Hoe komen woningbouwverenigingen zo rijk ??

quote:

Fraude bij SWZ groter dan gedacht

De in 2002 aan het licht gekomen fraudezaak rond de Zwolse woningcorporatie SWZ blijkt nog veel omvangrijker dan tot dusver was verondersteld.

Nu het strafrechtelijk onderzoek is afgerond, blijken 39 personen en bedrijven van fraude te worden verdacht. Het gaat daarbij om omkoping, valsheid in geschrifte en belastingfraude.

Bij het begin van het justitieel onderzoek, in april 2002, werd nog algemeen aangenomen dat de fraude zich had beperkt tot een groep van vier oud-medewerkers - onder wie een toenmalig directeur - en zo'n zes bedrijven. Nu moeten er in totaal vijftien verdachten voor de rechter verschijnen. Nog eens 24 verdachten hebben een schikking geaccepteerd, waarbij bedragen zijn betaald tot maximaal 35.000 euro.

De strafzaken dienen in juni en juli. Het aantal delicten dat op de tenlastelegging terecht is gekomen, is indrukwekkend. De vier oud-medewerkers worden verdacht van in totaal 125 strafbare feiten. De gedagvaarde ondernemers wordt het plegen van in totaal zestig delicten aangewreven. Het merendeel daarvan had plaats in de periode 1997-2001.

De oud-werknemers zouden bij het verstrekken van opdrachten aan aannemers opzettelijk giften hebben uitgelokt en aangenomen. Het gaat om geldbedragen,goederen of diensten zoals vakanties en verbouwingen aan de eigen woning. Ook gaat het om het opmaken en voorhanden hebben van valse facturen en het doen van onjuiste belastingaangiften.


Intern onderzoek, een accountants-onderzoek en onderzoek van 's rijks opsporingsdienst VROM-IOD, dat volgde op de publicatie, brachten vermoedens van fraude aan het licht. Daarop zette de Fraude-unit Oost van het openbaar ministerie - met de FIOD-ECD - een groot onderzoek in dat in april 2002 begon.

In het kader van dat onderzoek werden door ruim honderd opsporingsambtenaren huiszoekingen verricht in vijf woningen in Zwolle, Emmeloord, Dalfsen, Havelte en de gemeente Hoogeveen. Bovendien werden in zes bedrijfspanden in Zwolle, Hoogeveen, Genemuiden, en Rijssen invallen gedaan.

Bij die actie werd een grote hoeveelheid materiaal in beslag genomen, waaronder delen van de administratie. Het onderzoek richtte zich toen nog op drie voormalige medewerkers van de woningcorporatie in Zwolle. Daarbij ging het - voor alle duidelijkheid - niet om de drie managers die door de toenmalige directeur-bestuurder op een zijspoor werden gezet.

Die hadden geprobeerd zaken intern aan te kaarten maar werden op de keien gezet zonder dat de raad van commissarissen met ze gesproken had. Diezelfde raad van commissarissen kon niet anders dan de toenmalige directeur-bestuurder op non-actief te zetten en een interim-directie te benoemen.

Een van de eerste beslissingen van de interim-directie was om de miljoenen kostende verbouwing van het hoofdkantoor van SWZ te wijzigen. In het oorspronkelijke plan was een vleugel gereserveerd voor de directeur-bestuurder en zijn secretaresse, die de beschikking zouden krijgen over een 'opfrisruimte': een royale badkamer.

De secretaresse diende overigens in die tijd een - later gegrond verklaarde - klacht in tegen de directeur-bestuurder wegens seksuele intimidatie. De interim-directie maakte van de vleugel de bedrijfskantine voor vele tientallen werknemers. De bovenste verdieping die werd gebouwd en die eruit ziet als een vliegdekschip, bleek ook niet nodig: die werd verhuurd.

Woningstichting SWZ in Zwolle reageert geschrokken op de omvang die de fraudezaak rond de instelling heeft gekregen. Bijna veertig personen zijn betrokken geweest bij de misstanden.
Behalve de vier topmedewerkers van SWZ gaat het om leveranciers. Jarenlang werden onderling reisjes en verbouwing bedongen die op kosten van de stichting werden uitgevoerd. In juni en juli komen vijftien verdachten voor de rechter. Zowel SWZ als gemeente Zwolle heeft een zwarte lijst van bedrijven opgesteld, met wie ze geen zaken meer doen.

'Eindelijk kunnen we het verleden afsluiten en krijgt het recht z'n beloop.' De reactie van SWZ-directeur Eddy Veenstra is kort en krachtig. Hij wil naar de toekomst kijken.

Veenstra werkte bij de andere Zwolse woningbouwcorporatie - deltaWonen - toen de megafraude bij SWZ zich aandiende. Inmiddels zit er in het nieuwe managementteam van SWZ niemand meer die er 'toen' ook zat.

Ook Veenstra is geschrokken van de omvang van het grabbelen en graaien. Deze krant bracht gisteren naar buiten dat het Openbaar Ministerie 39 personen verdenkt van (belasting)fraude, valsheid in geschrifte en omkoping. Daarvan worden er vijftien vervolgd. De andere 24 krijgen een schikking die kan oplopen tot 35.000 euro.

Onder de verdachten zijn vier oud-werknemers van SWZ, onder wie de toenmalige directeur-bestuurder. De andere verdachten zijn voormalige leveranciers zoals aannemersbedrijven. SWZ en de belastingdienst zouden voor 500.000 euro zijn benadeeld, maar de schade voor de woningbouwcorporatie is veel groter. Niet alleen liep SWZ een forse deuk op, ook moest flink geld worden uitgegeven aan een accountantsonderzoek, interim-management en afkoopsommen voor de medewerkers die door de nu gedagvaarde ex-directeur werden ontslagen. Zonder het direct zo te stellen, wil Veenstra proberen iets van dat verloren geld terug te krijgen. 'Onze juristen zijn dat haarfijn aan het uitzoeken.'

Over wat er met de verdachten moet gebeuren, is Veenstra uiterst duidelijk. 'Er zijn vreselijke fouten gemaakt door mensen en die moeten daarvoor bestraft worden.' Veenstra kijkt ondertussen vooruit. 'We zijn nu een leuke corporatie die bovengemiddeld presteert. De fraude heeft er wel voor gezorgd dat we nu in Holtenbroek met een achterstand zitten. Daar moeten we nu een inhaalslag plegen.'

Vierentwintig bedrijven die werden verdacht van strafbare feiten, hebben een schikking getroffen met het Openbaar Ministerie. De namen van de bedrijven blijven daarmee geheim.

De schikkingen verschillen behoorlijk: van honderd tot 35.000 euro. Aard, omvang en duur van de strafbare feiten zijn bepalend voor de hoogte van een schikkingsvoorstel van justitie. Het maakt nogal uit of een bedrijf een keer een klein strafbaar feit heeft gepleegd of dat een bedrijf langdurig meerdere zware strafbare feiten op zijn kerfstok heeft.

Bedrijven die schikken, blijven in ieder geval verschoond van publieke verantwoording - en publieke straf. Een onderdeel van het schikkingsvoorstel is dat de naam buiten de publiciteit blijft. Overigens geldt dat niet voor alle schikkingsvoorstellen. Bedrijven die zwaar over de schreef zijn gegaan en die een schikking van boven de vijftigduizend euro betalen, worden door justitie via een persbericht bekend gemaakt.

BOUWFRAUDE

Dit is een van de uitvloeisels van de ophef die ontstond toen bleek dat justitie in het geval van bouwfraude bij de aanleg van de Schipholtunnel zelfstandig en zonder veel ruchtbaarheid schikte met de bewuste bedrijven. Dat kan nu niet meer.

NASPEURINGEN

Overigens wordt niet met alle bedrijven in de SWZ-affaire geschikt: elf ondernemers moeten zich voor de rechter verantwoorden. Inmiddels is duidelijk wat het schadebedrag voor SWZ en de belastingdienst is, volgens de naspeuringen van justitie. Beide instellingen zijn 500.000 euro misgelopen. Het gaat dan om duidelijk herleidbare schade.

Daarin is bijvoorbeeld niet meegerekend de schade die voortvloeit uit het feit dat SWZ jaren met een interimdirectie heeft gewerkt, interim-managers in dienst had en een peperduur forensisch accountantsonderzoek heeft ingesteld.


Bron