W&T Wetenschap & Technologie
Een plek om te discussiëren over wetenschappelijke onderwerpen, wetenschappelijke problemen, technologische projecten en grootse uitvindingen.
24-03-2011
Zwarte gaten worden tegengewerkt door magnetische velden
De Europese gammasatelliet Integral heeft extreem hete materie waargenomen die op het punt staat om in een zwart gat te verdwijnen. Of toch niet? De waarnemingen laten de mogelijkheid open dat een deel van de materie nog kan ontsnappen.
Bij een zwart gat kun je maar beter niet in de buurt komen. Op enkele honderden kilometers van zijn 'oppervlak' kolkt de ruimte van de energierijke deeltjes en straling. Normaal gesproken zijn die deeltjes slechts een duizendste seconde van hun noodlottige einde verwijderd. Maar voor sommige van hen bestaat hoop.
Dat blijkt uit de eigenschappen van gammastraling die afkomstig is van het object Cygnus X-1 - een zwart gat dat samen met een reuzenster een bizarre dubbelster vormt. De metingen van Integral, die verspreid over zeven jaar hebben plaatsgevonden, laten zien dat de omgeving van dat zwarte gat één grote kluwen van magnetische veldlijnen is. En op sommige plaatsen is het magnetische veld zó sterk dat ze de deeltjes uit de zwaartekrachtsgreep van het zwarte gat kunnen losrukken en terug de ruimte schieten.
Hoe dat wegschieten precies in zijn werk gaat, is overigens nog onduidelijk. Mogelijk dat de Integral-metingen meer duidelijkheid over dit proces kunnen geven.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Zwarte gaten worden tegengewerkt door magnetische velden
De Europese gammasatelliet Integral heeft extreem hete materie waargenomen die op het punt staat om in een zwart gat te verdwijnen. Of toch niet? De waarnemingen laten de mogelijkheid open dat een deel van de materie nog kan ontsnappen.
Bij een zwart gat kun je maar beter niet in de buurt komen. Op enkele honderden kilometers van zijn 'oppervlak' kolkt de ruimte van de energierijke deeltjes en straling. Normaal gesproken zijn die deeltjes slechts een duizendste seconde van hun noodlottige einde verwijderd. Maar voor sommige van hen bestaat hoop.
Dat blijkt uit de eigenschappen van gammastraling die afkomstig is van het object Cygnus X-1 - een zwart gat dat samen met een reuzenster een bizarre dubbelster vormt. De metingen van Integral, die verspreid over zeven jaar hebben plaatsgevonden, laten zien dat de omgeving van dat zwarte gat één grote kluwen van magnetische veldlijnen is. En op sommige plaatsen is het magnetische veld zó sterk dat ze de deeltjes uit de zwaartekrachtsgreep van het zwarte gat kunnen losrukken en terug de ruimte schieten.
Hoe dat wegschieten precies in zijn werk gaat, is overigens nog onduidelijk. Mogelijk dat de Integral-metingen meer duidelijkheid over dit proces kunnen geven.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
08-04-2011
Versmeltende zwarte gaten verorberen elke tien jaar een ster
Wanneer twee sterrenstelsels met elkaar in botsing komen en versmelten, zullen ook de superzware zwarte gaten in hun kernen uiteindelijk met elkaar fuseren. Theoretici van het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics hebben berekend dat zo'n versmolten superzwaar monster misschien wel eens per decennium een ster kan verzwelgen.
Bij het samensmelten van de zwarte gaten worden gravitatiegolven uitgezonden - rimpelingen in de ruimtetijd die zich met de lichtsnelheid voortplanten - en uit de berekeningen volgt dat die emissie vooral in één richting plaatsvindt. Het gevolg is dat het versmolten superzware zwarte gat een reactiekracht ondervindt, en uit zijn centrale positie wordt weggestoten. Het zwarte gat komt dan in dichtbevolkte delen van het sterrenstelsel terecht die aanvankelijk geen hinder ondervonden.
Verorberde sterren kunnen vlak voordat ze opgegeten worden zo extreem heet worden dat ze evenveel energie uitstralen als een supernova-explosie, aldus theoretici Nick Stone en Avi Loeb, die hun resultaten publiceerden in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society . Met toekomstige detectoren moet het ook mogelijk zijn om de gravitatiegolven op te vangen die geproduceerd worden bij het versmelten van de superzware zwarte gaten en bij het opschrooken van sterren.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Versmeltende zwarte gaten verorberen elke tien jaar een ster
Wanneer twee sterrenstelsels met elkaar in botsing komen en versmelten, zullen ook de superzware zwarte gaten in hun kernen uiteindelijk met elkaar fuseren. Theoretici van het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics hebben berekend dat zo'n versmolten superzwaar monster misschien wel eens per decennium een ster kan verzwelgen.
Bij het samensmelten van de zwarte gaten worden gravitatiegolven uitgezonden - rimpelingen in de ruimtetijd die zich met de lichtsnelheid voortplanten - en uit de berekeningen volgt dat die emissie vooral in één richting plaatsvindt. Het gevolg is dat het versmolten superzware zwarte gat een reactiekracht ondervindt, en uit zijn centrale positie wordt weggestoten. Het zwarte gat komt dan in dichtbevolkte delen van het sterrenstelsel terecht die aanvankelijk geen hinder ondervonden.
Verorberde sterren kunnen vlak voordat ze opgegeten worden zo extreem heet worden dat ze evenveel energie uitstralen als een supernova-explosie, aldus theoretici Nick Stone en Avi Loeb, die hun resultaten publiceerden in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society . Met toekomstige detectoren moet het ook mogelijk zijn om de gravitatiegolven op te vangen die geproduceerd worden bij het versmelten van de superzware zwarte gaten en bij het opschrooken van sterren.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
15-06-2011
Vroegste zwarte gaten ontdekt
Een internationaal team van astronomen heeft de vroegste zwarte gaten ontdekt die ooit zijn waargenomen (Nature, 16 juni). De superzware objecten gaan schuil in de kernen van verre sterrenstelsels. Uit nadere analyse blijkt dat de groei van deze zwarte gaten gelijk op gaat met de ontwikkeling van de sterrenstelsels waar ze deel van uitmaken. Het is voor het eerst dat dit nauwe verband, dat eerder al bij nabijere stelsels was waargenomen, ook bij zulke verre, jonge stelsels is gemeten.
De superzware zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels zijn alleen waarneembaar als zij bezig zijn om materie uit hun omgeving op te slokken. Bij dat proces wordt deze materie dermate heet, dat zij röntgenstraling gaat uitzenden.
De nu ontdekte zwarte gaten zijn ontdekt in zwakke sterrenstelsels die eerder met de Hubble-ruimtetelescoop waren vastgelegd. Door een vijftigtal opnamen van de röntgensatelliet Chandra digitaal bij elkaar op te tellen, konden hun superzware zwarte gaten zichtbaar worden gemaakt. Chandra registreerde daarbij alleen de meest energierijke röntgenstraling, wat erop duidt dat de omgeving van de zwarte gaten rijk is aan gas en stof. Dat verklaart waarom het zoveel moeite kost om deze objecten te kunnen zien.
De verste sterrenstelsels waarbij nu superzware zwarte gaten zijn waargenomen, bevinden zich op 13 miljard lichtjaar van de aarde. Dat betekent dat ze al bestonden toen het heelal nog maar 700 miljoen jaar oud was. Volgens de astronomen betekent dit dat deze objecten ofwel bij hun ontstaan al groot en zwaar waren of een zeer snelle groei hebben doorgemaakt.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Vroegste zwarte gaten ontdekt
Een internationaal team van astronomen heeft de vroegste zwarte gaten ontdekt die ooit zijn waargenomen (Nature, 16 juni). De superzware objecten gaan schuil in de kernen van verre sterrenstelsels. Uit nadere analyse blijkt dat de groei van deze zwarte gaten gelijk op gaat met de ontwikkeling van de sterrenstelsels waar ze deel van uitmaken. Het is voor het eerst dat dit nauwe verband, dat eerder al bij nabijere stelsels was waargenomen, ook bij zulke verre, jonge stelsels is gemeten.
De superzware zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels zijn alleen waarneembaar als zij bezig zijn om materie uit hun omgeving op te slokken. Bij dat proces wordt deze materie dermate heet, dat zij röntgenstraling gaat uitzenden.
De nu ontdekte zwarte gaten zijn ontdekt in zwakke sterrenstelsels die eerder met de Hubble-ruimtetelescoop waren vastgelegd. Door een vijftigtal opnamen van de röntgensatelliet Chandra digitaal bij elkaar op te tellen, konden hun superzware zwarte gaten zichtbaar worden gemaakt. Chandra registreerde daarbij alleen de meest energierijke röntgenstraling, wat erop duidt dat de omgeving van de zwarte gaten rijk is aan gas en stof. Dat verklaart waarom het zoveel moeite kost om deze objecten te kunnen zien.
De verste sterrenstelsels waarbij nu superzware zwarte gaten zijn waargenomen, bevinden zich op 13 miljard lichtjaar van de aarde. Dat betekent dat ze al bestonden toen het heelal nog maar 700 miljoen jaar oud was. Volgens de astronomen betekent dit dat deze objecten ofwel bij hun ontstaan al groot en zwaar waren of een zeer snelle groei hebben doorgemaakt.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-06-2011
Zwart gat at ster op
De heldere uitbarsting van gammastraling die op 28 maart van dit jaar door de satelliet Swift werd opgemerkt, was wellicht de 'doodskreet' van een ster die door een superzwaar zwart gat werd verzwolgen. Tot deze conclusie komen astronomen die de resultaten van hun onderzoek van de gammaflits vrijdag in Science publiceren.
Normale gammaflitsen ontstaan als een zeer zware ster aan het eind van zijn leven op explosieve wijze afsluit. Doorgaans duurt zo'n flits, inclusief nasleep, hooguit een paar uur, maar die van 28 maart hield weken aan en bleek zich af te spelen in de kern van een sterrenstelsel op vier miljard lichtjaar van de aarde. Omdat de meeste, zo niet alle sterrenstelsels een superzwaar zwart gat in hun kern hebben, ontstond direct al het vermoeden dat de bron van de gammastraling dáár gezocht moest worden.
De meest plausibele verklaring is dat een ster door het zwarte gat aan flarden is getrokken. De stermaterie kolkt dan nog een tijd rond het zwarte gat voordat zij daarin verdwijnt, ongeveer zoals water rond het afvoerputje van een gootsteen. Volgens de astronomen is het heel bijzonder dat we getuige kunnen zijn van het einde van deze verre ster. De waargenomen röntgen- en gammastraling is namelijk voor een belangrijk deel afkomstig van twee straalstromen of jets van energierijke deeltjes die langs de rotatie-as van het zwarte gat de ruimte in worden geblazen voordat het zwarte gat de kans krijgt ze op te slokken. Het is niet meer dan toeval dat een van die jets in de richting van de aarde wijst.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Zwart gat at ster op
De heldere uitbarsting van gammastraling die op 28 maart van dit jaar door de satelliet Swift werd opgemerkt, was wellicht de 'doodskreet' van een ster die door een superzwaar zwart gat werd verzwolgen. Tot deze conclusie komen astronomen die de resultaten van hun onderzoek van de gammaflits vrijdag in Science publiceren.
Normale gammaflitsen ontstaan als een zeer zware ster aan het eind van zijn leven op explosieve wijze afsluit. Doorgaans duurt zo'n flits, inclusief nasleep, hooguit een paar uur, maar die van 28 maart hield weken aan en bleek zich af te spelen in de kern van een sterrenstelsel op vier miljard lichtjaar van de aarde. Omdat de meeste, zo niet alle sterrenstelsels een superzwaar zwart gat in hun kern hebben, ontstond direct al het vermoeden dat de bron van de gammastraling dáár gezocht moest worden.
De meest plausibele verklaring is dat een ster door het zwarte gat aan flarden is getrokken. De stermaterie kolkt dan nog een tijd rond het zwarte gat voordat zij daarin verdwijnt, ongeveer zoals water rond het afvoerputje van een gootsteen. Volgens de astronomen is het heel bijzonder dat we getuige kunnen zijn van het einde van deze verre ster. De waargenomen röntgen- en gammastraling is namelijk voor een belangrijk deel afkomstig van twee straalstromen of jets van energierijke deeltjes die langs de rotatie-as van het zwarte gat de ruimte in worden geblazen voordat het zwarte gat de kans krijgt ze op te slokken. Het is niet meer dan toeval dat een van die jets in de richting van de aarde wijst.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
13-07-2011
Zwarte gaten worden niet gevoed door galactische botsingen
Nieuw onderzoek, gebaseerd op gegevens van de Europese Very Large Telescope en XMM-Newton röntgensatelliet, heeft een verrassende conclusie opgeleverd. De meeste kolossale zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels zijn de afgelopen 11 miljard jaar niet geactiveerd door het samengaan van sterrenstelsels, zoals tot nu toe werd gedacht.
In het hart van de meeste, zo niet alle, grote sterrenstelsels schuilt een superzwaar zwart gat van miljoenen, soms zelfs miljarden zonsmassa's. In veel stelsels, waaronder ook ons eigen Melkwegstelsel, houdt dit centrale zwarte gat zich rustig. Maar in sommige stelsels, met name vroeg in de geschiedenis van ons heelal, doet het centrale monster zich te goed aan materiaal dat intense straling afgeeft terwijl het in het zwarte gat valt.
Een van de onopgeloste raadsels is waar het materiaal dat een slapend zwart gat activeert, en hevige uitbarstingen in de kern van zijn sterrenstelsel veroorzaakt, vandaan komt. Tot nu toe dachten veel astronomen dat de meeste van deze zogeheten actieve kernen op gang zijn gekomen door het samengaan van sterrenstelsels die elkaar dicht waren genaderd. Door zo'n fusie zou de aanwezige materie zodanig in beroering komen, dat er een toevoer van verse brandstof naar het centrale zwarte gat ontstaat. Maar zo simpel is het niet.
Een team van Europese astronomen heeft ontdekt dat actieve kernen doorgaans te vinden zijn in grote, zware sterrenstelsels die veel donkere materie bevatten. Dat is in strijd met wat theoretisch werd verwacht - als de meeste actieve kernen het gevolg zouden zijn van botsingen en samensmeltingen van sterrenstelsels, zouden ze vooral te vinden moeten zijn in sterrenstelsels van gemiddelde massa (ongeveer een biljoen zonsmassa's). Het team stelde echter vast dat de meeste actieve kernen deel uitmaken van stelsels die ongeveer twintig keer zo zwaar zijn als de waarde die door de samensmeltingstheorie wordt voorspeld.
Dat wijst erop dat actieve zwarte gaten vooral worden gevoed door processen binnen hun sterrenstelsel, zoals schijfinstabiliteiten en stellaire geboortegolven, en niet door galactische botsingen.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Zwarte gaten worden niet gevoed door galactische botsingen
Nieuw onderzoek, gebaseerd op gegevens van de Europese Very Large Telescope en XMM-Newton röntgensatelliet, heeft een verrassende conclusie opgeleverd. De meeste kolossale zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels zijn de afgelopen 11 miljard jaar niet geactiveerd door het samengaan van sterrenstelsels, zoals tot nu toe werd gedacht.
In het hart van de meeste, zo niet alle, grote sterrenstelsels schuilt een superzwaar zwart gat van miljoenen, soms zelfs miljarden zonsmassa's. In veel stelsels, waaronder ook ons eigen Melkwegstelsel, houdt dit centrale zwarte gat zich rustig. Maar in sommige stelsels, met name vroeg in de geschiedenis van ons heelal, doet het centrale monster zich te goed aan materiaal dat intense straling afgeeft terwijl het in het zwarte gat valt.
Een van de onopgeloste raadsels is waar het materiaal dat een slapend zwart gat activeert, en hevige uitbarstingen in de kern van zijn sterrenstelsel veroorzaakt, vandaan komt. Tot nu toe dachten veel astronomen dat de meeste van deze zogeheten actieve kernen op gang zijn gekomen door het samengaan van sterrenstelsels die elkaar dicht waren genaderd. Door zo'n fusie zou de aanwezige materie zodanig in beroering komen, dat er een toevoer van verse brandstof naar het centrale zwarte gat ontstaat. Maar zo simpel is het niet.
Een team van Europese astronomen heeft ontdekt dat actieve kernen doorgaans te vinden zijn in grote, zware sterrenstelsels die veel donkere materie bevatten. Dat is in strijd met wat theoretisch werd verwacht - als de meeste actieve kernen het gevolg zouden zijn van botsingen en samensmeltingen van sterrenstelsels, zouden ze vooral te vinden moeten zijn in sterrenstelsels van gemiddelde massa (ongeveer een biljoen zonsmassa's). Het team stelde echter vast dat de meeste actieve kernen deel uitmaken van stelsels die ongeveer twintig keer zo zwaar zijn als de waarde die door de samensmeltingstheorie wordt voorspeld.
Dat wijst erop dat actieve zwarte gaten vooral worden gevoed door processen binnen hun sterrenstelsel, zoals schijfinstabiliteiten en stellaire geboortegolven, en niet door galactische botsingen.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
27-07-2011
Gasstroom naar zwart gat waargenomen
Met de Amerikaanse röntgensatelliet Chandra is voor het eerst duidelijk in beeld gebracht hoe heet gas naar een zwart gat toe stroomt. Het onderzochte zwarte gat bevindt zich in het centrum van het grote sterrenstelsel NGC 3115, op ongeveer 32 miljoen lichtjaar van de aarde.
Gas dat naar een zwart gat toe stroomt wordt samengedrukt en daardoor heet. De onderzoekers hebben vastgesteld dat de stijging van de temperatuur van het gas rond het zwarte gat in NGC 3115 op ongeveer 700 lichtjaar van het centrum begint. Daaruit kan worden afgeleid dat het zwarte gat ongeveer twee miljard keer zo zwaar is als de zon, waarmee dit het meest nabije zwarte gat van die omvang is.
Uit de eigenschappen van het waargenomen gas blijkt dat het naar het zwarte gat toe stroomt. Merkwaardig is wel dat er vrij weinig röntgenstraling uit de omgeving van het superzware zwarte gat komt, terwijl de gasaanvoer aanzienlijk is (ongeveer twee zonsmassa's per eeuw). Of dat betekent dat niet al het gas dat naar het zwarte gat toe stroomt ook daarin eindigt, is nog onduidelijk.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Gasstroom naar zwart gat waargenomen
Met de Amerikaanse röntgensatelliet Chandra is voor het eerst duidelijk in beeld gebracht hoe heet gas naar een zwart gat toe stroomt. Het onderzochte zwarte gat bevindt zich in het centrum van het grote sterrenstelsel NGC 3115, op ongeveer 32 miljoen lichtjaar van de aarde.
Gas dat naar een zwart gat toe stroomt wordt samengedrukt en daardoor heet. De onderzoekers hebben vastgesteld dat de stijging van de temperatuur van het gas rond het zwarte gat in NGC 3115 op ongeveer 700 lichtjaar van het centrum begint. Daaruit kan worden afgeleid dat het zwarte gat ongeveer twee miljard keer zo zwaar is als de zon, waarmee dit het meest nabije zwarte gat van die omvang is.
Uit de eigenschappen van het waargenomen gas blijkt dat het naar het zwarte gat toe stroomt. Merkwaardig is wel dat er vrij weinig röntgenstraling uit de omgeving van het superzware zwarte gat komt, terwijl de gasaanvoer aanzienlijk is (ongeveer twee zonsmassa's per eeuw). Of dat betekent dat niet al het gas dat naar het zwarte gat toe stroomt ook daarin eindigt, is nog onduidelijk.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-08-2011
Lekt er toch informatie uit zwarte gaten?
Volgens twee natuurkundigen van de Universiteit van York zijn zwarte gaten nét iets minder zwart dan gedacht. In tegenstelling tot wat algemeen wordt aangenomen, zou er volgens Samuel Braunstein en Manas Patra toch informatie uit een zwart gat kunnen ontsnappen.
In een artikel in Physical Review Letters zetten de twee natuurkundigen hun ideeën uiteen, met de kanttekening dat er nog veel onzekerheid bestaat over de interpretatie van de theoretische resultaten. Het werk van Braunstein en Patra doet vermoeden dat ruimte, tijd en zelfs zwaartekracht geen fundamentele eigenschappen van de natuur zijn, maar zogeheten 'emergente' eigenschappen, die zich pas op basis van onderliggende verschijnselen en processen beginnen te manifesteren.
Kwantuminformatietheorie zou de beste kandidaat zijn voor een emergente theorie van de zwaartekracht, aldus de twee wetenschappers.
Eerder kwam ook de Amsterdamse hoogleraar en Spinozaprijswinnaar Erik Verlinde al met de suggestie dat zwaartekracht een emergente eigenschap van de natuur is.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Lekt er toch informatie uit zwarte gaten?
Volgens twee natuurkundigen van de Universiteit van York zijn zwarte gaten nét iets minder zwart dan gedacht. In tegenstelling tot wat algemeen wordt aangenomen, zou er volgens Samuel Braunstein en Manas Patra toch informatie uit een zwart gat kunnen ontsnappen.
In een artikel in Physical Review Letters zetten de twee natuurkundigen hun ideeën uiteen, met de kanttekening dat er nog veel onzekerheid bestaat over de interpretatie van de theoretische resultaten. Het werk van Braunstein en Patra doet vermoeden dat ruimte, tijd en zelfs zwaartekracht geen fundamentele eigenschappen van de natuur zijn, maar zogeheten 'emergente' eigenschappen, die zich pas op basis van onderliggende verschijnselen en processen beginnen te manifesteren.
Kwantuminformatietheorie zou de beste kandidaat zijn voor een emergente theorie van de zwaartekracht, aldus de twee wetenschappers.
Eerder kwam ook de Amsterdamse hoogleraar en Spinozaprijswinnaar Erik Verlinde al met de suggestie dat zwaartekracht een emergente eigenschap van de natuur is.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Ik post hier voor het eerst. Ik heb geen idee of dit al eerder genoemd is.
Maar ze zeggen toch altijd dat licht niet kan ontsnappen uit een zwart gat?
Dus dat zou betekenen dat op het moment net voordat dat een zwart gat ontstaat licht zich heel langzaam voortbeweegt? en kunnen we dat licht niet ergens waarnemen?
Ik ben hier wel echt een noob in dus waarschijnlijk heb ik het helemaal fout. Maar zou t wel leuk vinden als iemand mij dat kan uitleggen
Maar ze zeggen toch altijd dat licht niet kan ontsnappen uit een zwart gat?
Dus dat zou betekenen dat op het moment net voordat dat een zwart gat ontstaat licht zich heel langzaam voortbeweegt? en kunnen we dat licht niet ergens waarnemen?
Ik ben hier wel echt een noob in dus waarschijnlijk heb ik het helemaal fout. Maar zou t wel leuk vinden als iemand mij dat kan uitleggen
Waar leid je uit af dat licht zich langzaam voortbeweegt net voordat een zwart gat ontstaat?quote:Op zondag 14 augustus 2011 19:29 schreef hmkay het volgende:
Ik post hier voor het eerst. Ik heb geen idee of dit al eerder genoemd is.
Maar ze zeggen toch altijd dat licht niet kan ontsnappen uit een zwart gat?
Dus dat zou betekenen dat op het moment net voordat dat een zwart gat ontstaat licht zich heel langzaam voortbeweegt? en kunnen we dat licht niet ergens waarnemen?
Ik ben hier wel echt een noob in dus waarschijnlijk heb ik het helemaal fout. Maar zou t wel leuk vinden als iemand mij dat kan uitleggen
Lichtsnelheid is gewoon constant maar het kan niet ontsnappen aan de zwaartekracht van een zwart gat.
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
31-08-2011
Röntgensatelliet ontdekt dubbel zwart gat
In de kern van het spiraalstelsel NGC 3393 draaien twee superzware zwarte gaten om elkaar. Dat blijkt uit opnamen die met de NASA-röntgensatelliet Chandra zijn gemaakt. Met een afstand van 160 miljoen lichtjaar is dit het meest nabije voorbeeld van zo'n dubbel zwart gat (Nature, 1 september).
Waarschijnlijk hebben de beide zwarte gaten vroeger deel uitgemaakt van twee afzonderlijke sterrenstelsels. Deze zouden minstens een miljard jaar geleden met elkaar in botsing zijn gekomen en tot één stelsel zijn samengesmolten. Hun zwarte gaten, die elk zeker een miljoen zonsmassa's zwaar zijn, cirkelen nu nog op een onderlinge afstand van 490 lichtjaar om elkaar.
Dat zich in de kern van NGC 3393 twee superzware zwarte gaten bevinden, kwam als een verrassing. De aanwezigheid van één zo'n zwart gat werd al wel verwacht, omdat de kern van het stelsel een heldere bron van röntgenstraling is. Deze straling is afkomstig van materie die naar een zwart gat toe stroomt.
Aan NGC 3393 zelf is echter niet te zien dat het stelsel bij een botsing betrokken is geweest. Andere stelsels met een dubbel zwart gat in hun kern vertonen duidelijke vervormingen. Dat kan erop wijzen dat NGC 3393 het resultaat is van een botsing tussen een groot en een veel kleiner stelsel. In dat geval is de kans groot dat het ene zwarte gat in zijn kern veel groter is dan het andere, en dat de twee zwarte gaten binnen een miljard jaar met elkaar zullen fuseren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Röntgensatelliet ontdekt dubbel zwart gat
In de kern van het spiraalstelsel NGC 3393 draaien twee superzware zwarte gaten om elkaar. Dat blijkt uit opnamen die met de NASA-röntgensatelliet Chandra zijn gemaakt. Met een afstand van 160 miljoen lichtjaar is dit het meest nabije voorbeeld van zo'n dubbel zwart gat (Nature, 1 september).
Waarschijnlijk hebben de beide zwarte gaten vroeger deel uitgemaakt van twee afzonderlijke sterrenstelsels. Deze zouden minstens een miljard jaar geleden met elkaar in botsing zijn gekomen en tot één stelsel zijn samengesmolten. Hun zwarte gaten, die elk zeker een miljoen zonsmassa's zwaar zijn, cirkelen nu nog op een onderlinge afstand van 490 lichtjaar om elkaar.
Dat zich in de kern van NGC 3393 twee superzware zwarte gaten bevinden, kwam als een verrassing. De aanwezigheid van één zo'n zwart gat werd al wel verwacht, omdat de kern van het stelsel een heldere bron van röntgenstraling is. Deze straling is afkomstig van materie die naar een zwart gat toe stroomt.
Aan NGC 3393 zelf is echter niet te zien dat het stelsel bij een botsing betrokken is geweest. Andere stelsels met een dubbel zwart gat in hun kern vertonen duidelijke vervormingen. Dat kan erop wijzen dat NGC 3393 het resultaat is van een botsing tussen een groot en een veel kleiner stelsel. In dat geval is de kans groot dat het ene zwarte gat in zijn kern veel groter is dan het andere, en dat de twee zwarte gaten binnen een miljard jaar met elkaar zullen fuseren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
08-09-2011
Positie superzwaar zwart gat bepaald
Japanse radioastronomen hebben met ongekende precisie de positie bepaald van het superzware zwarte gat in de kern van het grote sterrenstelsel M87. Daaruit blijkt dat het helderste deel van de 'jet' van materie die deze kern uitstoot dichter bij het zwarte gat ligt dan tot nu toe werd gedacht (Nature, 8 september).
De meeste sterrenstelsels hebben een zwart gat in hun kern dat honderden miljoenen of, zoals bij M87, zelfs miljarden zonsmassa's zwaar is. Hoewel zwarte gaten bekend staan als kosmische veelvraten die alles wat in hun buurt komt opslokken, zijn het nogal slordige eters. De materie die zij aantrekken verzamelt zich in eerste instantie in een schijf rond het zwarte gat. Een deel van de materie van deze 'accretieschijf' verdwijnt uiteindelijk in het zwarte gat, de rest wordt weer terug de ruimte in geblazen in de vorm van twee bundels van snelle deeltjes: de jets.
Volgens een veel gebruikt model wordt het jetmateriaal uit de schijf opgetild door het sterke magnetische veld in de buurt van het zwarte gat. Het opgetilde materiaal wordt vervolgens door schokgolven of een ander mechanisme tot grote snelheden versneld. Observationele bewijzen voor dit model ontbraken echter.
Met behulp van de Very Long Baseline Array (VLBA), een groot netwerk van radiotelescopen, hebben de astronomen nu ontdekt dat het helderste deel van de jet op minder dan 0,02 lichtjaar van het zwarte gat ligt. Dat is een veel kleinere afstand dan bestaande modellen voorspellen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Positie superzwaar zwart gat bepaald
Japanse radioastronomen hebben met ongekende precisie de positie bepaald van het superzware zwarte gat in de kern van het grote sterrenstelsel M87. Daaruit blijkt dat het helderste deel van de 'jet' van materie die deze kern uitstoot dichter bij het zwarte gat ligt dan tot nu toe werd gedacht (Nature, 8 september).
De meeste sterrenstelsels hebben een zwart gat in hun kern dat honderden miljoenen of, zoals bij M87, zelfs miljarden zonsmassa's zwaar is. Hoewel zwarte gaten bekend staan als kosmische veelvraten die alles wat in hun buurt komt opslokken, zijn het nogal slordige eters. De materie die zij aantrekken verzamelt zich in eerste instantie in een schijf rond het zwarte gat. Een deel van de materie van deze 'accretieschijf' verdwijnt uiteindelijk in het zwarte gat, de rest wordt weer terug de ruimte in geblazen in de vorm van twee bundels van snelle deeltjes: de jets.
Volgens een veel gebruikt model wordt het jetmateriaal uit de schijf opgetild door het sterke magnetische veld in de buurt van het zwarte gat. Het opgetilde materiaal wordt vervolgens door schokgolven of een ander mechanisme tot grote snelheden versneld. Observationele bewijzen voor dit model ontbraken echter.
Met behulp van de Very Long Baseline Array (VLBA), een groot netwerk van radiotelescopen, hebben de astronomen nu ontdekt dat het helderste deel van de jet op minder dan 0,02 lichtjaar van het zwarte gat ligt. Dat is een veel kleinere afstand dan bestaande modellen voorspellen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Hoe verklaar je dan dat een waarnemer buiten het zwarte gat een lichtstraal nooit voorbij de waarnemershorizon ziet gaan?quote:
[..]
Waar leid je uit af dat licht zich langzaam voortbeweegt net voordat een zwart gat ontstaat?
Lichtsnelheid is gewoon constant maar het kan niet ontsnappen aan de zwaartekracht van een zwart gat.
Je stellling
is in de algemene relativiteitstheorie een stuk subtieler, omdat je daar snelheden in veel gevallen niet meer globaal over je ruimtetijd kan definiëren; "snelheid" is een coordinaatafhankelijk concept. De lichtsnelheid is in de ART alleen "locaal constant". Mag jij bedenken of de lichtsnelheid ook constant is voor een versnelde waarnemerquote:Lichtsnelheid is gewoon constant
Zie ook deze site van Baez.
[ Bericht 16% gewijzigd door Haushofer op 13-09-2011 10:25:54 ]
-
Een buitenstaander ziet een zwart gat nooit "volledig ontstaan", omdat de instorting van de ster op een gegeven moment voor zo'n buitenstaander steeds langzamer lijkt te gaanquote:
Ik post hier voor het eerst. Ik heb geen idee of dit al eerder genoemd is.
Maar ze zeggen toch altijd dat licht niet kan ontsnappen uit een zwart gat?
Dus dat zou betekenen dat op het moment net voordat dat een zwart gat ontstaat licht zich heel langzaam voortbeweegt? en kunnen we dat licht niet ergens waarnemen?
Ik ben hier wel echt een noob in dus waarschijnlijk heb ik het helemaal fout. Maar zou t wel leuk vinden als iemand mij dat kan uitleggen
Zulk licht, "net voor het ontstaan", zal vast ergens te vinden zijn, maar hoeveel bruikbare informatie daar uit te halen is zou ik niet weten.
Welkom, trouwens
-
19-09-2011
Mini zwarte gaatjes doen sterren trillen
Wat gebeurt er als er een mini zwart gat door een ster beweegt? Shravan Hanasoge van de Princeton-universiteit en Michael Kesden van New York University hebben dat berekend met behulp van computermodellen. Dankzij de zwaartekracht van het piepkleine zwarte gaatje ontstaan er karakteristieke trillingen aan het oppervlak van de ster. Die zouden in principe vanaf de aarde waarneembaar moeten zijn, aldus de twee onderzoekers in een artikel in Physical Review Letters .
Volgens sommige kosmologische theorieën zouden er in de allereerste levensmomenten van het heelal microscopische zwarte gaatjes kunnen zijn ontstaan, met de afmetingen van elementaire deeltjes maar met de massa van planetoïden. Het is zelfs denkbaar dat op z'n minst een deel van de mysterieuze donkere materie in het heelal uit dit soort oer-zwarte gaatjes bestaat. Volgens Hanasoge en Kesden zou het ongeveer tienduizend keer per jaar moeten voorkomen dat zo'n mini zwart gat in 'botsing' komt met een van de sterren in het Melkwegstelsel.
Uit de modelberekeningen volgt dat de ster daarbij niet wordt opgeslokt, zoals bij een groter zwart gat het geval zou zijn. In plaats daarvan beweegt het microscopische zwarte gaatje met hoge snelheid dwars door de ster heen, en ontstaat er in het inwendige en aan het oppervlak van de ster een karakteristiek patroon van golven en trillingen, als gevolg van de zwaartekracht van het zwarte gaatje.
Sterrenkundigen slagen er steeds beter in om precisiewaarnemingen te doen aan de trillingen van andere sterren. Via die techniek van de asteroseismologie moet het in principe mogelijk zijn om de voorspelde patronen te detecteren en te herkennen.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Mini zwarte gaatjes doen sterren trillen
Wat gebeurt er als er een mini zwart gat door een ster beweegt? Shravan Hanasoge van de Princeton-universiteit en Michael Kesden van New York University hebben dat berekend met behulp van computermodellen. Dankzij de zwaartekracht van het piepkleine zwarte gaatje ontstaan er karakteristieke trillingen aan het oppervlak van de ster. Die zouden in principe vanaf de aarde waarneembaar moeten zijn, aldus de twee onderzoekers in een artikel in Physical Review Letters .
Volgens sommige kosmologische theorieën zouden er in de allereerste levensmomenten van het heelal microscopische zwarte gaatjes kunnen zijn ontstaan, met de afmetingen van elementaire deeltjes maar met de massa van planetoïden. Het is zelfs denkbaar dat op z'n minst een deel van de mysterieuze donkere materie in het heelal uit dit soort oer-zwarte gaatjes bestaat. Volgens Hanasoge en Kesden zou het ongeveer tienduizend keer per jaar moeten voorkomen dat zo'n mini zwart gat in 'botsing' komt met een van de sterren in het Melkwegstelsel.
Uit de modelberekeningen volgt dat de ster daarbij niet wordt opgeslokt, zoals bij een groter zwart gat het geval zou zijn. In plaats daarvan beweegt het microscopische zwarte gaatje met hoge snelheid dwars door de ster heen, en ontstaat er in het inwendige en aan het oppervlak van de ster een karakteristiek patroon van golven en trillingen, als gevolg van de zwaartekracht van het zwarte gaatje.
Sterrenkundigen slagen er steeds beter in om precisiewaarnemingen te doen aan de trillingen van andere sterren. Via die techniek van de asteroseismologie moet het in principe mogelijk zijn om de voorspelde patronen te detecteren en te herkennen.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
quote:
[..]
Hoe verklaar je dan dat een waarnemer buiten het zwarte gat een lichtstraal nooit voorbij de waarnemershorizon ziet gaan?
-
quote:
Heb ik die vraag niet beantwoord?
Ik zal je link eens doornemen vanavond, is een flinke lap tekst.
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
20-09-2011
WISE-telescoop ziet de flikkerende jet van een zwart gat
Astronomen, onder wie Sera Markoff en Dave Russell van de Universiteit van Amsterdam, hebben met behulp van NASA's infraroodtelescoop WISE het herhaaldelijk opvlammen van de jet (straalstroom) van een zwart gat gezien. Het gaat om plotselinge, willekeurige flitsen, waarbij de jet in een paar uur tijd drie keer zo helder wordt. Het onderzoeksresultaat wordt vandaag gepubliceerd in Astrophysical Journal Letters .
Zwart gat GX 339-4 was al bekend. Het staat op meer dan 20.000 lichtjaar afstand in de buurt van het centrum van de Melkweg en heeft een massa van zeker zes keer die van de zon. De sterrenkundigen konden met de infraroodcamera van WISE voor het eerst inzoomen op de binnenste regionen van de basis van de jet (de snelle straalvormige gasstroom die uit het zwarte gat komt en hoogenergetische straling het heelal in slingert).
De resultaten verrasten de astronomen. Ze zagen grote en onregelmatige veranderingen in de activiteit van de jet, variërend van 11 seconden tot een paar uur. Nooit eerder is dit met zo'n grote precisie vastgelegd. De astronomen deden ook de beste metingen tot nu toe aan het magnetisch veld van een zwart gat, dat 30.000 keer zo sterk is als dat van de aarde. Dat sterke magneetveld zorgt ervoor dat de stroom van materie versneld wordt en in een nauwe straalstroom het heelal wordt ingeblazen.
(allesoversterrenkunde)
WISE-telescoop ziet de flikkerende jet van een zwart gat
Astronomen, onder wie Sera Markoff en Dave Russell van de Universiteit van Amsterdam, hebben met behulp van NASA's infraroodtelescoop WISE het herhaaldelijk opvlammen van de jet (straalstroom) van een zwart gat gezien. Het gaat om plotselinge, willekeurige flitsen, waarbij de jet in een paar uur tijd drie keer zo helder wordt. Het onderzoeksresultaat wordt vandaag gepubliceerd in Astrophysical Journal Letters .
Zwart gat GX 339-4 was al bekend. Het staat op meer dan 20.000 lichtjaar afstand in de buurt van het centrum van de Melkweg en heeft een massa van zeker zes keer die van de zon. De sterrenkundigen konden met de infraroodcamera van WISE voor het eerst inzoomen op de binnenste regionen van de basis van de jet (de snelle straalvormige gasstroom die uit het zwarte gat komt en hoogenergetische straling het heelal in slingert).
De resultaten verrasten de astronomen. Ze zagen grote en onregelmatige veranderingen in de activiteit van de jet, variërend van 11 seconden tot een paar uur. Nooit eerder is dit met zo'n grote precisie vastgelegd. De astronomen deden ook de beste metingen tot nu toe aan het magnetisch veld van een zwart gat, dat 30.000 keer zo sterk is als dat van de aarde. Dat sterke magneetveld zorgt ervoor dat de stroom van materie versneld wordt en in een nauwe straalstroom het heelal wordt ingeblazen.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Zover ik kan zien, niet.quote:
[..]
Heb ik die vraag niet beantwoord?
Ik zal je link eens doornemen vanavond, is een flinke lap tekst.
Je stelt dat "de lichtsnelheid gewoon constant is", waarmee je lijkt te impliceren dat elke waarnemer exact dezelfde lichtsnelheid meet. Dat zou betekenen dat een waarnemer buiten een zwart gat zou moeten zien dat een lichtstraal netjes een zwart gat binnenvalt, toch?
Snelheid is een coordinaatafhankelijk begrip; je deelt een afstand door een tijd, en die twee dingen hangen af van je coordinaten (oftewel: van de waarnemer). Een versnellende waarnemer zal niet dezelfde lichtsnelheid meten als een inertiaalwaarnemer, en een waarnemer in een zwaartekrachtsveld zal alleen "lokaal" (dus "binnen een beperkte ruimtetijdregio om hem/haar heen) meten dat de lichtsnelheid constant is. Dat is ook het idee van het equivalentiebeginsel, dat je lokaal altijd de speciale relativiteitstheorie (waarin je natuurlijk prima versnellingen kunt doorrekenen) kunt gebruiken.
-
Zou het niet zo kunnen zijn dat een zwart gat hol is?
Alle invallende materie wordt tot staan gebracht in de waarnemershorizon omdat hier de tijd tot stilstand gekomen is.
Een zwart gat bestaat dan uit een bolschil waarin alle materie geconcentreerd is, een leuke bijzonderheid zou dan zijn dat er binnen de bolschil geen gravitatie heerst.
Alle invallende materie wordt tot staan gebracht in de waarnemershorizon omdat hier de tijd tot stilstand gekomen is.
Een zwart gat bestaat dan uit een bolschil waarin alle materie geconcentreerd is, een leuke bijzonderheid zou dan zijn dat er binnen de bolschil geen gravitatie heerst.
Onlangs The Black Hole War gelezen van Leonard Susskind.
Als je geinteresseerd bent in dit onderwerp maar er nog niet zo heel veel van weet kun je het best dat boek lezen. Wordt erg mooi uitgelegd.
http://www.amazon.com/Bla(...)id=1316670091&sr=8-1
Als je geinteresseerd bent in dit onderwerp maar er nog niet zo heel veel van weet kun je het best dat boek lezen. Wordt erg mooi uitgelegd.
http://www.amazon.com/Bla(...)id=1316670091&sr=8-1
Je weet..
Dat is een waarnemersafhankelijk statement.quote:
Zou het niet zo kunnen zijn dat een zwart gat hol is?
Alle invallende materie wordt tot staan gebracht in de waarnemershorizon omdat hier de tijd tot stilstand gekomen is.
-
Dank u voor de wijze woorden o Grote Haushofer
De link moet ik nog steeds even doornemen, nog niet aan toegekomen
De link moet ik nog steeds even doornemen, nog niet aan toegekomen
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Kijk maar even, daar wordt het erg leuk uitgelegd
Er zijn van die hardnekkige misverstanden in de RT die moeilijk uit te bannen zijn. Voorbeelden daarvan zijn "de lichtsnelheid is voor elke waarnemer hetzelfde" en "de speciale relativiteitstheorie kan geen versnellingen beschrijven".
Er zijn van die hardnekkige misverstanden in de RT die moeilijk uit te bannen zijn. Voorbeelden daarvan zijn "de lichtsnelheid is voor elke waarnemer hetzelfde" en "de speciale relativiteitstheorie kan geen versnellingen beschrijven".
-
|
|
