervaren wat wij ervaren. Ruiken of iets heerlijk geurt of afstotelijk stinkt, is zo’n ervaring. En het is een belangrijke: daarmee bepalen we of ons voedsel veilig is om te eten of niet. Maar zulke goede neuzen hebben mensen nu ook weer niet, dus zou een ruikende robot als hulpje helemaal niet verkeerd zijn.
En daar komt de elektronische neus om de hoek kijken. Eenvoudige elektronische neuzen bestaan al in voedselfabrieken voor kwaliteitscontrole, maar komen qua precisie en menselijkheid niet in de buurt van de neus die Takeuchi deze week beschrijft in Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).
Takeuchi’s ambitie om neuzen voor robots te bouwen is al vrij opmerkelijk, maar nog opmerkelijker is de elektronische neus zelf. Een samensmelting van machine en biologisch leven: Takeuchi plaatste een onrijp kikkerei dat geuren opvangt in een vloeistofkanaal met glaselektroden. Als het millimetergrote kikkereitje een geur opvangt, reageert het door een stroompje af te geven aan de elektroden.
De geurontvangers zelf zijn eiwitten in de buitenrand van het ei en zijn oorspronkelijk helemaal niet afkomstig van kikkers. Takeuchi plaatste in het ei de genen die verantwoordelijk zijn voor geurontvangers in insectenneuzen – gewoon omdat daarover meer bekend is. Volgens Takeuchi kun je elk gen inbouwen dat je wilt, en dus ook die van geurontvangers in mensen.
Takeuchi’s robothoofd draait wanneer hij lokstoffen van motten ruikt. Afbeelding: © PNAS
Takeuchi is vrij enthousiast over zijn idee van een ruikende robot. Om alvast een beeld te geven van hoe een toekomstige robot gebruik kan maken van zijn nieuwe neus – een klein apparaat van pakweg vijf centimeter groot – plaatste hij het in een menselijk uitziend robothoofd. Telkens wanneer de robot de seksuele lokstoffen van een mot rook, draaide hij zijn hoofd. Nu is het wachten op de robot die zijn hoofd draait bij de geur van appeltaart. Of oude kaas. Of verrot voedsel. Wat je maar wil.
Robots met emoties vindt men in Japan niet vreemd. Maar ze kunnen niets ruiken.
Lees ook
•Kikkerdril met muggenneus (Kennislink)•Meer over robots op KennislinkBron
Nobuo Misawa e.a., Highly sensitive and selective odorant sensor using living cells expressing insect olfactory receptors. PNAS, 23 juli 2010
Meer biotechnologie op Ditisbiotechnologie.nl
(Kennislink)