MARS - De Missies! Deel 7

25-03-2009

Zout water op Mars?

Ondergrondse perchloraat-brijn niet uit te sluiten

Vlak onder het oppervlak van de planeet Mars zouden zich watervoorraden kunnen bevinden die zó veel opgeloste zouten bevatten dat de vriespuntsdaling ze bij de heersende temperatuur vloeibaar houdt. Dat stelde Mike Hecht (Nasa-JPL, Pasadena) tijdens de 40th Lunar and Planetary Science Conference in Woodlands, Texas.

Hecht wijst er op dat de Phoenix-marssonde een redelijke hoeveelheid perchloraten heeft aangetroffen in de Marsbodem. Ook bleek vlak onder de oppervlakte bevroren water te zitten.

Als die twee stoffen met elkaar in contact komen, kun je niet uitsluiten dat de ene in de andere oplost. En als je de juiste hoeveelheid perchoraat oplost in water, kun je een brijn krijgen die bij 70 graden onder nul nog niet bevriest.

Helaas is deze hypothese voorlopig niet te verifiëren.

bron: BBC News

(c2w)

25-03-2009

Inzoomen op maan en Mars mogelijk

AMSTERDAM - Gedetailleerde opnamen van de maan en de planeet Mars, gemaakt door onbemande Amerikaanse ruimtesondes, zijn binnenkort voor iedereen beschikbaar.

Dit dankzij een unieke samenwerkingsovereenkomst tussen de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA en softwaregigant Microsoft.

Microsoft's World Wide Telescope - een gratis interactieve applicatie om de sterrenhemel op verschillende golflengten te bekijken - toont straks ook closeups van hemellichamen in ons eigen zonnestelsel, waaronder foto's van de Mars Reconnaissance Orbiter en van de toekomstige Lunar Reconnaissance Orbiter.

In totaal zal NASA meer dan 100 terabyte aan data beschikbaar stellen. Gebruikers van World Wide Telescope, dat gratis kan worden gedownload, zullen dan gemakkelijk in kunnen zoomen op het oppervlak van de maan of van Mars, ongeveer zoals dat nu gebeurt met Google Earth.

In World Wide Telescope zijn overigens ook gedetailleerde hemelopnamen verwerkt die gemaakt zijn met de Hubble Space Telescope.

(nu.nl)

31-03-2009

Zes vrijwilligers simuleren 105 dagen reis naar Mars



Zes Russische en Europese vrijwilligers hebben zich in Moskou voor 105 dagen opgesloten om een bemande missie naar Mars voor te bereiden.

Een Fransman, een Duitser en vier Russen sloten om 12u Belgische tijd het luik van hun speciale habitat in het Instituut voor Biomedische Problemen, dat zich met de medische kant van bemande ruimtevaart bezig houdt. De zes zullen alle aspecten van een Marsmissie simuleren, waarbij hun taken dezelfde zullen zijn als tijdens een echte vlucht.

Er komt later nog een Marssimulatie, maar dan voor een volle vlucht van 520 dagen, met een andere zeskoppige bemanning. (belga/bdr)

(HLN)

05-04-2009

Marssimulatie van start gegaan



Zes vrijwilligers zitten sinds dinsdagochtend voor lange tijd opgesloten in een nepruimteschip in Moskou. Ze doen mee aan een gesimuleerde marsmissie die 105 dagen zal duren. Het experiment met de denkbeeldige ruimtereizigers moet uitwijzen of de mens psychologisch in staat is tot een reis naar de rode planeet. De simulatie met de naam Mars-500 wordt georganiseerd door het Russisch Instituut voor Biomedische Problemen (IBMP).

Er zitten behalve vier Russische ‘astronauten’ ook een Brit en een Fransman in het nagebouwde ruimteschip. De bewoners van de Marscapsule zijn net als echte ruimtereizigers bijna volledig afgesloten van de buitenwereld. Ze mogen alleen via een speciaal communicatiesysteem contact hebben met de onderzoeksleiders. De berichten worden echter met 20 minuten vertraging verstuurd, omdat de communicatie vanuit de ruimte ook vaak niet rechtstreeks plaatsvindt.

“Dit experiment is net een echte ruimtevlucht, maar dan zonder de gewichtsloosheid en het gevaar voor ons leven”, vertelt deelnemer Sergei Ryazansky in de New York Times. “Binnen zullen we nauwelijks informatie van buitenaf krijgen. Het wordt interessant om te zien hoe onze zintuigen met dat gemis om zullen gaan.” Ook het dagelijks leven van astronauten wordt nauwkeurig nagebootst tijdens het project Mars-500. De proefpersonen vullen hun dagen met routinewerkzaamheden en experimenten.

Ze eten alleen gedroogd voedsel, ademen lucht in uit een zuurstoftank en kunnen geen gebruik maken van een douche. Er is wel een soort sauna in het ruimteschip aanwezig, waarin ze het vuil van hun huid af kunnen schrapen. Niemand mag de capsule in Moskou verlaten, tenzij er sprake is van een noodgeval. Het gedrag van de proefpersonen in het ruimteschip wordt 24 uur per dag in de gaten gehouden door psychologen. Als de gesimuleerde reis naar wens verloopt, wordt het project volgend jaar nog eens herhaald. Het vervolgexperiment zal echter 520 dagen duren, net zo lang als een echte reis naar Mars.

“We zijn trots op dit experiment en de internationale aandacht ervoor”, aldus onderzoeksleider Mark Belakovsky. “We doen dit niet voor onszelf, maar voor de toekomst van de mensheid.”



Bron: NU.nl

(Astrostart)

06-04-2009

Beeld van voorjaar op Mars’ zuidpool


Foto NASA

Het voorjaar is aangebroken op de Mars-zuidpool. De temperatuur, die in de poolwinter wel min 140 graden Celsius kon zijn, loopt langzaam op en de metersdikke laag ‘droogijs’ (vast kooldioxide) begint te verdampen. Dit levert op bepaalde plaatsen het bijgaande beeld op. De grillige vlekken worden ‘spiders’ (spinnen) genoemd. Het is nog niet zeker hoe ze ontstaan, aannemelijk is dat zich onder de sterke korst van vast CO2 geleidelijk aan gasvormig CO2 ophoopt en dat dit op den duur door zwakke plekken heen breekt. Daarbij komt ook wat bodemmateriaal omhoog dat vervolgens door de wind wordt meegenomen. Tot op heden is zo’n explosie zelf niet gefotografeerd.

De gedetailleerde opname is gemaakt door Nasa-sonde Mars Reconnaissance Orbiter, die in maart 2006 bij Mars aankwam. De foto (van 4 februari) toont een terrein van ongeveer 1 bij 1 kilometer.

De planeet Mars heeft net als de aarde seizoenen omdat de Mars-as scheef staat op de baan waarin Mars om de zon draait. Maar de seizoen ontwikkelen zich anders dan op aarde, mede doordat Mars zo ver van de zon staat.Het belangrijkste onderscheid komt van het verschil in atmosfeer. Mars heeft een uiterst ijle dampkring die voor 95 procent bestaat uit CO2 en verder wat stikstof en argon en een spoortje waterdamp. De bulk van het CO2 komt voor als droogijs dat met het wisselen van de seizoenen van de ene naar de andere pool verhuist. Onder het CO2 zit ook een flinterdun laagje waterijs.

(nrc)

13-04-2009

Marswagentje baart NASA zorgen



Het afgelopen weekend heeft het Marswagentje Spirit zijn boordcomputer om nog onbekende redenen zeker twee keer herstart.

Spirit bevindt zich nu in een stabiele toestand, de 'automodus': hij wacht op nadere instructies en dopt tot die tijd zijn eigen boontjes. Dat geeft de technici van NASA's Jet Propulsion Laboratory de tijd om rustig naar de oorzaak van de storingen te zoeken.

Omdat een van de herstarts optrad op het moment dat Spirit gebruik maakte van zijn 'high gain' antenne (bedoeld voor snelle communicatie met de aarde), wordt overwogen om deze tijdelijk maar niet meer te gebruiken. Het Marswagentje heeft nog twee andere middelen om met de buitenwereld te communiceren.

Het is echter ook denkbaar dat Spirit, die al meer dan vijf jaar over het oppervlak van Mars rijdt, domweg last heeft van slijtage.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

17-04-2009

Spirit hikt, Opportunity rijdt door.



De Mars-rovers Spirit en Opportunity verblijven nu ruim meer dan vijf jaar en zij reizen nog altijd voort. Opportunity maakt meters op weg naar de grote krater Endeavour. Onderweg heeft een stofhoos Opportunity's zonnepaneel schoongeveegd, waardoor deze rover veel meer energie ontvangt. Spirit wist afgelopen weken zich los te rijden uit kuilen met stof en voor het eerst sinds tijden kon Spirit enkele tientallen meters te rijden. Maar ondertussen dreigt een nieuwe storm.

Mars-rover Opportunity heeft inmiddels in zijn hele carrière op Mars meer dan 15 kilometer gereden. Er is nog 12 kilometer te gaan naar de krater Endeavour, een krater van 22 kilometer doorsnede. Opportunity blijft een bofkont. Op 7 april heeft een stofhoos de zonnepanelen van Opportunity schoongeveegd en dat betekent dat het zonnepaneel nu 64,2 procent van het zonlicht ontvangt, een verbetering van 40%. Dus aan de hoeveelheid energie ligt het niet.

De bestuurders van de andere Mars-rover, Spirit, proberen hem bij twee objecten te krijgen, die ze Goddard en Von Braun hebben genoemd. Bij deze plaatsen hoopt men meer te weten te komen over een explosieve geschiedenis van water en vulkanisme. Spirit heeft een lange tijd stilgestaan, maar nu heeft de rover al weer 119 meter afgelegd. Goddard en Von Braun liggen echter nog enkele honderden meters onderweg.


Spirit is onderweg naar de piek links, die Von Braun genoemd is.

Spirit moest eerst kijken of het pad naar de beoogde doelen begaanbaar is, maar tijdens het paasweekend vertoonde Spirit opeens kuren. De computer van de Mars-rover herstartte twee keer. Drie keer werd Spirit niet "wakker" voor geplande taken. Waarom dat gebeurde, is nog niet duidelijk. De dagen erna traden geen problemen op.

"We hebben er nog geen verklaring voor", zei project manager John Callas van NASA's Jet Propulsion Laboratory. "De batterijen zijn opgeladen, de zonnepanelen leveren energie en de temperatuur is keurig tussen de kritische limieten. We hebben in ieder geval tijd om de oorzaak op te sporen." Spirit zal even in "stable mode" moeten draaien, zodat de rover-bestuurders de tijd krijgen om het probleem te analyseren.

Ondertussen dreigt er wel weer een stofstorm vanaf het zuidelijk halfrond (waar Spirit zich bevindt). Het Mars Climate Sounder instrument op de Mars Reconnaissance Orbiter meet de laatste tijd hogere temperaturen in de hogere atmosfeer van Mars. Een ander instrument, de Mars Color Imager heeft de storm inmiddels ook al in beeld.

"Dankzij metingen aan eerdere stormen tijdens de Mars Global Surveyormissie (1998 t/m 2007), weten we wat we ongeveer kunnen verwachten van deze storm", zegt Michael Malin van Malin Space Science Systems in San Diego, hoofdonderzoeker van de Mars Color Imager. "Het weer op Mars herhaalt zich voorspelbaarder dan het weer op Aarde. Stofstormen komen niet elk jaar voor, maar als ze voorkomen, dan is het in deze tijd van het Mars-jaar."


De stofstorm komt in beeld.

Mocht het tot een grote stofstorm komen, dan kan dat zowel voordelig als nadelig uitpakken. De storm kan stof van de zonnepanelen afwaaien. Zeker voor Spirit, die nu slechts 31,6 procent zonlicht ontvangt, kan dat goed uitpakken. Maar het kan ook zijn dat als het stof in de atmosfeer weer neerdaalt, dat een Mars-rover zo weinig zonlicht op de zonnepanelen ontvangt, dat er niet genoeg energie over is om de electronica warm genoeg te houden en er scheuren in de electronica onstaan. Met alle gevolgen vandien.

Bronnen: Planetary Society, NASA, Space Daily.

(Astrostart)

24-05-2009

Marswagentje Spirit rijdt weer, maar is nog niet 'genezen'



Afgelopen donderdag heeft het Amerikaanse Marswagentje Spirit, dat begin 2004 een zachte landing op Mars maakte, weer een klein stukje gereden: 1,7 meter om precies te zijn. Het is voor het eerst sinds 8 april dat het robotwagentje weer in beweging is gekomen.

De afgelopen weken zijn er tot drie keer toe problemen geweest met het flashgeheugen van Spirit. Ook heeft de boordcomputer zichzelf een aantal keren opnieuw opgestart. Vluchtleiders en technici voeren uitgebreide tests en analyses uit om de oorzaken van de problemen te achterhalen, en om herhaling in de toekomst te voorkomen. Na het versturen van nieuwe commando's (voor een iets andere 'dagindeling') leek het echter veilig om Spirit weer een stukje te laten rijden, op weg naar 'Von Braun Mound' - een volgende onderzoeksdoel op ca. 150 meter afstand.

De geheugenproblemen en de automatische herstarts zullen ongetwijfeld nog vaker voorkomen, maar juist door andere onderdelen van de elektronica van het robotwagentje weer in bedrijf te nemen, kan de oorzaak wellicht gemakkelijker worden getraceerd.

Aan de andere kant van de planeet legt het tweelingkarretje Opportunity dagelijks ongeveer honderd meter af.

© Govert Schilling

(allesoversterrenkunde)

12-05-2009

Marsjeep Spirit zit vast in het zand



De Amerikaanse Marsjeep Spirit, die al meer dan vijf jaar met zijn tweelingbroer Opportunity de Rode Planeet verkent, zit al weken vast in het zand. De vluchtleiding in het Jet Propulsion Laboratory (JPL) van de NASA in Pasadena slaagt er niet in de robot weer los te krijgen.

Slippen
Tijdens recente pogingen om te rijden, zijn de vijf nog werkende wielen van de Spirit flink aan het slippen gegaan en half in de Marsbodem verdwenen. Het team wetenschappers en ingenieurs heeft beslist de jeep tijdelijk niet meer te proberen de jeep te laten rijden. De mensen in het JPL bestuderen de omgevende grond en plannen simulaties met een testjeep in het JPL.

Voorzichtig
"De Spirit verkeert in een zeer moeilijke situatie", zei projectmanager John Callas voor beide Marsrobots. "Wij gaan methodisch en voorzichtig te werk. Het kan nog weken duren eer we opnieuw proberen de Spirit te laten rijden. Ondertussen gebruiken we de wetenschappelijke instrumenten van de Spirit om de fysieke eigenschappen van de bodem die ons in de problemen brengt, te bestuderen".

De Spirit is op 4 januari 2004 op onze buurplaneet geland en zou normaal slechts drie maanden werkzaam zijn. Het is ondertussen al meer dan vijf jaar later en de jeep heeft zoals zijn broertje meer afstand afgelegd dan ooit was gedacht.

Lijdensweg
Het rechtervoorwiel doet het echter al drie jaar niet meer. Onlangs kende de robot problemen met zijn geheugen, herstartte de computer zichzelf en raakte het ding niet wakker voor communicatie met het JPL. Wat daarvan de oorzaak is, is nog altijd niet bekend.

Toch is de NASA er naar eigen zeggen steeds in geslaagd ouderdomssymptomen van beide jeeps te boven te komen.

Energie
Het goede nieuws is ook dat de sirocco het vuil heeft verwijderd van de zonnepanelen van de Spirit, zodat de robot volop energie kan krijgen. Terwijl het ding stil staat, kan het ook wetenschappelijke data leveren, minstens tot aan de winter op Mars, zo maakt het Amerikaanse ruimtevaartbureau zich sterk. (afp/belga/eb)

(HLN)

21-05-2009

Marskrater Victoria getuigt van waterrijk verleden



Onderzoek van het Amerikaanse Marswagentje Opportunity aan de 800 meter grote inslagkrater Victoria toont aan dat er op Mars miljarden jaren geleden waterrijke perioden voorkwamen, afgewisseld met langere droge perioden waarin het landschap vooral gemodelleerd werd door wind.

Opportunity kwam in september 2006 bij de rand van de krater aan, en heeft er tot augustus 2008 onderzoek gedaan, onder andere door een stukje langs de steile kraterwand af te dalen. Er zijn gesteentelagen van meer dan tien meter dik ontdekt. Geologisch onderzoek wijst uit dat het om zandsteen gaat, ontstaan door de inwerking van water op zandduinen.

Ook de vondst van kleine sferulen (de zogeheten 'blueberries') duidt op de grote rol die water in het verleden heeft gespeeld. Net buiten de kraterrand is meteorietgesteente gevonden, dat mogelijk afkomstig is van het rotsblok dat miljoenen jaren geleden op Mars terecht kwam.

De krater moet oorspronkelijk 600 meter in middellijn en 125 meter diep zijn geweest, maar door erosie (voornamelijk van wind) is hij vijfentwintig procent groter en veertig procent minder diep geworden. De resultaten van Opportunity's onderzoek aan Victoria worden deze week gepubliceerd in Science.

Het onvermoeibare Marswagentje is momenteel op weg naar de veel grotere krater Endeavour.

© Govert Schilling

(allesoversterrenkunde)

25-05-2009

Hebben Marslanders het bewijs voor leven op Mars vernietigd?



In 1976 werd de hoop op de aanwezigheid van leven op Mars de bodem in geslagen. De twee Vikinglanders die op het Marsoppervlak waren neergedaald en bodemmonsters onderzochten, vonden geen spoor van organische verbindingen - de koolstofhoudende moleculen die cruciaal zijn voor leven zoals wij dat kennen.

Het ontbreken van deze moleculen was eigenlijk heel opmerkelijk. Want Mars wordt, net als de aarde, voortdurend getroffen door (brokstukken van) kometen en planetoïden, en die bevatten wel degelijk organisch materiaal. Je zou dus verwachten dat daar wel iets van terug te vinden zou zijn.

Het onderzoek dat vorig jaar door de Marslander Phoenix is gedaan, heeft dit raadsel mogelijk opgelost. In de Marsbodem blijken namelijk zogeheten perchloraten te zitten. Bij lage temperaturen zijn deze chemische verbindingen tamelijk onschuldig. Maar als je ze tot honderden graden verhit, geven ze veel zuurstof af, waardoor het omringende materiaal oxideert.

Bij hun onderzoek van de Marsbodem hebben zowel de beide Vikings als Phoenix gebruik gemaakt van een oventje waarin de verzamelde bodemmonsters sterk werden verhit, om de vrijkomende gassen te kunnen analyseren. Het perchloraat van Mars zou deze experimenten wel eens verprutst kunnen hebben. Na soortgelijke behandeling van perchloraathoudende bodemmonsters werd op aarde namelijk óók geen organisch materiaal gevonden.

Mogelijk dat pas de komende Europese Marsmissie (ExoMars), die in 2016 wordt gelanceerd, aan alle onzekerheid een einde kan brengen. Deze zal de door hem verzamelde bodemmonsters oplossen in water alvorens ze te verwarmen.

(allesoversterrenkunde)

27-05-2009

NASA kiest naam voor volgend Marswagentje



Het Marswagentje dat het Amerikaanse ruimteagentschap NASA in 2011 in het kader van het Mars Science Laboratory-project zal lanceren, heeft een naam gekregen: Curiosity ('nieuwsgierigheid').

Deze naam is gekozen door een NASA-panel, dat vooral inspiratie putte uit een nationale wedstrijd voor scholieren, die hun voorstellen met een kort opstel konden motiveren. De winnende naam is gekozen door de 12-jarige Clara Ma uit Kansas. Zij mag naar het Jet Propulsion Laboratory in Pasadena (Californië), om haar handtekening op het Marswagentje te zetten.

Curiosity moet, na Pathfinder, Opportunity en Spirit, de vierde mobiele robot worden die over het oppervlak van onze buurplaneet rijdt. Daar zal hij onderzoeken of de omstandigheden op Mars ooit geschikt zijn geweest voor het ontstaan van leven.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

28-05-2009

Victoria krater geeft historie Mars bloot



Twee jaar reed de Mars-rover Opportunity rond en in de 750 meter grote krater Victoria. In het wetenschappelijk tijdschrift Science zijn deze week de resultaten gepubliceerd. De Victoria krater blijkt gevormd door wind- en watererosie. Er zijn dankzij Opportunity's onderzoek aanwijzingen dat er water is geweest rond deze krater, maar zelden aan het oppervlak.

In september 2006 arriveerde Opportunity bij Victoria krater en na een zorgvuldige inspectie, besloten de rover-bestuurders de krater in te gaan bij een inham die men Duck Bay noemde. De zandstenen kliffen aldaar lieten laag voor laag iets zien van de geologische historie van de rode planeet. Men denkt dat de krater over de tijd een kwart wijder is geworden, omdat winderosie ervoor zorgde dat de rand van de krater afbrokkelde. Daarmee werd de krater ook minder diep, tot zijn huidige diepte van 75 meter.


Cape St. Vincent, de muur waarlangs Opportunity de Victoria krater in ging, laat lagen gesteente zien. Door bestudering van die lagen komen we meer te weten over het geologisch verleden van Mars. Het roverteam heeft de naam Cape St. Vincent verzonnen.

Hoe dieper Opportunity de krater in ging, hoe ouder het gesteente was. Lager in Duck Bay vond Opportunity meer aluminium en silicium en minder zwavel en ijzer. Ook vond de Mars-rover relatief grote "blueberries", kleine bolletjes van het mineraal hematiet, dat gevormd wordt in aanwezigheid van water.


De 750 meter brede Victoria krater.

In de hogere lagen en rond de krater werden minder en kleinere blueberries gevonden, een aanwijzing dat water vooral diep ondergronds aanwezig was, voordat de krater enkele miljoenen jaren geleden die lagen blootlegde. Onderweg naar de krater vond Opportunity rotsen met mineralen als nikkelijzer en pyrrhotiet (een mineraal dat bestaan uit ijzersulfide). Deze mineralen vindt men vaak in meteorieten. Het is zo maar mogelijk dat deze rotsen fragmeneten waren van het object dat insloeg in de Victoria krater.

De bevindingen bij de Victoria krater komen overeen met die van de zes kilometer verderop liggende Endurance krater, waar Opportunity in 2004 onderzoek deed. "En dat wijst erop dat de gevonden processen op zijn minst regionaal voorkomen, wellicht in het hele gebied van Meridiani Planum", zegt Steve Squyres, hoofdonderzoeker van het Mars-rover project.

Ondertussen is Opportunity al weer op weg naar de nog grotere krater Endeavour. Deze is 22 kilometer breed en de rover moet er nog 16 kilometer naar afleggen. Dat is precies de afstand die Opportunity inmiddels in meer dan vijf jaar heeft afgelegd. De kraterrand is nog maar nauwelijks te zien op de foto's.


De voorwielen van Spirit (die achterstevoren rijdt) in de zandkuil.

Met Opportunity's tweeling, Spirit, gaat het minder hard. Spirit zit vast in een zandkuil en de rover-bestuurders zullen nog even bezig zijn om een "exit-strategie" te bedenken. Een extra hindernis is dat een van de wielen onbewegelijk is en dat dus als een dood gewicht door het zand gesleept moet worden. Een voordeel: Spirit's zonnepanelen zijn door een stofstorm vrij goed schoongeveegd. Dat betekent dat, bij wijze van spreke, het gaspedaal indien nodig helemaal ingedrukt kan worden.


Met een kopie van Spirit proberen medewerkers van het Jet Propulsion Lab de situatie waarin de rover verzeild is geraakt na te bootsen.

Opportunity werd ingeschakeld om iets te testen wat Spirit zou kunnen helpen. De bestuurders lieten Opportunity's arm zo bewegen dat ze onder de "buik" van de rover keken met de microscopische camera. De bedoeling was om de middelste wielen op de foto te zetten. Deze camera is alleen bedoeld voor foto's op korte afstand. De focus reikt niet verder, maar toch heeft men nuttige details . Deze actie wordt nu ook bij Spirit uitgevoerd, zodat NASA kan zien hoe de wielen in het zand staan en of er misschien rotsen in de weg staan.


Een van de foto's van de wielen van Opportunity, genomen door de microscopische camera. Nee, de foto is niet scherp, maar het biedt detail genoeg om de wielen te zien.

Bronnen: Spaceflightnow.com, Spacedaily.com.

(Astrostart)

28-05-2009

Google Earth krijgt nieuwe Marsfuncties



Wetenschappers van Arizona State University hebben hun steentje bijgedragen aan Google Earth 5.0. Deze online applicatie beschikte al over uitgebreide verkenningsmogelijkheden van de aarde, de sterrenhemel en de planeet Mars.
Om het virtuele verblijf op deze laatste wat te veraangenamen zijn twee nieuwe opties toegevoegd.

De eerste betreft de mogelijkheid om suggesties te doen voor gebieden op Mars die met een camera aan boord van de Mars Odyssey gefotografeerde moeten worden.
De tweede nieuwe functies van Google Earth betreft het in beeld brengen van de meest recente infraroodbeelden die met diezelfde camera, THEMIS geheten, zijn gemaakt.

De beelden komen direct na ontvangst beschikbaar.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

03-06-2009

Marswagentje Spirit fotografeert eigen onderkant



Het Amerikaanse Marswagentje Spirit, dat vastgelopen is in zachte Marsgrond, heeft met behulp van een microscoopcamera foto's van zijn eigen onderzijde gemaakt. Doel van de fotosessie was om erachter te komen of Spirit op een steen is vastgelopen, zoals werd vermoed.

De foto's doen inderdaad vermoeden dat de onderzijde van het Marswagentje in contact is met een puntige steen. De opnamen zijn onscherp omdat de microscoopcamera ontworpen is om alleen op zeer kleine afstanden te fotograferen.
Op basis van de foto's zullen vluchtleiders de komende dagen de mogelijkheden onderzoeken om Spirit uit zijn benarde positie te bevrijden.

© Govert Schilling

(allesoversterrenkunde)

04-06-2009

Mars-sonde schakelt zichzelf opnieuw uit



De Amerikaanse Mars Reconnaissance Orbiter, die sinds voorjaar 2006 vanuit een baan om Mars gedetailleerde foto's maakt van het oppervlak van de rode planeet, heeft zichzelf op woensdag 3 juni opnieuw 'uitgeschakeld'. Dat gebeurde nadat de boordcomputer om onbekende redenen een plotseling herstart uitvoerde. Uit veiligheidsoverwegingen is de ruimtesonde zo geprogrammeerd dat hij zichzelf in zo'n geval in 'safe mode' zet.
Er is wel radiocontact met de aarde. Daaruit blijkt dat de ruimtesonde in goede gezondheid verkeert.

In februari gebeurde iets soortgelijks; indertijd werd aangenomen dat de herstart toen veroorzaakt werd door een energierijk elektrisch geladen deeltje uit de kosmische straling. Vluchtleiders van NASA's Jet Propulsion Laboratory verwachten dat de ruimtesonde begin volgende week weer volledig in bedrijf zal zijn.

© Govert Schilling

(allesoversterrenkunde)

08-06-2009

Zeven keer gepoetste Marsrobot

Schoonmaakprotocol voorkomt contaminatie met Aards materiaal



Een nieuw schoonmaakprotocol in zeven stappen ontdoet onderdelen van Marsrobots gegarandeerd van elk spoor van leven. Mocht die robot wat vinden op Mars, dan weet je zo tenminste zeker dat het echt Martiaans is en niet per ongeluk meegenomen van de Aarde.

Op de website van het tijdschrift Astrobiology beschrijven onderzoekers van NASA en de universiteit van Leeds het protocol. Het schrijft poetsbeurten voor met achtereenvolgens gedestilleerd water, een desinfecterende cocktail, isopropanol, nogmaals gedestilleerd water, natriumhypochloriet, waterstofperoxide en ethanol.

Volgens co-auteur Liane Benning is het vooral belangrijk dat de Marslander niet alleen wordt gesteriliseerd, maar ook wordt ontdaan van ‘dood’ organisch materiaal dat later zou kunnen worden aangezien voor een Martiaans product.

Bovendien is het in principe mogelijk om de procedure buiten het lab (lees: op Mars) te doorlopen, al zijn de onderzoekers de eersten om toe te geven dat de uitvoering daar wat praktische probleempjes gaat opleveren.

Het protocol is uitgetest op een prototype van een Marsrobot. Die mocht vervolgens ijs- en grondmonsters nemen op Spitsbergen, waar condities heersen die vergelijkbaar zijn met die op Mars. Via in situ-detectie van lipopolysacchariden met een endotoxine-assay en moleculaire detectie met GC-MS werd getest of het schoonmaakprotocol werkte. Dat bleek volgens de onderzoekers inderdaad het geval.

bron: University of Leeds

(c2w)

09-06-2009

Mars Reconnaissance Orbiter hervat waarnemingen



De Amerikaanse Mars Reconnaissance Orbiter, die in een baan om de planeet Mars draait, is weer in bedrijf. Op woensdag 3 juni schakelde de ruimtesonde zichzelf uit, nadat de boordcomputer om onbekende redenen een plotseling herstart uitvoerde.
Uit veiligheidsoverwegingen is de ruimtesonde zo geprogrammeerd dat hij zichzelf in zo'n geval in 'safe mode' zet.

In februari gebeurde iets soortgelijks. Over de precieze oorzaak van deze storingen tast NASA nog in het duister. Mogelijk ontstaan ze als een elektronische component door een energierijk deeltje van de kosmische straling of de zonnewind wordt getroffen, maar zeker is dat niet.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

10-06-2009

Schedel op Mars?



Waarschijnlijk is het grote nieuws hier dat de zomer nadert en her en der de komkommers boven worden gehaald, maar desalniettemin: een Australische UFO-onderzoeker zegt op foto's van de NASA een menselijke schedel te herkennen meldt de Duitse krant Bild.

De onderzoeker vergrootte foto's van het oppervlak van de rode planeet en vond zo de schedel. Een wetenschappelijke verklaring is nog niet gegeven, volgens Bild.

Er kwamen eerder foto's van skeletten op Mars naar buiten, maar die bleken vervalst te zijn. Het beroemde 'Mars face,' dat in 1976 door de ruimtesonde Viking werd gefotografeerd, bleek een schaduw te zijn toen de rotsformatie in 1998 opnieuw werd gefotografeerd.

Toch zijn er nog een pak merkwaardige, niet verklaarde dingen gefotografeerd op Mars. Wie wel van dit soort intrige houdt, surft maar eens naar de leuke site http://www.marsanomalyresearch.com/. (mvl)







(HLN)

16-06-2009

ESA slankt Europese Exomars-missie af

De Europese robotmissie ExoMars naar de Rode Planeet verliest een belangrijk wetenschappelijk instrumentarium vanwege het feit dat het kostenplaatje niet ingevuld raakte, zo heeft de BBC opgetekend uit de mond van functionarissen van het Europese Ruimtevaartbureau ESA op de Parijse Lucht- en Ruimtevaartshow Le Bourget.

Toonaangevende missie
ExoMars is een toonaangevende missie van ESA naar onze buurplaneet, om met een jeep (annex boor) te zoeken naar sporen van vroeger of nog bestaand leven. Maar op de ministerconferentie van het Europese Ruimtevaartbureau in november in Den Haag, raakte de organisatie niet aan de gevraagde 1,23 miljard euro die nodig was voor de "totaal" herziene missie. De ministers gaven slechts 850 miljoen euro. Daardoor is het Humboldt-pakket gesneuveld om vanop het Marsoppervlak het weer te bestuderen en om bijvoorbeeld te luisteren naar "Marsbevingen".

Meer tijd voor ingenieurs
Naast het financiële plaatje heeft de ingreep ook het voordeel dat ingenieurs, die vreesden dat het ontwerp van de robot tot het maximumgewicht voor zo'n missie zou kunnen brengen, extra marge krijgen, aldus directeur-generaal Jean-Jacques Dordain van ESA tegenover de BBC. Bovendien laat een en ander toe de lanceerdatum van 2016 te halen.

Participatie NASA
De topman van het Europese ruimtevaartbureau voegde eraan toe dat de VS nu waarschijnlijk zullen deelnemen in het project, wat goed nieuws is voor de Europese belastingbetaler. De NASA kampt zelf met financiële problemen en is erop uit de kosten van de exploratie van Mars met de Europeanen te delen. Op 30 juni zullen de NASA en ESA in Plymouth daarover een intentieverklaring tekenen, waardoor in de toekomst alle missies naar de Rode Planeet de Amerikaanse en ESA-vlag zullen dragen, berichtte de Britse openbare omroep.

Atlantis-draagraket
Voor ExoMars zouden de VS een Atlas-draagraket leveren, alsmede het platform dat de jeep op de Marsbodem moet afzettten en een "orbiter" die als tussenstation zal dienen voor het sturen van gegevens naar de Aarde. Indien mogelijk zou de NASA gebruikmaken van "vele elementen van de Europese (ruimtevaart)industrie", vervolgde de BBC. Anderzijds impliceert het "voor wat hoort wat" ook dat Europa investeert in toekomstige Amerikaanse missies.

Belgische participatie
België heeft voor ExoMars 9,21 miljoen euro toegezegd, waarmee het volgens federaal wetenschapsminister Sabine Laruelle een van de grootste geldschieters werd van het project. (belga/vsv)

(HLN)

22-06-2009

Mars-orbiter heeft nieuwe baan



De al bijna acht jaar om Mars draaiende ruimtesonde Mars Odyssey heeft zijn nieuwe omloopbaan bereikt.

De afgelopen acht maanden is zijn baan zodanig aangepast, dat hij de dagzijde van de planeet niet langer laat in de middag aan zich voorbij ziet trekken, maar ruim een uur eerder. Rond dat tijdstip straalt het Marsoppervlak meer warmte- c.q. infraroodstraling uit, waardoor Mars Odyssey nauwkeuriger infraroodonderzoek kan doen.

De eerste zeven jaar van zijn carrière moest rekening worden gehouden met het beste kijkmoment voor een ander instrument: een gammaspectrometer.
Mars Odyssey volgt een zogeheten zonsynchrone baan, wat wil zeggen dat zijn (polaire) baan ten opzichte van de zon steeds dezelfde stand inneemt, terwijl Mars ondertussen om zijn as draait.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

25-06-2009

Vastzittende Marsrobot maakt er het beste van



Het Amerikaanse Marswagentje Spirit, dat vast is komen te zitten in zachte Marsbodem, heeft zijn penibele situatie benut door de gelaagde ondergrond ter plaatse nader te onderzoeken. Volgens NASA-onderzoekers is de locatie, die Troy (Troje) is gedoopt, een van de meest interessante die Spirit op Mars heeft aangetroffen.

Een van Spirits wielen heeft zich diep in de bodem gewerkt, waarbij kleurrijke zandmaterialen en gecementeerd zand zijn ontdekt. Dat laatste wijst erop dat er in een niet al te ver verleden kleine hoeveelheden water in de bodem hebben gezeten.

Het zand is overduidelijk heel los, waardoor het nog een hele toer zal zijn om Spirit daar weer uit te krijgen. Een steen die onder het Marswagentje ligt, raakt mogelijk zijn onderkant, maar dat lijkt niet de hoofdoorzaak van het oponthoud te zijn.

De komende weken wordt, met behulp van een identiek Marswagentje op aarde, naar het beste scenario gezocht om Spirit uit zijn 'valkuil' te krijgen. Ondertussen gaat hij verder met het onderzoeken van de zandlagen.

© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)

(allesoversterrenkunde)

29-06-2009

Mars was 'kort' geleden regelmatig warmer dan nu



Mars was in het recente verleden warmer dan nu. Slechts een paar miljoen jaar geleden - geologisch gezien zeer recent - vertoonde de planeet regelmatige cycli van dooi en bevriezing. Dat concludeert Matthew Balme van de Open University in Londen op basis van gedetailleerde foto's van Mars, gemaakt door de Amerikaanse Mars Reconnaissance Orbiter.

De foto's tonen opmerkelijke structuren in een brede 'stortvloedgeul' in het evenaargebied van Mars, zoals veelhoekige patronen, vertakte geulen en kegelvormige bergen. Volgens Balme, die zijn theorie publiceert in Earth and Planetary Science Letters , ontstaan zulke structuren door periodieke krimp en uitzetting van smeltend en bevriezend ijs.

De leeftijd van de geul is vastgesteld op ca. 2 à 8 miljoen jaar, en de gefotografeerde structuren moeten jonger zijn. Algemeen wordt aangenomen dat Mars al miljarden jaren een bevroren planeet is, maar volgens Balme heeft er dus vrij kort geleden nog regelmatig water gestroomd in het evenaargebied.

© Govert Schilling

(allesoversterrenkunde)

03-07-2009

Aanwijzingen dat Mars warmer is geweest



De afgelopen dagen zijn resultaten van onderzoeken met de Mars Phoenix lander en de Mars Reconnaissance Orbiter gepubliceerd. Twee van die onderzoeken wijzen erop dat Mars warmer geweest kan zijn. Dankzij de Mars Phoenix konden deze week overigens maar liefst vier wetenschappelijke studies gepubliceerd worden over verschillende bevindingen. Al met al is er meer bewijs dat Mars een tijd lang leefbaar voor microorganismen is geweest.

Allereerst is er het onderzoek van Dr. Matthew Balme, van de Open University in Groot Britannië. Hij heeft gekeken naar foto's van landschappen die gewormd zijn door het smelten van ijsrijke bodems met de Mars Reconnaissance Orbiter. Dr. Balme concludeert dat er perioden zijn geweest waarin het ijs tussen 8 miljoen en 2 miljoen jaar geleden gesmolten is geweest en daarna weer bevroren.

"De kenmerken in het landschap waren voorheen geïnterpreteerd als vulkanische kenmerken", zegt Dr. Balme, "maar de ongelofelijk gedetailleerde beelden van de HiRISE camera van de Mars Reconnaissance Orbiter laten zien dat de kenmerken zijn veroorzaakt door expansie en krimpen van ijs. Dat suggereert een heel ander klimaat dan wat we vandaag zien."


In deze foto vond men onder andere bewijs dat ijs meerdere keren optrok en weer ontdooide. In de details onder is te zien dat er in de inhammen lagen ijs van verschillende omvang zijn geweest

Deze week werden vier studies gepubliceerd in Science, die mogelijk waren dankzij de Mars Phoenix lander die met zijn analyseapparatuur vijf maanden lang de noordpool van Mars onderzocht. Die missie kwam in november 2008 ten einde, toen de winter inzette en de zonnepanelen van Mars Phoenix niet genoeg energie meer opwekten.

Hoofdonderzoeker Peter Smith van de Universiteit van Arizona is enthousiast over de resultaten: "Niet alleen vonden we water, wat we verwachtten, maar de chemie van de bodem en de mineralen die we gevonden hebben doet ons geloven dat het klimaat natter en warmer is geweest in een recent verleden -- in de laatste miljoenen jaren -- en dat het weer warmer zou kunnen worden in de toekomst."

Mars Phoenix vond aanwijzingen dat de bodem meerdere keren vloeibaar water had gezien en potentiële voedingsstoffen. Dit betekent dat er een of meerdere perioden geweest kunnen zijn waarin Mars aan de criteria voor leven heeft voldaan.


Door Mars Phoenix gegraven troggen. Witte plekken wijzen op het bestaan van waterijs. Monsters hiervan werden onderzocht in het Wet Chemistry Laboratory van Mars Phoenix.

De grootste verrassing is de vonst van het "veelzijdig chemisch talent" perchloraat in de bodem van de Martiaanse noordpool. "Deze vondst betekent de verandering van de 'volg het water'-strategie in een 'volg de chemie'-strategie in het Mars-onderzoek", zegt Michael Hecht van NASA's Jet Propulsion Laboratory in Californië, een van de 10 coauteurs van een van de publicaties. "Met perchloraat (ClO4-), bijvoorbeeld, zien we links met atmosferische vochtigheid, vocht in de bodem en een mogelijke energiebron voor microben en straks zelfs misschien voor mensen".


Nadat bodemmonsters in de analyseinstrumenten gebracht zijn, is het op Mars Phoenix een beetje een zooitje.

Perchloraat, dat sterk hygroscopisch is (trekt water aan), is in drie bodemmonsters voorgekomen met een concentratie van een paar tiende van procenten. Het kan vochtigheid uit de Martiaanse lucht trekken. Bij hogere concentraties zou het zelfs kunnen combineren met water tot een pekel dat vloeibaar blijft bij de huidige temperaturen op Mars. Sommige microben op Aarde gebruiken perchloraat zelfs als voedsel. Mensen zouden het zelfs kunnen gebruiken als raketbrandstof of om zuurstof mee te genereren.

Nog een verrassing van Phoenix is dat ijskristallen en neerslag meer Aardachtig voorkomen dan gedacht. Een Canadees laserinstrument voor de bestudering van de atmosfeer detecteerde sneeuw dat uit wolken viel. In een van de publicaties zegt Jim Whiteway van York University en nog 22 coauteurs dat door die sneeuw verder in de winter, zich waterijs zou kunnen ophopen op en in de grond.

"Voor Phoenix wisten we niet of er neerslag zou zijn", zegt Whiteway. "We wisten dat de ijskap op de polen groeit in de winter tot aan waar Phoenix staat. Nu we weten dat het er sneeuwt, en dat dit onderdeel is van de hydrologische cyclus op Mars."

Bewijs dat waterijs in het gebied rond Phoenix soms genoeg dooit om de bodem te bevochtigen, komt van de vonst van calcium carbonaat in de bodem bij experimenten in de oven en in het natte chemielab aan boord van Phoenix. Niet onlogisch gezien de interactie van kooldioxide en water in laagjes rond deeltjes in de Martiaanse bodem tot de vorming van calcium carbonaat kan leiden.

Wat nog niet in deze publicaties staat, is of de bodemmonsters ook organisch materiaal bevatten. Perchloraat kan in de ovens afgebroken zijn tot eenvoudige organische verbindingen, hetgeen zou verhinderen dat echte organische moleculen werden aangetoond.

Bron: Spaceflight Now, SpaceDaily.com.

(Astrostart)