14-01-2011
Beats volgen de drummer
Een strijkorkestje heb je niet altijd bij de hand. Vandaar dat er bij veel live-optredens gebruik wordt gemaakt van opgenomen materiaal dat meeloopt als de band speelt. Handig, maar dan moet de drummer zich wel strak aan het ritme van het vooraf opgenomen materiaal houden. Tenzij het programmaatje B-Keeper gebruikt wordt.
De drummer hoort tegenwoordig vaak het ritme van een metronoom in zijn oor, zodat extra samples synchroon lopen met de live muziek.
Een live optreden is tegenwoordig niet altijd volledig live. Een strijkorkest is namelijk zo toegevoegd bij het opnemen van het nummer, maar hoe doe je dat in de zaal? In plaats van een orkest in te huren, laten bands tijdens het optreden dan meestal vooraf opgenomen violen horen. Een goede oplossing, al betekent dat wel dat iedereen zich aan het ingestudeerde ritme moet houden, omdat de klanken anders al snel niet meer synchroon lopen.
Het gevolg is dat een band minder flexibel is. Ze kunnen bijvoorbeeld niet ter plekke besluiten het tempo te verhogen als het publiek enthousiast is. Dat moet B-Keeper gaan veranderen. Het computerprogramma geeft een drummer namelijk de mogelijkheid zijn tempo 5% te verhogen of te verlagen, zonder dat het alles in de war schopt.
Luisteren naar de drummer
Het idee van B-Keeper is dat de drummer het ritme van het nummer bepaalt; de opgenomen muziek moet zich daaraan aanpassen. De ontwerper van B-Keeper, dr. Andrew Robertson (University of London), vergelijkt het met het volgen van een auto. “Als je achterligt op de auto voor je, zul je moeten versnellen om bij te blijven. Maar gaat je voorligger zachter rijden, zul jij dat ook moeten doen. Op die manier moet ook de muziek ‘bijblijven’ met de drummer”, aldus Robertson.
Maar dat kan alleen als het systeem ook weet wat het ritme van de drummer is. Er staan daarom twee microfoons op het drumstel gericht: één op de bass drum en één op de snare drum, omdat die twee samen meestal het basisritme aangeven. B-Keeper analyseert vervolgens het opgenomen geluid en probeert het ritme te ontdekken door fragmenten (windows) te onderzoeken en daar beats in te herkennen. Met die beats kan het vaststellen wat het ritme van de drummer is.
Computer en muziek
Muziek is voor een computer maar lastig te begrijpen. Het zijn een rij tonen waar wij van alles in horen, maar die voor een computer niets betekenen. Onderzoekers maken daarom vaak gebruik van ‘trucjes’: ze proberen bijvoorbeeld het genre te ontdekken door niet naar de muziek, maar naar de tekst te luisteren. Is het ritme eenmaal bekend, dan past het systeem de muziek daarop aan. Robertson: “Als het bijvoorbeeld merkt dat de beat van de drummer 20 milliseconden vooruitloopt op de beat in de muziek, dan moet de muziek die achterstand inhalen. Dus versnelt het systeem, zodat alles na een paar beats weer synchroon loopt”.
Net een mens
In een video op de site van B-Keeper (zie hieronder) vertelt Davin Knock, drummer van de band Erland and the Carnival, dat spelen met B-Keeper lijkt op spelen met een extra muzikant. “Het is een interactief systeem, je krijgt steeds feedback op wat je doet. En net als bij een echte muzikant, kun je niet te plotseling van ritme veranderen: het systeem heeft even tijd nodig zich aan te passen.”
Met het systeem kun je ook andere instrumenten gemakkelijk laten meespelen. Een student heeft bijvoorbeeld een xylofoon gemaakt waarbij de computer het ‘hamertje’ aanstuurt. B-Keeper zorgt ervoor dat de slagen op de maat van de muziek zijn. “Door B-Keeper wordt het instrument ‘menselijker’”, vertelt Robertson. “De xylofoon speelt nu net zoals een persoon die luistert naar de drummer.”
En dat is vooral waar het systeem voor bedoeld is: het gevoel terugbrengen in de muziek. “Je kunt met techniek allerlei effecten toevoegen aan de muziek, maar met B-Keeper geef je die technologie een menselijk gevoel mee”, aldus Robertson.
B-Keeper is te downloaden als plugin voor ‘Max for Live’, een onderdeel van het programma Ableton Live. Robertson wil de software echter gaan vereenvoudigen, zodat B-Keeper binnen een jaar commercieel beschikbaar is.
(Kennislink)