FOK!forum / Literatuur, Taal en Kunst / Onlogische woorden
#ANONIEMwoensdag 8 juli 2009 @ 19:26
Ik bedacht me laatst dat de Nederlandse taal best veel onlogische woorden heeft. Daarmee bedoel ik dat woorden een bepaalde betekenis hebben, maar dat je eigenlijk zou verwachten dat ze iets heel anders (of het tegenovergestelde) betekenen.

Voorbeelden:
Ontsteek uw lichten, op een bord bij een tunnel. Waarom ontsteken en niet aansteken?

Desinteresse, zeggen we als we ergens GEEN interesse voor hebben. Maar we praten wel over de desbetreffende user als de user die het betreft.

Gijzelaar noemen we iemand die gegijzeld WORDT. De persoon die gijzelt, noemen we een gijzelnemer. Iemand die moordt, noemen we een moordenaar. Iemand die liegt, een leugenaar.

Iemand die nog meer voorbeelden kent?
mstxwoensdag 8 juli 2009 @ 19:29
Ontdooien.
Rosbiefwoensdag 8 juli 2009 @ 19:31
Kinderporno, je zou verwachten dat het heel softe porno is, speciaal voor kinderen bedoeld.
Net als kindercola.
Ibliswoensdag 8 juli 2009 @ 19:34
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 19:26 schreef Elfletterig het volgende:
Gijzelaar noemen we iemand die gegijzeld WORDT. De persoon die gijzelt, noemen we een gijzelnemer. Iemand die moordt, noemen we een moordenaar. Iemand die liegt, een leugenaar.
Een martelaar is ook iemand de gemarteld wordt.
Nieslwoensdag 8 juli 2009 @ 19:34
In het verlengde van gijzelaar; martelaar, niet iemand die martelt, maar gemarteld wordt.
Ibliswoensdag 8 juli 2009 @ 19:35
Verder is ‘volledig’ met zijn interne tegenspraak natuurlijk een klassieker.
Dribbel_woensdag 8 juli 2009 @ 19:36
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 19:29 schreef mstx het volgende:
Ontdooien.
Moest ik ook gelijk aan denken
Ibliswoensdag 8 juli 2009 @ 19:36
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 19:34 schreef Niesl het volgende:
In het verlengde van gijzelaar; martelaar, niet iemand die martelt, maar gemarteld wordt.
En een schakelaar schakelt natuurlijk ook niet zelf. Of wel... het is maar hoe je het bekijkt.

Ik trek deze in.
SharQueDowoensdag 8 juli 2009 @ 19:40
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 19:31 schreef Rosbief het volgende:
Kinderporno, je zou verwachten dat het heel softe porno is, speciaal voor kinderen bedoeld.
Net als kindercola.
Cola gemaakt van kinderen. Net zoals babyzalf gemaakt is van babies.
dabadbasswoensdag 8 juli 2009 @ 19:42
Wat dacht je van een weg als die is afgesloten wegens weg-werkzaamheden: is die dan open of dicht?
Staat je knipperlicht aan of uit
Rosbiefwoensdag 8 juli 2009 @ 19:44
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 19:42 schreef dabadbass het volgende:
Staat je knipperlicht aan of uit
Als hij aanstaat knippert hij, anders niet. Dus vind ik vrij logisch.
Ex-Lekkerlanderwoensdag 8 juli 2009 @ 19:45
Ik zat ooit eens in een stilstaande trein toen er werd omgeroepen dat we moesten wachten omdat de brug dicht was
Ex-Lekkerlanderwoensdag 8 juli 2009 @ 19:46
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 19:44 schreef Rosbief het volgende:

[..]

Als hij aanstaat knippert hij, anders niet. Dus vind ik vrij logisch.
als je knipperlicht aanstaat brand ie constant. Een knipperlicht staat aan-uit-aan-uit-aan-uit
Rosbiefwoensdag 8 juli 2009 @ 19:49
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 19:46 schreef Ex-Lekkerlander het volgende:

[..]

als je knipperlicht aanstaat brand ie constant. Een knipperlicht staat aan-uit-aan-uit-aan-uit
Als het knipperlicht aan staat dan staat de knipperfunctie aan. Dus logisch dat hij dan knippert anders was het geen knipperlicht maar een licht/lamp.
Ibliswoensdag 8 juli 2009 @ 19:55
Er zijn contreien in Nederland waar men het knipperlicht uit doet als men het in werking stelt.

Getuige deze voorbeelden:
quote:
Totdat de bus zijn knipperlicht uitdoet [lees: aandoet], hij stopt! Halleluja, gelukkig maar.
quote:
"Verder mag je iedereen die geen knipperlicht uitdoet [lees: aandoet] bij een rotonde zodat je onnodig moet remmen voor niets, doodschieten."
quote:
wil degene die zaterdag in de rode taxi reed haar knipperlicht uitdoen [lees: aandoen] als ze links af wil gaan.
Ik heb me ooit laten vertellen dat dit taalgebruik is ontstaan in een tijd waarin je een fysieke handeling moest verrichten om je knipperlichten naar buiten te doen. D.w.z. als je richting aangaf dan ‘stak je het knipperlicht uit’ zoals je je hand uitsteekt. Vandaar ‘uitdoen’. Of dat waar is weet ik niet.
MouzurXwoensdag 8 juli 2009 @ 19:57
geen woord maar een zin:

De brug is open.

...open voor wie?
RemcoDelftwoensdag 8 juli 2009 @ 20:11
Boterham.
Montovwoensdag 8 juli 2009 @ 20:25
Dubbel onlogisch: licht ontvlambaar
Xessivewoensdag 8 juli 2009 @ 22:48
Mag ik ook een onlogisch gezegde erin gooien?

Ik heb 'niemand minder dan' nooit begrepen.

"Dames en heren! Vandaag te gast. Niemand minder dan ..... "

Klinkt een beetje als: slechter konden we niet krijgen.
RemcoDelftwoensdag 8 juli 2009 @ 23:37
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 22:48 schreef Xessive het volgende:
Mag ik ook een onlogisch gezegde erin gooien?
"Daar zou ik nog niet dood gevonden willen worden"... Ik kan me niet een locatie voorstellen waar ik WEL dood gevonden zou willen worden!
EricTwoensdag 8 juli 2009 @ 23:40
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 22:48 schreef Xessive het volgende:
Mag ik ook een onlogisch gezegde erin gooien?

Ik heb 'niemand minder dan' nooit begrepen.

"Dames en heren! Vandaag te gast. Niemand minder dan ..... "

Klinkt een beetje als: slechter konden we niet krijgen.
elkravowoensdag 8 juli 2009 @ 23:51
quote:
Desinteresse, zeggen we als we ergens GEEN interesse voor hebben. Maar we praten wel over de desbetreffende user als de user die het betreft.
Bij desinteresse is het de+tussen-s ivm klinkers+interesse, waarbij "de" een omkering betekend (vergelijk de-valuatie).

Bij desbetreffende, gaat het om twee woorden des betreffende, waarbij des een oude naamvalsvorm (genitief) is van het lidewoord de of het. "des" betekend hier "van de/het"... dus eigenlijk zeg je ongeveer "van de/het betreffende". (vergelijk vader DES vaderlands).

[ Bericht 0% gewijzigd door elkravo op 08-07-2009 23:58:23 ]
elkravowoensdag 8 juli 2009 @ 23:56
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 19:55 schreef Iblis het volgende:
Er zijn contreien in Nederland waar men het knipperlicht uit doet als men het in werking stelt.

Getuige deze voorbeelden:
[..]


[..]


[..]

Ik heb me ooit laten vertellen dat dit taalgebruik is ontstaan in een tijd waarin je een fysieke handeling moest verrichten om je knipperlichten naar buiten te doen. D.w.z. als je richting aangaf dan ‘stak je het knipperlicht uit’ zoals je je hand uitsteekt. Vandaar ‘uitdoen’. Of dat waar is weet ik niet.
Denk ook dat het misschien een regionaal verschijnsel is...

Ik doe een deur OPEN... maar ik ken ook mensen (uit het oosten des lands) die de deur LOS doen...

Ik als Randstedeling beeld me dan in dat de deur uit de scharnieren wordt gehaald of zo...
Ex-Lekkerlanderdonderdag 9 juli 2009 @ 00:04
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 19:57 schreef MouzurX het volgende:
geen woord maar een zin:

De brug is open.

...open voor wie?
voor een grote boot die er anders niet onderdoor kan
thabitdonderdag 9 juli 2009 @ 00:05
Wat dacht je van 'een verzekering afsluiten'?
Ex-Lekkerlanderdonderdag 9 juli 2009 @ 00:06
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 23:37 schreef RemcoDelft het volgende:

[..]

"Daar zou ik nog niet dood gevonden willen worden"... Ik kan me niet een locatie voorstellen waar ik WEL dood gevonden zou willen worden!
zeg dat nu niet te hard:
Orale seks fataal voor bejaarde
Scootmobieldonderdag 9 juli 2009 @ 00:17
quote:
Op donderdag 9 juli 2009 00:05 schreef thabit het volgende:
Wat dacht je van 'een verzekering afsluiten'?
Ja, precies, datzelfde had ik een keer toen iemand het had over 'een abonnement afsluiten'.
Ik was toen (aan het eind van een drukke werkdag) niet zo helder meer in m'n hoofd, en dacht, is-ie er nou aan begonnen of heeft-ie het beëindigd...
Farenjidonderdag 9 juli 2009 @ 00:23
Ik wist nooit zeker of een strippenkaart nou vol of leeg was als je hem kocht.
Metusdonderdag 9 juli 2009 @ 03:22
'bereden politie'.
dabadbassdonderdag 9 juli 2009 @ 08:49
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 23:56 schreef elkravo het volgende:

[..]

Denk ook dat het misschien een regionaal verschijnsel is...

Ik doe een deur OPEN... maar ik ken ook mensen (uit het oosten des lands) die de deur LOS doen...

Ik als Randstedeling beeld me dan in dat de deur uit de scharnieren wordt gehaald of zo...
Of het licht dat Op en Uit is.

Wat dacht je trouwens van Brabanders die zeggen in plaats van ernaast: er langs.

"Als ik in bed lig, ligt mijn hond trouw langs mijn bed"
mstxdonderdag 9 juli 2009 @ 09:38
"De deur los doen"
Montovdonderdag 9 juli 2009 @ 13:42
"De televisie wat harder zetten."
Je kan de televisie wel luider zetten of de volume hoger, maar de dichtheid verhogen is lastig.
Johnny-Vdonderdag 9 juli 2009 @ 13:54
Verdieping.....Beter is verhoging, lijkt mij. De kelder is dan de eerste verdieping
ijsbrekertjedonderdag 9 juli 2009 @ 14:59
Iets uit je hoofd leren doe je als je iets wilt onthouden. (Franse woordjes in je hoofd leren zou eigenlijk logischer zijn. Je hoopt immers dat het beklijft)

Een idee uit je hoofd zetten, doe je als denkt dat het beter is dat je het vergeet.
#ANONIEMdonderdag 9 juli 2009 @ 19:21
Ik zie veel leuke voorbeelden, zoals een verzekering afsluiten, een verdieping en iets uit je hoofd leren.
Wat ik in dit topic niet zoek, zijn voorbeelden van regionale spraakverschillen zoals de deur los doen.
Ik zoek echt woorden die eigenlijk heel onlogisch zijn.
Tha_Erikdonderdag 9 juli 2009 @ 19:31
Ontvlammen, in de categorie ontdooien en ontsteken.
Iblisdonderdag 9 juli 2009 @ 19:39
Het voorvoegsel ‘ont-’ heeft heel veel verschillende betekenissen, het WNT behandelt die allemaal. Nu bespeur ik een beetje dat hier de betekenis ‘het tegenovergestelde’ overheerst. Dat heb ik volgens mij bij ‘ont’ nooit zo ervaren, hoe dan ook:
quote:
In eenige ww. duidt ont- oorspronkelijk het begin der handeling aan, zooals in ontbijten, ontbranden, ontgloeien, ontslapen (zie verder die woorden). Ook deze beteekenis van het voorvoegsel is waarschijnlijk ontstaan uit het begrip verwijdering, het te voorschijn komen uit iets; het ontbranden beteekent b.v. de handeling op dat oogenblik waarop de vlam, het vuur te voorschijn komt. Met zekerheid is dit echter niet te beslissen, omdat het gebruik van een ww. in inchoatieven zin tot op zekere hoogte onafhankelijk is van de oorspronkelijke beteekenis van het voorvoegsel waarmede het is afgeleid. Zoo krijgt b.v. ge- den zin van ont- in geliggen (zie ald.).
elkravodonderdag 9 juli 2009 @ 19:41
Je computer OPSTARTEN... , waarop? kun je 'm ook afstarten? of onderstarten?
thabitvrijdag 10 juli 2009 @ 12:18
Ben ik eigenlijk de enige die bij de topictitel in eerste instantie 'oncologische woorden' las?
Johnny-Vvrijdag 10 juli 2009 @ 14:20
quote:
Op vrijdag 10 juli 2009 12:18 schreef thabit het volgende:
Ben ik eigenlijk de enige die bij de topictitel in eerste instantie 'oncologische woorden' las?
Ja.
De_Hertogvrijdag 10 juli 2009 @ 14:24
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 19:26 schreef Elfletterig het volgende:
Ontsteek uw lichten, op een bord bij een tunnel. Waarom ontsteken en niet aansteken?
Ik zou het juist vreemd vinden als je je lichten moet aansteken, vuurtje eronder of zo? Al heeft een ontsteking in een auto wel weer met ontbranding te maken. Ontbranden is ook een mooie trouwens
De_Hertogvrijdag 10 juli 2009 @ 14:26
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 19:55 schreef Iblis het volgende:
Er zijn contreien in Nederland waar men het knipperlicht uit doet als men het in werking stelt.

Getuige deze voorbeelden:
[..]


[..]


[..]

Ik heb me ooit laten vertellen dat dit taalgebruik is ontstaan in een tijd waarin je een fysieke handeling moest verrichten om je knipperlichten naar buiten te doen. D.w.z. als je richting aangaf dan ‘stak je het knipperlicht uit’ zoals je je hand uitsteekt. Vandaar ‘uitdoen’.
Sterker nog, toen was het nog niet eens een knipperlicht maar een heuse ouderwetse richtingaanwijzer:
#ANONIEMzaterdag 11 juli 2009 @ 10:22
Ontnuchteren.

Iets flauwer: ontbijten.
Scootmobielzaterdag 11 juli 2009 @ 11:50
Roekeloos.
Dat zou dus 'zonder roek' moeten betekenen, maar wat is nou 'roek'?
(Ja, een raaf-achtige vogel, maar daar gaat het hier dus duidelijk niet om...)

Dat heb ik altijd al zo'n onlogisch woord gevonden, omdat het stamwoord in het Nederlands niet als zelfstandig woord bestaat. Wel was het me duidelijk dat het Engelse 'reckless' en het Duitse 'rücksichtslos' wel diezelfde afkomst moesten hebben, maar waar het nou vandaan kwam?
Totdat ik hier een enigszins verhelderende verklaring vond.
DaMartzondag 12 juli 2009 @ 10:19
Pindakaas is ook wel een onlogisch woord. Want met kaas heeft het volgens mij erg weinig te maken.
Ibliszondag 12 juli 2009 @ 10:23
quote:
Op zondag 12 juli 2009 10:19 schreef DaMart het volgende:
Pindakaas is ook wel een onlogisch woord. Want met kaas heeft het volgens mij erg weinig te maken.
Jup, maar een deel van de reden is omdat de naam boter beschermd was zodat mensen halvarine of margarine geen boter konden noemen. Dus daarom kon het geen pindaboter worden genoemd zoals in het Engels of Duits. Waarom ze dan precies kaas kozen is me ook niet helemaal duidelijk.
DaMartzondag 12 juli 2009 @ 10:27
quote:
Op zondag 12 juli 2009 10:23 schreef Iblis het volgende:

[..]

Jup, maar een deel van de reden is omdat de naam boter beschermd was zodat mensen halvarine of margarine geen boter konden noemen. Dus daarom kon het geen pindaboter worden genoemd zoals in het Engels of Duits. Waarom ze dan precies kaas kozen is me ook niet helemaal duidelijk.
Pindapasta was dan logischer geweest, toch? En dat klinkt eigenlijk ook niet eens zo verkeerd .
Ibliszondag 12 juli 2009 @ 10:41
quote:
Op zondag 12 juli 2009 10:27 schreef DaMart het volgende:

[..]

Pindapasta was dan logischer geweest, toch? En dat klinkt eigenlijk ook niet eens zo verkeerd .
Als ik het WNT erop nasla, dan zie ik dat pasta in 1917 of deeg, of farmaceutisch mengsel betekende. Chocopasta kenden ze toen duidelijk nog niet. Misschien dat men daarom niet aan pindapasta gedacht heeft. Maar op zich zou het nu wel een goede benaming zijn.
Farenjizondag 12 juli 2009 @ 11:58
quote:
Op zondag 12 juli 2009 10:27 schreef DaMart het volgende:

[..]

Pindapasta was dan logischer geweest, toch? En dat klinkt eigenlijk ook niet eens zo verkeerd .
Dat rijmt niet op "helaas"...
mstxzondag 12 juli 2009 @ 11:59
quote:
uit·gaan ging -, i -gegaan 1 buitenshuis gaan
Uitslapen betekent dan buitenshuis slapen.
Farenjizondag 12 juli 2009 @ 13:44
Hongerstaking - het staken van je honger??
Montovmaandag 13 juli 2009 @ 10:36
Waterstof, zuurstof, koolstof, ...

3 keer de letter 's' in slissen is ook niet al te logisch.
Scootmobielmaandag 13 juli 2009 @ 11:00
Watersnood.
Die s ertussen vond ik altijd al onlogisch, waarom niet gewoon 'waternood', dus met de betekenis van 'nood veroorzaakt door water'?
(Of was men soms bang dat 'waternood' geïnterpreteerd zou worden als 'gebrek aan water'? )

Ik heb nog een tijdje gedacht dat het misschien met het woord 'snood' te maken had (bv. als in 'snode plannen'), maar dat klopt ook weer niet, want Van Dale geeft duidelijk aan dat het 'wa-ters-nood' is, en niet 'wa-ter-snood':

wa·ters·nood de; m -noden door een overstroming veroorzaakte ramp

Hoogst onlogisch.
JAMmaandag 13 juli 2009 @ 11:41
Langskomen is wat vreemd. Meestal ga ik toch echt naar binnen als iemand zegt: 'Kom eens langs.'

In Vlaanderen hoort men vaak: 'Kom eens af.' of 'Kom eens toe.' Dat biedt natuurlijk ook geen uitzicht.
LinkseFrieseVegetariermaandag 13 juli 2009 @ 19:36
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 22:48 schreef Xessive het volgende:
Mag ik ook een onlogisch gezegde erin gooien?

Ik heb 'niemand minder dan' nooit begrepen.

"Dames en heren! Vandaag te gast. Niemand minder dan ..... "

Klinkt een beetje als: slechter konden we niet krijgen.
"Niemand minder dan Michael Jackson" bijvoorbeeld kun je uitleggen als: het is de enige echte Michael Jackson, niet iemand (=niemand) die minder (slechter) is dan hij.

In plaats van "slechter konden we niet krijgen" wil men dus eerder zeggen: "voor iets slechters doen we het niet".
elkravodinsdag 14 juli 2009 @ 00:19
quote:
Op maandag 13 juli 2009 11:00 schreef Scootmobiel het volgende:
Watersnood.
Die s ertussen vond ik altijd al onlogisch, waarom niet gewoon 'waternood', dus met de betekenis van 'nood veroorzaakt door water'?
(Of was men soms bang dat 'waternood' geïnterpreteerd zou worden als 'gebrek aan water'? )

Ik heb nog een tijdje gedacht dat het misschien met het woord 'snood' te maken had (bv. als in 'snode plannen'), maar dat klopt ook weer niet, want Van Dale geeft duidelijk aan dat het 'wa-ters-nood' is, en niet 'wa-ter-snood':

wa·ters·nood de; m -noden door een overstroming veroorzaakte ramp

Hoogst onlogisch.
is het niet een oude verborgen vorm "des waters nood"?
Iblisdinsdag 14 juli 2009 @ 00:38
quote:
Op dinsdag 14 juli 2009 00:19 schreef elkravo het volgende:
is het niet een oude verborgen vorm "des waters nood"?
Niet per se. De ontwikkeling van de s is deels wel te verklaren door een genitief vorm, maar het is lang niet altijd even duidelijk. Vrouwspersoon heeft b.v. ook een s, maar het is niet vanwege de genitief. Spellingscontrole is b.v. goed (alhoewel spellingcontrole ook bestaat), en daar is de 's' ook geen genitief, want spelling en vrouw zijn beide vrouwelijke woorden. Zie hier een uitleg die meer details bevat dan je waarschijnlijk wilt weten:
SPOILER
Casuscomposita

Naast de stamcomposita komen casuscomposita op; reeds in 't got. vindt men de genitiefvorm op -s: baúrgswaddjus. In 't owgm. bestaan beide typen nog, maar ze zijn al minder duidelijk te onderscheiden tengevolge van de apocope- en syncopewetten en de verzwakking van de auslaut. De Oudgentse bronnen leveren een verward beeld, waaruit moeilijk conclusies zijn te trekken.

In 't ndl. nam, mede als gevolg van de verzwakking van de auslaut, het aantal composita met een eerste lid zonder uitgang sterk toe; in die mate, dat ze thans de meest gebruikelijke zijn. Het gevoel voor de genitief, die, behalve op -s, ook op -e en op -en kon uitgaan (enkelv. en meerv., st. en zw. verbuiging), ging verloren, toen de volgorde genitief + regens in onbruik raakte. Naast een meervoudsuitgang -e(n) kwam in bepaalde groepen -er voor. Het gevolg van deze verschillende factoren was, dat tal van analogieformaties nu eens naar de ene, dan weer naar de andere groep ontstonden (onverbogen vorm, verbindings-e of -s, soms -er), zonder dat de functie van het eerste lid (enkel- of meervoud, naamvalsverhouding, genus) daarop van invloed was. Veelal gaven welluidendheid en ritme de doorslag; ook heeft men met dialectische en individuele verschillen rekening te houden; zo is op Frankisch gebied -en vrij ongebruikelijk, op Saksisch gebied daarentegen niet; de sterke toeneming van de vormen met de verbindingsklank s houdt misschien met hgd. invloed verband.

Wat het mnl. betreft, daar treft men composita met een eerste lid zonder uitgang ondanks pluralisbetekenis, b.v. duuf-huus, dief-hanger, wolf-jager, hont-voeder ‘opzichter van jachthonden’. Naast elkaar vindt men er b.v. dage-, maar vaker dach- in b.v. dageloon / dach-loon, dage-raet / dach-raet; ganse- naast gans- in b.v. ganse-cule, ganse-recht naast gans-bradere, gans-ei het is moeilijk uit te maken, in hoeverre in de consonantisch auslautende vormen soms nog de oude stamcomposita voortleven. Zwakke genitieven zijn bewaard in b.v. mnl. vrouwen-persone naast vrou-persone, nu vrouws-persoon naar manspersoon; sonnen-dach en manen-dach (naast sondach en maen-dach, misschien uit de eerstgenoemde ontstaan). De verbindings -s komt in het mnl. soms reeds bij vrouwelijke woorden voor, b.v. leits-man naast lei(de)man (bij leide vr. [in de betekenis ‘weg’]), scheides-man (bij scheide ‘beslechting van een geschil’ vr.), segs-man (bij segge vr.), taels-man naast tael-man (bij tale vr.); nu behoren de eerste leden van leids-man, scheids-rechter, zegs-man voor 't taalgevoel bij de werkwoorden leiden, scheiden, zeggen.

Meermalen verandert het type in de loop van de tijd; vgl. b.v. mnl. honger-noot, hont-dage, calf-vel, coninc-crone met ndl. hongers-nood, honds-dagen, kalfs-vel, konings-kroon. Daarentegen vindt men de s niet meer in paarde-huid (mnl. ook perts-huut), leeuwe-huid (bij Vondel ook leeushuit), Donder-dag (mnl. ook donres-dach). Dodonaeus geeft op peerdtsbloemen, Kiliaan kent peerdbloeme, bij ons luidt het woord paardebloem. Etenslust (Dodonaeus) is thans ongewoon voor eetlust, maar etenstijd, -uur zijn nog in gebruik. Een zekere voorkeur schijnt te bestaan voor de s in composita, waarvan het eerste lid zelf een samenstelling is, b.v. zevenmijls-laarzen: mijl-paal, zevenmaands-kind: maand-geld; pannekoeks-pan: koeke-pan. De n blijft meermalen vóór h, b.v. ‘s Graven-hage, herenhuis, waarnaast echter in Holland ook here-huis (hoewel zwak znw.) (evenals brillehuis, vossehol; penne-houder naast penhouder). Vgl. verder voor het nndl. schaapherder (waarin schaap een oude pluralisvorm kan zijn: vgl. § 103): schaaps-kooi: schape-stal (maar koe-stal); raads-heer: raad-huis; kippe-ei: hoender-ei; kievits-ei; rund-vee (waarnaast ouder ook rundervee): rund-vlees (en soms runder-vlees, zuidelijk ndl. ook runds-vlees): runder-haas (vgl. kalfsvlees, schape-vlees), vgl. ook rund-vet naast runder-vet; Vondels-park, nu Vondel-park; rijste-brij naast rijsten-brij (n als m gesproken vóór b); boek-wurm (vgl. eng. bookworm en ook oudnndl. boekwolf, boekzwelger): in jongere tijd meest boeke-wurm; (vgl. ook hgd. Bücherwurm); kinder-meisje: kinder-stoel: (van) kindsbeen; eier-schaal: eier-dopje en ei-dopje. Met differentiëring van betekenis: land- man: lands-man; stad(s)-húis: stáds-huis; water-nood: waters-nood. Voorts b.v. lievelings-boek, tweelings-broeder, smidsbaas (naar smids-knecht), varensman (uit varents-man uit varend man, naar bootsgezel).

In woorden als mnl. en oudnndl. ( Kiliaan) bercken-, eicken-, linden-boom kan men aan invloed van de stoffelijke bvnw. op -en (§ 185) denken. Samenstellingen met znw., welke op -s, -e, -er uitgingen (b.v. loods-, gids-, beurs-; horloge-, groente-; broeder-, visser-) kunnen het gebruik van vormen op -s, -e, -er bevorderd hebben, terwijl de vormen op -e bovendien konden toenemen onder invloed van samenkoppelingen met een adjectief op -e als eerste lid (b.v. hoge-school, platte-land, dolle-man).

M. Schönfeld, Historische grammatica van het Nederlands
Bluesdinsdag 14 juli 2009 @ 01:31
quote:
Op zondag 12 juli 2009 11:59 schreef mstx het volgende:


Uitslapen betekent dan buitenshuis slapen.
Engels sprekenden noemen het 'sleep in' wat ik ook altijd zo vreemd heb gevonden.

Leuk topic trouwens !!
Scootmobieldinsdag 14 juli 2009 @ 18:38
Elkravo en Iblis, bedankt voor de opheldering!
Farenjidinsdag 14 juli 2009 @ 18:43
Waar heb je een inboedelverzekering voor, of een autoverzekering, en wat heb je dan precies aan een brandverzekering of werkloosheidsverzekering?
di0r1dinsdag 14 juli 2009 @ 20:12
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 19:31 schreef Rosbief het volgende:
Kinderporno, je zou verwachten dat het heel softe porno is, speciaal voor kinderen bedoeld.
Net als kindercola.
Angel-Adonderdag 23 juli 2009 @ 17:32
Het is een zoogdier en het leeft in de zee. We noemen het een walvis.
Scootmobielwoensdag 29 juli 2009 @ 07:28
Klakkeloos.
Oftewel, 'zonder klak'. Maar wat is nou 'klak'??
Montovwoensdag 29 juli 2009 @ 08:40
Meerkat. Het is een aap.
#ANONIEMwoensdag 29 juli 2009 @ 20:31
quote:
Op woensdag 29 juli 2009 07:28 schreef Scootmobiel het volgende:
Klakkeloos.
Oftewel, 'zonder klak'. Maar wat is nou 'klak'??
Hetzelfde geldt voor 'roekeloos' natuurlijk.

'Klak' is Vlaams voor 'pet'.

[ Bericht 4% gewijzigd door #ANONIEM op 29-07-2009 20:32:26 ]
Scootmobielzaterdag 1 augustus 2009 @ 22:10
Okee, maar dat lijkt me hier niet bedoeld. Zonder pet??
Marblezondag 2 augustus 2009 @ 01:24
Gijzelaar vs. martelaar.
Ibliszondag 2 augustus 2009 @ 09:15
quote:
Op zondag 2 augustus 2009 01:24 schreef Marble het volgende:
Gijzelaar vs. martelaar.
Hoezo? Een gijzelaar wordt gegijzeld en een martelaar wordt gemarteld.
Tragedyzondag 2 augustus 2009 @ 11:16
quote:
Op zondag 2 augustus 2009 09:15 schreef Iblis het volgende:

[..]

Hoezo? Een gijzelaar wordt gegijzeld en een martelaar wordt gemarteld.
Nee, een martelaar martelt of wordt gemarteld.

Of noem jij dat een martelnemer?

http://www.onzetaal.nl/advies/martelaar.php
Ibliszondag 2 augustus 2009 @ 11:32
quote:
Op zondag 2 augustus 2009 11:16 schreef Tragedy het volgende:

[..]

Nee, een martelaar martelt of wordt gemarteld.

Of noem jij dat een martelnemer?

http://www.onzetaal.nl/advies/martelaar.php
Dat is waar, maar het zijn juist martelaar en gijzelaar die de afwijkende -aars zijn. Daarom snapte ik niet waarom hij versus zei.
Ibliszondag 2 augustus 2009 @ 11:40
quote:
Op woensdag 29 juli 2009 20:31 schreef Treinhomo het volgende:

[..]

Hetzelfde geldt voor 'roekeloos' natuurlijk.

'Klak' is Vlaams voor 'pet'.
Roekeloos is verwant aan het Engelse reckless, en to reck betekent ‘oppassen’, ‘opletten’. Roekeloos is dus ‘zonder achting’ en vandaar de betekenis die we nu hebben. Het werkwoord roeken is in het (standaard) Nederlands echter hopeloos verouderd.
Terreros85zondag 2 augustus 2009 @ 12:16
Boterham is natuurlijk ook een klassieker. Dat snapte Maxima ook niet toen ze in Nederland kwam.
teirnonzondag 2 augustus 2009 @ 12:31
Over roekeloos en reckless kon ik dit vinden:

reckless
O.E. receleas "careless, thoughtless, heedless," earlier reccileas, from -leas "-less" + *rece, recce "care, heed," from reccan "to care," from W.Gmc. *rokijanan (cf. O.N. rækja"to care for," O.H.G. giruochan "to care for, have regard to," Ger. geruhen "to deign," which is infl. by ruhen "to rest"). No known cognates outside Gmc. The same affixed form is in Ger. ruchlos, Du. roekeloos "wicked." Root verb reck (O.E. reccan) is passing into obscurity. The -k- sound is probably a northern influence from O.N. cognate roekja.

Bron: http://www.etymonline.com/index.php?search=reckless&searchmode=none
teirnonzondag 2 augustus 2009 @ 12:33
quote:
Op zondag 2 augustus 2009 12:16 schreef Terreros85 het volgende:
Boterham is natuurlijk ook een klassieker. Dat snapte Maxima ook niet toen ze in Nederland kwam.
boterham zn. ‘(beboterde) snee brood’
categorie: geleed woord, etymologie van een woorddeel onbekend
Vnnl. boteram, boterenbroot ‘beboterd brood’ [1567; Nomenclator], boterham naast boter en broot, boterbrugge [1573; Thes.]. Al eerder in een andere betekenis in mnl. boteram van vrouwen cleren, wrsch. ‘slepend kledingstuk’, iets als ‘ellenlange boterham’ [ca. 1485; Neve 1972].
Het eerste deel is identiek met boter. Voor het tweede deel van de samenstelling is geen bevredigende etymologie te vinden. Er wordt wel gedacht aan een woord ham(me), am(me) dat in Kil. 1599 voorkomt in de betekenis ‘afgesneden stuk eten’. De herkomst daarvan is echter onbekend. De spelling met -h- kan evenwel ook op volksetymologie berusten.
Het woord boterham komt uit de Frankische streken van het Nederlandse taalgebied; in het Fries bestaat uitsluitend het Nederlandse leenwoord boaterhamwoarst ‘boterhamworst’. Voor de rest komt in Friestalig gebied stik, stuk voor (in stikje of stikite bôle ite ‘een boterhammetje eten’); ook het Brabants kent de samenstelling stikke-, stukkezak ‘zak om boterhammen in mee te nemen’. Het Fries kent tot slot nog broekje, brogge, een vorm die ook voorkomt in de Saksische gebieden als brugge, brogge (zie ook Thes.). Ook Westfaals buotram.

Bron: http://www.etymologie.nl/
Tragedyzondag 2 augustus 2009 @ 13:37
Googelen
_Arual_zondag 2 augustus 2009 @ 14:04
quote:
Op woensdag 8 juli 2009 19:35 schreef Iblis het volgende:
Verder is ‘volledig’ met zijn interne tegenspraak natuurlijk een klassieker.
Net zoals basalt
Marblezondag 2 augustus 2009 @ 14:10
quote:
Op zondag 2 augustus 2009 14:04 schreef _Arual_ het volgende:

[..]

Net zoals basalt
En speculoos.
_Arual_zondag 2 augustus 2009 @ 14:29
quote:
Op zondag 2 augustus 2009 14:10 schreef Marble het volgende:

[..]

En speculoos.
Maar dat ís toch ook speculaas zonder speculaas? Dus de speculaas is loos?
_Arual_zondag 2 augustus 2009 @ 14:31
* _Arual_ denkt verder aan woorden met een interne tegenstelling, ze heeft ze namelijk ooit verzameld.

meermin, boosaardig, werklui, klapzoen...
outtayourleaguezondag 2 augustus 2009 @ 15:09
Er is al vaak over nagedacht, en het heeft waarschijnlijk met taaleigen voorzetselkeuzes te maken, maar ik wil hem toch even noemen:

Je zit voor de televisie, een film te kijken. Als hem gemist hebt, kun je 'm altijd nog downloaden natuurlijk, maar dan zit je wel achter de computer, diezelfde film te kijken.
_Arual_zondag 2 augustus 2009 @ 15:13
En zitten de scharnieren van een deur nu boven elkaar of onder elkaar?
LinkseFrieseVegetarierzondag 2 augustus 2009 @ 15:37
quote:
Op zondag 2 augustus 2009 15:09 schreef outtayourleague het volgende:
Er is al vaak over nagedacht, en het heeft waarschijnlijk met taaleigen voorzetselkeuzes te maken, maar ik wil hem toch even noemen:

Je zit voor de televisie, een film te kijken. Als hem gemist hebt, kun je 'm altijd nog downloaden natuurlijk, maar dan zit je wel achter de computer, diezelfde film te kijken.
Voor zover ik weet gebruik je achter bij actieve bezigheden. Je zit bijvoorbeeld ook achter je schoolwerk. Hoewel je op een computer inderdaad ook documenten kunt lezen en films kunt bekijken, is het in hoofdzaak een ding waarop je actief bezig bent.

In het Engels bestaat het onderscheid trouwens ook: She's sitting in front of the tv again / he spends most of his time behind his laptop.
SummerBreezezondag 2 augustus 2009 @ 20:24
quote:
Op zondag 2 augustus 2009 15:37 schreef LinkseFrieseVegetarier het volgende:

[..]

Voor zover ik weet gebruik je achter bij actieve bezigheden. Je zit bijvoorbeeld ook achter je schoolwerk. Hoewel je op een computer inderdaad ook documenten kunt lezen en films kunt bekijken, is het in hoofdzaak een ding waarop je actief bezig bent.

In het Engels bestaat het onderscheid trouwens ook: She's sitting in front of the tv again / he spends most of his time behind his laptop.
Een flinke tijd geleden (ik wat volgens mij 14 jaar oud) hoorde ik hierover een discussie terwijl ik bij mijn grootouders was. Er was op de lokale radio elke week een stukje waarin luisteraars een vraag konden stellen en toen kwam dezelfde vraag ("wanneer zit je nou ergens voor en wanneer zit je ergens achter?"). Andere luisteraars konden dan bellen en de beller die als eerste het door een deskundige gegeven antwoord gaf kreeg daarvoor in ruil een etentje bij een plaatselijk restaurant.

Van mijn oma mocht ik bellen en gaf als alstwoord dat het m.i. was dat je bij actieve bezigheden ergens achter stond en onderbouwde dat destijds met het voorbeeld dat je achter het fornuis staat, maar voor het raam zit (tenzij je natuurlijk in een bepaald deel van Amsterdam werkzaam bent).

Dit werd bevestigd door de in de studio aanwezig zijnde neerlandicus.

Ik ben het dan dus ook roerend eens met LinkseFrieseVegetarier
pinquitzondag 2 augustus 2009 @ 21:23
haha leuk topic. heb alleen (nog) geen bijdrage
PurePoisonPerfumezondag 2 augustus 2009 @ 21:47
Erg leuk topic!

Vooral de walvis, nooit eerder zo over nagedacht.
LinkseFrieseVegetariermaandag 3 augustus 2009 @ 09:04
quote:
Op zondag 2 augustus 2009 20:24 schreef SummerBreeze het volgende:

[..]

Een flinke tijd geleden (ik wat volgens mij 14 jaar oud) hoorde ik hierover een discussie terwijl ik bij mijn grootouders was. Er was op de lokale radio elke week een stukje waarin luisteraars een vraag konden stellen en toen kwam dezelfde vraag ("wanneer zit je nou ergens voor en wanneer zit je ergens achter?"). Andere luisteraars konden dan bellen en de beller die als eerste het door een deskundige gegeven antwoord gaf kreeg daarvoor in ruil een etentje bij een plaatselijk restaurant.

Van mijn oma mocht ik bellen en gaf als alstwoord dat het m.i. was dat je bij actieve bezigheden ergens achter stond en onderbouwde dat destijds met het voorbeeld dat je achter het fornuis staat, maar voor het raam zit (tenzij je natuurlijk in een bepaald deel van Amsterdam werkzaam bent).

Dit werd bevestigd door de in de studio aanwezig zijnde neerlandicus.

Ik ben het dan dus ook roerend eens met LinkseFrieseVegetarier
Ha, leuk! Ze hadden vast niet verwacht dat een 14-jarige zou bellen die even het juiste antwoord gaf.

Toen ik je voorbeeld "voor het raam" las moest ik overigens meteen denken aan de uitdrukking "achter de geraniums zitten". Dat is niet bepaald een actieve bezigheid. Wellicht speelt hier het perspectief van de waarnemer de doorslaggevende rol: voor iemand die vanaf de straat door het raam kijkt zit de persoon in kwestie achter de geraniums.
Felixamaandag 3 augustus 2009 @ 12:40
Ergens een hapje gaan eten.
elkravomaandag 3 augustus 2009 @ 23:05
Klokkijken...

"Hansje kan al klokkijken" ... dat kan een baby ook al... alleen begrijpen wat de klok weergeeft, dat is de kunst toch?


Zo kun je ook televisie kijken zonder de tv aan te zetten denk ik... ;-) 't is wellicht wat saaier....
Crystal86zaterdag 8 augustus 2009 @ 13:25
de wedstijd afgelasten
in feite klopt dit wel, maar ik vind het altijd zo raar klinken voor mijn gevoel zou het aflasten moeten zijn
Ibliszaterdag 8 augustus 2009 @ 13:37
quote:
Op zaterdag 8 augustus 2009 13:25 schreef Crystal86 het volgende:
de wedstijd afgelasten
in feite klopt dit wel, maar ik vind het altijd zo raar klinken voor mijn gevoel zou het aflasten moeten zijn
Nee, dat is verleden tijd van aflassen. ‘Ik vind het erg fijn dat onze lasser in zijn vrije tijd die verbinding nog aflaste.’
outtayourleaguezaterdag 8 augustus 2009 @ 14:03
quote:
Op zaterdag 8 augustus 2009 13:37 schreef Iblis het volgende:

[..]

Nee, dat is verleden tijd van aflassen. ‘Ik vind het erg fijn dat onze lasser in zijn vrije tijd die verbinding nog aflaste.’
Verwarring is wel begrijpelijk als je er een voltooid deelwoord van maakt: die is namelijk hetzelfde.

"fijn dat die lasser de boel inderdaad heeft afgelast."
"De wedstrijd is trouwens ook afgelast."

on topic:
is het woord "verdrinken" niet ook een raar woord? misschien niet zo zeer onlogisch, maar het is een eigenaardige manier om stikken onder water uit te drukken.
elkravozaterdag 8 augustus 2009 @ 14:16
Wielrennen.... en dat doe je dan met een rijwiel...
Ibliszaterdag 8 augustus 2009 @ 14:20
quote:
Op zaterdag 8 augustus 2009 14:16 schreef elkravo het volgende:
Wielrennen.... en dat doe je dan met een rijwiel...
En paardenrennen met een paard en autorennen met een auto? (Goed, dat laatste is tegenwoordig in het Nederlands verouderd.)
wallofdollszaterdag 8 augustus 2009 @ 14:27
quote:
Op zondag 12 juli 2009 11:58 schreef Farenji het volgende:

[..]

Dat rijmt niet op "helaas"...
wallofdollszaterdag 8 augustus 2009 @ 14:39
Hehehe ik googlede... wel offtopic, maar een leuke woordspeling:
quote:
De venter spoorde naar Deventer en na een uur was de vent er spoorslags ontspoord.
wallofdollszaterdag 8 augustus 2009 @ 14:49
Kaassoufflé. 'Geblazen kaas', terwijl je t dan juist nog moet blazen (wel goed gekozen woord trouwens)
Panthera1984zaterdag 8 augustus 2009 @ 19:42
Ik zei: neem je mij in de maling?
Waarop ik dacht dat het best een rare uitdrukking was, ik moest denken aan een gehaktmolen ofzo en mijn vriend aan snelfilter/grove maling..
Wouter1989zondag 16 augustus 2009 @ 22:11
Ik heb er nog een: hartenjagen. In dat spel moet je juist voorkomen dat je harten krijgt.
JAMzondag 16 augustus 2009 @ 22:17
Nu, da's niet helemaal waar. Als je álle harten bemachtigd houd je er toch een aardige score aan over, niet waar?
outtayourleaguemaandag 17 augustus 2009 @ 10:41
in het kader van alle recente gevallen:

steekpartij

iemand een logische verklaring voor de term "partij?"
_Floddertje_maandag 17 augustus 2009 @ 11:16
Ik raak altijd in de war van de uitdrukking 'maar niets is minder waar'. Ik snap wel wat ermee bedoeld wordt, maar toch snap ik de uitdrukking eigenlijk niet, niet als je hem letterlijk neemt.
Wouter1989maandag 17 augustus 2009 @ 11:33
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 11:16 schreef _Floddertje_ het volgende:
Ik raak altijd in de war van de uitdrukking 'maar niets is minder waar'. Ik snap wel wat ermee bedoeld wordt, maar toch snap ik de uitdrukking eigenlijk niet, niet als je hem letterlijk neemt.
Hoezo? Neem je 'niets' alsof het iets anders is dan de ontkenning van 'iets'? Oftewel, vind je het nog verwarrend als het was 'geen ding is minder waar dan...'?
PurePoisonPerfumemaandag 17 augustus 2009 @ 11:36
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 11:33 schreef Wouter1989 het volgende:

[..]

Hoezo?
eveneens edit.



[ Bericht 35% gewijzigd door PurePoisonPerfume op 17-08-2009 12:14:20 ]
Wouter1989maandag 17 augustus 2009 @ 11:40
Ik snap hem nog niet, tenzij je hetzelfde bedoelt als wat er na de edit in mijn post staat.
PurePoisonPerfumemaandag 17 augustus 2009 @ 11:45
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 11:40 schreef Wouter1989 het volgende:
Ik snap hem nog niet, tenzij je hetzelfde bedoelt als wat er na de edit in mijn post staat.
- lang en ingewikkeld verhaal dat ik zelf ook niet meer begrijp -

dus edit.

[ Bericht 56% gewijzigd door PurePoisonPerfume op 17-08-2009 12:13:50 ]
Pien85maandag 17 augustus 2009 @ 11:47
Een stukje van Frank van Pamelen past wel prima in dit topic
quote:
Geachte oom agent,
Hoewel ik uw gezag niet wil schofferen wil ik toch gaarne reageren op een m.i. onterechte prent.
Bij wijze van steekhoudend argument verwijzend naar het bord betaald parkeren
Wilt u van mij een geldsom incasseren
Maar dat lijkt mij bepaald niet consequent
Want heeft u ooit betaald verlof gepland?
Of weet u betaald voetbal te waarderen?
Dan kunt u het ook zo interpreteren
Dat u juist mij dat geld verschuldigd bent
U kunt dus het bedrag tot op de cent op onderstaande rekening gireren
Met vriendelijke groet,

Een bermtoerist uit Veere
(gegevens op het hoofdkantoor bekend)
PurePoisonPerfumemaandag 17 augustus 2009 @ 11:50
Leuk stukje!
outtayourleaguemaandag 17 augustus 2009 @ 12:00
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 11:45 schreef PurePoisonPerfume het volgende:

[..]

Nee .

Het is een beetje lastig uit te leggen op deze manier, even met een voorbeeld:

Iemand zegt: 'Maradona is de beste voetballer aller tijden'.

Reactie daarop: 'Niets is minder waar!'

- Als je het opvat als 'niets' is 'minder waar', dan zeg je dus eigenlijk: 'er is niets dat minder waar is, dat minder klopt, dan dat Maradona de beste voetballer aller tijden is'. Maw: Maradona is absoluut niet de beste voetballer aller tijden.

- Als je het opvat als 'niets' is minder 'waar', dan zeg je dus eigenlijk: 'dat is waar, maar niet zo heel erg waar', Maradona is dus wel de beste voetballer aller tijden, maar er zijn andere voetballers waarvoor dat meer geldt.

Het moet uiteraard opgevat worden als het eerste voorbeeld, maar ik kan me best voorstellen dat er verwarring over ontstaat.

Wat ingewikkeld...

niets is minder waar is gewoon een eufemisme voor als er iets waar is, dan is dat het wel! met gebruik van een dubbele ontkenning.

zie ook: http://nl.wikipedia.org/wiki/Litotes
Wouter1989maandag 17 augustus 2009 @ 12:01
PPP: ik heb er de afgelopen 5 minuten mijn hoofd over gebroken, maar ik kan er nog niet veel van maken. Dan ga ik nu mijn hoofd breken over wat de relevantie van Pien85's toevoeging is. Ik zal wel traag zijn vandaag.


outtayourleague: dat klopt volgens mij al helemaal niet. En als het wel klopte, was het nog geen eufemisme.

Edit: ah, het kraken van Piens puzzel ging wat voorspoediger, het gaat om 'betaald parkeren'
PurePoisonPerfumemaandag 17 augustus 2009 @ 12:13
Haha, geeft niet hoor - en het betekent toch gewoon dat het juist niet waar is?

Pff, nu snap ik het zelf ook niet meer .
Wouter1989maandag 17 augustus 2009 @ 12:20
Ja, dat het betekent dat het niet waar is, daar durf ik mijn hand voor in het vuur te steken. Wat trouwens ook niet een erg logische uitdrukking is. Ik ken het verhaal van die Romeinse soldaat, maar dan nog. Zou het niet eerder zoiets moeten zijn als, ik zou mijn hand in het vuur steken als het onwaar was? Hetzelfde geldt trouwens voor 'ergens vergif op in durven te nemen'.
outtayourleaguemaandag 17 augustus 2009 @ 12:41
Wacht ff jongens, ik begrijp nu waar de verwarring vandaan komt, het wordt allebei gebruikt. Ik moet nu tot mijn schande bekennen dat ik idd ongelijk heb:

http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1210/
Iblismaandag 17 augustus 2009 @ 12:43
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 10:41 schreef outtayourleague het volgende:
in het kader van alle recente gevallen:

steekpartij

iemand een logische verklaring voor de term "partij?"
Over steekpartij zelf meldt het Woordenboek der Nederlandsche Taal niet veel, over ‘vechtpartij’ wel:
quote:
In de bet. III, 5, c). Braspartij, drinkpartij, smulpartij, zuippartij, enz.
Verder: Bedelpartij, brompartij, gilpartij, grompartij, harrewarpartij, holpartij, hospartij, huilpartij, kibbelpartij, klauterpartij, kletspartij, klimpartij, kloppartij, knoeipartij, moordpartij, scheldpartij, schietpartij, slachtpartij, smeerpartij, snijpartij, stoeipartij, vechtpartij, verhuispartij, vliegpartij, vrijpartij, waschpartij, zeurpartij en vele andere met een ww. samengesteld.
En III, 5, c is:
quote:
III) Een aantal bijeengevoegde personen.
5. In toepassing op een aantal personen die bijeengekomen zijn om zich gezamenlijk te vermaken.
c. Bij uitbreiding ook in ruimere toepassing.
Dat ‘vermaken’ is natuurlijk wat curieus, want bij een steekpartij (of slachtpartij of schietpartij) vermaken de slachtoffers zich niet zo erg, maar de betekenisontwikkeling laat zich wel een beetje zien op die manier.

Overigens vind je het hele artikel hier.
PurePoisonPerfumemaandag 17 augustus 2009 @ 12:50
Van de week nog iets raars ontdekt in onze taal, namelijk de uitdrukking 'de laatste loodjes wegen het zwaarst'.

Ik merkte ineens dat daar wel een heel lelijke contaminatie in zit!
outtayourleaguemaandag 17 augustus 2009 @ 12:51
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 12:43 schreef Iblis het volgende:

[..]

Over steekpartij zelf meldt het Woordenboek der Nederlandsche Taal niet veel, over ‘vechtpartij’ wel:
[..]

En III, 5, c is:
[..]

Dat ‘vermaken’ is natuurlijk wat curieus, want bij een steekpartij (of slachtpartij of schietpartij) vermaken de slachtoffers zich niet zo erg, maar de betekenisontwikkeling laat zich wel een beetje zien op die manier.

Overigens vind je het hele artikel hier.
Het zal er dan idd wel op neerkomen dat dat "vermaken" later bij gekomen is, gezien het aantal positieve bezigheden wat er aan toegevoegd is, en het in beginsel gewoon om een verzameling groter dan één persoon gaat. Volgens mij was de Boston Tea Party ook niet een gezellig feestje...
Wouter1989maandag 17 augustus 2009 @ 12:53
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 12:41 schreef outtayourleague het volgende:
Wacht ff jongens, ik begrijp nu waar de verwarring vandaan komt, het wordt allebei gebruikt. Ik moet nu tot mijn schande bekennen dat ik idd ongelijk heb:

http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1210/
Wat er in dat artikel staat, klopt ook niet helemaal. Niets is minder waar dan "Niets is minder waar is dus synoniem met alles is meer waar."; er zijn ook dingen die even onwaar zijn.
Ik vind het erg vreemd dat een professional zo'n fout maakt.

Edit:
@PPP: hahaha, ik zie nu pas dat je je posts verwijderd hebt. Ik ben er benieuwd naar of Floddertje het nog uit kan leggen.
Iblismaandag 17 augustus 2009 @ 12:53
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 12:50 schreef PurePoisonPerfume het volgende:
Van de week nog iets raars ontdekt in onze taal, namelijk de uitdrukking 'de laatste loodjes wegen het zwaarst'.

Ik merkte ineens dat daar wel een heel lelijke contaminatie in zit!
Nou, in de figuurlijke betekenis komt ‘zwaar wegen’ natuurlijk vaker voor. Die doos weegt zwaar is geen standaardtaal maar ‘het advies van de minister weegt zwaar’ wel. Sterker nog ‘het advies van de minister weegt veel’ is vreemd. Ik zou ‘de laatste loodjes wegen het zwaarst’ ook eerder bij die tweede categorie plaatsen.

Ik zie dan ook geen zwaarwegende problemen met die zinnen.
Wouter1989maandag 17 augustus 2009 @ 12:56
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 12:53 schreef Iblis het volgende:

[..]

Nou, in de figuurlijke betekenis komt ‘zwaar wegen’ natuurlijk vaker voor. Die doos weegt zwaar is geen standaardtaal maar ‘het advies van de minister weegt zwaar’ wel. Sterker nog ‘het advies van de minister weegt veel’ is vreemd. Ik zou ‘de laatste loodjes wegen het zwaarst’ ook eerder bij die tweede categorie plaatsen.

Ik zie dan ook geen zwaarwegende problemen met die zinnen.
Oneens. In het eerste geval prediceer je zwaarheid van iets wat letterlijk genomen niet zwaar is. In het tweede geval zeg je het van dingen die best letterlijk zwaar kunnen zijn, alleen maak je vervolgens van de hele zin een metafoor.
outtayourleaguemaandag 17 augustus 2009 @ 12:59
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 12:53 schreef Wouter1989 het volgende:

[..]

Wat er in dat artikel staat, klopt ook niet helemaal. Niets is minder waar dan "Niets is minder waar is dus synoniem met alles is meer waar."; er zijn ook dingen die even onwaar zijn.
Ik vind het erg vreemd dat een professional zo'n fout maakt.

Edit:
@PPP: hahaha, ik zie nu pas dat je je posts verwijderd hebt. Ik ben er benieuwd naar of Floddertje het nog uit kan leggen.
daar maakte ik dus ook een denkfout. Zo'n dubbele ontkenning betekent niet hetzelfde als een uitdrukking waarin beide ontkenningen omgedraaid worden... vandaar mijn verwijzing naar de litotes.
Batmobielmaandag 17 augustus 2009 @ 13:08
Ik ga voor luipaard (lijkt me een vrij actief beestje dat heeel snel kan lopen, en heeft totaal niets weg van een paard) en antiloop (zelfde reden)
Iblismaandag 17 augustus 2009 @ 13:13
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 13:08 schreef Batmobiel het volgende:
Ik ga voor luipaard (lijkt me een vrij actief beestje dat heeel snel kan lopen, en heeft totaal niets weg van een paard) en antiloop (zelfde reden)
Eigenlijk is het oorspronkelijk de luipaard, wat al aangeeft dat het niet zoveel met het paard van doen heeft, door het woordbeeld hoor je ook wel het luipaard, en dan is de verwarring natuurlijk groot. Voor Nederlandse oren is beide natuurlijk vreemd.
LinkseFrieseVegetariermaandag 17 augustus 2009 @ 13:40
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 10:41 schreef outtayourleague het volgende:
in het kader van alle recente gevallen:

steekpartij

iemand een logische verklaring voor de term "partij?"
Het WNT zegt:
quote:
partij
III) Een aantal bijeengevoegde personen.
5. In toepassing op een aantal personen die bijeengekomen zijn om zich gezamenlijk te vermaken.
c. Bij uitbreiding ook in ruimere toepassing. Zie ook bij de samenst. (kol. 582).

— In de bet. III, 5, c). Braspartij, drinkpartij, smulpartij, zuippartij, enz.
Verder: Bedelpartij, brompartij, gilpartij, grompartij, harrewarpartij, holpartij, hospartij, huilpartij, kibbelpartij, klauterpartij, kletspartij, klimpartij, kloppartij, knoeipartij, moordpartij, scheldpartij, schietpartij, slachtpartij, smeerpartij, snijpartij, stoeipartij, vechtpartij, verhuispartij, vliegpartij, vrijpartij, waschpartij, zeurpartij en vele andere met een ww. samengesteld.
Het woord is dus in ieder geval niet afgeleid van partij in de betekenis van feest (bet. III, 5, b), het is geen steekfeest. Noch is het een hoeveelheid steken, dat is namelijk bet. II, 2. Ook steekspel (bet. VI) is niet de juiste verklaring.
Het lijkt te gaan om een gelegenheid waarbij gestoken wordt, bij uitbreiding van een aantal personen die bijeengekomen zijn om te steken.
Batmobielmaandag 17 augustus 2009 @ 13:51
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 13:40 schreef LinkseFrieseVegetarier het volgende:

[..]

Het WNT zegt:
[..]

Het woord is dus in ieder geval niet afgeleid van partij in de betekenis van feest (bet. III, 5, b), het is geen steekfeest. Noch is het een hoeveelheid steken, dat is namelijk bet. II, 2. Ook steekspel (bet. VI) is niet de juiste verklaring.
Het lijkt te gaan om een gelegenheid waarbij gestoken wordt, bij uitbreiding van een aantal personen die bijeengekomen zijn om te steken.
Zelfde woord, andere situatie: "een partij lakens" of "Hij is een goede partij voor onze dochter"
PurePoisonPerfumemaandag 17 augustus 2009 @ 13:55
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 12:53 schreef Iblis het volgende:

[..]

Nou, in de figuurlijke betekenis komt ‘zwaar wegen’ natuurlijk vaker voor. Die doos weegt zwaar is geen standaardtaal maar ‘het advies van de minister weegt zwaar’ wel. Sterker nog ‘het advies van de minister weegt veel’ is vreemd. Ik zou ‘de laatste loodjes wegen het zwaarst’ ook eerder bij die tweede categorie plaatsen.

Ik zie dan ook geen zwaarwegende problemen met die zinnen.
Daarin heb je wel gelijk, maar 'zwaar wegen' slaat in de uitdrukking wel op 'loodjes', dus op iets wat daadwerkelijk te wegen is.. in dat geval vind ik het toch meer tot de eerste categorie horen, en is het dus toch een contaminatie.

@ Wouter1989: haha, ja ik kwam er zelf ook niet meer uit - en blijkbaar ben ik niet de enige gezien de discussie hier.
_Floddertje_maandag 17 augustus 2009 @ 14:39
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 12:59 schreef outtayourleague het volgende:

daar maakte ik dus ook een denkfout. Zo'n dubbele ontkenning betekent niet hetzelfde als een uitdrukking waarin beide ontkenningen omgedraaid worden...
Nou, dat is dus wat ik altijd doe. Ik maak er in gedachten 'alles is dus méér waar' van. En dat zou betekenen dat een bewering waarna deze uitdrukking wordt gebruikt dus juist NIET waar is. Terwijl hij inderdaad zoals Outtayourleague al schreef vaak wordt gebruikt in de betekenis van 'als er íets waar is, is dit het wel'. Kortom, ik vraag me af of deze uitdrukking misschien door heel veel mensen verkeerd begrepen en gebruikt wordt, of dat ik er zelf iets niet goed aan snap. Als ik dit http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1210/ lees, lijkt het erop dat deze uitdrukking dus door heel veel mensen verkeerd gebruikt wordt, omdat het een voorgaande bewering juist niet bevestigt maar ontkracht (volgens dit artikel). Dat zou betekenen dat ik deze uitdrukking voor mezelf toch wel altijd op de juiste manier heb uitgelegd en dat mijn verwarring veroorzaakt wordt door het feit dat andere mensen hem verkeerd gebruiken.

Kun je me uitleggen waarom je beide ontkenningen volgens jou niet mag omdraaien, Outtayourleague?

[ Bericht 0% gewijzigd door _Floddertje_ op 17-08-2009 14:48:03 ]
Xessivemaandag 17 augustus 2009 @ 15:43
Maar is 'niets is minder waar' niet dezelfde categorie als 'niemand minder dan'?
Wouter1989maandag 17 augustus 2009 @ 15:54
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 15:43 schreef Xessive het volgende:
Maar is 'niets is minder waar' niet dezelfde categorie als 'niemand minder dan'?
Nee, de syntaxis daarvan is heel anders. 'Niemand minder dan' kan aangevuld worden tot 'De volgende persoon is niet iemand die minder is dan de volgende persoon', 'niets is minder waar' is al volledig. In 'niemand minder dan' slaat 'niemand' dus juist op wat daarop volgt.
outtayourleaguemaandag 17 augustus 2009 @ 17:56
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 14:39 schreef _Floddertje_ het volgende:

[..]

Nou, dat is dus wat ik altijd doe. Ik maak er in gedachten 'alles is dus méér waar' van. En dat zou betekenen dat een bewering waarna deze uitdrukking wordt gebruikt dus juist NIET waar is. Terwijl hij inderdaad zoals Outtayourleague al schreef vaak wordt gebruikt in de betekenis van 'als er íets waar is, is dit het wel'. Kortom, ik vraag me af of deze uitdrukking misschien door heel veel mensen verkeerd begrepen en gebruikt wordt, of dat ik er zelf iets niet goed aan snap. Als ik dit http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1210/ lees, lijkt het erop dat deze uitdrukking dus door heel veel mensen verkeerd gebruikt wordt, omdat het een voorgaande bewering juist niet bevestigt maar ontkracht (volgens dit artikel). Dat zou betekenen dat ik deze uitdrukking voor mezelf toch wel altijd op de juiste manier heb uitgelegd en dat mijn verwarring veroorzaakt wordt door het feit dat andere mensen hem verkeerd gebruiken.

Kun je me uitleggen waarom je beide ontkenningen volgens jou niet mag omdraaien, Outtayourleague?
euh...
hoe ga ik me hieruit praten...

ik kan eigenlijk niets anders bedenken dan dat dat de denkfout is die ik dus kennelijk maak.

maar serieus
ik probeer even bij mezelf te rade te gaan waarom ik het in dit geval interpreteer als als er iets waar is, etc.... Ik denk dat het komt door het volgende:

Om die voorbeeldzin van die site te nemen:
Lisa is mooi. Niets is minder waar!

Ik hoor dit te interpreteren als:
1) Lisa is mooi. Welnee, er is geen andere constatering die minder waar is dan deze, deze constatering het minst waar. Alle andere constateringen zijn meer waar. Lisa is dus geen prachtvrouw.
Dit is de juiste manier van lezen volgens het Taaladvies, en de enige manier waarop je het mag gebruiken.
Logisch eigenlijk

Wat ik doe:
2) Lisa is mooi. Klopt! Er is geen andere conclusie te bedenken, die mínder waar is, dan de conclusie dat het inderdaad een prachtvrouw is!
Met andere woorden: ik denk dus dat er geen andere constatering mogelijk is die mínder waar is als je Lisa ziet, dat te móeten concluderen dat ze een prachtvrouw is. "Niets" en "minder" versterken elkaar hiermee en dat valt weg als je beide ontkenningen omdraait.

- edit - maar daar hebben we de uitdrukking niets is zó waar voor.

Nu ik het zo opschrijf zie ik wel waar het knelpunt zit

[ Bericht 0% gewijzigd door outtayourleague op 17-08-2009 18:12:00 ]
Farenjimaandag 17 augustus 2009 @ 18:35
Laatst hoorde ik dat ze bij de ECT in Rotterdam vele duizenden containers per dag overslaan. Ik vroeg me al af waarom, zouden ze te erg stinken ofzo, of gevaarlijke stoffen bevatten? Is ook makkelijk met smokkelen, als al die containers toch straal worden genegeerd.
Wouter1989maandag 17 augustus 2009 @ 22:17
Resteert enkel de vraag of PPP's eerdere interpretatie, die ze nu zelf ook niet meer begrijpt, en die neerkomt op dat het wel waar is, maar niet heel erg (toch?) begrijpelijk is, of maar een hersenschim.
PurePoisonPerfumemaandag 17 augustus 2009 @ 23:10
quote:
Op maandag 17 augustus 2009 22:17 schreef Wouter1989 het volgende:
Resteert enkel de vraag of PPP's eerdere interpretatie, die ze nu zelf ook niet meer begrijpt, en die neerkomt op dat het wel waar is, maar niet heel erg (toch?) begrijpelijk is, of maar een hersenschim.
Haha .

Ja, ik weet wel dat het betekent dat iets niet waar is, maar ik dacht dat je het ook kon interpreteren als iets dat wel waar is, maar waarbij andere dingen méér waar zijn. Ofzo. Vanochtend was het heel duidelijk, maar ik begrijp er nu ook niets meer van .
_Floddertje_maandag 17 augustus 2009 @ 23:29
Haha, nou ja, zó verwarrend en onlogisch is deze uitdrukking dus.
Wouter1989maandag 17 augustus 2009 @ 23:54
Nou, ik heb tot nog toe alleen het onbegrip van anderen niet begrepen. Met de uitdrukking zelf heb ik geen enkel probleem.
_Floddertje_dinsdag 18 augustus 2009 @ 00:18
Nou, dubbele ontkenningen vind ik altijd een beetje omslachtig. Ik vind het een beetje een stomme uitdrukking eigenlijk. Lelijk.
Gillinghamdinsdag 18 augustus 2009 @ 12:26
Willekeurig.

Zelfs de definite van Van Dale is tegenstrijdig: 'bn, bw 1 naar eigen vrije wil: een ~e naam een of andere, onverschillig welke 2 (min) met willekeur'.
'Naar eigen vrije wil' is naar mijn mening het tegenovergestelde van 'onverschillig welke'.
Iblisdinsdag 18 augustus 2009 @ 12:37
quote:
Op dinsdag 18 augustus 2009 12:26 schreef Gillingham het volgende:
Willekeurig.

Zelfs de definite van Van Dale is tegenstrijdig: 'bn, bw 1 naar eigen vrije wil: een ~e naam een of andere, onverschillig welke 2 (min) met willekeur'.
'Naar eigen vrije wil' is naar mijn mening het tegenovergestelde van 'onverschillig welke'.
Die betekenisverwarring is deels wel te begrijpen. Als je iets voor jezelf willekeurig doet, is het naar eigen vrije wil, is het iets waar jij gezag over uitoefent: ‘willekeurige bewegingen’ dit in tegenstelling tot ‘onwillekeurige bewegingen’ (b.v. krampen). Echter, voor een ander kan jouw willekeurige beslissing grillig en onnavolgbaar zijn.

Een willekeurige keus heeft dan ook de bijgedachte dat het een keus die alleen afhangt van iemands willekeur, niet van intrinsieke eigenschappen van het gekozene. Je kiest dus niet de grootste, de beste, de mooiste, je kiest onverschillig, d.w.z. geen acht slaand op de eigenschappen van hetgeen je kiest. Je staat dus onverschillig tegenover hetgeen waaruit je kiest. Immers, als je de mooiste of beste zou kiezen zou je niet onverschillig zijn.