F&L Filosofie & Levensbeschouwing
Een plek om te discussiëren over filosofische vragen, filosofen, religieuze vraagstukken of religie en levensbeschouwing in het algemeen.
Nou ja, Middeleeuwse kunst werd doorgaans geschilderd in opdracht van de beter gegoede kringen. Het kan evengoed iets zeggen over de opvattingen omtrent het belang van voedsel of de symbolische betekenis van voedsel in het Christusverhaal en hoe die in het verloop van de tijd zijn veranderd. Er wordt wel heel snel een voor de hand liggende conclusie uit de bevindingen getrokken.
19-04-2010
Filosofen, heb je daar wat aan?
Filosofen hebben de naam zich bezig te houden met esoterische vragen waar niemand het belang van inziet. Buigen ze zich ook wel eens over praktische onderwerpen?
Filosoof Robert Rowland Smith denkt dat grote filosofen onze kijk op het dagelijks leven kunnen verdiepen. Als docent aan de London School of Life, de praktische-filosofie-academie van popfilosoof Alain de Botton, kan hij ook moeilijk iets anders menen.
Zijn eerste voorbeeld, ‘wakker worden’, is niet eens onaardig. Dat kan ook niet missen, want dromen en waken, de vraag wat werkelijkheid is, stond nu eenmaal aan het begin van de filosofie van René Descartes, die constateerde dat hij in ieder geval nadacht, en dus bestond. Helaas blijft het bij dit veelbelovende begin. De volgende hoofdstukjes (‘Jezelf gereed maken’, ‘naar het werk’) zijn slechts quasi-filosofische essaytjes.
In bad gaan
Dieptepunten zijn de stukjes over de sportschool (‘De ultieme reden waarom we de sportschool bezoeken is het afweren van de dood’ en dan mag Heidegger opdraven), en het hoofdstukje ‘in bad gaan’, waar de lezer een lading pseudowetenschap krijgt opgediend. Inderdaad, soms ontbreekt iedere filosoof. Dan is Rowland Smith (ondanks zijn naam) de typisch Franse journalist die zijn eigen filosofische gemijmer veel te serieus neemt. Meestal duikt uit het niets een of andere postmodernist op met bijpassend orakelproza over ‘representatie’ en postmoderne ‘hermeneutiek’, of de lezer krijgt psychoanalytische prietpraat in de schoot geworpen. Meisjes ontwikkelen anorexia vanwege de onbewuste doodwens van hun vader; spijbelen op het werk is een herinnering aan het kind in ons dat zijn moeder voor even verlaat.
Kortom, een boekje als dit had een goed idee kunnen zijn. Menig grote filosoof heeft over alledaagse zaken rake observaties gedaan. Daarvoor moet je wat verder kijken dan hun academische geschriften. Dat is hier helaas niet gebeurd. Resultaat: een boekje dat laat zien dat filosofen ons weinig te melden hebben.
* Robert Rowland Smith, Ontbijten met Socrates, Uitgeverij Paradigma, 17,95 euro.
(depers.nl)
Filosofen, heb je daar wat aan?
Filosofen hebben de naam zich bezig te houden met esoterische vragen waar niemand het belang van inziet. Buigen ze zich ook wel eens over praktische onderwerpen?
Filosoof Robert Rowland Smith denkt dat grote filosofen onze kijk op het dagelijks leven kunnen verdiepen. Als docent aan de London School of Life, de praktische-filosofie-academie van popfilosoof Alain de Botton, kan hij ook moeilijk iets anders menen.
Zijn eerste voorbeeld, ‘wakker worden’, is niet eens onaardig. Dat kan ook niet missen, want dromen en waken, de vraag wat werkelijkheid is, stond nu eenmaal aan het begin van de filosofie van René Descartes, die constateerde dat hij in ieder geval nadacht, en dus bestond. Helaas blijft het bij dit veelbelovende begin. De volgende hoofdstukjes (‘Jezelf gereed maken’, ‘naar het werk’) zijn slechts quasi-filosofische essaytjes.
In bad gaan
Dieptepunten zijn de stukjes over de sportschool (‘De ultieme reden waarom we de sportschool bezoeken is het afweren van de dood’ en dan mag Heidegger opdraven), en het hoofdstukje ‘in bad gaan’, waar de lezer een lading pseudowetenschap krijgt opgediend. Inderdaad, soms ontbreekt iedere filosoof. Dan is Rowland Smith (ondanks zijn naam) de typisch Franse journalist die zijn eigen filosofische gemijmer veel te serieus neemt. Meestal duikt uit het niets een of andere postmodernist op met bijpassend orakelproza over ‘representatie’ en postmoderne ‘hermeneutiek’, of de lezer krijgt psychoanalytische prietpraat in de schoot geworpen. Meisjes ontwikkelen anorexia vanwege de onbewuste doodwens van hun vader; spijbelen op het werk is een herinnering aan het kind in ons dat zijn moeder voor even verlaat.
Kortom, een boekje als dit had een goed idee kunnen zijn. Menig grote filosoof heeft over alledaagse zaken rake observaties gedaan. Daarvoor moet je wat verder kijken dan hun academische geschriften. Dat is hier helaas niet gebeurd. Resultaat: een boekje dat laat zien dat filosofen ons weinig te melden hebben.
* Robert Rowland Smith, Ontbijten met Socrates, Uitgeverij Paradigma, 17,95 euro.
(depers.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
05-05-2010
Getty Foundation maakt 172.000 euro vrij voor onderzoek Lam Gods
De Amerikaanse Getty Foundation heeft 172.000 euro vrijgemaakt voor een wetenschappelijk onderzoek van het Lam Gods, het bekende schilderij van de gebroeders Van Eyck uit 1432. De toelage omvat een instandhoudingsonderzoek, een evaluatie van de huidige staat en de opleiding van drie toekomstige conservatiedeskundigen. Dat heeft de organisatie vandaag bekendgemaakt in Gent.
De financiële steun gaat naar de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en past in het Panel Paintings Initiative dat de Getty Foundation lanceerde. Dat programma moet de volgende generatie conservatiedeskundigen opleiden. "Het Lam Gods is een uiterst belangrijk werk dat toekomstige conservatiedeskundigen van paneelschilderijen een unieke leerervaring biedt onder het waakzame oog van experts ter zake", zei Deborah Marrow, directrice van de Getty Foundation.
Diverse technieken
Het onderzoek rond het Lam Gods moet oordelen over de vraag of een restauratie al dan niet noodzakelijk is. Dat wordt onderzocht via diverse technieken zoals infraroodreflectografie, macrofotografie, dendrochronologie en radiografie. Momenteel wordt het linkerpaneel onder de loep genomen. "Met het blote oog zien we hier en daar al opgestuwde verf", zegt professor Ron Spronk van Queens' University. "Die loszittende verf wordt vastgezet, maar dat is nog niet hetzelfde als restaureren."
25-jarige bestaan
De Getty Foundation is de filantropische tak van de J. Paul Getty Trust-stichting. De organisatie kende in haar 25-jarige bestaan wereldwijd 5.000 toelagen toe aan projecten die zorgen voor een beter begrip en instandhouding van de visuele kunsten. (belga/ddh)
(HLN)
Getty Foundation maakt 172.000 euro vrij voor onderzoek Lam Gods
De Amerikaanse Getty Foundation heeft 172.000 euro vrijgemaakt voor een wetenschappelijk onderzoek van het Lam Gods, het bekende schilderij van de gebroeders Van Eyck uit 1432. De toelage omvat een instandhoudingsonderzoek, een evaluatie van de huidige staat en de opleiding van drie toekomstige conservatiedeskundigen. Dat heeft de organisatie vandaag bekendgemaakt in Gent.
De financiële steun gaat naar de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en past in het Panel Paintings Initiative dat de Getty Foundation lanceerde. Dat programma moet de volgende generatie conservatiedeskundigen opleiden. "Het Lam Gods is een uiterst belangrijk werk dat toekomstige conservatiedeskundigen van paneelschilderijen een unieke leerervaring biedt onder het waakzame oog van experts ter zake", zei Deborah Marrow, directrice van de Getty Foundation.
Diverse technieken
Het onderzoek rond het Lam Gods moet oordelen over de vraag of een restauratie al dan niet noodzakelijk is. Dat wordt onderzocht via diverse technieken zoals infraroodreflectografie, macrofotografie, dendrochronologie en radiografie. Momenteel wordt het linkerpaneel onder de loep genomen. "Met het blote oog zien we hier en daar al opgestuwde verf", zegt professor Ron Spronk van Queens' University. "Die loszittende verf wordt vastgezet, maar dat is nog niet hetzelfde als restaureren."
25-jarige bestaan
De Getty Foundation is de filantropische tak van de J. Paul Getty Trust-stichting. De organisatie kende in haar 25-jarige bestaan wereldwijd 5.000 toelagen toe aan projecten die zorgen voor een beter begrip en instandhouding van de visuele kunsten. (belga/ddh)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
In het kader van het lichaam/geest debat een nieuwsbericht van het UMC in Nijmegen. Maar misschien is het ook wel gewoon geneeskunde. 
Bronquote:Het Circus der gedachten voert op 18 mei in theater Carré de act Houdini on the Rocks uit. Wim Hof is dan de Iceman. Hij staat in een cabine met 700 kilo ijs. Bij de try out waren twee onderzoekers van het UMC St Radboud aanwezig: hoogleraar fysiologie prof. dr. Maria Hopman en internist/biomedisch onderzoeker prof.dr. Mihai Netea. Zij bekeken de reacties van Hofs lichaam en deden enkele bijzondere ontdekkingen.
Het lijkt erop dat Hof het autonome zenuwstelsel - normaal niet bestuurbaar - wel degelijk weet te beïnvloeden. Ook zijn immuunsysteem reageert anders dan normaal. Beide professoren zetten op korte termijn verdere onderzoeken naar Wim Hof in gang.
Wetenschappelijke onderbouwing
Wim Hof is regelmatig in het nieuws vanwege de vele kouderecords die hij op zijn naam heeft staan. Maar het is voor het eerst dat er in Nederland vanuit wetenschappelijke hoek onderbouwing komt van wat hij met zijn koude-onderdompeling in gang weet te zetten. De belangrijkste uitkomst van dit onderzoek is, dat hij in het ijs gedurende een uur en een kwartier zijn kerntemperatuur op een constante 37 graden weet te houden, terwijl zijn hartslag laag blijft en zijn bloeddruk normaal. Dit in combinatie met een stijgend metabolisme: 300 procent hoger binnen enkele minuten nadat hij in het ijs is gaan zitten. Het leidt bij de wetenschap tot verbazing.
‘Wim weet zijn kachel wel drie keer zo hard te stoken, terwijl zijn bloeddruk en hartslag normaal blijven. We begrijpen niet hoe hij dat doet. Hij rilt en bibbert ook niet. Normaal gesproken doen wij dat om warm te worden’, aldus Maria Hopman. Daarnaast lijken de metingen erop te wijzen dat Wim - om de koude te kunnen weerstaan - zijn bloedvaten zelfstandig kan openen en sluiten. Zelfs in zijn hoofd lijkt de weerstand in bloedvaten te variëren. Een verklaring zou kunnen zijn, dat hij in staat is zijn autonome zenuwstelsel te beïnvloeden.
Effecten op het immuunsysteem
Netea onderzocht de immuunrespons in de cellen van Hof. Hij stelde onder meer vast dat de cellen in Hofs bloed zelfs na zes dagen in het lab anders reageren. Dit wordt in juni nader onderzocht door hem endotoxines toe te dienen en te kijken hoe hij daarop reageert.
Ook fysioloog Hopman heeft verdere onderzoeken gepland. Onder meer van het vasculaire systeem. Verder wil zij een onderzoeksgroep van 10 personen samenstellen, die vergelijkbaar met Hof zijn. ‘Dat is nodig voor we definitieve uitspraken kunnen doen’, aldus Hopman. ‘Maar het is zeker opmerkelijk wat we bij Wim aantreffen.’
De kracht van de geest
Op dit moment wordt al een groep samengesteld die, onder leiding van Hof, op eenzelfde manier de kracht van de geest leert te gebruiken. Volgens de Iceman zelf begint alles daarmee. Want als Hof zich niet concentreert heeft hij het net zo koud als iedereen. Is de geest dan zo krachtig dat je er een bijna bovenmenselijk sterk lichaam mee kunt creëren? Voor het Circus der Gedachten was dat de reden om deze gedachte te laten onderzoeken. Hof: ‘Ik doe dit niet voor mezelf. Het gaat mij niet zozeer om die ijscapriolen. Ik wil de mensheid hiermee helpen. We kunnen zoveel meer met het immuunsysteem. Zoveel ziektes hebben daarmee te maken.’
Circus der Gedachten
Het Circus der Gedachten is een cultureel-wetenschappelijk initiatief, dat tot doel heeft bijzondere gedachten te ontwikkelen en te gebruiken voor het welzijn van de mens.
...men begint immers altijd te moraliseren als de zaken mislopen en men ergert zich over de moraal zolang men haar comfortabel tegenover het recht van meningsuiting en op pluralisme kan stellen. (Benedictus XVI)
NDquote:Het is officieel in China: de kerk groeit
PEKING - Hoeveel christenen telt China? Ruim 23 miljoen, zoals persbureau Xinhua donderdag meldde, of 130 miljoen, volgens een partijtopman die zelf christen werd? Een ding is zeker: de kerk in China groeit en dat is nu ook 'officieel'.
Het aantal christenen in China is gestegen tot een record van 23,05 miljoen, meldde het staatspersbureau Xinhua gisteren. Het bericht spreekt van een ,,christelijke boom'', een snelle toename ineens, die op gang zou zijn gekomen toen de economie in China ging groeien.
De meeste christenen wonen in de welvarende regio's langs de oostkust en de rivier de Yangtze. Van de kerkleden is 73 procent toegetreden na 1993, toen de regering beslissende hervormingen in de richting van een vrije markteconomie invoerde. Slechts achttien procent was in de tien jaar daarvoor christen geworden.
En in de kerken vind je tegenwoordig veel meer ,,jongeren, intellectuelen en professionals uit diverse sectoren'' dan vroeger, aldus een onderzoek door de Chinese Academie voor Sociale Wetenschappen.
Bas Plaisier, voormalig algemeen-secretaris van de Protestantse Kerk in Nederland, volgt de ontwikkeling van de kerk in China op de voet. Hij vindt de berichtgeving opvallend. ,,Voor het eerst maken officiële Chinese instanties nu bekend dat het aantal christenen groeit. Zelfs wordt openlijk gezegd dat 91 procent van de kerkleden er sinds 1982 bij gekomen is - een enorme groei dus, van een klein groepje van een paar miljoen tot 23 miljoen nu. En er wordt ook bij gezegd dat de kerk niet meer iets is voor oude, ongeletterde en arme mensen.''
Toch is het aantal van 23 miljoen christenen fors aan de lage kant. Volgens een tot het christendom bekeerde voormalige topeconoom van de Chinese Communistische Partij ligt het aantal christenen veel hoger. Hij noemde twee jaar geleden al een cijfer van 130 miljoen. Xiao Zhao herhaalde dat cijfer vorige week als spreker op de Global Leadership Summit van de Amerikaanse Willow Creek-gemeente.
De waarheid ligt vermoedelijk ergens in het midden, denkt men bij Open Doors. De organisatie, die zich inzet voor vervolgde christenen, schat het aantal christenen in China op tachtig tot honderd miljoen. Het lijkt erop dat ook de Chinese autoriteiten wel weten dat het er meer zijn dan 23 miljoen.
...men begint immers altijd te moraliseren als de zaken mislopen en men ergert zich over de moraal zolang men haar comfortabel tegenover het recht van meningsuiting en op pluralisme kan stellen. (Benedictus XVI)
15-09-2010
Een paradox zonder zelfreferentie
‘Deze zin is onwaar.’ Deze klassieker uit de logica is een paradox: zowel de bevestiging als de ontkenning ervan leidt tot een tegenspraak. De oorzaak zit hem in de zelfreferentie in deze zin. De Amerikaanse filosoof Stephen Yablo heeft een paradox bedacht zónder zelfreferentie. Hij heeft daarvoor wel oneindig veel zinnen nodig.
Alle volgende zinnen zijn onwaar.
Alle volgende zinnen zijn onwaar.
Alle volgende zinnen zijn onwaar.
Alle volgende zinnen zijn onwaar.
Alle volgende zinnen zijn onwaar.
Alle volgende zinnen zijn onwaar.
Etc…
De oneindige rij gelijke zinnen hierboven is filosofisch gezien erg interessant. Deze reeks zinnen werd in 1993 bedacht door Stephen Yablo, een filosoof van het Amerikaanse Massachusetts Institute of Technology (MIT).
Wat betekent het als de eerste zin waar is? Dan zijn alle volgende zinnen onwaar, in het bijzonder de tweede. Die tweede zin zegt dat alle volgende zinnen onwaar zijn, maar omdat die tweede zin zelf onwaar is, moet er dus vanaf de derde zin minstens één zin zijn die waar is. Dat kan echter niet, want we hadden al vastgesteld dat vanaf de tweede zin álle zinnen onwaar zijn!
En wat betekent het als de eerste zin onwaar is? Dan is het dus niet zo dat alle volgende zinnen onwaar zijn, dus is er vanaf de tweede zin minstens één zin die waar is. Stel dat de tiende zin waar is (het kan net zo goed een andere zin zijn, dat doet er niet toe). Dat betekent dat vanaf de elfde zin alle zinnen onwaar zijn, in het bijzonder de twaalfde. Maar dan kunnen we, analoog aan het vorige geval (waarbij we veronderstelden dat de eerste zin waar is), een tegenstrijdigheid afleiden.
Zelfverwijzing
Paradoxen zijn hinderlijke obstakels in de logica. Bertrand Russell (1872-1970) was een van de eersten die serieus nadachten over dit verschijnsel. Van de paradox van Russell zijn verschillende varianten; een tot de verbeelding sprekende variant is de catalogusparadox.
De catalogusparadox
In een bibliotheek is een grote stapel catalogi. Sommige van deze catalogi vermelden zichzelf, terwijl andere dat niet doen. Voor het gemak maakt de bibliothecaris twee nieuwe catalogi: een eerste catalogus A die alle catalogi vermeldt die zichzelf vermelden, en een tweede catalogus B die alleen de catalogi vermeldt die zichzelf niet vermelden. Natuurlijk zorgt hij ervoor dat ook catalogus A zichzelf vermeldt. Moet catalogus B zichzelf nu opnemen of niet? Als hij zichzelf opneemt, mag hij per definitie niet opgenomen worden omdat hij al in zichzelf opgenomen is. Als hij zichzelf niet opneemt, moet hij per definitie opgenomen worden, omdat hij zichzelf niet vermeldt!
Russell zat met zijn ontdekking van deze paradox in zijn maag. De paradox ontstaat doordat iets naar zichzelf verwijst. In een poging paradoxen te vermijden, nam Russell een radicaal besluit: hij liet zelfverwijzing eenvoudigweg niet meer toe. Een zin als ‘Deze zin is onwaar’ verwijst naar zichzelf en voldeed volgens Russell dus niet aan de ‘wetten van de logica’.
De zin hieronder is onwaar.
De zin hierboven is waar.
Maar toen kwam Philip Jourdain (1879-1919) met de volgende twee zinnen hiernaast. Als de eerste zin waar is, is de tweede zin onwaar; het is dus onwaar dat de eerste zin waar is en dus is de eerste zin onwaar, maar dát klopt niet met ons uitgangspunt. En als de eerste zin onwaar is, dan is het onwaar dat de tweede zin onwaar is, met andere woorden: de tweede zin is waar, en dat betekent dat de eerste zin waar is, opnieuw een tegenspraak!
Met een kaartje dat je makkelijk zelf kunt maken, is de paradox van Jourdain leuk te illustreren.
.Is er bij de paradox van Jourdain sprake van zelfreferentie? Niet direct. De eerste zin verwijst naar de tweede, de tweede naar de eerste. Maar eigenlijk is dat flauw: indirect is er wel degelijk sprake van zelfreferentie. Schrijven we de paradox op de volgende, meer formele manier, dan is dat direct duidelijk.
S1: S2 is onwaar.
S2: S1 is waar.
S1: ‘S1 is waar’ is onwaar.
S1 komt níét voor in de definitie van S1, evenmin is dit het geval bij S2. Maar als je S2 substitueert in S1, zie je direct dat er wel degelijk sprake is van zelfreferentie.
Zowel de klassieke paradox ‘Deze zin is onwaar’ (op een formele manier geschreven als S: S is onwaar) als de paradox van Jourdain die uit twee zinnen bestaat, bevat zelfreferentie, zij het bij de tweede op een indirecte manier. Russell vroeg zich af of zelfreferentie noodzakelijk is voor een paradox. Hij dacht van wel en daarom legde hij een verbod op álle soorten van zelfreferentie, ook de indirecte vorm. Maar is deze ingreep inderdaad voldoende om paradoxen definitief uit te bannen?
De paradox van Yablo
In 1993, 23 jaar na Russells dood, kwam de Amerikaan Stephen Yablo met de paradox waarmee we dit artikel begonnen. Hiermee dacht hij Russells vermoeden te hebben weerlegd. Formeel genoteerd ziet Yablo’s paradox er als volgt uit:
S1: Voor alle k > 1 is Sk onwaar.
S2: Voor alle k > 2 is Sk onwaar.
S3: Voor alle k > 3 is Sk onwaar.
Etc…
Voor alle waarden van n verwijst Sn naar alle volgende zinnen in de oneindige rij. Wanneer je zo’n volgende zin beschouwt, geldt wederom dat deze naar alle volgende zinnen verwijst, etcetera. Hoe lang je dit procédé ook herhaalt, nooit zal er een zin zijn die naar Sn verwijst, met andere woorden: bij Yablo’s paradox is er geen sprake van zelfreferentie van welke soort ook.
Stephen Yablo
Zelfreferentie is echter een begrip waar vele filosofen diepzinnige en soms moeizame vertogen hebben weten te houden. Bijvoorbeeld deze: Bij de expliciete formulering van Sn is sprake van zelfreferentie in de zin dat bij de formulering van Sn de plaats van Sn zélf in de oneindige rij zinnen ertoe doet: Sn gebruikt zijn eigen plaats in de rij zinnen als referentiepunt om te specificeren welke zinnen onwaar zijn. De discussie over zelfverwijzing is dus nog niet gesloten.
(Kennislink)
Een paradox zonder zelfreferentie
‘Deze zin is onwaar.’ Deze klassieker uit de logica is een paradox: zowel de bevestiging als de ontkenning ervan leidt tot een tegenspraak. De oorzaak zit hem in de zelfreferentie in deze zin. De Amerikaanse filosoof Stephen Yablo heeft een paradox bedacht zónder zelfreferentie. Hij heeft daarvoor wel oneindig veel zinnen nodig.
Alle volgende zinnen zijn onwaar.
Alle volgende zinnen zijn onwaar.
Alle volgende zinnen zijn onwaar.
Alle volgende zinnen zijn onwaar.
Alle volgende zinnen zijn onwaar.
Alle volgende zinnen zijn onwaar.
Etc…
De oneindige rij gelijke zinnen hierboven is filosofisch gezien erg interessant. Deze reeks zinnen werd in 1993 bedacht door Stephen Yablo, een filosoof van het Amerikaanse Massachusetts Institute of Technology (MIT).
Wat betekent het als de eerste zin waar is? Dan zijn alle volgende zinnen onwaar, in het bijzonder de tweede. Die tweede zin zegt dat alle volgende zinnen onwaar zijn, maar omdat die tweede zin zelf onwaar is, moet er dus vanaf de derde zin minstens één zin zijn die waar is. Dat kan echter niet, want we hadden al vastgesteld dat vanaf de tweede zin álle zinnen onwaar zijn!
En wat betekent het als de eerste zin onwaar is? Dan is het dus niet zo dat alle volgende zinnen onwaar zijn, dus is er vanaf de tweede zin minstens één zin die waar is. Stel dat de tiende zin waar is (het kan net zo goed een andere zin zijn, dat doet er niet toe). Dat betekent dat vanaf de elfde zin alle zinnen onwaar zijn, in het bijzonder de twaalfde. Maar dan kunnen we, analoog aan het vorige geval (waarbij we veronderstelden dat de eerste zin waar is), een tegenstrijdigheid afleiden.
Zelfverwijzing
Paradoxen zijn hinderlijke obstakels in de logica. Bertrand Russell (1872-1970) was een van de eersten die serieus nadachten over dit verschijnsel. Van de paradox van Russell zijn verschillende varianten; een tot de verbeelding sprekende variant is de catalogusparadox.
De catalogusparadox
In een bibliotheek is een grote stapel catalogi. Sommige van deze catalogi vermelden zichzelf, terwijl andere dat niet doen. Voor het gemak maakt de bibliothecaris twee nieuwe catalogi: een eerste catalogus A die alle catalogi vermeldt die zichzelf vermelden, en een tweede catalogus B die alleen de catalogi vermeldt die zichzelf niet vermelden. Natuurlijk zorgt hij ervoor dat ook catalogus A zichzelf vermeldt. Moet catalogus B zichzelf nu opnemen of niet? Als hij zichzelf opneemt, mag hij per definitie niet opgenomen worden omdat hij al in zichzelf opgenomen is. Als hij zichzelf niet opneemt, moet hij per definitie opgenomen worden, omdat hij zichzelf niet vermeldt!
Russell zat met zijn ontdekking van deze paradox in zijn maag. De paradox ontstaat doordat iets naar zichzelf verwijst. In een poging paradoxen te vermijden, nam Russell een radicaal besluit: hij liet zelfverwijzing eenvoudigweg niet meer toe. Een zin als ‘Deze zin is onwaar’ verwijst naar zichzelf en voldeed volgens Russell dus niet aan de ‘wetten van de logica’.
De zin hieronder is onwaar.
De zin hierboven is waar.
Maar toen kwam Philip Jourdain (1879-1919) met de volgende twee zinnen hiernaast. Als de eerste zin waar is, is de tweede zin onwaar; het is dus onwaar dat de eerste zin waar is en dus is de eerste zin onwaar, maar dát klopt niet met ons uitgangspunt. En als de eerste zin onwaar is, dan is het onwaar dat de tweede zin onwaar is, met andere woorden: de tweede zin is waar, en dat betekent dat de eerste zin waar is, opnieuw een tegenspraak!
Met een kaartje dat je makkelijk zelf kunt maken, is de paradox van Jourdain leuk te illustreren.
.Is er bij de paradox van Jourdain sprake van zelfreferentie? Niet direct. De eerste zin verwijst naar de tweede, de tweede naar de eerste. Maar eigenlijk is dat flauw: indirect is er wel degelijk sprake van zelfreferentie. Schrijven we de paradox op de volgende, meer formele manier, dan is dat direct duidelijk.
S1: S2 is onwaar.
S2: S1 is waar.
S1: ‘S1 is waar’ is onwaar.
S1 komt níét voor in de definitie van S1, evenmin is dit het geval bij S2. Maar als je S2 substitueert in S1, zie je direct dat er wel degelijk sprake is van zelfreferentie.
Zowel de klassieke paradox ‘Deze zin is onwaar’ (op een formele manier geschreven als S: S is onwaar) als de paradox van Jourdain die uit twee zinnen bestaat, bevat zelfreferentie, zij het bij de tweede op een indirecte manier. Russell vroeg zich af of zelfreferentie noodzakelijk is voor een paradox. Hij dacht van wel en daarom legde hij een verbod op álle soorten van zelfreferentie, ook de indirecte vorm. Maar is deze ingreep inderdaad voldoende om paradoxen definitief uit te bannen?
De paradox van Yablo
In 1993, 23 jaar na Russells dood, kwam de Amerikaan Stephen Yablo met de paradox waarmee we dit artikel begonnen. Hiermee dacht hij Russells vermoeden te hebben weerlegd. Formeel genoteerd ziet Yablo’s paradox er als volgt uit:
S1: Voor alle k > 1 is Sk onwaar.
S2: Voor alle k > 2 is Sk onwaar.
S3: Voor alle k > 3 is Sk onwaar.
Etc…
Voor alle waarden van n verwijst Sn naar alle volgende zinnen in de oneindige rij. Wanneer je zo’n volgende zin beschouwt, geldt wederom dat deze naar alle volgende zinnen verwijst, etcetera. Hoe lang je dit procédé ook herhaalt, nooit zal er een zin zijn die naar Sn verwijst, met andere woorden: bij Yablo’s paradox is er geen sprake van zelfreferentie van welke soort ook.
Stephen Yablo
Zelfreferentie is echter een begrip waar vele filosofen diepzinnige en soms moeizame vertogen hebben weten te houden. Bijvoorbeeld deze: Bij de expliciete formulering van Sn is sprake van zelfreferentie in de zin dat bij de formulering van Sn de plaats van Sn zélf in de oneindige rij zinnen ertoe doet: Sn gebruikt zijn eigen plaats in de rij zinnen als referentiepunt om te specificeren welke zinnen onwaar zijn. De discussie over zelfverwijzing is dus nog niet gesloten.
(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
21-09-2010
Mozes zag iets opensplijten, maar het was niet de zee
Een nieuw computermodel biedt een mogelijke verklaring voor één van de spectaculairste mirakels uit het Oude testament. Mozes zou volgens de Hebreeuwse Bijbel door middel van de kracht van God de Schelfzee (de Bijbelse naam voor de Rode Zee) in tweeën hebben gedeeld en zo een doortocht hebben geschapen voor het Israëlitische volk naar de vrijheid. Het splitsen van de zee zou dus wel kunnen, maar er duiken dan meteen een aantal andere onjuistheden op.
Nijldelta
Carl Drews van het National Center for Atmospheric Research ontdekte bijvoorbeeld dat de locatie niet kan kloppen: het moet gebeurd zijn in de buurt van de Nijldelta (en dus niet de Rode Zee). Theoretisch kan daar een oostenwind van ongeveer honderd kilometer per uur ervoor zorgen dat het water genoeg wordt weggeblazen zodat je er op bepaalde plaatsen kan doorwaden.
Dat is uiteraard wel een stuk minder spectaculair dan wat we in ons hoofd hebben hangen over het evenement. Blijft echter het probleem van de wind: het is quasi onmogelijk dat de Israëlieten daar zouden kunnen door wandelen. (mvl)
(HLN)
Mozes zag iets opensplijten, maar het was niet de zee
Een nieuw computermodel biedt een mogelijke verklaring voor één van de spectaculairste mirakels uit het Oude testament. Mozes zou volgens de Hebreeuwse Bijbel door middel van de kracht van God de Schelfzee (de Bijbelse naam voor de Rode Zee) in tweeën hebben gedeeld en zo een doortocht hebben geschapen voor het Israëlitische volk naar de vrijheid. Het splitsen van de zee zou dus wel kunnen, maar er duiken dan meteen een aantal andere onjuistheden op.
Nijldelta
Carl Drews van het National Center for Atmospheric Research ontdekte bijvoorbeeld dat de locatie niet kan kloppen: het moet gebeurd zijn in de buurt van de Nijldelta (en dus niet de Rode Zee). Theoretisch kan daar een oostenwind van ongeveer honderd kilometer per uur ervoor zorgen dat het water genoeg wordt weggeblazen zodat je er op bepaalde plaatsen kan doorwaden.
Dat is uiteraard wel een stuk minder spectaculair dan wat we in ons hoofd hebben hangen over het evenement. Blijft echter het probleem van de wind: het is quasi onmogelijk dat de Israëlieten daar zouden kunnen door wandelen. (mvl)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
29-09-2010
‘Jezus had ongelijk’
Oh ijdelheid der ijdelheden!
Zo hufterig zijn we niet, het mag zelfs best wat ijdeler van Frank Meester. De filosoof neemt het op voor een eeuwenlang vervloekte eigenschap.
Niks huidcrèmes of siliconen in Zie mij, zijn boek dat volgende week uitkomt. Nee, een filosofisch werk van Frank Meester over... ijdelheid.
Hoe lang stond u vanmorgen voor de spiegel?
‘Ha! Heel kort. Ik sta soms best lang voor de spiegel, maar ’s ochtends is het druk, want ik heb kinderen... Mijn oudste zoon is 16, die is meer tijd kwijt met zijn uiterlijk.’
Waarom in vredesnaam een boek over ijdelheid?
‘Omdat we ijdelheid als een slechte eigenschap zien, terwijl er volgens mij niets mis is met ijdelheid: alle dingen die het leven mooi maken, komen voor een groot deel voort uit het feit dat we onszelf belangrijker maken dan we zijn.’
En wat is daar filosofisch aan...
‘Volgens Jean-Paul Sartre gaat de existentie vooraf aan de essentie. Dus niet ‘God heeft de mens geschapen naar zijn evenbeeld’, nee de mens is er en moet zélf zijn leven uitvinden. We moeten zin geven aan ons leven door er een mooi verhaal van te maken. We proberen dus van niets iets te maken. Dat is een ijdel streven.’
‘IJdelheid heeft ook te maken hoe je jezelf positioneert in een groep – de mens is een sociaal dier. In mijn ogen is ijdelheid een deugd in de zin van Aristoteles: het juiste midden tussen twee extremen, echoïsme – aandacht voor anderen – en narcisme – aandacht voor jezelf.’ (In de Griekse mythe liep nimf Echo wanhopig achter de knappe Narcissus aan, die verliefd was op zijn spiegelbeeld, red.)
Zijn we niet juist te narcistisch? Uw collega-denker Bas van Stokkom vindt bijvoorbeeld dat Nederlanders hufterig zijn.
‘Als je de berichten leest over ambulancepersoneel dat aangevallen wordt, tja, dán lijkt het narcisme wel toe te nemen. Maar dan is ijdelheid dus juist belangrijk, want dat is de kunst om het evenwicht te bewaren tussen narcisme en echoïsme.‘
‘Ik denk dat die hufterigheid eigenlijk wel meevalt. Ik reis dagelijks met de trein en ik woon in de overvolle stad, maar ik merk bijna nooit iets van conflicten.’
Waar komt dat negatieve beeld dan vandaan?
‘Dat is een lange traditie vanuit het christendom: je mag niet trots zijn op jezelf, want al het goede komt van God. Daarom zei Jezus ook dat je wel goed moet doen, maar het niet moet laten zien. Maar hij had ongelijk: het blijkt dat mensen sneller geven aan een goed doel als ze zien dat anderen dat ook doen. Daarom levert zo’n tv-actie voor Haïti geld op. Prima dus als BN’ers meewerken, al is ‘t om te laten zien hoe liefdadig ze wel niet zijn...‘
U vindt ijdelheid zelfs een cruciale drijfveer voor kunstenaars, topsporters, politici... Zoals?
‘Je moet altijd oppassen om op de persoon te spelen... Maar neem Femke Halsema: die is zich goed bewust hoe ze overkomt. Gebruikmakend van haar uiterlijk weet ze haar standpunten goed over te brengen.’
En Geert Wilders?
‘Hij komt narcistisch over. Zo praatte hij niet met de maker van die VPRO-documentaire, maar wél met PowNed. Maar goed, die zit in zo’n bijzondere situatie, met al die bewakers om zich heen, dat hij gedoemd is tot een soort narcisme. Hij komt niet meer uit zijn groep, kritische geluiden dringen niet door.’
Wat levert het ons burgers op?
‘IJdele mensen zoeken aansluiting bij de groep, maar proberen de dingen net iets anders te doen, ze zoeken het randje op. Zo zorgen ze voor revoluties, zoals bijvoorbeeld de acceptatie van homoseksualiteit. Filosofisch gezien is er geen absolute standaard meer voor wat goed is.’
‘Als je goed en fout wilt vastleggen, beland je in een dictatuur. Maar om te voorkomen dat we in het andere uiterste vervallen, namelijk een totaal relativisme, moeten we onze meningen laten botsen. En de ijdele mens wil dolgraag laten zien waarvoor hij staat.’
(depers.nl)
‘Jezus had ongelijk’
Oh ijdelheid der ijdelheden!
Zo hufterig zijn we niet, het mag zelfs best wat ijdeler van Frank Meester. De filosoof neemt het op voor een eeuwenlang vervloekte eigenschap.
Niks huidcrèmes of siliconen in Zie mij, zijn boek dat volgende week uitkomt. Nee, een filosofisch werk van Frank Meester over... ijdelheid.
Hoe lang stond u vanmorgen voor de spiegel?
‘Ha! Heel kort. Ik sta soms best lang voor de spiegel, maar ’s ochtends is het druk, want ik heb kinderen... Mijn oudste zoon is 16, die is meer tijd kwijt met zijn uiterlijk.’
Waarom in vredesnaam een boek over ijdelheid?
‘Omdat we ijdelheid als een slechte eigenschap zien, terwijl er volgens mij niets mis is met ijdelheid: alle dingen die het leven mooi maken, komen voor een groot deel voort uit het feit dat we onszelf belangrijker maken dan we zijn.’
En wat is daar filosofisch aan...
‘Volgens Jean-Paul Sartre gaat de existentie vooraf aan de essentie. Dus niet ‘God heeft de mens geschapen naar zijn evenbeeld’, nee de mens is er en moet zélf zijn leven uitvinden. We moeten zin geven aan ons leven door er een mooi verhaal van te maken. We proberen dus van niets iets te maken. Dat is een ijdel streven.’
‘IJdelheid heeft ook te maken hoe je jezelf positioneert in een groep – de mens is een sociaal dier. In mijn ogen is ijdelheid een deugd in de zin van Aristoteles: het juiste midden tussen twee extremen, echoïsme – aandacht voor anderen – en narcisme – aandacht voor jezelf.’ (In de Griekse mythe liep nimf Echo wanhopig achter de knappe Narcissus aan, die verliefd was op zijn spiegelbeeld, red.)
Zijn we niet juist te narcistisch? Uw collega-denker Bas van Stokkom vindt bijvoorbeeld dat Nederlanders hufterig zijn.
‘Als je de berichten leest over ambulancepersoneel dat aangevallen wordt, tja, dán lijkt het narcisme wel toe te nemen. Maar dan is ijdelheid dus juist belangrijk, want dat is de kunst om het evenwicht te bewaren tussen narcisme en echoïsme.‘
‘Ik denk dat die hufterigheid eigenlijk wel meevalt. Ik reis dagelijks met de trein en ik woon in de overvolle stad, maar ik merk bijna nooit iets van conflicten.’
Waar komt dat negatieve beeld dan vandaan?
‘Dat is een lange traditie vanuit het christendom: je mag niet trots zijn op jezelf, want al het goede komt van God. Daarom zei Jezus ook dat je wel goed moet doen, maar het niet moet laten zien. Maar hij had ongelijk: het blijkt dat mensen sneller geven aan een goed doel als ze zien dat anderen dat ook doen. Daarom levert zo’n tv-actie voor Haïti geld op. Prima dus als BN’ers meewerken, al is ‘t om te laten zien hoe liefdadig ze wel niet zijn...‘
U vindt ijdelheid zelfs een cruciale drijfveer voor kunstenaars, topsporters, politici... Zoals?
‘Je moet altijd oppassen om op de persoon te spelen... Maar neem Femke Halsema: die is zich goed bewust hoe ze overkomt. Gebruikmakend van haar uiterlijk weet ze haar standpunten goed over te brengen.’
En Geert Wilders?
‘Hij komt narcistisch over. Zo praatte hij niet met de maker van die VPRO-documentaire, maar wél met PowNed. Maar goed, die zit in zo’n bijzondere situatie, met al die bewakers om zich heen, dat hij gedoemd is tot een soort narcisme. Hij komt niet meer uit zijn groep, kritische geluiden dringen niet door.’
Wat levert het ons burgers op?
‘IJdele mensen zoeken aansluiting bij de groep, maar proberen de dingen net iets anders te doen, ze zoeken het randje op. Zo zorgen ze voor revoluties, zoals bijvoorbeeld de acceptatie van homoseksualiteit. Filosofisch gezien is er geen absolute standaard meer voor wat goed is.’
‘Als je goed en fout wilt vastleggen, beland je in een dictatuur. Maar om te voorkomen dat we in het andere uiterste vervallen, namelijk een totaal relativisme, moeten we onze meningen laten botsen. En de ijdele mens wil dolgraag laten zien waarvoor hij staat.’
(depers.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Background: Proximal intercessory prayer (PIP) is a common complementary and alternative medicine (CAM) therapy, but clinical effects are poorly understood, partly because studies have focused on distant intercessory prayer (DIP).
Methods: This prospective study used an audiometer (Earscan® 3) and vision charts (40 cm, 6 m “Illiterate E”) to evaluate 24 consecutive Mozambican subjects (19 males/5 females) reporting impaired hearing (14) and/or vision (11) who subsequently received PIP interventions.
Results: We measured significant improvements in auditory (P <0.003) and visual (P <0.02) function across both tested populations.
Conclusions: Rural Mozambican subjects exhibited improved audition and/or visual acuity subsequent to PIP. The magnitude of measured effects exceeds that reported in previous suggestion and hypnosis studies. Future study seems warranted to assess whether PIP may be a useful adjunct to standard medical care for certain patients with auditory and/or visual impairments, especially in contexts where access to conventional treatment is limited.
Key Points
* Although commonly employed as a complementary and alternative medicine (CAM) therapy, the clinical effects of proximal intercessory prayer (PIP) are poorly understood, partly because most research has focused on distant intercessory prayer (DIP).
* This study found a significant effect of PIP on auditory function across the tested population (P < 0.003).
* This study found a significant effect of PIP on visual function across the tested population (P < 0.02).
* Further study seems warranted to assess whether PIP may be a useful adjunct to standard medical care for certain patients with auditory and/or visual impairments, especially in contexts where access to conventional treatment is limited.
Bron
Methods: This prospective study used an audiometer (Earscan® 3) and vision charts (40 cm, 6 m “Illiterate E”) to evaluate 24 consecutive Mozambican subjects (19 males/5 females) reporting impaired hearing (14) and/or vision (11) who subsequently received PIP interventions.
Results: We measured significant improvements in auditory (P <0.003) and visual (P <0.02) function across both tested populations.
Conclusions: Rural Mozambican subjects exhibited improved audition and/or visual acuity subsequent to PIP. The magnitude of measured effects exceeds that reported in previous suggestion and hypnosis studies. Future study seems warranted to assess whether PIP may be a useful adjunct to standard medical care for certain patients with auditory and/or visual impairments, especially in contexts where access to conventional treatment is limited.
Key Points
* Although commonly employed as a complementary and alternative medicine (CAM) therapy, the clinical effects of proximal intercessory prayer (PIP) are poorly understood, partly because most research has focused on distant intercessory prayer (DIP).
* This study found a significant effect of PIP on auditory function across the tested population (P < 0.003).
* This study found a significant effect of PIP on visual function across the tested population (P < 0.02).
* Further study seems warranted to assess whether PIP may be a useful adjunct to standard medical care for certain patients with auditory and/or visual impairments, especially in contexts where access to conventional treatment is limited.
Bron
...men begint immers altijd te moraliseren als de zaken mislopen en men ergert zich over de moraal zolang men haar comfortabel tegenover het recht van meningsuiting en op pluralisme kan stellen. (Benedictus XVI)
De Herziene Statenvertaling is gebaseerd op een corrupte grondtekst
quote:De Herziene Statenvertaling is gebaseerd op een corrupte grondtekst
De Herziene Statenvertaling gebruikt voor het Nieuwe Testament dezelfde corrupte grondtekst als de Statenvertaling. Daarmee negeert deze herziening de eeuwenlange vooruitgang op het gebied van de tekstkritiek. Daarom is de HSV als vertaling niet serieus te nemen.
Handschriften en tekstkritiek
Stel je voor: een wereld zonder drukpersen. Meneer x schrijft een boek (met de hand uiteraard) en wil dit boek uitgeven. Wat doe je dan? Je laat een aantal kopieën (afschriften) maken en die verkoop je of geef je weg. Vóór de uitvinding van de boekdrukkunst betekende uitgeven ook letterlijk ‘uit handen geven’: je schrijfsel was overgeleverd aan de grillen van de kopiist of bezitter van het handschrift. En van sommige kopieën werden weer kopieën gemaakt, met in elk kopie nieuwe en oude fouten, en andere exemplaren gingen verloren. Na verloop van tijd bestonden er tientallen, en als je succesvol was zelfs duizenden kopieën van je boek, elk met onvermijdelijk tientallen fouten erin.
Dit is de situatie van de handschriften van het Griekse Nieuwe Testament. De ongeveer zesduizend handschriften bevatten meer fouten dan er woorden in het Nieuwe Testament staan. De oorspronkelijke handschriften (die de schrijvers zelf geschreven hebben) zijn verloren gegaan. Wat we over hebben, zijn handschriften uit de tweede tot de zestiende eeuw, kopieën van kopieën van kopieën van kopieën… enzovoort.
Hoe schep je orde in deze chaos? Vanaf de tijd van het humanisme hebben geleerden hierover nagedacht. Elke tekst uit de oudheid kent immers dezelfde situatie wat betreft de handschriften. De bezigheid om van een geschrift de meest oorspronkelijke tekst te reconstrueren is inmiddels tot een belangrijke tak van wetenschap ontwikkeld: de tekstkritiek. Deze wetenschap heeft geen kritiek op de tekst (net zoals Kant geen kritiek op de zuivere rede had), maar probeert op grond van de overgeleverde handschriften de tekst te zuiveren van veranderingen ten opzichte van de oorspronkelijke tekst.
De wetenschap van de tekstkritiek heeft een heel set aan methodes ontwikkelt om de meest oorspronkelijke tekst vast te stellen. Een methode die op het eerste gezicht voor de hand ligt, maar absoluut taboe is, is de oorspronkelijkheid van een lezing van de meerderheid van de handschriften af te laten hangen. Het zou immers kunnen dat goede kopiist A en matige kopiist B allebei een afschrift maken, maar dat kopie A ongezien in een kast gelegd wordt, terwijl van kopie B tientallen afschriften worden gemaakt. Dan is de meerderheid van het type B, terwijl toch type A beter is.
Het is beter om je per variant af te vragen welke lezing uit welke ontstaan kan zijn. Bijvoorbeeld (voortbordurend op het voorbeeld hierboven). Als handschrifttype B aan het eind van een brief van Paulus ‘amen’ heeft en handschrift A niet, weet je al bij voorbaat dat handschrift A de voorkeur verdient (want A was een betere kopiist). Dat moet je dan ook inhoudelijk per lezing beargumenteren, wat hier ook goed kan. Want aan het eind van een brief schreef men in de oudheid doorgaans niet ‘amen’ en dit woordje is beter te verklaren als een toevoeging van een vrome kopiist dan als een weglating (waarom zou een christelijke kopiist dat doen?).
Tekstcritici proberen op grond van de verschillen in de handschriften een stamboom te maken. Bij het NT liggen de zaken daarvoor te ingewikkeld, maar het is wel mogelijk om verschillende ‘families’ handschriften te onderscheiden. Zo is er de Byzantijnse handschriftenfamilie, een teksttype dat in het Byzantijnse rijk vanaf de zesde eeuw als gezaghebbend gold. Omdat dit de enige kerk was waar men de Griekse tekst gebruikte, is het goed verklaarbaar dat de Byzantijnse handschriften de meerderheid vormen. Maar, zoals gezegd, de kwaliteit en niet de kwantiteit moet de doorslag geven. Tegenwoordig zijn tekstcritici ervan overtuigd dat het Byzantijnse teksttype een laat en inferieur type tekst is. Oudere Griekse handschriften en de kerkvaders geven er namelijk geen blijk van dit type tekst te hebben gekend.
quote:Sommige Bijbellezers denken dat de vertalers van bijvoorbeeld de NBV met opzet teksten hebben weggelaten. Men stelt het dan zo voor, dat de vertalers op basis van hun eigen theologische voorkeuren ingegrepen hebben in de tekst van de Bijbel. Maar dat zegt meer over de mensen die dat denken dan over de moderne vertalers.
Maar het is zonneklaar: de Textus Receptus is wetenschappelijk volstrekt achterhaald. Het is een corrupte tekst. Dat wil zeggen: er staan zoveel tweede-, derde- (etc.) -hands varianten in, dat je gerust van een bedorven tekst kunt spreken. De HSV is dus wat betreft het NT gebaseerd op een corrupte grondtekst en negeert wetenschappelijke ontwikkelingen op dit gebied. Daarom is de Herziene Statenvertaling als vertaling niet serieus te nemen.
17-02-2011
Oorlog, omdat het moet
Steun aan conflict is nauwelijks rationeel
Het besluit om een oorlog te steunen neem je niet lichtvaardig. Je weegt de voors en tegens af en besluit er alleen toe als het echt niet anders kan. Zou je denken. Uit onderzoek blijkt wat anders. Mensen laten zich leiden door morele overtuigingen en besluiten zelfs tot dodelijke conflicten als ze nergens toe leiden.
De mens wordt vaak gezien als een rationeel wezen, dat met zijn verstand bepaalt welke beslissingen hij het beste kan nemen. Die zienswijze heeft een lange geschiedenis maar is onjuist, legde filosoof Bas Haring vorig jaar al uit in een interview met Noorderlicht Online: 'Sinds de Verlichting en de opkomst van de wetenschap zijn we steeds meer gaan geloven in onze ratio. Je ziet dat tegenwoordig heel duidelijk in de economie. Als een mens kan kiezen tussen één en twee euro, zal hij altijd kiezen voor twee euro, is het idee. Dat is een van de fundamenten van de economie. Maar het klopt helemaal niet. De mens is juist veel grilliger, ongrijpbaarder en irrationeler dan vaak wordt gedacht.'
Op het gebied van economie begint wel steeds meer het inzicht door te dringen dat de mens vaak meer op zijn gevoel afgaat dan op zijn verstand. Maar veel beleidsmakers en politicologen gaan er nog steeds vanuit dat mensen keuzen vooral met hun verstand nemen. De keuze om een partij te steunen die een gewapend conflict aangaat, bijvoorbeeld de Golfoorlog, is gebaseerd zijn op rationele afwegingen over de voor- en nadelen en de te verwachten uitkomst, is het idee.
Conflicterende uitkomst
Is dat ook zo? Psycholoog Jeremy Ginges en antropoloog Scott Atran namen de proef op de som en komen tot een tegenovergestelde conclusie: mensen laten zich vooral leiden door morele en religieuze overtuigingen, schrijven ze in Proceedings of the Royal Society B.
De twee experts gingen daarbij niet over één nacht ijs. Ze vroegen mensen uit drie continenten naar hun redenen om partijen te steunen in conflicten en oorlogen. En of het nu ging om joden in de bezette gebieden, Palestijnen in Gaza, studenten op een Amerikaanse campus of inwoners van de Nigeriaanse hoofdstad Lagos, de antwoorden waren opvallend eensluidend: mensen spreken hun steun vooral uit als ze vinden dat het conflict moreel gerechtvaardigd is.
Morele overtuigingen zijn vaak diep verankerd in de mens. Beslissingen die je op basis daarvan neemt, neem je niet zozeer rationeel maar meer op je gevoel. En dat was precies wat de proefpersonen deden. Ze moesten aangeven hoe groot ze de kans achtten dat het conflict het beoogde doel zou bewerkstelligen. Die inschatting hing op geen enkele manier samen met hun steun. Als ze vonden dat deelname aan het conflict ‘goed’ was, dan steunden ze het, ongeacht hun verwachtingen van de uitkomst. Tenminste, als het conflict gewapend was. Als het om een geweldloze actie, ook al was die illegaal, dan hing de steun juist wel af van de verwachte uitkomst.
Zo volk, zo leider?
De vraag is dan natuurlijk of politieke en militaire leiders op een vergelijkbare manier tot hun beslissingen komen. Daar geeft dit onderzoek geen antwoord op, maar Ginges en Atran hebben wel een idee. Om een goed leider te zijn moet je representatief zijn voor de groep, dus ligt het voor de hand dat ze op ongeveer dezelfde manier redeneren, schrijven ze. Dat is geen geruststellende gedachte, maar het is ook de vraag of het klopt. Ander onderzoek lijkt te suggereren dat presidenten en directeuren juist op een andere manier redeneren.
De resultaten helpen wel verklaren waarom voorstanders van een geweldloos alternatief voor oorlog – (stille) diplomatie bijvoorbeeld – vaak moeite hebben om steun te krijgen door erop te wijzen dat geweld vaak weinig effect heeft, of zelfs contraproductief is. Met argumenten bereik je immers weinig bij iemand die op zijn gevoel afgaat. Het is misschien effectiever om in twijfel te trekken dat geweld überhaupt moreel toelaatbaar is.
Het is in ieder geval duidelijk dat de waarden van de Verlichting nog een lange weg te gaan hebben als het gaat om gewapende conflicten. Hart en onderbuik spelen een hoofdrol. Daar kun je je maar beter goed bewust van zijn, wil je niet voor verrassingen komen te staan.
Bouwe van Straten
Jeremy Ginges en Scott Atran, ‘War as a moral imperative (not just practical politics by other means)’, in Proceedings of the Royal Society B, 16 februari 2011.
(Noorderlicht)
Oorlog, omdat het moet
Steun aan conflict is nauwelijks rationeel
Het besluit om een oorlog te steunen neem je niet lichtvaardig. Je weegt de voors en tegens af en besluit er alleen toe als het echt niet anders kan. Zou je denken. Uit onderzoek blijkt wat anders. Mensen laten zich leiden door morele overtuigingen en besluiten zelfs tot dodelijke conflicten als ze nergens toe leiden.
De mens wordt vaak gezien als een rationeel wezen, dat met zijn verstand bepaalt welke beslissingen hij het beste kan nemen. Die zienswijze heeft een lange geschiedenis maar is onjuist, legde filosoof Bas Haring vorig jaar al uit in een interview met Noorderlicht Online: 'Sinds de Verlichting en de opkomst van de wetenschap zijn we steeds meer gaan geloven in onze ratio. Je ziet dat tegenwoordig heel duidelijk in de economie. Als een mens kan kiezen tussen één en twee euro, zal hij altijd kiezen voor twee euro, is het idee. Dat is een van de fundamenten van de economie. Maar het klopt helemaal niet. De mens is juist veel grilliger, ongrijpbaarder en irrationeler dan vaak wordt gedacht.'
Op het gebied van economie begint wel steeds meer het inzicht door te dringen dat de mens vaak meer op zijn gevoel afgaat dan op zijn verstand. Maar veel beleidsmakers en politicologen gaan er nog steeds vanuit dat mensen keuzen vooral met hun verstand nemen. De keuze om een partij te steunen die een gewapend conflict aangaat, bijvoorbeeld de Golfoorlog, is gebaseerd zijn op rationele afwegingen over de voor- en nadelen en de te verwachten uitkomst, is het idee.
Conflicterende uitkomst
Is dat ook zo? Psycholoog Jeremy Ginges en antropoloog Scott Atran namen de proef op de som en komen tot een tegenovergestelde conclusie: mensen laten zich vooral leiden door morele en religieuze overtuigingen, schrijven ze in Proceedings of the Royal Society B.
De twee experts gingen daarbij niet over één nacht ijs. Ze vroegen mensen uit drie continenten naar hun redenen om partijen te steunen in conflicten en oorlogen. En of het nu ging om joden in de bezette gebieden, Palestijnen in Gaza, studenten op een Amerikaanse campus of inwoners van de Nigeriaanse hoofdstad Lagos, de antwoorden waren opvallend eensluidend: mensen spreken hun steun vooral uit als ze vinden dat het conflict moreel gerechtvaardigd is.
Morele overtuigingen zijn vaak diep verankerd in de mens. Beslissingen die je op basis daarvan neemt, neem je niet zozeer rationeel maar meer op je gevoel. En dat was precies wat de proefpersonen deden. Ze moesten aangeven hoe groot ze de kans achtten dat het conflict het beoogde doel zou bewerkstelligen. Die inschatting hing op geen enkele manier samen met hun steun. Als ze vonden dat deelname aan het conflict ‘goed’ was, dan steunden ze het, ongeacht hun verwachtingen van de uitkomst. Tenminste, als het conflict gewapend was. Als het om een geweldloze actie, ook al was die illegaal, dan hing de steun juist wel af van de verwachte uitkomst.
Zo volk, zo leider?
De vraag is dan natuurlijk of politieke en militaire leiders op een vergelijkbare manier tot hun beslissingen komen. Daar geeft dit onderzoek geen antwoord op, maar Ginges en Atran hebben wel een idee. Om een goed leider te zijn moet je representatief zijn voor de groep, dus ligt het voor de hand dat ze op ongeveer dezelfde manier redeneren, schrijven ze. Dat is geen geruststellende gedachte, maar het is ook de vraag of het klopt. Ander onderzoek lijkt te suggereren dat presidenten en directeuren juist op een andere manier redeneren.
De resultaten helpen wel verklaren waarom voorstanders van een geweldloos alternatief voor oorlog – (stille) diplomatie bijvoorbeeld – vaak moeite hebben om steun te krijgen door erop te wijzen dat geweld vaak weinig effect heeft, of zelfs contraproductief is. Met argumenten bereik je immers weinig bij iemand die op zijn gevoel afgaat. Het is misschien effectiever om in twijfel te trekken dat geweld überhaupt moreel toelaatbaar is.
Het is in ieder geval duidelijk dat de waarden van de Verlichting nog een lange weg te gaan hebben als het gaat om gewapende conflicten. Hart en onderbuik spelen een hoofdrol. Daar kun je je maar beter goed bewust van zijn, wil je niet voor verrassingen komen te staan.
Bouwe van Straten
Jeremy Ginges en Scott Atran, ‘War as a moral imperative (not just practical politics by other means)’, in Proceedings of the Royal Society B, 16 februari 2011.
(Noorderlicht)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
ExperimentalFrentalMental :
2000 jaar oude afdruk ?? Wat voor een gedateerd verhaal is me dat! Ondertussen is al onomstuitbaar bewezen dat dit doek een vervalsing is.quote:De resultaten van het nauwgezette werk in de wederopbouw van een 2.000 jaar oude afdruk - de eerste in zijn soort - werden door The History Channel vastgelegd in een tweedelige documentaire met de vanzelfsprekende naam 'The Real Face of Jesus'. Ray Downing, kunstenaar en leider van het team, zegt dat ondanks dat er maar één voorwerp beschikbaar was - de lijkwade - ze toch heel wat informatie over het gezicht bezitten. Hij is ervan overtuigd dat ze de werkelijkheid over hoe de man eruitzag echt benaderen.
Drews zou van mij gelijk krijgen indien deze Exodus werkelijk zou hebben plaats gevonden. Oud verhaal; met de bijbel onder de arm op zoek naar verklaringen voor deze verhalen, terwijl het merendeel louter mythen en legenden zijn in de stijl van koning Arthur en de ridders van de ronde tafel.quote:Op woensdag 22 september 2010 07:36 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
21-09-2010
Mozes zag iets opensplijten, maar het was niet de zee
[ afbeelding ]
Een nieuw computermodel biedt een mogelijke verklaring voor één van de spectaculairste mirakels uit het Oude testament. Mozes zou volgens de Hebreeuwse Bijbel door middel van de kracht van God de Schelfzee (de Bijbelse naam voor de Rode Zee) in tweeën hebben gedeeld en zo een doortocht hebben geschapen voor het Israëlitische volk naar de vrijheid. Het splitsen van de zee zou dus wel kunnen, maar er duiken dan meteen een aantal andere onjuistheden op.
Nijldelta
Carl Drews van het National Center for Atmospheric Research ontdekte bijvoorbeeld dat de locatie niet kan kloppen: het moet gebeurd zijn in de buurt van de Nijldelta (en dus niet de Rode Zee). Theoretisch kan daar een oostenwind van ongeveer honderd kilometer per uur ervoor zorgen dat het water genoeg wordt weggeblazen zodat je er op bepaalde plaatsen kan doorwaden.
Dat is uiteraard wel een stuk minder spectaculair dan wat we in ons hoofd hebben hangen over het evenement. Blijft echter het probleem van de wind: het is quasi onmogelijk dat de Israëlieten daar zouden kunnen door wandelen. (mvl)
(HLN)
22-03-2011
‘Religie in Nederland zal uitsterven’
AMSTERDAM – Amerikaanse natuurkundigen voorspellen dat religie in Nederland zal uitsterven door een gebrek aan sociale motieven.
© ANP
De onderzoekers van de American Physical Society baseren hun voorspelling op een sterke stijging van het aantal Nederlanders dat beweert geen religieuze overtuiging te hebben.
Met behulp van een wiskundig model komen ze tot de conclusie dat deze stijging uiteindelijk zal leiden tot een samenleving waarin het aanhangen van een religie weinig of geen sociale voordelen meer met zich meebrengt. Daardoor zal religie in ons land uiteindelijk uitsterven, zo claimen de wetenschappers. Dat meldt BBC News.
Wisselwerking
Het zogenaamde non-lineaire model van de Amerikaanse natuurkundigen brengt de wisselwerking in kaart tussen het aantal aanhangers van een religie in een land en de sociale motieven die bijdragen aan de keuze om een godsdienst aan te hangen.
Dit soort modellen worden ook vaak succesvol gebruikt om het uitsterven van bepaalde talen te voorspellen.
“Het idee is simpel”, verklaart hoofdonderzoeker Richard Wiener op BBC News. “Het model stelt dat het aantrekkelijk is om je aan te sluiten bij sociale groepen die veel leden hebben. Ook gaat het model ervan uit dat sociale groepen een bepaalde status hebben en nut met zich meebrengen.”
Peru
“Als het gaat om talen, ontlenen mensen in Peru bijvoorbeeld meer status aan het spreken van Spaans dan aan het beheersen van de uitstervende taal Quechua. Op dezelfde manier is er een bepaalde status verbonden aan het feit of je een aanhanger bent van een bepaalde religie of niet.”
De wetenschappers stelden hun model op voor negen landen waarin de bevolking steeds minder religieus wordt, waaronder Nederland. “In een groot aantal moderne seculiere samenlevingen, is er een trend dat het volk zich steeds meer identificeert als niet-religieus”, aldus Wiener. “In Nederland ligt het aantal niet-religieuzen op 40 procent. In Tsjechië ligt het aantal zelfs rond 60 procent.”
Suggestief
Op basis van deze aantallen laten de non-lineaire modellen van de wetenschappers zien dat het sociaal gezien steeds minder aantrekkelijk wordt om aanhanger te worden van een godsdienst. Daardoor zou religie uiteindelijk helemaal uit de samenleving kunnen verdwijnen.
Volgens Wiener moeten de resultaten van het onderzoek echter niet al te strikt worden geïnterpreteerd. “Ik denk dat de resultaten suggestief zijn”, verklaart hij. “Maar dit model kan wel een idee geven waar deze trend heengaat.”
© NU.nl/Dennis Rijnvis
(nu.nl)
‘Religie in Nederland zal uitsterven’
AMSTERDAM – Amerikaanse natuurkundigen voorspellen dat religie in Nederland zal uitsterven door een gebrek aan sociale motieven.
© ANP
De onderzoekers van de American Physical Society baseren hun voorspelling op een sterke stijging van het aantal Nederlanders dat beweert geen religieuze overtuiging te hebben.
Met behulp van een wiskundig model komen ze tot de conclusie dat deze stijging uiteindelijk zal leiden tot een samenleving waarin het aanhangen van een religie weinig of geen sociale voordelen meer met zich meebrengt. Daardoor zal religie in ons land uiteindelijk uitsterven, zo claimen de wetenschappers. Dat meldt BBC News.
Wisselwerking
Het zogenaamde non-lineaire model van de Amerikaanse natuurkundigen brengt de wisselwerking in kaart tussen het aantal aanhangers van een religie in een land en de sociale motieven die bijdragen aan de keuze om een godsdienst aan te hangen.
Dit soort modellen worden ook vaak succesvol gebruikt om het uitsterven van bepaalde talen te voorspellen.
“Het idee is simpel”, verklaart hoofdonderzoeker Richard Wiener op BBC News. “Het model stelt dat het aantrekkelijk is om je aan te sluiten bij sociale groepen die veel leden hebben. Ook gaat het model ervan uit dat sociale groepen een bepaalde status hebben en nut met zich meebrengen.”
Peru
“Als het gaat om talen, ontlenen mensen in Peru bijvoorbeeld meer status aan het spreken van Spaans dan aan het beheersen van de uitstervende taal Quechua. Op dezelfde manier is er een bepaalde status verbonden aan het feit of je een aanhanger bent van een bepaalde religie of niet.”
De wetenschappers stelden hun model op voor negen landen waarin de bevolking steeds minder religieus wordt, waaronder Nederland. “In een groot aantal moderne seculiere samenlevingen, is er een trend dat het volk zich steeds meer identificeert als niet-religieus”, aldus Wiener. “In Nederland ligt het aantal niet-religieuzen op 40 procent. In Tsjechië ligt het aantal zelfs rond 60 procent.”
Suggestief
Op basis van deze aantallen laten de non-lineaire modellen van de wetenschappers zien dat het sociaal gezien steeds minder aantrekkelijk wordt om aanhanger te worden van een godsdienst. Daardoor zou religie uiteindelijk helemaal uit de samenleving kunnen verdwijnen.
Volgens Wiener moeten de resultaten van het onderzoek echter niet al te strikt worden geïnterpreteerd. “Ik denk dat de resultaten suggestief zijn”, verklaart hij. “Maar dit model kan wel een idee geven waar deze trend heengaat.”
© NU.nl/Dennis Rijnvis
(nu.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-04-2011
Onderzoeker: "Ik heb spijkers uit kruis van Jezus gevonden"
Een Canadese-Israëlische filmmaker en onderzoeker beweert dat hij twee spijkers heeft gevonden die zijn gebruikt bij de kruisiging van Jezus. Simcha Jacobovici stelt in zijn film 'The Nails of the Cross' dat de spijkers in een graftombe in Jeruzalem zijn aangetroffen. Dat meldt The Guardian.
De spijkers, die twintig jaar geleden vermist raakten, zijn volgens Jacobovici opgedoken in een laboratorium in Tel Aviv. In 1990 werden de spijkers ontdekt in het graf van de joodse hogepriester Kajafas, die volgens het Nieuwe Testament Jezus aan de Romeinen overleverde.
Archeologisch argument
"Wat we de wereld te bieden hebben, is het best denkbare archeologische argument ooit dat die twee spijkers gebruikt werden bij de kruisiging van Jezus", verklaarde Jacobovici aan het persagentschap Reuters. "Weet ik honderd procent zeker? Nee, dat niet".
"Alles lijkt erop te wijzen dat deze twee spijkers werden gebruikt bij een kruisiging", zegt de filmmaker.
"Aangezien Kajafas wordt geassocieerd met de kruisiging van Jezus, lijkt het voor de hand te liggen dat dit de spijkers zijn uit het kruis".
Ook gaten in theorie
Volgens wetenschappers van de The Israel Antiquities Authority zitten er echter veel gaten in de theorie van Jacobovici.
Zo is de authenticiteit van de graftombe die wordt aangezien voor de begraafplaats van Kajafas nooit bewezen. Verder worden er wel vaker oude spijkers in graven gevonden.
"Jacobovici heeft zonder twijfel een interessante film gemaakt", stelt een woordvoerder van de organisatie. "Maar zijn interpretatie van de feiten is in onze ogen onvoldoende gebaseerd op archeologische vondsten en onderzoek".
De film is de tweede film waarin de onderzoeker beweert artefacten van Christus te hebben gevonden. Jacobovici is ook de regisseur van 'The Lost Tomb of Jesus', uit 2007. (lb)
(HLN)
Onderzoeker: "Ik heb spijkers uit kruis van Jezus gevonden"
Een Canadese-Israëlische filmmaker en onderzoeker beweert dat hij twee spijkers heeft gevonden die zijn gebruikt bij de kruisiging van Jezus. Simcha Jacobovici stelt in zijn film 'The Nails of the Cross' dat de spijkers in een graftombe in Jeruzalem zijn aangetroffen. Dat meldt The Guardian.
De spijkers, die twintig jaar geleden vermist raakten, zijn volgens Jacobovici opgedoken in een laboratorium in Tel Aviv. In 1990 werden de spijkers ontdekt in het graf van de joodse hogepriester Kajafas, die volgens het Nieuwe Testament Jezus aan de Romeinen overleverde.
Archeologisch argument
"Wat we de wereld te bieden hebben, is het best denkbare archeologische argument ooit dat die twee spijkers gebruikt werden bij de kruisiging van Jezus", verklaarde Jacobovici aan het persagentschap Reuters. "Weet ik honderd procent zeker? Nee, dat niet".
"Alles lijkt erop te wijzen dat deze twee spijkers werden gebruikt bij een kruisiging", zegt de filmmaker.
"Aangezien Kajafas wordt geassocieerd met de kruisiging van Jezus, lijkt het voor de hand te liggen dat dit de spijkers zijn uit het kruis".
Ook gaten in theorie
Volgens wetenschappers van de The Israel Antiquities Authority zitten er echter veel gaten in de theorie van Jacobovici.
Zo is de authenticiteit van de graftombe die wordt aangezien voor de begraafplaats van Kajafas nooit bewezen. Verder worden er wel vaker oude spijkers in graven gevonden.
"Jacobovici heeft zonder twijfel een interessante film gemaakt", stelt een woordvoerder van de organisatie. "Maar zijn interpretatie van de feiten is in onze ogen onvoldoende gebaseerd op archeologische vondsten en onderzoek".
De film is de tweede film waarin de onderzoeker beweert artefacten van Christus te hebben gevonden. Jacobovici is ook de regisseur van 'The Lost Tomb of Jesus', uit 2007. (lb)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
De foto alleen al laat reeds een verkeerd beeld zien. De spijkers werden niet in de handpalm, maar in de pols geslagen. Het IAA laat wél de ossuaria zien van de familie Kajafas, maar heeft nu moeite met de tombe! ???? De claim van Jacobovici slaat ook nergens op en ik denk dat dit een spelletje kat en muis is tussen het IAA en hemzelf. De reden, zo denk ik, is het feit dat in volle onderzoek van de Talpiot-tombe het IAA deze tombe abrupt heeft laten verzegelen. Jacobovici is een documentaire-maker en geen archeoloog of geschiedkundige, maar door de verdachtmakingen omtrent de talpiot-artefacten heeft men ook de integriteit van bewuste wetenschappers besmeurd. Zekere beweringen door het IAA zijn later weerlegd, maar nooit door het IAA herroepen. Er zijn zoals men wel kan vermoeden, hogere belangen mee gemoeid dan enkel het archeologisch aspect. In elk geval is dit nieuws een kwakkel.quote:
12-04-2011
Onderzoeker: "Ik heb spijkers uit kruis van Jezus gevonden"
[ afbeelding ]
Een Canadese-Israëlische filmmaker en onderzoeker beweert dat hij twee spijkers heeft gevonden die zijn gebruikt bij de kruisiging van Jezus. Simcha Jacobovici stelt in zijn film 'The Nails of the Cross' dat de spijkers in een graftombe in Jeruzalem zijn aangetroffen. Dat meldt The Guardian.
De spijkers, die twintig jaar geleden vermist raakten, zijn volgens Jacobovici opgedoken in een laboratorium in Tel Aviv. In 1990 werden de spijkers ontdekt in het graf van de joodse hogepriester Kajafas, die volgens het Nieuwe Testament Jezus aan de Romeinen overleverde.
Archeologisch argument
"Wat we de wereld te bieden hebben, is het best denkbare archeologische argument ooit dat die twee spijkers gebruikt werden bij de kruisiging van Jezus", verklaarde Jacobovici aan het persagentschap Reuters. "Weet ik honderd procent zeker? Nee, dat niet".
"Alles lijkt erop te wijzen dat deze twee spijkers werden gebruikt bij een kruisiging", zegt de filmmaker.
"Aangezien Kajafas wordt geassocieerd met de kruisiging van Jezus, lijkt het voor de hand te liggen dat dit de spijkers zijn uit het kruis".
Ook gaten in theorie
Volgens wetenschappers van de The Israel Antiquities Authority zitten er echter veel gaten in de theorie van Jacobovici.
Zo is de authenticiteit van de graftombe die wordt aangezien voor de begraafplaats van Kajafas nooit bewezen. Verder worden er wel vaker oude spijkers in graven gevonden.
"Jacobovici heeft zonder twijfel een interessante film gemaakt", stelt een woordvoerder van de organisatie. "Maar zijn interpretatie van de feiten is in onze ogen onvoldoende gebaseerd op archeologische vondsten en onderzoek".
De film is de tweede film waarin de onderzoeker beweert artefacten van Christus te hebben gevonden. Jacobovici is ook de regisseur van 'The Lost Tomb of Jesus', uit 2007. (lb)
(HLN)
18-04-2011
"Laatste Avondmaal had plaats op woensdag"
Het Laatste Avondmaal van Jezus met zijn discipelen had niet plaats op Witte Donderdag, maar een dag eerder. Dat blijkt uit nieuw onderzoek door professor Colin Humphreys van de Universiteit van Cambridge en waarvan de belangrijkste conclusies vandaag werden vrijgegeven.
Andere kalender
Humphreys stelt dat de verwisseling van de dagen verband houdt met verschillend gebruik van kalenders. De wetenschapper baseert zijn conclusies op onderzoek van bijbelse, historische en astronomische bronnen.
In zijn boek 'The Mystery Of The Last Supper', dat in juni verschijnt, stelt Humphrey dat Jezus net als de evangelisten Mattheüs, Marcus en Lucas waarschijnlijk een andere kalender gebruikte dan Johannes. Volgens Johannes had het laatste avondmaal plaats na het begin van het Joodse paasfeest, terwijl deze gebeurtenissen volgens Jezus, Mattheüs, Marcus en Lucas op hetzelfde moment plaatshadden. (anp/eb)
(HLN)
"Laatste Avondmaal had plaats op woensdag"
Het Laatste Avondmaal van Jezus met zijn discipelen had niet plaats op Witte Donderdag, maar een dag eerder. Dat blijkt uit nieuw onderzoek door professor Colin Humphreys van de Universiteit van Cambridge en waarvan de belangrijkste conclusies vandaag werden vrijgegeven.
Andere kalender
Humphreys stelt dat de verwisseling van de dagen verband houdt met verschillend gebruik van kalenders. De wetenschapper baseert zijn conclusies op onderzoek van bijbelse, historische en astronomische bronnen.
In zijn boek 'The Mystery Of The Last Supper', dat in juni verschijnt, stelt Humphrey dat Jezus net als de evangelisten Mattheüs, Marcus en Lucas waarschijnlijk een andere kalender gebruikte dan Johannes. Volgens Johannes had het laatste avondmaal plaats na het begin van het Joodse paasfeest, terwijl deze gebeurtenissen volgens Jezus, Mattheüs, Marcus en Lucas op hetzelfde moment plaatshadden. (anp/eb)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
10-05-2011
Geloven is zo gek nog niet
Hoe onze intuïtie goden en bedoelingen ziet
Goden zijn niets unieks. Verdeeld over alle continenten geloven mensen sinds de oudheid tot en met vandaag in meer dan 3000 hemelvaders en -moeders. Blijkbaar hebben we een natuurlijke neiging naar geloof. Psychologen plozen de laatste jaren uit hoe deze neiging in elkaar steekt, en stuitten op een aantal intuïties die niet alleen onmisbaar zijn voor een geloof in een god, maar ook voor datgene wat ons menselijk maakt.
Afbeelding: © Wikimedia Commons
Waarom komen we in zoveel verschillende culturen telkens goden en geesten tegen? Volgens sommige wetenschappers omdat ‘geloven’ een waardevolle evolutionaire overlevingsstrategie is, maar daar zijn de meningen nog over verdeeld. Over één ding zijn de meeste wetenschappers het wel eens: het vermogen om in goden te geloven zit ingebakken in ons brein.
Of je nu atheïst, overtuigd christen of moslim bent, volgens psychologen zijn alle mensen intuïtieve godsgelovers. Wat zijn de intuïtieve ingrediënten om in een almachtige god te geloven? Het volledige lijstje aan ingrediënten is nog niet gevonden, maar dat het iets te maken heeft met sociaal inlevingsvermogen en een poging om chocolade van de wereld te maken, zeggen onder meer de psychologen Pascal Boyer en Justin Barrett zeker te weten. Hebben ze een plausibele verklaring gevonden voor geloof?
Mensen zijn geen zakken vlees, maar lijken in het bezit van een ziel. We beelden continu in wat anderen denken. Afbeelding: © iNkMan_, Flickr.com
Sociaal inlevingsvermogen
Eerst maar eens het sociale inlevingsvermogen. Wat maakt het zo vatbaar voor goden, geesten en spoken? Om ons in andere mensen in te leven, zegt Boyer in 2008 in het blad Nature, is het logisch om zielen of geesten los te zien van het lichaam.
Je denkt vaker in een scheiding tussen lichaam en geest dan je je wellicht realiseert. Wanneer je gedrag van andere mensen probeert te voorspellen (“hoe reageert hij als ik vertel dat ik een kras in zijn auto heb gereden?”) gebruik je een fantasierijk deel van je brein, dat direct goede en kwade bedoelingen en vermoedens van anderen beredeneert. Zonder dat die anderen fysiek aanwezig hoeven te zijn. Een geest zonder lichaam dus.
En we doen dat helemaal intuïtief. Anders gezegd: we zien andere mensen niet als zakken wandelend vlees, maar als denkende, emotionele zielen, waaraan een lichaam is gekoppeld. De stap naar geesten zonder lichaam is dan makkelijk gemaakt, stelt Boyer.
Sterker nog, denken dat geest en lichaam twee verschillende dingen zijn die los van elkaar kunnen bestaan – iets wat neurologen tegenwoordig niet meer onderschrijven – is zonder meer een intuïtieve gedachte. Dat blijkt uit meerdere experimenten die psycholoog Jesse Bering in 2004 met tientallen gelovig en niet-gelovig opgevoede kleuters uitvoerde.
De muis en de krokodil
Bering zette voor 51 kinderen een toneelstukje op. In het toneelstukje figureerden een krokodil en een muis. Het duurde niet lang of de krokodil at de muis op. De kinderen beseften daarna direct dat de muis dood was. Toen Bering vroeg of de muis nog eten of water nodig had, zeiden ze bijna allemaal “nee”. De oudere kinderen zeiden zelfs dat zijn brein niet meer werkte.
Maar dat weerhield de koters er niet van te zeggen dat de muis nog gedachten en emoties had. Nagenoeg alle kinderen zeiden dat de opgegeten muis nu angstig of boos was. De jongste kleuters meenden zelfs dat de muis misschien dorst of honger had, ondanks het feit dat ze erkenden dat het lichaam van het dier geen eten of drinken meer nodig had. Muisjes geest bestond dus los van zijn lichaam. Denken dat zo’n scheiding tussen lichaam en geest bestaat, heet ook wel dualisme, en kinderen zijn er vol van.
Dualisme is doodnormaal
De gedachte dat lichaam en geest gescheiden zijn is intuïtief zo aannemelijk, dat we zonder al te veel mentale problemen films en sprookjes accepteren waarin iemands geest in een ander lichaam terechtkomt. Ook al verandert het brein dan mee, de gedachten en wensen van de ziel doen dat niet. In de film Big wenst een jonge knul dat hij eindelijk wat ouder zou zijn. Het resultaat: Tom Hanks met kinderlijke gedachten. Een recenter voorbeeld is het YouTube-sprookje Alma (zie hieronder), waarvan ik de ontknoping niet verklap.
Dat dualisme een intuïtieve gedachte is, blijkt volgens Bering uit het feit dat oudere kinderen vaker geneigd waren om te stellen dat de muis na zijn dood geen gedachten had. Waarschijnlijk komt dat doordat oudere kinderen meer scholing hebben gehad, en dus vaker bewust begrijpen dat muizen zonder hersenen niet meer kunnen nadenken. De intuïtieve gedachte dat een ziel losstaat van zijn lichaam, is dan dus door rationele kennis verdrongen. Een beetje dan.
Waarom maar een beetje? Een paar jaar later ontdekte Bering namelijk dat ook volwassenen niet ontkomen aan intuïtief dualistisch denken. Zelfs wanneer je niet gelooft in een scheiding tussen lichaam en geest, voelt het normaler om dat wel te doen. De psycholoog liet namelijk 84 volwassen studenten een verhaal lezen dat een beetje op het toneelstuk van de muis en krokodil leek. De strekking was hetzelfde: er gaat iemand dood en Bering stelde vervolgens vragen over de gemoedstoestand van de dode persoon.
Wat bleek: zeggen dat iemand na haar of zijn dood geen honger of dorst heeft, kost geen moeite. Mensen beantwoorden die vragen direct en snel. Maar zeggen dat emoties, gevoelens en bedoelingen ook ophouden, duurt ruim een seconde langer om te zeggen. Zelfs van de meest overtuigde atheïsten – die dus niet geloven in leven na de dood – antwoordde maar liefst eenderde dat de dode persoon alsnog emoties beleeft. Zelfs voor ongelovigen blijft dualisme aantrekkelijk.
Is daar iemand, of ben ik het zelf?
Maar ook al denken we met ons sociale inlevingsvermogen intuïtief in een scheiding tussen lichaam en geest, is de stap naar geesten dan wel zo logisch? Volgens Boyer wel: hij wijst erop dat onderzoek allang heeft uitgewezen dat mensen regelmatig relaties hebben met niet-bestaande geesten.
Soms moet je denkbeeldige vrienden even helpen. Afbeelding: © jaydavisconsulting, Flickr.com
Zo heeft ruim tweederde van alle Amerikaanse kinderen tot een leeftijd van zeven jaar wel eens een denkbeeldig vriendje gehad, schrijft Marjorie Taylor naar aanleiding van haar langlopende onderzoek aan meer dan honderd kinderen in Developmental Psychology.
En denkbeeldige vriendjes zijn intuitief, normaal en horen bij de sociale ontwikkeling van een kleuter, zegt Taylor. In een vervolgonderzoek ontdekte de psychologe dat de kinderen met het meeste inlevingsvermogen – degenen die bijvoorbeeld vaker speelden dat ze iemand anders waren – ook meestal een denkbeeldig vriendje hebben gehad.
Als gedachten over geesten, denkbeeldige vrienden en goden uit ons sociale inlevingsvermogen voortkomen, mag je dus ook verwachten dat ons brein hen onbewust beschouwt als mensen. Ons sociale inlevingsvermogen is immers bedoeld om andere mensen beter te begrijpen.
Laat dat nou precies zijn wat Justin Barrett van de Britse Oxford University tegenkwam. Toen hij gelovige mensen onbewust over God liet nadenken – ze lazen een verhaal over hoe God het gebed van een verdrinkende jongen aanhoort en hem direct helpt – gaven zij hun God typisch menselijke eigenschappen. God kon maar één gebed tegelijk aanhoren. Zelfs zijn gehoor leek op dat van mensen: hij hoort de vogels niet fluiten wanneer er straaljagers overvliegen. Net als wij dus. Als je dezelfde mensen daarna bewust vraagt naar Gods multitask- en luisterkwaliteiten, oftewel “Kan God meerdere gebeden tegelijk aanhoren?”, blijkt Hij het wel weer te kunnen.
Is Gods mening jouw mening? Of jouw mening Gods mening? Afbeelding: © idyll23, Flickr.com
Typisch aan ons sociale inlevingsvermogen is dat we onterecht vaak denken dat anderen onze mening delen. Als God een product is van iemands inlevingsvermogen, verwacht je dus ook dat zijn mening meestal hetzelfde is als de persoon die in ’m gelooft. En ja hoor, dat klopt. De psycholoog Nicholas Epley ontdekte dat de meeste mensen denken dat God ongeveer dezelfde mening had als zij. Zeker als het om morele kwesties ging zoals de doodstraf. Sterker nog, wanneer Epley op sluwe wijze de mening van zijn proefpersonen veranderde, waaide ook Gods mening mee.
Het hogere doel achter de wereld
Volgens Barrett is er nog een tweede, minstens zo belangrijk ingrediënt dat naast ons sociale inlevingsvermogen het intuïtief zo voor de hand liggend maakt om in goden te geloven, legt hij uit in het blad Religion. Hij stelt dat we automatisch geneigd zijn om de wereld te zien als een creatie, een schepping. In zo’n schepping heeft alles heeft een doel. Maar wie heeft het doel achter de wereld bedacht? Waarom zijn we we hier? Het enige wat ons sociale inlevingsvermogen hoeft te doen, is deze goede bedoelingen aan een denkbeeldige geest toe te kennen. Een god naar eigen of andermans keuze, maar daardoor dus wel een oppermachtige die met gemak een wereld kan schapen.
Waarom, waarom, waarom?
De Schepping. Afbeelding: © Wikimedia Commons
Dat – daarmee samenhangend – het geloof in een scheppingsverhaal ook eerder intuïtief dan aangeleerd is, blijkt uit meerdere onderzoeken van Deborah Kelemen van de Universiteit van Boston. Zij stelt dat we bij alles wat we zien, ons afvragen: wat is het nut hiervan? Waarom is het hier? Kan ik het gebruiken?
Volgens Kelemen is nut achter objecten zoeken handig, want het is juist zo typisch menselijk. We zijn immers een van de weinige dieren die niet alleen graag gereedschap gebruiken, maar ook zelf maken. Echter, dat systeem heeft een keerzijde. Gaat het iets te ver, dan ontstaat snel het idee dat alle objecten en dieren in de wereld een voorbestemd doel hebben. Die gedachtegang heet ook wel teleologisch denken, en is volgens Kelemen juist vanwege ons menselijke gereedschapsdenken erg intuïtief. Geen wonder dat de meeste scheppingsverhalen doorspekt zijn met teleologische ideeën. De wereld is er niet zomaar, maar moet ook nog eens nuttig zijn en ergens toe leiden.
Kinderen zijn daarin het ergst. Dit komt bijvoorbeeld heel sterk tot uiting in hun onvermoeibare neiging overal een ‘waarom’-vraag van te maken. Wie het spel omdraait en de ‘waarom’-vraag aan het kind stelt, zoals Kelemen in haar experimenten deed, krijgt verrassende antwoorden.
Waarom bijvoorbeeld hebben rotsen scherpe punten? De kinderen denken even na, maar dan komt het: “Zodat dieren zich eraan kunnen krabben”, of “zodat we er niet op gaan zitten.” Waarom zijn er vogels? “Om muziek te maken.” Bergen bestaan “zodat wij ze mogen beklimmen”, bomen “omdat we schaduw nodig hebben” en wolken “maken regen”. Kortom, de wereld is voor kinderen één grote gereedschapsdoos vol nuttige dingen; in een later onderzoek van Kelemen bleek zelfs dat kleuters vinden dat wanneer vogels of wolken ‘stuk’ zijn, ze aan reparatie toe zijn. Vooral dat laatste onthult hoezeer teleologisch denken samenhangt met het idee dat de wereld niet alleen vol nuttige dingen zit, maar als het ware zelfs een gereedschapsdoos voor mensen zou zijn, aldus Kelemen.
Kinderen verraden hun teleologische denkbeeld door altijd maar ‘waarom’ te vragen. Afbeelding: © Miro-Foto, Flickr.com
Net als dualisme is teleologisch denken moeilijk om van je af te schudden. Zelfs twaalfjarige kinderen die hebben geleerd dat de wereld en haar dieren uit chemische, biologische en natuurkundige processen zijn ontstaan, geven nog altijd de voorkeur aan scheppingsverklaringen voor het bestaan van de wereld. Dat ontdekte Margaret Evans, waarover ze in het tijdschrift Cognitive Psychology schrijft.
Dat teleologisch denken intuïtief is blijkt uit het feit dat volwassenen er niet eens aan ontkomen. Mensen die een lijstje afgaan met teleologische uitspraken zoals “De zon straalt licht om planten van energie te voorzien” en “Aardplaten verschuiven omdat zichzelf netjes recht te zetten”, vullen meestal correct in dat deze fout zijn. Maar onder tijdsdruk keuren ze de teleologische uitspraken opeens goed.
En God zelf dan?
Psychologische verklaringen voor religie worden volgens wetenschappers soms onterecht gezien als een aanval op iemands geloof. Volgens Barrett – zelf een overtuigd christen – staat een verklaring voor waarom mensen geloven los van of dat geloof waar is of niet. “Stel dat wetenschap met een verklaring komt voor waarom mijn vrouw van mij houdt,” aldus de psycholoog in de New York Times, “kan ik dan maar beter ophouden daarin te geloven?”
Het lijkt er in ieder geval op dat ons vermogen om in zielen, geesten en doelbewuste goden te geloven, net zo intuïtief is als ons vermogen om te plannen, muziek te maken, taal te ontwikkelen en gereedschap te gebruiken. Dat maakt religie, net als het eerdere rijtje, een typisch mensentrekje.
(Kennislink)
Geloven is zo gek nog niet
Hoe onze intuïtie goden en bedoelingen ziet
Goden zijn niets unieks. Verdeeld over alle continenten geloven mensen sinds de oudheid tot en met vandaag in meer dan 3000 hemelvaders en -moeders. Blijkbaar hebben we een natuurlijke neiging naar geloof. Psychologen plozen de laatste jaren uit hoe deze neiging in elkaar steekt, en stuitten op een aantal intuïties die niet alleen onmisbaar zijn voor een geloof in een god, maar ook voor datgene wat ons menselijk maakt.
Afbeelding: © Wikimedia Commons
Waarom komen we in zoveel verschillende culturen telkens goden en geesten tegen? Volgens sommige wetenschappers omdat ‘geloven’ een waardevolle evolutionaire overlevingsstrategie is, maar daar zijn de meningen nog over verdeeld. Over één ding zijn de meeste wetenschappers het wel eens: het vermogen om in goden te geloven zit ingebakken in ons brein.
Of je nu atheïst, overtuigd christen of moslim bent, volgens psychologen zijn alle mensen intuïtieve godsgelovers. Wat zijn de intuïtieve ingrediënten om in een almachtige god te geloven? Het volledige lijstje aan ingrediënten is nog niet gevonden, maar dat het iets te maken heeft met sociaal inlevingsvermogen en een poging om chocolade van de wereld te maken, zeggen onder meer de psychologen Pascal Boyer en Justin Barrett zeker te weten. Hebben ze een plausibele verklaring gevonden voor geloof?
Mensen zijn geen zakken vlees, maar lijken in het bezit van een ziel. We beelden continu in wat anderen denken. Afbeelding: © iNkMan_, Flickr.com
Sociaal inlevingsvermogen
Eerst maar eens het sociale inlevingsvermogen. Wat maakt het zo vatbaar voor goden, geesten en spoken? Om ons in andere mensen in te leven, zegt Boyer in 2008 in het blad Nature, is het logisch om zielen of geesten los te zien van het lichaam.
Je denkt vaker in een scheiding tussen lichaam en geest dan je je wellicht realiseert. Wanneer je gedrag van andere mensen probeert te voorspellen (“hoe reageert hij als ik vertel dat ik een kras in zijn auto heb gereden?”) gebruik je een fantasierijk deel van je brein, dat direct goede en kwade bedoelingen en vermoedens van anderen beredeneert. Zonder dat die anderen fysiek aanwezig hoeven te zijn. Een geest zonder lichaam dus.
En we doen dat helemaal intuïtief. Anders gezegd: we zien andere mensen niet als zakken wandelend vlees, maar als denkende, emotionele zielen, waaraan een lichaam is gekoppeld. De stap naar geesten zonder lichaam is dan makkelijk gemaakt, stelt Boyer.
Sterker nog, denken dat geest en lichaam twee verschillende dingen zijn die los van elkaar kunnen bestaan – iets wat neurologen tegenwoordig niet meer onderschrijven – is zonder meer een intuïtieve gedachte. Dat blijkt uit meerdere experimenten die psycholoog Jesse Bering in 2004 met tientallen gelovig en niet-gelovig opgevoede kleuters uitvoerde.
De muis en de krokodil
Bering zette voor 51 kinderen een toneelstukje op. In het toneelstukje figureerden een krokodil en een muis. Het duurde niet lang of de krokodil at de muis op. De kinderen beseften daarna direct dat de muis dood was. Toen Bering vroeg of de muis nog eten of water nodig had, zeiden ze bijna allemaal “nee”. De oudere kinderen zeiden zelfs dat zijn brein niet meer werkte.
Maar dat weerhield de koters er niet van te zeggen dat de muis nog gedachten en emoties had. Nagenoeg alle kinderen zeiden dat de opgegeten muis nu angstig of boos was. De jongste kleuters meenden zelfs dat de muis misschien dorst of honger had, ondanks het feit dat ze erkenden dat het lichaam van het dier geen eten of drinken meer nodig had. Muisjes geest bestond dus los van zijn lichaam. Denken dat zo’n scheiding tussen lichaam en geest bestaat, heet ook wel dualisme, en kinderen zijn er vol van.
Dualisme is doodnormaal
De gedachte dat lichaam en geest gescheiden zijn is intuïtief zo aannemelijk, dat we zonder al te veel mentale problemen films en sprookjes accepteren waarin iemands geest in een ander lichaam terechtkomt. Ook al verandert het brein dan mee, de gedachten en wensen van de ziel doen dat niet. In de film Big wenst een jonge knul dat hij eindelijk wat ouder zou zijn. Het resultaat: Tom Hanks met kinderlijke gedachten. Een recenter voorbeeld is het YouTube-sprookje Alma (zie hieronder), waarvan ik de ontknoping niet verklap.
Dat dualisme een intuïtieve gedachte is, blijkt volgens Bering uit het feit dat oudere kinderen vaker geneigd waren om te stellen dat de muis na zijn dood geen gedachten had. Waarschijnlijk komt dat doordat oudere kinderen meer scholing hebben gehad, en dus vaker bewust begrijpen dat muizen zonder hersenen niet meer kunnen nadenken. De intuïtieve gedachte dat een ziel losstaat van zijn lichaam, is dan dus door rationele kennis verdrongen. Een beetje dan.
Waarom maar een beetje? Een paar jaar later ontdekte Bering namelijk dat ook volwassenen niet ontkomen aan intuïtief dualistisch denken. Zelfs wanneer je niet gelooft in een scheiding tussen lichaam en geest, voelt het normaler om dat wel te doen. De psycholoog liet namelijk 84 volwassen studenten een verhaal lezen dat een beetje op het toneelstuk van de muis en krokodil leek. De strekking was hetzelfde: er gaat iemand dood en Bering stelde vervolgens vragen over de gemoedstoestand van de dode persoon.
Wat bleek: zeggen dat iemand na haar of zijn dood geen honger of dorst heeft, kost geen moeite. Mensen beantwoorden die vragen direct en snel. Maar zeggen dat emoties, gevoelens en bedoelingen ook ophouden, duurt ruim een seconde langer om te zeggen. Zelfs van de meest overtuigde atheïsten – die dus niet geloven in leven na de dood – antwoordde maar liefst eenderde dat de dode persoon alsnog emoties beleeft. Zelfs voor ongelovigen blijft dualisme aantrekkelijk.
Is daar iemand, of ben ik het zelf?
Maar ook al denken we met ons sociale inlevingsvermogen intuïtief in een scheiding tussen lichaam en geest, is de stap naar geesten dan wel zo logisch? Volgens Boyer wel: hij wijst erop dat onderzoek allang heeft uitgewezen dat mensen regelmatig relaties hebben met niet-bestaande geesten.
Soms moet je denkbeeldige vrienden even helpen. Afbeelding: © jaydavisconsulting, Flickr.com
Zo heeft ruim tweederde van alle Amerikaanse kinderen tot een leeftijd van zeven jaar wel eens een denkbeeldig vriendje gehad, schrijft Marjorie Taylor naar aanleiding van haar langlopende onderzoek aan meer dan honderd kinderen in Developmental Psychology.
En denkbeeldige vriendjes zijn intuitief, normaal en horen bij de sociale ontwikkeling van een kleuter, zegt Taylor. In een vervolgonderzoek ontdekte de psychologe dat de kinderen met het meeste inlevingsvermogen – degenen die bijvoorbeeld vaker speelden dat ze iemand anders waren – ook meestal een denkbeeldig vriendje hebben gehad.
Als gedachten over geesten, denkbeeldige vrienden en goden uit ons sociale inlevingsvermogen voortkomen, mag je dus ook verwachten dat ons brein hen onbewust beschouwt als mensen. Ons sociale inlevingsvermogen is immers bedoeld om andere mensen beter te begrijpen.
Laat dat nou precies zijn wat Justin Barrett van de Britse Oxford University tegenkwam. Toen hij gelovige mensen onbewust over God liet nadenken – ze lazen een verhaal over hoe God het gebed van een verdrinkende jongen aanhoort en hem direct helpt – gaven zij hun God typisch menselijke eigenschappen. God kon maar één gebed tegelijk aanhoren. Zelfs zijn gehoor leek op dat van mensen: hij hoort de vogels niet fluiten wanneer er straaljagers overvliegen. Net als wij dus. Als je dezelfde mensen daarna bewust vraagt naar Gods multitask- en luisterkwaliteiten, oftewel “Kan God meerdere gebeden tegelijk aanhoren?”, blijkt Hij het wel weer te kunnen.
Is Gods mening jouw mening? Of jouw mening Gods mening? Afbeelding: © idyll23, Flickr.com
Typisch aan ons sociale inlevingsvermogen is dat we onterecht vaak denken dat anderen onze mening delen. Als God een product is van iemands inlevingsvermogen, verwacht je dus ook dat zijn mening meestal hetzelfde is als de persoon die in ’m gelooft. En ja hoor, dat klopt. De psycholoog Nicholas Epley ontdekte dat de meeste mensen denken dat God ongeveer dezelfde mening had als zij. Zeker als het om morele kwesties ging zoals de doodstraf. Sterker nog, wanneer Epley op sluwe wijze de mening van zijn proefpersonen veranderde, waaide ook Gods mening mee.
Het hogere doel achter de wereld
Volgens Barrett is er nog een tweede, minstens zo belangrijk ingrediënt dat naast ons sociale inlevingsvermogen het intuïtief zo voor de hand liggend maakt om in goden te geloven, legt hij uit in het blad Religion. Hij stelt dat we automatisch geneigd zijn om de wereld te zien als een creatie, een schepping. In zo’n schepping heeft alles heeft een doel. Maar wie heeft het doel achter de wereld bedacht? Waarom zijn we we hier? Het enige wat ons sociale inlevingsvermogen hoeft te doen, is deze goede bedoelingen aan een denkbeeldige geest toe te kennen. Een god naar eigen of andermans keuze, maar daardoor dus wel een oppermachtige die met gemak een wereld kan schapen.
Waarom, waarom, waarom?
De Schepping. Afbeelding: © Wikimedia Commons
Dat – daarmee samenhangend – het geloof in een scheppingsverhaal ook eerder intuïtief dan aangeleerd is, blijkt uit meerdere onderzoeken van Deborah Kelemen van de Universiteit van Boston. Zij stelt dat we bij alles wat we zien, ons afvragen: wat is het nut hiervan? Waarom is het hier? Kan ik het gebruiken?
Volgens Kelemen is nut achter objecten zoeken handig, want het is juist zo typisch menselijk. We zijn immers een van de weinige dieren die niet alleen graag gereedschap gebruiken, maar ook zelf maken. Echter, dat systeem heeft een keerzijde. Gaat het iets te ver, dan ontstaat snel het idee dat alle objecten en dieren in de wereld een voorbestemd doel hebben. Die gedachtegang heet ook wel teleologisch denken, en is volgens Kelemen juist vanwege ons menselijke gereedschapsdenken erg intuïtief. Geen wonder dat de meeste scheppingsverhalen doorspekt zijn met teleologische ideeën. De wereld is er niet zomaar, maar moet ook nog eens nuttig zijn en ergens toe leiden.
Kinderen zijn daarin het ergst. Dit komt bijvoorbeeld heel sterk tot uiting in hun onvermoeibare neiging overal een ‘waarom’-vraag van te maken. Wie het spel omdraait en de ‘waarom’-vraag aan het kind stelt, zoals Kelemen in haar experimenten deed, krijgt verrassende antwoorden.
Waarom bijvoorbeeld hebben rotsen scherpe punten? De kinderen denken even na, maar dan komt het: “Zodat dieren zich eraan kunnen krabben”, of “zodat we er niet op gaan zitten.” Waarom zijn er vogels? “Om muziek te maken.” Bergen bestaan “zodat wij ze mogen beklimmen”, bomen “omdat we schaduw nodig hebben” en wolken “maken regen”. Kortom, de wereld is voor kinderen één grote gereedschapsdoos vol nuttige dingen; in een later onderzoek van Kelemen bleek zelfs dat kleuters vinden dat wanneer vogels of wolken ‘stuk’ zijn, ze aan reparatie toe zijn. Vooral dat laatste onthult hoezeer teleologisch denken samenhangt met het idee dat de wereld niet alleen vol nuttige dingen zit, maar als het ware zelfs een gereedschapsdoos voor mensen zou zijn, aldus Kelemen.
Kinderen verraden hun teleologische denkbeeld door altijd maar ‘waarom’ te vragen. Afbeelding: © Miro-Foto, Flickr.com
Net als dualisme is teleologisch denken moeilijk om van je af te schudden. Zelfs twaalfjarige kinderen die hebben geleerd dat de wereld en haar dieren uit chemische, biologische en natuurkundige processen zijn ontstaan, geven nog altijd de voorkeur aan scheppingsverklaringen voor het bestaan van de wereld. Dat ontdekte Margaret Evans, waarover ze in het tijdschrift Cognitive Psychology schrijft.
Dat teleologisch denken intuïtief is blijkt uit het feit dat volwassenen er niet eens aan ontkomen. Mensen die een lijstje afgaan met teleologische uitspraken zoals “De zon straalt licht om planten van energie te voorzien” en “Aardplaten verschuiven omdat zichzelf netjes recht te zetten”, vullen meestal correct in dat deze fout zijn. Maar onder tijdsdruk keuren ze de teleologische uitspraken opeens goed.
En God zelf dan?
Psychologische verklaringen voor religie worden volgens wetenschappers soms onterecht gezien als een aanval op iemands geloof. Volgens Barrett – zelf een overtuigd christen – staat een verklaring voor waarom mensen geloven los van of dat geloof waar is of niet. “Stel dat wetenschap met een verklaring komt voor waarom mijn vrouw van mij houdt,” aldus de psycholoog in de New York Times, “kan ik dan maar beter ophouden daarin te geloven?”
Het lijkt er in ieder geval op dat ons vermogen om in zielen, geesten en doelbewuste goden te geloven, net zo intuïtief is als ons vermogen om te plannen, muziek te maken, taal te ontwikkelen en gereedschap te gebruiken. Dat maakt religie, net als het eerdere rijtje, een typisch mensentrekje.
(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
ExperimentalFrentalMental :
Zo nieuw is dit onderzoek nu weer niet. James D. Tabor, hoogleraar Godsdienstwetenschappen a/d Univ. N.Carolina wist dit al haarfijn uit te leggen in 2006.( bron: " The Jesus Dynastee " : Tabor )quote:Het Laatste Avondmaal van Jezus met zijn discipelen had niet plaats op Witte Donderdag, maar een dag eerder. Dat blijkt uit nieuw onderzoek door professor Colin Humphreys van de Universiteit van Cambridge en waarvan de belangrijkste conclusies vandaag werden vrijgegeven.
16-05-2011
Stephen Hawking: "Er is niks na de dood, da's een sprookje"
© epa
Dat de hemel zou bestaan of dat er een hiernamaals zou zijn, dat is een "sprookje" uitgevonden door mensen die bang zijn voor de dood. Er zijn er wel meer met die mening, maar als topgeleerde Stephen Hawking ze verkondigt in een interview met The Guardian, dan is dat nieuws. Groot-Brittanniës meest eminente wetenschapper wijst in de krant elke vorm van religie af en beweert dat er niks meer is nadat het licht in ons brein definitief uitgaat.
U kent hem ongetwijfeld, Stephen Hawking, die op zijn 21ste al werd gediagnosticeerd met ALS, een ongeneeslijke motorische zenuwaandoening. Daardoor was hij voorbestemd om jong te sterven, maar Hawking is nog altijd onder ons en is 69 intussen. "Dagelijks de afgelopen 49 jaar met dat vooruitzicht te leven heeft gemaakt dat ik niet bang ben van de dood, al wil ik nog niet gaan", zegt hij in The Guardian. "Ik heb nog zoveel te doen hier."
Voor Hawking is het brein een soort computer die stopt met werken als de onderdelen het begeven. "En er is geen hemel of hiernamaals voor kapotte computers. Dat is een sprookje voor wie bang is van het donker."
Geen schepper
Hiermee gaat Hawking verder dan in zijn boek uit 2010, 'The Grand Design'. Daarin argumenteerde hij dat we het bestaan van het universum niet moeten toedichten aan een schepper. Hawking kreeg meteen de hele religieuze wereld over zich heen. Onder meer hoofdrabbijn, Lord Sacks, die hem ervan beschuldigde een "elementaire logische denkfout" te maken. Maar voor Hawking is er een duidelijk onderscheid tussen God als metafoor en het geloof in een alwetende schepper die de kosmos bestiert.
In het interview verwerpt Hawking dus dat er leven na de dood is en benadrukt hij dat we onze mogelijkheden op Aarde moeten invullen door goed te leven. Op de vraag van The Guardian hoe we dan precies moeten leven, antwoordt hij: "We moeten de hoogste waarde van onze daden zoeken." (jv)
(HLN)
Stephen Hawking: "Er is niks na de dood, da's een sprookje"
© epa
Dat de hemel zou bestaan of dat er een hiernamaals zou zijn, dat is een "sprookje" uitgevonden door mensen die bang zijn voor de dood. Er zijn er wel meer met die mening, maar als topgeleerde Stephen Hawking ze verkondigt in een interview met The Guardian, dan is dat nieuws. Groot-Brittanniës meest eminente wetenschapper wijst in de krant elke vorm van religie af en beweert dat er niks meer is nadat het licht in ons brein definitief uitgaat.
U kent hem ongetwijfeld, Stephen Hawking, die op zijn 21ste al werd gediagnosticeerd met ALS, een ongeneeslijke motorische zenuwaandoening. Daardoor was hij voorbestemd om jong te sterven, maar Hawking is nog altijd onder ons en is 69 intussen. "Dagelijks de afgelopen 49 jaar met dat vooruitzicht te leven heeft gemaakt dat ik niet bang ben van de dood, al wil ik nog niet gaan", zegt hij in The Guardian. "Ik heb nog zoveel te doen hier."
Voor Hawking is het brein een soort computer die stopt met werken als de onderdelen het begeven. "En er is geen hemel of hiernamaals voor kapotte computers. Dat is een sprookje voor wie bang is van het donker."
Geen schepper
Hiermee gaat Hawking verder dan in zijn boek uit 2010, 'The Grand Design'. Daarin argumenteerde hij dat we het bestaan van het universum niet moeten toedichten aan een schepper. Hawking kreeg meteen de hele religieuze wereld over zich heen. Onder meer hoofdrabbijn, Lord Sacks, die hem ervan beschuldigde een "elementaire logische denkfout" te maken. Maar voor Hawking is er een duidelijk onderscheid tussen God als metafoor en het geloof in een alwetende schepper die de kosmos bestiert.
In het interview verwerpt Hawking dus dat er leven na de dood is en benadrukt hij dat we onze mogelijkheden op Aarde moeten invullen door goed te leven. Op de vraag van The Guardian hoe we dan precies moeten leven, antwoordt hij: "We moeten de hoogste waarde van onze daden zoeken." (jv)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
15-07-2011
De Reformatie: Religie is politiek
Johannes Calvijn speelde een belangrijke rol in de periode die in de West-Europese geschiedenis bekend staat als de Reformatie. Wat begon als een poging het Christelijke geloof te hervormen kreeg al snel grimmige politieke trekjes.
Veertiende- en vijftiende-eeuwse intellectuelen als Jan Hus en John Wycliffe hadden al pogingen ondernomen de Katholieke kerk van binnenuit te hervormen. Met name voor Jan Hus liep zijn kritiek op de praktijken binnen de Kerk slecht af. In 1415 werd hij levend verbrand wegens ketterij. Aan het begin van de zestiende eeuw ontstond er een nieuwe generatie van hervormers die het er voortvarender vanaf brachten.
Duitsland staat nog altijd vol met standbeelden van kerkhervormer Luther, zoals hier in Dresden. Afbeelding: © Wikimedia Commons
Toen de Duitse priester Maarten Luther in 1510 Rome bezocht, vierde de decadentie en corruptie zijn hoogtijdagen in de Heilige Stad. Hij zag priesters die bordelen bezochten en aflaten die zelfs nog aan doodsbange nabestaanden van overledenen verkocht werden, om voor hen maar een plekje in de hemel veilig te stellen. Wie maar genoeg betaalde kon zelfs het ambt van priester kopen.
Luther verwoorde zijn kritiek in pamfletten die hij verspreide in zijn thuisstad Wittenberg. Ook vatte hij zijn ideeën over wat er allemaal mis was in de Katholieke kerk samen in 95 stellingen die hij – rebels als hij was – prominent op de deur van de kathedraal van de stad spijkerde.
Luther’s kritiek richtte zich vooral op de corruptie van de geestelijkheid. Ook was hij van mening dat de Bijbel ook in andere talen dan het Latijn beschikbaar zou moeten zijn. Een idee dat nog altijd de kern van de Reformatie vormt maar niet zo nieuw was als vaak word gedacht.
Dankzij de kort daarvoor uitgevonden boekdrukkunst konden de ideeën van Luther zich snel verspreiden. Andere prominente Christelijke denkers, zoals de Zwitser Ulrich Zwingli en de Fransman Johannes Calvijn waren er evenals Luther van overtuigd dat er iets moest veranderen binnen het Christendom. Op dat moment hadden deze denkers geen plannen de Katholieke Kerk te verlaten en nieuwe kerkgemeenschappen te stichten. Wel ontstonden er al snel heftige discussies over welke kant het dan wél op moest met de inrichting van het geloof.
Bloed en lichaam
Bestaat de vrije wil? Veranderen de wijn en het brood tijdens de eucharistieviering echt in het bloed en lichaam van Christus? Tegenwoordig zijn dat vragen die – buiten de kerk – nog maar weinig mensen echt het overdenken waard vinden, maar gedurende de zestiende eeuw waren het religieuze twistpunten die een belangrijke weerslag op de politiek in Europa hadden.
Sterker nog, het Katholieke dogma dat het brood en de wijn werkelijk in het lichaam en bloed van Christus veranderde (mits door een priester toegediend), maakte zo’n belangrijk deel uit van de Katholieke theologie dat Luther’s verwerping daarvan het begin vormde van grootschalige politieke omwentelingen in vrijwel heel Europa.
Rond 1500 besloeg het Heilig Roomse Rijk een groot deel van Europa. Een hechte politieke eenheid was het echter nooit. De opkomst van de Reformatie droeg eraan bij dat het enorme rijk in de zestiende en zeventiende eeuw verscheurd werd door interne oorlogen. Afbeelding: © Wikimedia Commons
.In 1529 stelde Luther aan de zetel van het Heilig Roomse Rijk voor, het dogma van de eucharistie voortaan te verwerpen. Een definitieve breuk met de Katholieke kerk in Rome zou daarmee onvermijdelijk zijn. Omdat Luther in zijn theologie ook had opgenomen dat de Paus zich niet met politieke zaken zou moeten bezighouden, zagen veel regionale Duitse vorsten de nieuwe Christelijke leer wel zitten.
Deze machthebbers wilden baas in eigen huis zijn en van de Roomse bemoeienissen op hun politiek af. Met name in het noorden van het Rijk kreeg Luther veel steun. De religieuze twistpunten vertaalden zich vrijwel direct in politieke spanningen door het hele rijk.
Religie en politiek waren in de vroegmoderne tijd buitengewoon nauw met elkaar verweven. Binnen korte tijd raakte Europa verdeeld in aanhangers van protestantisme en katholicisme, van behoud en hervorming, van machthebbers die hun voordeel probeerden te doen met de nieuwe ontwikkelingen en zij die de status quo wilden behouden.
Als gevolg van deze spanningen scheurde de Dertigjarige Oorlog tussen 1618 en 1648 het Heilig Roomse Rijk uiteen. In vrijwel elk Europees land woedde ergens in de zestiende of zeventiende eeuw wel een godsdienstoorlog als direct of indirect gevolg van deze wisselwerking tussen religie en politiek. De Tachtigjarige oorlog in de Nederlanden was daarbij slechts een van de vele.
(Kennislink)
De Reformatie: Religie is politiek
Johannes Calvijn speelde een belangrijke rol in de periode die in de West-Europese geschiedenis bekend staat als de Reformatie. Wat begon als een poging het Christelijke geloof te hervormen kreeg al snel grimmige politieke trekjes.
Veertiende- en vijftiende-eeuwse intellectuelen als Jan Hus en John Wycliffe hadden al pogingen ondernomen de Katholieke kerk van binnenuit te hervormen. Met name voor Jan Hus liep zijn kritiek op de praktijken binnen de Kerk slecht af. In 1415 werd hij levend verbrand wegens ketterij. Aan het begin van de zestiende eeuw ontstond er een nieuwe generatie van hervormers die het er voortvarender vanaf brachten.
Duitsland staat nog altijd vol met standbeelden van kerkhervormer Luther, zoals hier in Dresden. Afbeelding: © Wikimedia Commons
Toen de Duitse priester Maarten Luther in 1510 Rome bezocht, vierde de decadentie en corruptie zijn hoogtijdagen in de Heilige Stad. Hij zag priesters die bordelen bezochten en aflaten die zelfs nog aan doodsbange nabestaanden van overledenen verkocht werden, om voor hen maar een plekje in de hemel veilig te stellen. Wie maar genoeg betaalde kon zelfs het ambt van priester kopen.
Luther verwoorde zijn kritiek in pamfletten die hij verspreide in zijn thuisstad Wittenberg. Ook vatte hij zijn ideeën over wat er allemaal mis was in de Katholieke kerk samen in 95 stellingen die hij – rebels als hij was – prominent op de deur van de kathedraal van de stad spijkerde.
Luther’s kritiek richtte zich vooral op de corruptie van de geestelijkheid. Ook was hij van mening dat de Bijbel ook in andere talen dan het Latijn beschikbaar zou moeten zijn. Een idee dat nog altijd de kern van de Reformatie vormt maar niet zo nieuw was als vaak word gedacht.
Dankzij de kort daarvoor uitgevonden boekdrukkunst konden de ideeën van Luther zich snel verspreiden. Andere prominente Christelijke denkers, zoals de Zwitser Ulrich Zwingli en de Fransman Johannes Calvijn waren er evenals Luther van overtuigd dat er iets moest veranderen binnen het Christendom. Op dat moment hadden deze denkers geen plannen de Katholieke Kerk te verlaten en nieuwe kerkgemeenschappen te stichten. Wel ontstonden er al snel heftige discussies over welke kant het dan wél op moest met de inrichting van het geloof.
Bloed en lichaam
Bestaat de vrije wil? Veranderen de wijn en het brood tijdens de eucharistieviering echt in het bloed en lichaam van Christus? Tegenwoordig zijn dat vragen die – buiten de kerk – nog maar weinig mensen echt het overdenken waard vinden, maar gedurende de zestiende eeuw waren het religieuze twistpunten die een belangrijke weerslag op de politiek in Europa hadden.
Sterker nog, het Katholieke dogma dat het brood en de wijn werkelijk in het lichaam en bloed van Christus veranderde (mits door een priester toegediend), maakte zo’n belangrijk deel uit van de Katholieke theologie dat Luther’s verwerping daarvan het begin vormde van grootschalige politieke omwentelingen in vrijwel heel Europa.
Rond 1500 besloeg het Heilig Roomse Rijk een groot deel van Europa. Een hechte politieke eenheid was het echter nooit. De opkomst van de Reformatie droeg eraan bij dat het enorme rijk in de zestiende en zeventiende eeuw verscheurd werd door interne oorlogen. Afbeelding: © Wikimedia Commons
.In 1529 stelde Luther aan de zetel van het Heilig Roomse Rijk voor, het dogma van de eucharistie voortaan te verwerpen. Een definitieve breuk met de Katholieke kerk in Rome zou daarmee onvermijdelijk zijn. Omdat Luther in zijn theologie ook had opgenomen dat de Paus zich niet met politieke zaken zou moeten bezighouden, zagen veel regionale Duitse vorsten de nieuwe Christelijke leer wel zitten.
Deze machthebbers wilden baas in eigen huis zijn en van de Roomse bemoeienissen op hun politiek af. Met name in het noorden van het Rijk kreeg Luther veel steun. De religieuze twistpunten vertaalden zich vrijwel direct in politieke spanningen door het hele rijk.
Religie en politiek waren in de vroegmoderne tijd buitengewoon nauw met elkaar verweven. Binnen korte tijd raakte Europa verdeeld in aanhangers van protestantisme en katholicisme, van behoud en hervorming, van machthebbers die hun voordeel probeerden te doen met de nieuwe ontwikkelingen en zij die de status quo wilden behouden.
Als gevolg van deze spanningen scheurde de Dertigjarige Oorlog tussen 1618 en 1648 het Heilig Roomse Rijk uiteen. In vrijwel elk Europees land woedde ergens in de zestiende of zeventiende eeuw wel een godsdienstoorlog als direct of indirect gevolg van deze wisselwerking tussen religie en politiek. De Tachtigjarige oorlog in de Nederlanden was daarbij slechts een van de vele.
(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
27-07-2011
Archeologen vinden een van Jezus' 12 apostelen in Turkije
De kruisiging van Filippus door schilder José de Ribera. (Foto: Wikimedia)
Een groep archeologen is ervan overtuigd de laatste rustplaats gevonden te hebben van Filippus, een van de twaalf apostelen van Jezus Christus. De heilige zou ontdekt zijn in een ruïne in Pamukkale, ten westen van Turkije. Dat heeft het Turkse persbureau Anatolia laten weten op gezag van Francesco d'Andria, de Italiaanse leider van het archeologenteam.
"We hebben jarenlang gezocht naar de graftombe van Sint Filippus", aldus d'Andria. "Ons team van archeologen heeft hem uiteindelijk ontdekt in de ruïne van een kerk, die we vorige maand al opgegraven hebben." De ontdekking is volgens de Italiaan een belangrijke ontwikkeling voor de archeologie en voor het christendom.
Filippus zou volgens de verhalen als martelaar gestorven zijn aan het kruis. De tombe met het stoffelijk overschot is nog niet geopend. Pamukkale heette in de antieke tijd Hierapolis. Filippus zou er het christelijke geloof verkondigd hebben. De plaats staat nu vooral bekend als kuuroord en is zeer in trek bij toeristen. (adha)
(HLN)
Archeologen vinden een van Jezus' 12 apostelen in Turkije
De kruisiging van Filippus door schilder José de Ribera. (Foto: Wikimedia)
Een groep archeologen is ervan overtuigd de laatste rustplaats gevonden te hebben van Filippus, een van de twaalf apostelen van Jezus Christus. De heilige zou ontdekt zijn in een ruïne in Pamukkale, ten westen van Turkije. Dat heeft het Turkse persbureau Anatolia laten weten op gezag van Francesco d'Andria, de Italiaanse leider van het archeologenteam.
"We hebben jarenlang gezocht naar de graftombe van Sint Filippus", aldus d'Andria. "Ons team van archeologen heeft hem uiteindelijk ontdekt in de ruïne van een kerk, die we vorige maand al opgegraven hebben." De ontdekking is volgens de Italiaan een belangrijke ontwikkeling voor de archeologie en voor het christendom.
Filippus zou volgens de verhalen als martelaar gestorven zijn aan het kruis. De tombe met het stoffelijk overschot is nog niet geopend. Pamukkale heette in de antieke tijd Hierapolis. Filippus zou er het christelijke geloof verkondigd hebben. De plaats staat nu vooral bekend als kuuroord en is zeer in trek bij toeristen. (adha)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
04-08-2011
Een planeet vol akelige, zichzelf kwellende wezens
Volgens de Duitse filosoof Peter Sloterdijk moet en zal de mens boven zichzelf uitstijgen. Anders wordt het nooit wat.
De Franse graaf Pierre de Coubertin, de bedenker van de Olympische Spelen, wilde aanvankelijk veel meer dan een oud sportevenement nieuw leven inblazen. Zijn Spelen moesten het begin zijn van de heropleving van de Griekse geest, van de antieke wereld die de moderne wereld zou redden. Sport moest de wereld redden. En die overtuiging heerst nog steeds, onder de flauwe slogan ‘Sport verbroedert’.
De Duitse filosoof Peter Sloterdijk gaat nog een stapje verder: alle levensovertuiging, van het geloof in sport tot het geloof in God, is in wezen ‘antropotechniek’, het streven om zich te verbeteren. De mens moet en zal boven zichzelf uitstijgen. Het was Nietzsche die dit als eerste scherp zag. Vanaf een ver hemellichaam gezien, schreef hij, zien buitenaardse wezens een ‘ascetische planeet bij uitstek’, waar intens ontevreden, akelige schepsels zichzelf zoveel mogelijk kwellen. Het is, aldus Nietzsche, ‘waarschijnlijk hun enige genoegen.’
In zijn boek Je moet je leven veranderen bouwt Sloterdijk deze observatie verder uit. Meditatie, sport, moderne kunst, alternatieve leefwijzen, en uiteraard politieke ideologieën zijn allemaal gefundeerd op dat ene morele imperatief: je moet je leven veranderen! Je moet uit de stroom van alledag stappen; je moet oude gewoonten afleren; honger en gebrek tot deugden verheffen, en (de ultieme daad van verzet) de dood ontkennen. Het moet. Anders worden we nooit andere, betere mensen.
Rode draad
Sloterdijk vergelijkt en speculeert, vertelt en abstraheert. Van de grot van Socrates tot de Nieuwe Mens van het communisme, van de geestelijke oefeningen van jezuïeten tot de donderpreken van de milieubeweging. Slo-terdijk wijst op de rode draad dwars door al het menselijk falen en streven. Hij biedt ontegenzeggelijk een fascinerende intellectuele pelgrimstocht, zij het vaak over zeer moeilijk begaanbaar terrein.
Sloterdijks boeken zijn in Duitsland bestsellers. Dat is merkwaardig, want ze zijn allesbehalve lichte kost. Een redelijke kennis van de belangrijkste filosofen is een vereiste, en daarbij komt dat Sloterdijks proza allerminst eenvoudig is. Hij is voortdurend op zoek naar de beste formulering, op het hoogste abstractieniveau, en schiet daarbij regelmatig (ook voor deze lezer) door de grens van het begrijpelijke. Neem de tijd, sla desnoods een al te zwevende alinea over, want door zijn onstuitbare gedrevenheid is Je moet… uiteindelijk toch ?verslavend. En de zware reis wordt gelukkig verlicht door regelmatig opduikende rake formuleringen, waarmee Sloterdijk menige populaire filosofie en ‘intellectuele’ discussie genadeloos opzij schuift. Sloterdijk wil er toe doen. Tegelijkertijd zorgen zijn verkoopcijfers dat ‘beroepsfilosofen’ hem met argwaan behandelen, en niet echt serieus nemen.
Zijn felle polemiek met de Duitse opperfilosoof Jürgen Habermas, naar aanleiding van Sloterdijks Regels voor het mensenpark (over het telen van mensen) heeft daar ongetwijfeld veel aan bijgedragen. Wat collega-filosofen daarbij ook niet bevalt, is zijn zorgeloosheid. Hij neemt van Nietzsche, combineert Heidegger en Foucault, en gaat voort. Maar zijn filosofische wandeling is de moeite waard; de vergezichten zijn ontegenzeggelijk groots
(Depers.nl)
Een planeet vol akelige, zichzelf kwellende wezens
Volgens de Duitse filosoof Peter Sloterdijk moet en zal de mens boven zichzelf uitstijgen. Anders wordt het nooit wat.
De Franse graaf Pierre de Coubertin, de bedenker van de Olympische Spelen, wilde aanvankelijk veel meer dan een oud sportevenement nieuw leven inblazen. Zijn Spelen moesten het begin zijn van de heropleving van de Griekse geest, van de antieke wereld die de moderne wereld zou redden. Sport moest de wereld redden. En die overtuiging heerst nog steeds, onder de flauwe slogan ‘Sport verbroedert’.
De Duitse filosoof Peter Sloterdijk gaat nog een stapje verder: alle levensovertuiging, van het geloof in sport tot het geloof in God, is in wezen ‘antropotechniek’, het streven om zich te verbeteren. De mens moet en zal boven zichzelf uitstijgen. Het was Nietzsche die dit als eerste scherp zag. Vanaf een ver hemellichaam gezien, schreef hij, zien buitenaardse wezens een ‘ascetische planeet bij uitstek’, waar intens ontevreden, akelige schepsels zichzelf zoveel mogelijk kwellen. Het is, aldus Nietzsche, ‘waarschijnlijk hun enige genoegen.’
In zijn boek Je moet je leven veranderen bouwt Sloterdijk deze observatie verder uit. Meditatie, sport, moderne kunst, alternatieve leefwijzen, en uiteraard politieke ideologieën zijn allemaal gefundeerd op dat ene morele imperatief: je moet je leven veranderen! Je moet uit de stroom van alledag stappen; je moet oude gewoonten afleren; honger en gebrek tot deugden verheffen, en (de ultieme daad van verzet) de dood ontkennen. Het moet. Anders worden we nooit andere, betere mensen.
Rode draad
Sloterdijk vergelijkt en speculeert, vertelt en abstraheert. Van de grot van Socrates tot de Nieuwe Mens van het communisme, van de geestelijke oefeningen van jezuïeten tot de donderpreken van de milieubeweging. Slo-terdijk wijst op de rode draad dwars door al het menselijk falen en streven. Hij biedt ontegenzeggelijk een fascinerende intellectuele pelgrimstocht, zij het vaak over zeer moeilijk begaanbaar terrein.
Sloterdijks boeken zijn in Duitsland bestsellers. Dat is merkwaardig, want ze zijn allesbehalve lichte kost. Een redelijke kennis van de belangrijkste filosofen is een vereiste, en daarbij komt dat Sloterdijks proza allerminst eenvoudig is. Hij is voortdurend op zoek naar de beste formulering, op het hoogste abstractieniveau, en schiet daarbij regelmatig (ook voor deze lezer) door de grens van het begrijpelijke. Neem de tijd, sla desnoods een al te zwevende alinea over, want door zijn onstuitbare gedrevenheid is Je moet… uiteindelijk toch ?verslavend. En de zware reis wordt gelukkig verlicht door regelmatig opduikende rake formuleringen, waarmee Sloterdijk menige populaire filosofie en ‘intellectuele’ discussie genadeloos opzij schuift. Sloterdijk wil er toe doen. Tegelijkertijd zorgen zijn verkoopcijfers dat ‘beroepsfilosofen’ hem met argwaan behandelen, en niet echt serieus nemen.
Zijn felle polemiek met de Duitse opperfilosoof Jürgen Habermas, naar aanleiding van Sloterdijks Regels voor het mensenpark (over het telen van mensen) heeft daar ongetwijfeld veel aan bijgedragen. Wat collega-filosofen daarbij ook niet bevalt, is zijn zorgeloosheid. Hij neemt van Nietzsche, combineert Heidegger en Foucault, en gaat voort. Maar zijn filosofische wandeling is de moeite waard; de vergezichten zijn ontegenzeggelijk groots
(Depers.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
26-09-2011
Dode Zeerollen staan online
© ap
Een deel van de Dode Zeerollen staat sinds vandaag online. Het Israel Museum in Jeruzalem en internetbedrijf Google hebben vijf rollen op het web gezet, zo heeft het museum bekendgemaakt.
© ap
Op de webiste dss.collections.imj.org.il zijn afbeeldingen van de tweeduizend jaar oude tekst gratis en in hoge resolutie te bekijken. Zowel de oorspronkelijke tekst van de rollen als een Engelse vertaling is op de website te lezen. Het gaat om het Bijbelboek Jesaja, de Tempelrol, de Oorlogsrol, de Gemeenschapsregel en de Bespreking van Habakuk.
De Dode Zeerollen bestaan uit ongeveer negenhonderd documenten, die in 1947 werden gevonden in grotten bij Qumran. Het gaat om de oudste bijbelse manuscripten waar het bestaan van bekend is. (belga/gb)
(HLN)
Dode Zeerollen staan online
© ap
Een deel van de Dode Zeerollen staat sinds vandaag online. Het Israel Museum in Jeruzalem en internetbedrijf Google hebben vijf rollen op het web gezet, zo heeft het museum bekendgemaakt.
© ap
Op de webiste dss.collections.imj.org.il zijn afbeeldingen van de tweeduizend jaar oude tekst gratis en in hoge resolutie te bekijken. Zowel de oorspronkelijke tekst van de rollen als een Engelse vertaling is op de website te lezen. Het gaat om het Bijbelboek Jesaja, de Tempelrol, de Oorlogsrol, de Gemeenschapsregel en de Bespreking van Habakuk.
De Dode Zeerollen bestaan uit ongeveer negenhonderd documenten, die in 1947 werden gevonden in grotten bij Qumran. Het gaat om de oudste bijbelse manuscripten waar het bestaan van bekend is. (belga/gb)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
01-10-2011
Eén lange litanie van haat, wraak en wreedheid
1099 na Christus Nadat de Kruisvaarders de stad hadden veroverd, vermoordden ze alle joden die ze te pakken konden krijgen, plus duizenden moslims die de Al-Aqsa-moskee waren binnengevlucht
Uit de ‘biografie’ over Jeruzalem van Simon Sebag Montefiore blijkt vooral dat het geloof het slechtste in de mens naar voren haalt.
Jezus is op twéé plaatsen gedoopt. Althans, Jordanië heeft een heilige plek waar dat zou zijn gebeurd, en Israël heeft er ook een. De Jordaanse plek heeft de oudste papieren; daar zijn dan ook al twee pausen langs geweest. Maar Israël (is dat niet de joodse staat?) zet stug door, en is op ‘zijn’ plaats met een omvangrijk bouwprogramma gestart. Om pelgrims te lokken. Wie Jeruzalem heeft gelezen, de biografie van deze stad door Simon Sebag Montefiore, staat daar niet van te kijken. Als uit dat boek één ding blijkt, dan is het dat geloof het slechtste in de mens naar voren haalt. En nergens in zulke groteske mate als in het zogenaamde Heilige Land, en Jeruzalem.
Uit naam van God
Hoe vaak is Jeruzalem uit naam van God uitgemoord en geplunderd? Tientallen keren. ‘Als een land twee geloven heeft’, zei de filosoof Voltaire, ‘snijden ze elkaar de strot af.’ Welnu, Jeruzalem is het strijdtoneel van drie godsdiensten, die alle drie op hun beurt weer uiteengevallen zijn in kerken en sekten die elkaar tot op het bot haten. Geen enkele stad heeft een geschiedenis zo bloedig, zo deprimerend als Jeruzalem.
Deze ‘biografie’ is dan ook één litanie van haat, wraak en wreedheid. Iedereen die denkt dat het geloof een kracht ten goede is, doet er verstandig aan het te lezen, om volledig van zijn dwaling te genezen.
De stad was joods, totdat de Romeinen begin tweede eeuw na Christus de inwoners uitroeiden en de stad tot verboden gebied verklaarden. Daarna kwamen de christenen, die joden in Palestina nog verder vernederden, onder andere door de Tempelberg, het voor de joden heiligste deel van de stad, als vuilstortplaats te gebruiken. De moslims ruimden de rommel op, maar bouwden daar de Rotskoepel – om de joden én de christenen te vernederen. Een paar eeuwen later richtten de kruisvaarders er een bloedbad aan, en werden op hun beurt verjaagd. Moslims joegen elkaar over de kling vanwege de heilige stad, Turken, Fransen en Engelsen zouden volgen – en al die eeuwen gingen christelijke monniken van diverse kleuren die de Heilig Grafkerk onderling hadden verdeeld, elkaar regelmatig met knuppels te lijf. Het verwoestende fanatisme en de zich voortdurend repeterende wreedheden worden de lezer uiteindelijk te machtig – en ook Sebag Montefiore (van aristocratische, Brits-joodse komaf) raakt vanaf omstreeks 1900 eigenlijk de draad van zijn verhaal kwijt. Vanaf dat moment vallen land en stad ten prooi aan de zionistische droom van de ‘terugkeer van het Joodse volk’, en zijn het vooral joodse terroristen (ze worden later vaak Israëlische leiders) en Palestijnse meutes die bloed doen vloeien. De slothoofdstukken van zijn indrukwekkende boek verkruimelen daardoor tot een onsamenhangende opsomming van gruweldaden over en weer. Korter was beter geweest.
Geen haalbare kaart
De hereniging van de stad onder Israëlisch bestuur, na de zesdaagse oorlog in 1967, was zeker een historische gebeurtenis. Voor het eerst sinds negentien eeuwen konden joden weer vrij hun geloof belijden aan de Klaagmuur, het enig zichtbare restant van de oude , door de Romeinen verwoeste tempel. Joden, christenen én moslims kunnen nu, binnen nauwe grenzen, ieder hun eigen heiligdommen bezoeken. Maar Jeruzalem was, is en blijft een politieke tijdbom. Een massagraf in de greep van religieuze fanaten die elkaar op z’n best negeren, maar net zo makkelijk kunnen vermoorden. De Israëlische schrijver Amos Oz stelt voor om alle heiligdommen af te breken en naar Scandinavië te verplaatsen, ‘en ze pas weer terugbrengen wanneer men in Jeruzalem heeft leren samenleven.’ Sebag Montefiore noemt dat ironisch ‘geen haalbare kaart, helaas’. Sterker nog, er komen daar in die door God verlaten streek alleen maar heiligdommen bij.
Simon Sebag Montefiore, Jeruzalem. Een biografie. Uitgeverij Nieuw Amsterdam, 39,95 euro.
(depers.nl)
Eén lange litanie van haat, wraak en wreedheid
1099 na Christus Nadat de Kruisvaarders de stad hadden veroverd, vermoordden ze alle joden die ze te pakken konden krijgen, plus duizenden moslims die de Al-Aqsa-moskee waren binnengevlucht
Uit de ‘biografie’ over Jeruzalem van Simon Sebag Montefiore blijkt vooral dat het geloof het slechtste in de mens naar voren haalt.
Jezus is op twéé plaatsen gedoopt. Althans, Jordanië heeft een heilige plek waar dat zou zijn gebeurd, en Israël heeft er ook een. De Jordaanse plek heeft de oudste papieren; daar zijn dan ook al twee pausen langs geweest. Maar Israël (is dat niet de joodse staat?) zet stug door, en is op ‘zijn’ plaats met een omvangrijk bouwprogramma gestart. Om pelgrims te lokken. Wie Jeruzalem heeft gelezen, de biografie van deze stad door Simon Sebag Montefiore, staat daar niet van te kijken. Als uit dat boek één ding blijkt, dan is het dat geloof het slechtste in de mens naar voren haalt. En nergens in zulke groteske mate als in het zogenaamde Heilige Land, en Jeruzalem.
Uit naam van God
Hoe vaak is Jeruzalem uit naam van God uitgemoord en geplunderd? Tientallen keren. ‘Als een land twee geloven heeft’, zei de filosoof Voltaire, ‘snijden ze elkaar de strot af.’ Welnu, Jeruzalem is het strijdtoneel van drie godsdiensten, die alle drie op hun beurt weer uiteengevallen zijn in kerken en sekten die elkaar tot op het bot haten. Geen enkele stad heeft een geschiedenis zo bloedig, zo deprimerend als Jeruzalem.
Deze ‘biografie’ is dan ook één litanie van haat, wraak en wreedheid. Iedereen die denkt dat het geloof een kracht ten goede is, doet er verstandig aan het te lezen, om volledig van zijn dwaling te genezen.
De stad was joods, totdat de Romeinen begin tweede eeuw na Christus de inwoners uitroeiden en de stad tot verboden gebied verklaarden. Daarna kwamen de christenen, die joden in Palestina nog verder vernederden, onder andere door de Tempelberg, het voor de joden heiligste deel van de stad, als vuilstortplaats te gebruiken. De moslims ruimden de rommel op, maar bouwden daar de Rotskoepel – om de joden én de christenen te vernederen. Een paar eeuwen later richtten de kruisvaarders er een bloedbad aan, en werden op hun beurt verjaagd. Moslims joegen elkaar over de kling vanwege de heilige stad, Turken, Fransen en Engelsen zouden volgen – en al die eeuwen gingen christelijke monniken van diverse kleuren die de Heilig Grafkerk onderling hadden verdeeld, elkaar regelmatig met knuppels te lijf. Het verwoestende fanatisme en de zich voortdurend repeterende wreedheden worden de lezer uiteindelijk te machtig – en ook Sebag Montefiore (van aristocratische, Brits-joodse komaf) raakt vanaf omstreeks 1900 eigenlijk de draad van zijn verhaal kwijt. Vanaf dat moment vallen land en stad ten prooi aan de zionistische droom van de ‘terugkeer van het Joodse volk’, en zijn het vooral joodse terroristen (ze worden later vaak Israëlische leiders) en Palestijnse meutes die bloed doen vloeien. De slothoofdstukken van zijn indrukwekkende boek verkruimelen daardoor tot een onsamenhangende opsomming van gruweldaden over en weer. Korter was beter geweest.
Geen haalbare kaart
De hereniging van de stad onder Israëlisch bestuur, na de zesdaagse oorlog in 1967, was zeker een historische gebeurtenis. Voor het eerst sinds negentien eeuwen konden joden weer vrij hun geloof belijden aan de Klaagmuur, het enig zichtbare restant van de oude , door de Romeinen verwoeste tempel. Joden, christenen én moslims kunnen nu, binnen nauwe grenzen, ieder hun eigen heiligdommen bezoeken. Maar Jeruzalem was, is en blijft een politieke tijdbom. Een massagraf in de greep van religieuze fanaten die elkaar op z’n best negeren, maar net zo makkelijk kunnen vermoorden. De Israëlische schrijver Amos Oz stelt voor om alle heiligdommen af te breken en naar Scandinavië te verplaatsen, ‘en ze pas weer terugbrengen wanneer men in Jeruzalem heeft leren samenleven.’ Sebag Montefiore noemt dat ironisch ‘geen haalbare kaart, helaas’. Sterker nog, er komen daar in die door God verlaten streek alleen maar heiligdommen bij.
Simon Sebag Montefiore, Jeruzalem. Een biografie. Uitgeverij Nieuw Amsterdam, 39,95 euro.
(depers.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
