W&T Wetenschap & Technologie
Een plek om te discussiëren over wetenschappelijke onderwerpen, wetenschappelijke problemen, technologische projecten en grootse uitvindingen.
14-12-2009
Het gevaar van zwarte gaatjes
In deeltjesversneller LHC botsen sinds bijna een maand microscopisch kleine deeltjes met hoge energie op elkaar. Volgens sommige wetenschappers kunnen daarbij piepkleine zwarte gaatjes ontstaan. Klopt dat, en is het gevaarlijk?
Niets is vernietigender dan een zwart gat. Alles wat er te dicht bij in de buurt komt wordt onherroepelijk opgeslokt. Zelfs licht ontsnapt niet aan het gat om te vertellen wat er is gebeurd. In het centrum van sterrenstelsels slokken reusachtige zwarte gaten aan de lopende band sterretjes op. Nu is er een machine, gewoon hier op aarde, die deze exotische vreetzakken misschien kan gaan produceren. Levensgevaarlijk zou je zeggen, maar de wetenschappers die de machine bouwden lijken zich nergens zorgen over te maken. Waarom niet? En hebben ze gelijk?
Afbeelding: © Creative Commons
Zwarte gaten
Zwarte gaten zijn objecten met zo’n hoge dichtheid dat de zwaartekracht ze tot een enkel punt ineen duwt. Alles wat binnen een bepaalde straal rondom dat punt komt wordt door de zwaartekracht naar binnen gesleurd. Die straal heet de Schwarzschildstraal en hij hangt af van de massa van het zwarte gat. Hoe zwaarder het zwarte gat, hoe groter de gevarenzone.
De zwartegatenmachine heet de Large Hadron Collider (LHC) en ligt in een grote tunnel onder de grond bij Genève. In die tunnel vliegen sinds bijna een maand twee bundels deeltjes in het rond, met bijna de lichtsnelheid. Die deeltjes zijn protonen, elementaire bouwblokjes van atomen. Ze wegen een miljardste van een miljardste van een miljardste kilo. Elk van de rondsnellende deeltjes heeft ongeveer evenveel energie als een mug. Als twee van die microscopische muggen met een onvoorstelbaar hoge snelheid op elkaar botsen kan er veel gebeuren. In het algemeen leidt zo’n botsing tot een fontein van nieuwe deeltjes. Dat is precies waar de wetenschappers bij het experiment op hopen, want tussen die deeltjes kunnen onontdekte soorten zitten. Maar heel soms, zo rekende een groep natuurkundigen uit, kan het ook dat twee botsende deeltjes een piepklein zwart gat maken. Dat spreekt natuurlijk tot de verbeelding…
Verdampende zwarte gaten
Maar helaas, dezelfde redenering die de mini-zwarte gaten voorspelt legt meteen uit dat hun levensduur ongelofelijk kort zou zijn. Zwarte gaten stralen namelijk altijd een beetje energie uit, de zogenaamde Hawkingstraling. De hoeveelheid van die straling is omgekeerd evenredig met de massa van het zwarte gat: hoe kleiner het zwarte gat, hoe meer straling. En omdat, volgens Einstein, massa en energie eigenlijk hetzelfde is, straalt een piepklein zwart gat dus in een fractie van een seconde al zijn massa op. Dag zwart gat.
De LHC is de grootste machine die ooit door de mens gemaakt is. De 27 kilometer lange tunnel van deze deeltjesversneller ligt onder de grond, op de Frans-Zwitserse grens bij Genève. Afbeelding: © CERN/LHC
.Het zwartegatenverhaal lijkt dus een storm in een glas water te zijn. De levensduur van de gaatjes is zo kort dat ze niet eens te zien zouden zijn, als ze al gevormd worden. Maar stel nou eens dat er een fout in de theorie zit. Dat is niet heel waarschijnlijk, want over de Hawkingstraling zijn alle wetenschappers het wel zo’n beetje eens. Maar toch, stél dat er bij botsingen in de LHC piepkleine zwarte gaten ontstaan die niet direct verdampen. Kan het dan alsnog gebeuren dat de hele aarde in een oneindig diepe put in elkaar geduwd wordt?
Stofzuiger
Om die vraag te beantwoorden is het belangrijk om te bedenken dat een zwart gat geen stofzuiger is. Alles wat in een zwart gat valt verdwijnt, maar het zwarte gat trekt niet actief dingen naar zich toe. Dat gebeurt hooguit door zwaartekracht, en die is in de ruimte heel belangrijk maar voor kleine deeltjes als protonen bijna verwaarloosbaar. Het zwarte gaatje eet dus alleen de deeltjes op waar hij toevallig tegenaan botst.
Een zwart gat met een massa van twee protonen zou een doorsnede hebben die veel en veel kleiner is dan die van de kleinste deeltjes die het tegen kan komen: andere protonen en neutronen. Als het minigaatje door de aarde heen zou vallen, zou het gemiddeld elke 200 kilometer ergens zo’n deeltje tegenkomen. De deeltjes waar de aarde van gemaakt is hebben een veel lagere energie dan de snelle protonen uit de LHC, en dus ook een massa die heel klein is vergeleken met die van het zwarte gaatje.
Zo’n vaart zal het niet lopen met de eventuele zwarte gaatjes die in de LHC verschijnen.
.Zelfs als het gaatje elke 200 kilometer een proton of een neutron volledig op zou slokken, zou zijn omvang aan het einde van de aardbol hooguit met een procent zijn toegenomen. Op dat punt begint het zwarte gaatje met een reis door de uitgestrekte leegheid van het heelal en zien we het nooit meer terug. En zelfs als het terugvalt richting het midden van de aarde en daar deeltjes op blijft eten kost het drie miljard jaar totdat het zwarte gaatje meer dan één gram zou wegen. Over vijf miljard jaar bereikt de zon het einde van zijn levensduur en is de aarde sowieso verdwenen. Ver voordat een zwart gat uit de LHC groot genoeg kan zijn geworden om een serieuze bedreiging te vormen.
Zwarte gaatjes uit de LHC zullen dus niet het einde van de wereld betekenen. Ook is het sterk de vraag of we ooit aan zullen kunnen tonen dat ze gevormd worden. Wel laten ze zien dat de nieuwe natuurkunde die in de LHC wordt onderzocht zo spannend is dat de hele wereld vol verwondering toekijkt.
(Kennislink)
Het gevaar van zwarte gaatjes
In deeltjesversneller LHC botsen sinds bijna een maand microscopisch kleine deeltjes met hoge energie op elkaar. Volgens sommige wetenschappers kunnen daarbij piepkleine zwarte gaatjes ontstaan. Klopt dat, en is het gevaarlijk?
Niets is vernietigender dan een zwart gat. Alles wat er te dicht bij in de buurt komt wordt onherroepelijk opgeslokt. Zelfs licht ontsnapt niet aan het gat om te vertellen wat er is gebeurd. In het centrum van sterrenstelsels slokken reusachtige zwarte gaten aan de lopende band sterretjes op. Nu is er een machine, gewoon hier op aarde, die deze exotische vreetzakken misschien kan gaan produceren. Levensgevaarlijk zou je zeggen, maar de wetenschappers die de machine bouwden lijken zich nergens zorgen over te maken. Waarom niet? En hebben ze gelijk?
Afbeelding: © Creative Commons
Zwarte gaten
Zwarte gaten zijn objecten met zo’n hoge dichtheid dat de zwaartekracht ze tot een enkel punt ineen duwt. Alles wat binnen een bepaalde straal rondom dat punt komt wordt door de zwaartekracht naar binnen gesleurd. Die straal heet de Schwarzschildstraal en hij hangt af van de massa van het zwarte gat. Hoe zwaarder het zwarte gat, hoe groter de gevarenzone.
De zwartegatenmachine heet de Large Hadron Collider (LHC) en ligt in een grote tunnel onder de grond bij Genève. In die tunnel vliegen sinds bijna een maand twee bundels deeltjes in het rond, met bijna de lichtsnelheid. Die deeltjes zijn protonen, elementaire bouwblokjes van atomen. Ze wegen een miljardste van een miljardste van een miljardste kilo. Elk van de rondsnellende deeltjes heeft ongeveer evenveel energie als een mug. Als twee van die microscopische muggen met een onvoorstelbaar hoge snelheid op elkaar botsen kan er veel gebeuren. In het algemeen leidt zo’n botsing tot een fontein van nieuwe deeltjes. Dat is precies waar de wetenschappers bij het experiment op hopen, want tussen die deeltjes kunnen onontdekte soorten zitten. Maar heel soms, zo rekende een groep natuurkundigen uit, kan het ook dat twee botsende deeltjes een piepklein zwart gat maken. Dat spreekt natuurlijk tot de verbeelding…
Verdampende zwarte gaten
Maar helaas, dezelfde redenering die de mini-zwarte gaten voorspelt legt meteen uit dat hun levensduur ongelofelijk kort zou zijn. Zwarte gaten stralen namelijk altijd een beetje energie uit, de zogenaamde Hawkingstraling. De hoeveelheid van die straling is omgekeerd evenredig met de massa van het zwarte gat: hoe kleiner het zwarte gat, hoe meer straling. En omdat, volgens Einstein, massa en energie eigenlijk hetzelfde is, straalt een piepklein zwart gat dus in een fractie van een seconde al zijn massa op. Dag zwart gat.
De LHC is de grootste machine die ooit door de mens gemaakt is. De 27 kilometer lange tunnel van deze deeltjesversneller ligt onder de grond, op de Frans-Zwitserse grens bij Genève. Afbeelding: © CERN/LHC
.Het zwartegatenverhaal lijkt dus een storm in een glas water te zijn. De levensduur van de gaatjes is zo kort dat ze niet eens te zien zouden zijn, als ze al gevormd worden. Maar stel nou eens dat er een fout in de theorie zit. Dat is niet heel waarschijnlijk, want over de Hawkingstraling zijn alle wetenschappers het wel zo’n beetje eens. Maar toch, stél dat er bij botsingen in de LHC piepkleine zwarte gaten ontstaan die niet direct verdampen. Kan het dan alsnog gebeuren dat de hele aarde in een oneindig diepe put in elkaar geduwd wordt?
Stofzuiger
Om die vraag te beantwoorden is het belangrijk om te bedenken dat een zwart gat geen stofzuiger is. Alles wat in een zwart gat valt verdwijnt, maar het zwarte gat trekt niet actief dingen naar zich toe. Dat gebeurt hooguit door zwaartekracht, en die is in de ruimte heel belangrijk maar voor kleine deeltjes als protonen bijna verwaarloosbaar. Het zwarte gaatje eet dus alleen de deeltjes op waar hij toevallig tegenaan botst.
Een zwart gat met een massa van twee protonen zou een doorsnede hebben die veel en veel kleiner is dan die van de kleinste deeltjes die het tegen kan komen: andere protonen en neutronen. Als het minigaatje door de aarde heen zou vallen, zou het gemiddeld elke 200 kilometer ergens zo’n deeltje tegenkomen. De deeltjes waar de aarde van gemaakt is hebben een veel lagere energie dan de snelle protonen uit de LHC, en dus ook een massa die heel klein is vergeleken met die van het zwarte gaatje.
Zo’n vaart zal het niet lopen met de eventuele zwarte gaatjes die in de LHC verschijnen.
.Zelfs als het gaatje elke 200 kilometer een proton of een neutron volledig op zou slokken, zou zijn omvang aan het einde van de aardbol hooguit met een procent zijn toegenomen. Op dat punt begint het zwarte gaatje met een reis door de uitgestrekte leegheid van het heelal en zien we het nooit meer terug. En zelfs als het terugvalt richting het midden van de aarde en daar deeltjes op blijft eten kost het drie miljard jaar totdat het zwarte gaatje meer dan één gram zou wegen. Over vijf miljard jaar bereikt de zon het einde van zijn levensduur en is de aarde sowieso verdwenen. Ver voordat een zwart gat uit de LHC groot genoeg kan zijn geworden om een serieuze bedreiging te vormen.
Zwarte gaatjes uit de LHC zullen dus niet het einde van de wereld betekenen. Ook is het sterk de vraag of we ooit aan zullen kunnen tonen dat ze gevormd worden. Wel laten ze zien dat de nieuwe natuurkunde die in de LHC wordt onderzocht zo spannend is dat de hele wereld vol verwondering toekijkt.
(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Volgens mij is het zelfs zo dat als de zon in een zwart gat zou veranderen de aarde in precies dezelfde baan zou blijven.
XBL: Koning Stoma
PSN: Koning_Stoma
PSN: Koning_Stoma
Ik dacht dat de zon niet voldoende massa had om een zwart gat te vormen.quote:Op dinsdag 15 december 2009 00:13 schreef intraxz het volgende:
Volgens mij is het zelfs zo dat als de zon in een zwart gat zou veranderen de aarde in precies dezelfde baan zou blijven.
Daarbij, voordat de zon een zwart gat is, doorloopt deze nog een aantal stadia, waarbij de aarde niet bespaard blijft.
Van ongelukken op de achterbank komen kinderen. Van kinderen op de achterbank komen ongelukken.
Interessante theorie, ook al is het niet relevant omdat onze zon geen zwart gat wordt (massa onder Chandra limiet)
Have fun...
Dat was hypothetisch bedoeld.quote:Op dinsdag 15 december 2009 10:52 schreef PeeJay1980 het volgende:
[..]
Ik dacht dat de zon niet voldoende massa had om een zwart gat te vormen.
Daarbij, voordat de zon een zwart gat is, doorloopt deze nog een aantal stadia, waarbij de aarde niet bespaard blijft.
XBL: Koning Stoma
PSN: Koning_Stoma
PSN: Koning_Stoma
Klopt, maar stel je zou de zon weghalen en er direct in de plaats een zwart gat zetten met dezelfde massa als de zon, dan zou dat in feite voor de aarde niet veel uitmaken. Een zwart gat heeft niet nog een extra stofzuiger werking – het heeft simpelweg veel massa, maar het trekt net zo hard als elk object met diezelfde massa.quote:Op dinsdag 15 december 2009 10:52 schreef PeeJay1980 het volgende:
[..]
Ik dacht dat de zon niet voldoende massa had om een zwart gat te vormen.
Daarbij, voordat de zon een zwart gat is, doorloopt deze nog een aantal stadia, waarbij de aarde niet bespaard blijft.
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.
Het karakteristieke element van een zwart gat is dat de straal van het object binnen de Schwarzschildstraal ligt. De straal van de Zon is natuurlijk veel groter dan de Schwarzschildstraal.quote:Op dinsdag 15 december 2009 15:14 schreef Iblis het volgende:
[..]
Klopt, maar stel je zou de zon weghalen en er direct in de plaats een zwart gat zetten met dezelfde massa als de zon, dan zou dat in feite voor de aarde niet veel uitmaken. Een zwart gat heeft niet nog een extra stofzuiger werking – het heeft simpelweg veel massa, maar het trekt net zo hard als elk object met diezelfde massa.
Klassiek gezien kun je net doen alsof alle massa van een object geconcentreerd is in het massamiddelpunt (hetzelfde zie je in het elektrodynamische geval), maar of dat voor de algemene relativiteitstheorie opgaat weet ik zo gauw niet. Het lijkt me eigenlijk niet, in het algemene geval. Dat zou ik even op moeten zoeken.
-
Erg interessant allemaal. Ik snap lang niet alles maar lees graag mee 
You've got a dirty, whorish mouth, that's what you have.
2) MEDIA EVENT: "LHC first physics" at the energy of 3.5 TeV per beam:
There will be a media event at CERN for the first high energy collisions at 7 TeV (3.5 TeV per beam). This event is expected to occur in the first quarter of 2010. Bringing beams into collision is a complex process, and it is impossible for CERN to announce...
Accreditation for this event is closed. We plan to host media in the control centres of the LHC experiments on a rotating schedule. These control centres will be the heart of the action, but space is very limited. There will also be a media centre in a hall on the CERN site.
There will be a media event at CERN for the first high energy collisions at 7 TeV (3.5 TeV per beam). This event is expected to occur in the first quarter of 2010. Bringing beams into collision is a complex process, and it is impossible for CERN to announce...
Accreditation for this event is closed. We plan to host media in the control centres of the LHC experiments on a rotating schedule. These control centres will be the heart of the action, but space is very limited. There will also be a media centre in a hall on the CERN site.
01-02-2010
De Higgs-obsessie
Filmrecensie
De grootste machine ter wereld is op zoek naar een vrijwel onvindbaar deeltje: het Higgs-boson. Over de bedenker van dit deeltje en de gepassioneerde wetenschappers die ernaar op zoek zijn is een documentaire gemaakt, die deze week op Nederland 2 wordt uitgezonden.
Klik hier voor video
Als Stan Bentvelsen over ‘zijn’ LHC praat, fonkelen er lichtjes in zijn ogen. Zijn zichtbare enthousiasme is tekenend voor de speelse stijl van de documentaire Higgs: naar het hart van de verbeelding die donderdag 4 februari op Nederland 2 wordt uitgezonden. Bentvelsen is één van de hoofdpersonen in de korte film waarin tal van wetenschappers het hemd van het lijf wordt gevraagd over het illustere Higgs-boson.
Stan Bentvelsen is hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en verantwoordelijk voor het FOM-programma dat bij de ATLAS-detector aan de LHC wordt uitgevoerd. Afbeelding: © Universiteit van Amsterdam
Theatermakers Hannie van den Bergh en Jan van den Berg maakten de documentaire om de passie en de schoonheid van de exacte wetenschappen in beeld te brengen. Ze gebruikten daarvoor mysterieuze, spannende opnames van de bouw van de reusachtige deeltjesversneller LHC, samen met fragmenten uit interviews met allerhande wetenschappers. Ze lichten een tipje van de sluier op over de theorie van Peter Higgs, die het hele universum voorziet van een onzichtbaar maar alom aanwezig Higgsveld dat deeltjes hun massa geeft. Daarbij zien we steeds het plezier en de spanning die naar boven komen op dit bijzondere moment: met behulp van de grootste machine ter wereld wordt binnenkort vastgesteld óf het Higgsdeeltje bestaat, en zo ja, hoe het eruit ziet.
Higgs: naar het hart van de verbeelding is een bijzonder kijkje in een keuken die normaal gesproken voor leken gesloten blijft. Je voelt vervreemding bij de beelden van die gigantische detector, en je wordt meegesleept door het enthousiasme van met name Stan Bentvelsen. Ook Peter Higgs zelf wordt aan het woord gelaten, over de tijd waarin hij zijn theorie bedacht en zijn collega’s hem maar een zonderling vonden.
Van links naar rechts: Peter Higgs, zijn zoon, regisseurs Hannie van den Bergh en Jan van den Berg. Afbeelding: © Theater Adhoc
.Als de LHC het Higgsdeeltje gaat vinden, gebeurt dat waarschijnlijk niet dit jaar. Toch is het moment waarop de film wordt uitgezonden, vlak voor de eerste echte metingen plaats gaan vinden, goed gekozen. Als je deze documentaire hebt bekeken begrijp je waarom iedereen zo hoog van de toren blaast over een gigantische ring diep onder de Zwitserse grond. Je kunt stilletjes meehopen dat de natuur zijn geheimen binnenkort onthult, of – misschien nog wel interessanter – dat we over een paar maanden zeker weten dat we al die tijd fout zaten.
Higgs: naar het hart van de verbeelding wordt op donderdag 4 februari uitgezonden. De documentaire begint om 22.50 uur op Nederland 2 en duurt ongeveer een uur.
(Kennislink)
De Higgs-obsessie
Filmrecensie
De grootste machine ter wereld is op zoek naar een vrijwel onvindbaar deeltje: het Higgs-boson. Over de bedenker van dit deeltje en de gepassioneerde wetenschappers die ernaar op zoek zijn is een documentaire gemaakt, die deze week op Nederland 2 wordt uitgezonden.
Klik hier voor video
Als Stan Bentvelsen over ‘zijn’ LHC praat, fonkelen er lichtjes in zijn ogen. Zijn zichtbare enthousiasme is tekenend voor de speelse stijl van de documentaire Higgs: naar het hart van de verbeelding die donderdag 4 februari op Nederland 2 wordt uitgezonden. Bentvelsen is één van de hoofdpersonen in de korte film waarin tal van wetenschappers het hemd van het lijf wordt gevraagd over het illustere Higgs-boson.
Stan Bentvelsen is hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en verantwoordelijk voor het FOM-programma dat bij de ATLAS-detector aan de LHC wordt uitgevoerd. Afbeelding: © Universiteit van Amsterdam
Theatermakers Hannie van den Bergh en Jan van den Berg maakten de documentaire om de passie en de schoonheid van de exacte wetenschappen in beeld te brengen. Ze gebruikten daarvoor mysterieuze, spannende opnames van de bouw van de reusachtige deeltjesversneller LHC, samen met fragmenten uit interviews met allerhande wetenschappers. Ze lichten een tipje van de sluier op over de theorie van Peter Higgs, die het hele universum voorziet van een onzichtbaar maar alom aanwezig Higgsveld dat deeltjes hun massa geeft. Daarbij zien we steeds het plezier en de spanning die naar boven komen op dit bijzondere moment: met behulp van de grootste machine ter wereld wordt binnenkort vastgesteld óf het Higgsdeeltje bestaat, en zo ja, hoe het eruit ziet.
Higgs: naar het hart van de verbeelding is een bijzonder kijkje in een keuken die normaal gesproken voor leken gesloten blijft. Je voelt vervreemding bij de beelden van die gigantische detector, en je wordt meegesleept door het enthousiasme van met name Stan Bentvelsen. Ook Peter Higgs zelf wordt aan het woord gelaten, over de tijd waarin hij zijn theorie bedacht en zijn collega’s hem maar een zonderling vonden.
Van links naar rechts: Peter Higgs, zijn zoon, regisseurs Hannie van den Bergh en Jan van den Berg. Afbeelding: © Theater Adhoc
.Als de LHC het Higgsdeeltje gaat vinden, gebeurt dat waarschijnlijk niet dit jaar. Toch is het moment waarop de film wordt uitgezonden, vlak voor de eerste echte metingen plaats gaan vinden, goed gekozen. Als je deze documentaire hebt bekeken begrijp je waarom iedereen zo hoog van de toren blaast over een gigantische ring diep onder de Zwitserse grond. Je kunt stilletjes meehopen dat de natuur zijn geheimen binnenkort onthult, of – misschien nog wel interessanter – dat we over een paar maanden zeker weten dat we al die tijd fout zaten.
Higgs: naar het hart van de verbeelding wordt op donderdag 4 februari uitgezonden. De documentaire begint om 22.50 uur op Nederland 2 en duurt ongeveer een uur.
(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Ik heb Jan van den Berg gesproken aan de bar vorig jaar, toen hij een optreden deed over Ettore Majorana. Daarin vertelde hij ook al over deze documentaire. Prachtige kerel, kan ook prachtig vertellen. Grappig hoe iemand met 0 wiskundige kennis toch zo gepassioneerd kan spreken over natuurkunde. 
Ben zelf dan ook erg benieuwd naar de docu. Later moest ik weer aan ons gesprek denken, omdat hijzelf theologie heeft gestudeerd in Nijmegen, en hij Ellen van Wolde noemde in verband met het scheppingsverhaal. Zij was de persoon die claimde dat de eerste zin van Genesis "verkeerd vertaald' was , volgens de media. Leuk hoe dingen dan weer samenkomen 
Voor mensen die nieuwsgierig zijn naar één van de meest mysterieuze voorvallen in de natuurkunde afgelopen eeuw: Ettore Majorana .
Ben zelf dan ook erg benieuwd naar de docu. Later moest ik weer aan ons gesprek denken, omdat hijzelf theologie heeft gestudeerd in Nijmegen, en hij Ellen van Wolde noemde in verband met het scheppingsverhaal. Zij was de persoon die claimde dat de eerste zin van Genesis "verkeerd vertaald' was , volgens de media. Leuk hoe dingen dan weer samenkomen Voor mensen die nieuwsgierig zijn naar één van de meest mysterieuze voorvallen in de natuurkunde afgelopen eeuw: Ettore Majorana .
-
Bedankt beste Haushofer!quote:Op dinsdag 2 februari 2010 13:12 schreef Haushofer het volgende:
Ik heb Jan van den Berg gesproken aan de bar vorig jaar, toen hij een optreden deed over Ettore Majorana. Daarin vertelde hij ook al over deze documentaire. Prachtige kerel, kan ook prachtig vertellen. Grappig hoe iemand met 0 wiskundige kennis toch zo gepassioneerd kan spreken over natuurkunde.
Voor mensen die nieuwsgierig zijn naar één van de meest mysterieuze voorvallen in de natuurkunde afgelopen eeuw: Ettore Majorana .
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Z'n verdwijning? Of wat?quote:Op dinsdag 2 februari 2010 13:12 schreef Haushofer het volgende:
Voor mensen die nieuwsgierig zijn naar één van de meest mysterieuze voorvallen in de natuurkunde afgelopen eeuw: Ettore Majorana .
Eindelijk iemand die denkt wat iedereen zegt
Zat nu net die docu te kijken, maar ik moet zeggen dat ik em niet zo bijster goed vond. Het ging erg traag, de muziek was wat irritant, en ik kan me niet zo goed voorstellen wat leken hier nou van moeten denken. Al die bijeenkomsten en dingen zijn aardig, maar dat hoeft niet minutenlang te duren. Een kerel die uitlegt dat een Higgsdeeltje H kan vervallen in twee Z-deeltjes wat vervolgens vervalt in muonen is aardig, maar dat zal waarschijnlijk weinig mensen iets zeggen.
-
Ik vond het teveel over triviale zaken gaan in die LHC dan over de theorie. Een flauwe documentaire welke te weinig op de theoretische inhoud ging. Als leek snap ik overigens nog steeds niet wat het verschil is tussen donkere materie en het Higgs-deeltje.
Het wordt allebei theoretisch voorspeld, maar het is nog niet waargenomen.
Het wordt allebei theoretisch voorspeld, maar het is nog niet waargenomen.
“Everyone wants to live at the expense of the state. They forget that the state lives at the expense of everyone.” ― Frédéric Bastiat
Of is het Higgs-deeltje een puur concept binnen de subatomaire fysica welke onder andere een verklaarbare factor is voor de donkere materie? Wat zover ik heb begrepen heb, kan donkere materie ook uit reeds bekende deeltjes bestaan.
“Everyone wants to live at the expense of the state. They forget that the state lives at the expense of everyone.” ― Frédéric Bastiat
Om die reden kijk ik al jaren geen docu's meer van de publieke omroep.
BBC gaat ook al achteruit.
BBC gaat ook al achteruit.
Hetgeen bewezen en beklonken moest worden.
Leuk interview (voor leken) met een medewerker
Interview: Inside CERN with an LHC scientist
By Jason Jenkins on 27 November 2009, 11:52am
The Large Hadron Collider (LHC) is one of the most ambitious experiments of all time and following a year of shutdown, it's finally started to do its business again. So we thought we'd have a chat to someone directly involved in the experiments to get a sense of what it's like to work in geek heaven.
Dr Paul Jackson is a particle physicist from SLAC and Stanford University, based at CERN. He's working on the Atlas experiment, looking for the Higgs boson -- the so-called 'God particle'. Read on to find out whether he's about to kill us, what would happen to you if you stood in front of the LHC beam and what CERN's favourite snacks are. (Also see our definitive guide to everything you need to know about the Large Hadron Collider, CERN and the Higgs boson)
Will the LHC make a black hole in space that kills us?
"Yes, we might create black holes, but they won't be remotely dangerous. People are getting a bit nervous because scientists have said that, with enough energy, we might be able to create some microscopic black holes within the detectors.
"What this means is that you are creating an object that has the same properties in space as that which is formed when a star collapses, but the difference is that these are very tiny black holes that you create in the experiments and they would evaporate immediately.
"So the black hole would never exist for long enough for its gravitational effects to come into play, so it wouldn't start sucking things into it as it wouldn't exist long enough. There is no way to make one big enough with these collisions to have a dangerous effect on humanity."
Did people from the future travel back in time to sabotage the LHC?
"For me, it's nonsense to say that there are forces coming back from the future to stop the machine from working. It really is just ridiculous to think that is the case. If people could travel forward or back in time, why wouldn't they have done something better or worse for humanity than coming and twiddling around with the LHC?
"If it does destroy the world, there's no-one in the future to travel back in time to do anything about it. It's all a bit Back to the Future really. It's part of this whole mystery about the machine -- people are willing to believe anything. Physicists sometimes shoot themselves in the foot by not saying, 'We won't destroy the world with black holes,' because they work on probability. Saying, 'This won't happen,' is just not ingrained into them."
What would happen if you were standing in front of the beam?
"You would die. It would be a pretty spectacular death, and you wouldn't know a lot about it.
"We need to keep the beams captured and travelling around in a certain orbit so we can collide them stably. Occasionally, things go a bit wonky and we decide to dump the beams and start again.
"In order to dump the beams, the beam dump has to absorb the equivalent of 87kg of TNT for each of the beams when we dump it. So it would be the equivalent of having 87kg of TNT dumped into your body."
Are you exposed to much radiation working there?
"Airline pilots and medical doctors get exposed to more radiation than the workers at CERN do. That's why we keep the accelerators and detectors buried so far underground -- 100 metres."
What's CERN's favourite snack?
"People drink a huge amount of coffee, but there's a lot of chocolate. If you come into the control room in the morning, people have croissants. If you come in the afternoon, people have Swiss chocolate."
Have you tried to introduce the Kit Kat?
"Yes, the Brits have tried and it's in one of the vending machines, but it's not going down so well with the Swiss."
It must be a fairly geeky place to work. What does it smell like?
"It smells probably much like you'd expect -- a bit 'games-heavy'. The experimentalists and the theoretical physicists have a different odour. The excessive amount of soft cheese in the area doesn't add to the spring-time freshness of the site."
Are the people who work there into games?
"There is definitely a big gaming contingent, with a lot of talk of Dungeons and Dragons. There's a lot of roleplaying, World of Warcraft and console games, and there are those that balk against that because they don't want to appear to be so geeky."
What operating system do you all use?
"A lot of it is Linux-based for the actual control-room infrastructure stuff. There's a lot of coding that's easier to do in Linux, there's a lot of Java applications for the visuals. Operating system-wise, there are a lot of people preferring to use Macs rather than Windows."
Do you have an alarm that goes 'AWOOGA!'?
"Like John Fashanu on Gladiators?"
No, a red flashy alarm with a Klaxon.
"If you're in the tunnel, I think there's one of those, but in the control room, there's more voices and things that start blinking."
What was your first computer?
"Commodore VIC-20. Good times -- I well up when I think about the tape drive sometimes. My favourite game was a little scrolling, spaceship-shooting game, but the playability was fantastic. I could play that game for years and not get bored. I have never been able to find a game better than that."
What's your typical day like?
"I tend to arrive at 9am, with lots of meetings and then working at my desk, essentially typical office work. The other part I spend in the control room checking up on operations and making sure the things I'm responsible for are still working.
"On days like we've had recently, you have periods when you have to do shift work, where you do an 8-hour period in the control room. We are basically monitoring parts of the detector, turning things off that make it look like they are not working properly and debugging things offline.
"You can be doing the graveyard shift from midnight until 8 in the morning, or you can be doing the day or evening shift. Those throw your normal schedule off and we end up working pretty long hours."
What is the CERN culture like?
"The main thing is trying to talk to the people that can help you get to the bottom of the problem you are working on as quickly as possible, so you end up having a lot of cups of coffee and a lot of chats. You get a lot done that way."
What are the main experiments?
"There are two experiments -- Atlas and CMS -- which are multi-purpose discovery experiments. They are both looking for the Higgs boson. They are also trying to discover the possibility of what's called supersymmetry -- a different symmetry in nature that would open up a whole new suite of elementary particles that we haven't yet measured."
How likely is it that you will find the Higgs boson?
"I'd put the chance we will find the Higgs boson or something similar to it at pretty close to 100 per cent. From a physicist's standpoint, if you don't find that it's almost more interesting, because it means we got it wrong and there is other stuff going on we don't understand."
If you don't find the Higgs boson, is that it for the standard model?
"The standard model works perfectly; the Higgs mechanism is tacked on to the standard model. It's a way of saying why the masses of all the particles are different. In the standard model, all the particles are massless. The Higgs mechanism is a means of generating mass for particles.
"So if there isn't something like the Higgs mechanism to make particles heavy, then there's got to be something else that does it, because we measure them and we know they're heavy.
"But the standard model will still be correct with its explanation of all the ways which particles decay and interact as the measurements all fit superbly into this model, but there is this missing piece as to why things are heavy that the Higgs mechanism will hopefully answer."
What have been your high and low points of working here?
"My high point was last September when we first got beams in the LHC. Everyone was very excited, and that lasted just over a week. It's not been built up as much this time, and there's a higher expectation that things are working well and there won't be another major catastrophe. My low point was earlier this year when the LHC had shut down and I was starting to get a bit fed up with physics."
What language do you all speak?
"The official languages of CERN are English and French, but it depends which group you're working in. There are around 3,000 physicists. You get an awful lot of German, Italian, plenty of Spanish, lot of Japanese, Russian, Australian (because that's not really English). There are people from all different countries and it's very common for physicists to speak more than one language."
How do you get around?
"There are CERN bikes and cars you can borrow, but a lot of people drive their own cars to their own experiments."
What do you think of the coverage the LHC has had in the media? Do people understand what you're trying to do?
"In general, it has been very positive. I don't think you can belittle how many people now know what an elementary particle is or what a collider is or what a Higgs boson is than did a few years ago.
"CERN is still a mysterious place to most people and a lot of what goes on is over people's heads, so they tend to glorify the bad points more than the good points. In general, the coverage of the start-up last year was fantastic and the coverage of the shutdown over the past year has become, rightly, increasingly negative. Now it's back up and running, I think people are generally pretty excited about it."
What's it like to do this kind of thing?
"It's great fun. You work relatively long hours, but you can pick your hours and take your holidays whenever you like. You don't get paid badly and the work is really interesting.
"You get to define your own involvement in the experiment you're working on. If you come up with an interesting idea that no-one has thought of and you convince the right people, you can do that and make a career out of it. That's why most people don't mind being at work most of the time."
Has Twitter and Facebook impacted your professional world much?
"They make it much easier to disseminate information. We have working group Facebook pages for the Atlas experiment and CERN was updating its Twitter feed constantly when beams were being put back into the machine a few days ago. It gives you the opportunity to stay in touch with people in a very easy way."
Is there a robot dog like Battlestar Galactica's Muffitt at CERN?
"If there is, I haven't seen it, but you can't rule these things out."
Bron: http://crave.cnet.co.uk/gadgets/0,39029552,49304408,00.htm
[ Bericht 0% gewijzigd door .aeon op 05-02-2010 00:41:35 ]
Interview: Inside CERN with an LHC scientist
By Jason Jenkins on 27 November 2009, 11:52am
The Large Hadron Collider (LHC) is one of the most ambitious experiments of all time and following a year of shutdown, it's finally started to do its business again. So we thought we'd have a chat to someone directly involved in the experiments to get a sense of what it's like to work in geek heaven.
Dr Paul Jackson is a particle physicist from SLAC and Stanford University, based at CERN. He's working on the Atlas experiment, looking for the Higgs boson -- the so-called 'God particle'. Read on to find out whether he's about to kill us, what would happen to you if you stood in front of the LHC beam and what CERN's favourite snacks are. (Also see our definitive guide to everything you need to know about the Large Hadron Collider, CERN and the Higgs boson)
Will the LHC make a black hole in space that kills us?
"Yes, we might create black holes, but they won't be remotely dangerous. People are getting a bit nervous because scientists have said that, with enough energy, we might be able to create some microscopic black holes within the detectors.
"What this means is that you are creating an object that has the same properties in space as that which is formed when a star collapses, but the difference is that these are very tiny black holes that you create in the experiments and they would evaporate immediately.
"So the black hole would never exist for long enough for its gravitational effects to come into play, so it wouldn't start sucking things into it as it wouldn't exist long enough. There is no way to make one big enough with these collisions to have a dangerous effect on humanity."
Did people from the future travel back in time to sabotage the LHC?
"For me, it's nonsense to say that there are forces coming back from the future to stop the machine from working. It really is just ridiculous to think that is the case. If people could travel forward or back in time, why wouldn't they have done something better or worse for humanity than coming and twiddling around with the LHC?
"If it does destroy the world, there's no-one in the future to travel back in time to do anything about it. It's all a bit Back to the Future really. It's part of this whole mystery about the machine -- people are willing to believe anything. Physicists sometimes shoot themselves in the foot by not saying, 'We won't destroy the world with black holes,' because they work on probability. Saying, 'This won't happen,' is just not ingrained into them."
What would happen if you were standing in front of the beam?
"You would die. It would be a pretty spectacular death, and you wouldn't know a lot about it.
"We need to keep the beams captured and travelling around in a certain orbit so we can collide them stably. Occasionally, things go a bit wonky and we decide to dump the beams and start again.
"In order to dump the beams, the beam dump has to absorb the equivalent of 87kg of TNT for each of the beams when we dump it. So it would be the equivalent of having 87kg of TNT dumped into your body."
Are you exposed to much radiation working there?
"Airline pilots and medical doctors get exposed to more radiation than the workers at CERN do. That's why we keep the accelerators and detectors buried so far underground -- 100 metres."
What's CERN's favourite snack?
"People drink a huge amount of coffee, but there's a lot of chocolate. If you come into the control room in the morning, people have croissants. If you come in the afternoon, people have Swiss chocolate."
Have you tried to introduce the Kit Kat?
"Yes, the Brits have tried and it's in one of the vending machines, but it's not going down so well with the Swiss."
It must be a fairly geeky place to work. What does it smell like?
"It smells probably much like you'd expect -- a bit 'games-heavy'. The experimentalists and the theoretical physicists have a different odour. The excessive amount of soft cheese in the area doesn't add to the spring-time freshness of the site."
Are the people who work there into games?
"There is definitely a big gaming contingent, with a lot of talk of Dungeons and Dragons. There's a lot of roleplaying, World of Warcraft and console games, and there are those that balk against that because they don't want to appear to be so geeky."
What operating system do you all use?
"A lot of it is Linux-based for the actual control-room infrastructure stuff. There's a lot of coding that's easier to do in Linux, there's a lot of Java applications for the visuals. Operating system-wise, there are a lot of people preferring to use Macs rather than Windows."
Do you have an alarm that goes 'AWOOGA!'?
"Like John Fashanu on Gladiators?"
No, a red flashy alarm with a Klaxon.
"If you're in the tunnel, I think there's one of those, but in the control room, there's more voices and things that start blinking."
What was your first computer?
"Commodore VIC-20. Good times -- I well up when I think about the tape drive sometimes. My favourite game was a little scrolling, spaceship-shooting game, but the playability was fantastic. I could play that game for years and not get bored. I have never been able to find a game better than that."
What's your typical day like?
"I tend to arrive at 9am, with lots of meetings and then working at my desk, essentially typical office work. The other part I spend in the control room checking up on operations and making sure the things I'm responsible for are still working.
"On days like we've had recently, you have periods when you have to do shift work, where you do an 8-hour period in the control room. We are basically monitoring parts of the detector, turning things off that make it look like they are not working properly and debugging things offline.
"You can be doing the graveyard shift from midnight until 8 in the morning, or you can be doing the day or evening shift. Those throw your normal schedule off and we end up working pretty long hours."
What is the CERN culture like?
"The main thing is trying to talk to the people that can help you get to the bottom of the problem you are working on as quickly as possible, so you end up having a lot of cups of coffee and a lot of chats. You get a lot done that way."
What are the main experiments?
"There are two experiments -- Atlas and CMS -- which are multi-purpose discovery experiments. They are both looking for the Higgs boson. They are also trying to discover the possibility of what's called supersymmetry -- a different symmetry in nature that would open up a whole new suite of elementary particles that we haven't yet measured."
How likely is it that you will find the Higgs boson?
"I'd put the chance we will find the Higgs boson or something similar to it at pretty close to 100 per cent. From a physicist's standpoint, if you don't find that it's almost more interesting, because it means we got it wrong and there is other stuff going on we don't understand."
If you don't find the Higgs boson, is that it for the standard model?
"The standard model works perfectly; the Higgs mechanism is tacked on to the standard model. It's a way of saying why the masses of all the particles are different. In the standard model, all the particles are massless. The Higgs mechanism is a means of generating mass for particles.
"So if there isn't something like the Higgs mechanism to make particles heavy, then there's got to be something else that does it, because we measure them and we know they're heavy.
"But the standard model will still be correct with its explanation of all the ways which particles decay and interact as the measurements all fit superbly into this model, but there is this missing piece as to why things are heavy that the Higgs mechanism will hopefully answer."
What have been your high and low points of working here?
"My high point was last September when we first got beams in the LHC. Everyone was very excited, and that lasted just over a week. It's not been built up as much this time, and there's a higher expectation that things are working well and there won't be another major catastrophe. My low point was earlier this year when the LHC had shut down and I was starting to get a bit fed up with physics."
What language do you all speak?
"The official languages of CERN are English and French, but it depends which group you're working in. There are around 3,000 physicists. You get an awful lot of German, Italian, plenty of Spanish, lot of Japanese, Russian, Australian (because that's not really English). There are people from all different countries and it's very common for physicists to speak more than one language."
How do you get around?
"There are CERN bikes and cars you can borrow, but a lot of people drive their own cars to their own experiments."
What do you think of the coverage the LHC has had in the media? Do people understand what you're trying to do?
"In general, it has been very positive. I don't think you can belittle how many people now know what an elementary particle is or what a collider is or what a Higgs boson is than did a few years ago.
"CERN is still a mysterious place to most people and a lot of what goes on is over people's heads, so they tend to glorify the bad points more than the good points. In general, the coverage of the start-up last year was fantastic and the coverage of the shutdown over the past year has become, rightly, increasingly negative. Now it's back up and running, I think people are generally pretty excited about it."
What's it like to do this kind of thing?
"It's great fun. You work relatively long hours, but you can pick your hours and take your holidays whenever you like. You don't get paid badly and the work is really interesting.
"You get to define your own involvement in the experiment you're working on. If you come up with an interesting idea that no-one has thought of and you convince the right people, you can do that and make a career out of it. That's why most people don't mind being at work most of the time."
Has Twitter and Facebook impacted your professional world much?
"They make it much easier to disseminate information. We have working group Facebook pages for the Atlas experiment and CERN was updating its Twitter feed constantly when beams were being put back into the machine a few days ago. It gives you the opportunity to stay in touch with people in a very easy way."
Is there a robot dog like Battlestar Galactica's Muffitt at CERN?
"If there is, I haven't seen it, but you can't rule these things out."
Bron: http://crave.cnet.co.uk/gadgets/0,39029552,49304408,00.htm
[ Bericht 0% gewijzigd door .aeon op 05-02-2010 00:41:35 ]
Het artsy-fartsy gehalte met de muziek was soms hoog inderdaad.quote:
Zat nu net die docu te kijken, maar ik moet zeggen dat ik em niet zo bijster goed vond. Het ging erg traag, de muziek was wat irritant, en ik kan me niet zo goed voorstellen wat leken hier nou van moeten denken. Al die bijeenkomsten en dingen zijn aardig, maar dat hoeft niet minutenlang te duren. Een kerel die uitlegt dat een Higgsdeeltje H kan vervallen in twee Z-deeltjes wat vervolgens vervalt in muonen is aardig, maar dat zal waarschijnlijk weinig mensen iets zeggen.
Ze wilden natuurlijk een beetje de ‘normale gang van zaken’ laten zien, maar ja, dan had je ergens ook in de koffiekamer van een willekeurige uni kunnen filmen.
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.
De muziek was op sommige momenten inderdaad vervelend. De documentaire miste naar mijn idee ook diepgang. Het begon voor mij als leek wel veelbelovend met het uitleggen dat op basis van deze theorie een vacuum niet 'leeg' is en dat het Higgs boson deeltje mogelijk kan verklaren waarom andere deeltjes massa krijgen, maar omdat die niet werd toegelicht met animaties blijft het erg abstract. Hierdoor worden de implicaties van die theorie op - voor leken - meer zichtbare/begrijpelijke materie ook niet inzichtelijk. Jammer dat dan eigenlijk maar 10 minuten van de uitzending over deze theorie ging en de overige 45 minuten opvulling was met randzaken en archiefmateriaal van CERN.
With the sun and the moon on either side of his helmet, a new star is born in the name of Valentino Rossi.
