DIG Digital Corner
Alles wat je altijd al over computers, hardware, software, internet en elektronische gadgets had willen weten, maar niet op Tweakers.net durft te vragen.
Welkom in de officiële LaTeX-topic op Fok! Als je bezig bent een mooi document te zetten in LaTeX, maar je komt er niet uit, dan is dit de plek om je vraag te stellen. Je wordt echter het snelst en best geholpen als je een minimum example weet te maken. Probeer zoveel mogelijk packages die niets met het probleem te maken hebben uit je preamble te verwijderen, en probeer een zo klein mogelijk document over te houden door onnodige zaken eruit te halen. Vaak helpt dit sowieso al om te zien wat het probleem veroorzaakt (twee packages die niet met elkaar overweg kunnen) en daarbij geeft het duidelijkheid aan degenen die je vraag willen beantwoorden.
Als je gewoon wilt weten wat LaTeX nu eigenlijk is, of wat je nodig hebt om het te gebruiken, lees dan verder voor een overzicht van de benodigde software en cursussen.
Wat is LaTeX?
LaTeX (uitspraak: latech) is het meestgebruikte macropakket voor de opmaaktaal TeX (zie hieronder). De macro’s uit het pakket van LaTeX zorgen ervoor dat je op een eenvoudigere manier dan met TeX alleen (plain TeX genoemd) teksten kunt opmaken. LaTeX wordt meestal gebruikt om wetenschappelijke teksten en artikelen op te maken, maar dat is zeker niet de enige toepassing.
LaTeX is zoals blijkt het uit bovenstaande géén WYSIWYG-methode. Daarom wordt LaTeX vaak ook wel vergeleken met HTML, de code die je maakt beschrijft namelijk de opmaak van het document, pas nadat het gerenderd wordt zie je het eindresultaat – vaak als PDF.
Wat is TeX?
TeX is een opmaaktaal voor teksten en formules die als programmeertaal met uitbreidingsmogelijkheden te gebruiken is. Met TeX is het mogelijk om een ingewikkelde lay-out op een relatief eenvoudige manier te beschrijven. De eerste versie van TeX is verschenen in 1978, tegenwoordig is het in principe uitontwikkeld en worden er alleen nog fouten verholpen. De auteur, Donald Knuth, looft $327,68 uit voor elke bug die iemand vindt. Afgeleide projecten worden onder een andere naam voortgezet, zoals pdfTeX of XeTeX.
Wat is nou precies het voordeel van LaTeX?
LaTeX is gemaakt zodat de auteur zich tijdens het schrijven in feite zo min mogelijk moet bekommeren om de vorm. LaTeX automatiseert dan ook een heleboel, bijvoorbeeld kruisverwijzingen, koppen (het zorgt er bijvoorbeeld voor dat koppen nooit als laatste regel op een blad staan), positionering van afbeeldingen en woordafbreking. Ook kan men middels stijlbestanden relatief gemakkelijk een andere opmaak (bijvoorbeeld de huisstijl van de organisatie die het gaat publiceren) aan een document geven. Daarnaast is het grote voordeel t.o.v. bijvoorbeeld Microsoft Word dat het goed kan omgaan met zeer grote bestanden. In LaTeX kun je vrij simpel een bestand aanpassen dat honderden pagina’s bevat.
Voor andere, gespecialiseerde toepassingen, zijn ook extra pakketten verschenen, zoals het parallel zetten van teksten, het zetten van talen die van rechts naar links geschreven worden, het opmaken van kritische edities met meerdere voetnoten. Een zeer bekend voorbeeld is BibTeX dat automatisch uit een database de artikelen kan selecteren waarnaar verwezen wordt in een document, en deze volgens de gewenste criteria kan opmaken en sorteren.
Welke alternatieve macropakketten zijn er voor TeX?
Een alternatief macropakket is ConTeXt, ontworpen door de Nederlander Hans Hagen. Dit pakket probeert omvangrijker te zijn, en standaard meer opties te bieden dan LaTeX, zodat je minder extra packages nodig hebt. Er zijn echter ook minder packages in omloop die voor ConTeXt geschreven zijn.
Het lijkt me wel iets, wat heb ik allemaal nodig?
Je moet een editor hebben om je LaTeX-code in te kunnen schrijven, je hebt een TeX-engine nodig die deze code compileert, en als laatste heb je nog een viewer nodig die het eindproduct kan bekijken, en eventueel afdrukken. En als je er net mee begint heb je ook een beetje doorzettingsvermogen nodig. Voor de rest maakt het niet veel uit welk besturingssysteem je draait, want voor nagenoeg elke versie van Windows, elke BSD- of Linuxdistributie en Mac OS X is wel een pakket te vinden, maar zelfs als je nog BeOS of OS/2 draait is er wel een versie te vinden.
Welke editors zijn er zoal?
In principe voldoet elk programma waarin je gewone tekstbestanden kunt bewerken en kunt opslaan, zoals Notepad voor Windows, of TextEdit voor OS X. Er zijn echter speciale editors voor TeX, die sneltoetsen bieden om makkelijk speciale symbolen of omgevingen in te voeren, en die automatisch je TeX-engine kunnen aanroepen. Je hebt voor elk platform editors, sommige gratis en sommige alleen tegen een flink bedrag. Hier volgt een overzichtje van editors die een (beetje) extra functionaliteit hebben voor LaTeX:
Crossplatform
Windows (Naast de bovengenoemde cross-platform editors.)
Mac OS X (Naast de bovengenoemde cross-platform editors.)
Linux
Onder Linux is het het gemakkelijkst om te zien welke editors je distributie meelevert. Als je die installeert, krijg je er waarschijnlijk ook een TeX-installatie bij. Van de cross-platform editors zul je de meesten ook wel in je Linux-distributie vinden.
Hoe kom ik aan een TeX-distributie?
Je bent het makkelijkst af door een hele TeX-distributie te downloaden. Dit omvat verschillende TeX-engines (b.v. pdfTeX om direct PDF-bestanden te maken), en ook een hele sloot aan extra packages en lettertypes: zaken die je misschien niet direct nodig hebt, maar allicht later van pas kunnen komen. Hier worden de relevante opties voor Linux, Windows en OS X genoemd, zoek je een distributie voor MS-DOS of Amiga of een Japanse distributie, kijk dan voor een vollediger overzicht onder TeXsystems in de TeX FAQ. Een distributie omvat (meestal) geen editor (proTeXt en MacTeX zijn uitzonderingen), die zul je dus apart moeten downloaden.
Windows
Unix en Linux
Ook hier is het het beste om te kijken wat je distributie aanbiedt. Let overigens op, als je distributie nog teTeX heeft, dan heb je waarschijnlijk een heel oude installatie, met moderne packages kun je dan problemen krijgen.
Mac OS X
Je kunt via Fink of Darwinports een TeX-distributie installeren, maar je kunt ook, en dat is het gemakkelijkst, de MacTeX distributie downloaden, die overigens wel vrij groot is. Deze omvat ook wat hulpprogramma’s, zoals een editor en een BibTeX manager.
Wat heb ik nodig om gecompileerde documenten te bekijken?
Afhankelijk of je latex of pdflatex hebt gedraaid heb je een DVI-bestand of een PDF-bestand gegenereerd. (In beginsel kun je via tex4ht ook HTML-bestanden genereren, maar daar gaan we niet van uit). Het DVI-bestand wordt meestal geconverteerd naar PostScript of PDF, maar het kan ook direct bekeken worden. Sommige editors hebben standaard een DVI-viewer meegeleverd.
Windows
MikTeX levert de DVI-viewer al mee, deze heet ‘yap’, maar daar hoef je je doorgaans geen zorgen om te maken, omdat je editor deze waarschijnlijk al vindt. Met ‘yap’ kun je meestal in de DVI-file klikken (als je ergens een fout ziet) om naar de corresponderende plek in je source-code te gaan. Het hangt van je editor af hoe je dit moet instellen.
Voor PDF-bestanden zijn er ook een aantal mogelijkheden:
Linux
DVI wordt bekeken met ‘xdvi’, DVI converteren naar PS gaat met dvips, naar PDF met dvipdf of dvipdfm. dvipdfm converteert rechtstreeks, dvipdf converteert via PS, en dan naar PDF. Voor KDE is er kdvi en vanaf KDE 4 ‘Okular’.
Voor PDF zijn er andermaal meer mogelijkheden.
Mac OS X.
De Mac komt standaard met Preview.app; dat is een snelle PDF-viewer. De meeste workflow op Mac gebruikt dan ook PDF, en DVI minder. Als je wilt kun je onder X11 wel xdvi draaien. Preview opent ook PostScript bestanden door ze te converteren naar PDF. GhostScript is ook onder X11 aan de praat te krijgen, en via Fink of DarwinPorts te installeren.
Voor PDF zijn er nog wat alternatieven:
Ik wil LaTeX leren, waar doe ik dat?
Je online een heleboel materiaal vinden, of je kunt een boek ter hand nemen. Het is mijns inziens het gemakkelijkst om een online tutorial te volgen, zeker voor LaTeX leer je daar het meest van. Wil je echter meer van TeX zelf weten op den duur, dan kan het wel nuttig zijn om een boek aan te schaffen, of in je (universiteits)bibliotheek te kijken.
Boeken over LaTeX
Online materiaal over LaTeX
Veel materiaal is in het Engels, maar er is ook een aantal Nederlandse handleidingen.
Er zijn ook enkele pagina’s gewijd aan de behoeften van een selectere groep gebruikers, of een specialistischer onderwerp:
Waar kan ik terecht met vragen?
Uiteraard in deze topic! Maar er zijn ook andere websites waar LaTeX-vragen worden beantwoord. Je hebt de zeer uitgebreide UK TeX FAQ, waar heel veel voorkomende problemen worden aangekaard (en eigenlijk alles wat in deze OP staat ook te vinden is). Verder heb je comp.text.tex, een drukbezochte news-group waar veel mensen te vinden zijn, inclusief veel auteurs van packages, en zeer, zeer ter zake kundigen die alle ins en outs van TeX kennen. Mits je een beknopte vraag stelt, in het Engels, met een duidelijk minimum example word je hier meestal goed geholpen.
Wat zijn de handigste packages?
Dat hangt er natuurlijk maar net vanaf wat je wilt. Er is echter wel een aantal packages te geven dat vaker dan gemiddeld gebruikt wordt. Hieronder wordt dan ook een aantal scenario’s besproken.
Welke package verandert Chapter in Hoofdstuk, etc?
Welke package geeft woordafbreking?
LaTeX kent geen ingebouwde spellingscontrole (dat kan je editor soms geven, zie hierboven), maar het kent wel een uitgebreid mechanisme voor woordafbreking. De package die dit regelt is ‘babel’. Je gebruikt Babel met ‘\usepackage[english,dutch]{babel}’. Dit geeft aan dat je document in twee talen geschreven wordt, Engels en Nederlands, waarbij Nederlands de standaard is, wat ook betekent dat koppen in het Nederlands worden gezet (b.v. Hoofdstuk, en niet Chapter).
In het document moet je handmatig aangeven wat Engels en Nederlands is. Als je hoofdtaal Nederlands is, dan kun je bijvoorbeeld \foreinglanguage{english}{Premature optimization is the root of all evil (or at least most of it) in programming.}
Babel regelt overigens nog meer, in het Frans is het gebruikelijk om kleine witruimtes rond de interpunctie te hebben Dus meer « zo » en niet zo vaak «zo». Babel kan hier ook rekening mee houden. Voor het Oud-Grieks zijn er ook mogelijkheden om polytonische teksten te typen, en zo heeft elke taal wel specifieke opties, welke je in de documentatie kunt vinden.
Omdat XeTeX geheel van Unicode, OpenType en UTF-8 invoer uitgaat, is Babel daar vaker een gesel dan een zegen. Daarom is de package Polyglossia ontwikkeld, dat voor XeLaTeX bedoeld is, deze package is nog in ontwikkeling. Als je echter een document in het Thaïs en Arabisch wilt schrijven is deze package wellicht handig, aangezien het ook automatisch van lettertype kan wijzigen als je van taal verandert.
Wat is het beste afbeeldingenformaat voor LaTeX?
Voor pdfLaTeX geldt dat je bestanden in PNG, JPG en PDF formaat kunt opnemen in je document, voor ‘gewoon’ LaTeX geldt dat bestanden in .EPS-formaat moeten zijn, eventueel moet je dat dus converteren.
In feite gelden voor LaTeX dezelfde regels als in het algemeen: voor foto’s kun je prima JPG gebruiken, dit levert een redelijk klein bestand op. Voor screenshots kun je beter PNG gebruiken, aangezien dit geen artefacten oplevert zoals JPG (denk aan smoezelige randjes). Voor schaalbare afbeeldingen, zoals grafieken of diagrammen is een vectorformaat het ideaalst: bij het printen blijft dit mooi.
Als je kunt kiezen in welk formaat je kunt exporteren, b.v. in Matlab, dan heeft iets als EPS de voorkeur. Afhankelijk of je LaTeX of pdfLaTeX gebruikt moet je de EPS converteren naar PDF. Sommige programma’s kunnen ook speciaal voor LaTeX exporteren, meestal betekent dit dat er code gegenereerd wordt die de tekst door LaTeX laat zetten. Dit heeft als voordeel dat het lettertype in de afbeelding hetzelfde is als in je document. Ook is schalen meestal makkelijker, omdat de tekst niet meeschaalt. Om bestanden te converteren kun je ImageMagick gebruiken, of GhostScript, dat onder Linux vaak voorzien is van de scripts ‘ps2pdf’ en aanverwanten. xpdf levert het programma ‘pdftops’.
En hoe neem ik nu zo’n bestand daadwerkelijk op?
Daarvoor gebruik je de package ‘graphicx’. Dit kent een \includegraphics-commando waarmee je een bestand kunt opnemen. In het simpelste geval werkt het ongeveer zo:
| 1 2 3 4 | \includegraphics{myfig} \caption{Mijn figuur!} \end{figure} |
Als je je document nu compileert met ‘latex’ kijkt het over een document bestaat dat ‘myfig.eps’ heet, als je compileert met ‘pdflatex’ of er een document bestaat dat ‘myfig.pdf’, ‘myfig.jpg’ of ‘myfig.png’ heet. Het is dus niet nodig om de extensie op te geven! Je kunt nog extra opties opgeven om bijvoorbeeld de grootte van het plaatje in te stellen, het plaatje te schalen, of slechts een gedeelte van het plaatje weer te geven, die staan handleiding beschreven.
Welke afbeeldingenprogramma’s zijn speciaal geschikt voor LaTeX?
Een programma dat eenzelfde aanpak heeft voor het tekenen van plaatjes als LaTeX voor het zetten van teksten is MetaPost. Je beschrijft de tekening. De labels worden direct door TeX gezet, en de uitvoer is EPS. Voor LaTeX is dit tamelijk ideaal, en voor PDFLaTeX is het ook nog redelijk gemakkelijk. De problemen ontstaan zodra je andere lettertypes wilt gebruiken in MetaPost, daarnaast moet je ook een nieuwe taal leren (met soms een wat vreemde syntax).
Daarom is een ander programma, Asymptote ontwikkeld dat eenzelfde filosofie volgt: je beschrijft je tekening in een soort C-achtige taal. Een compiler geeft dan een PDF of EPS bestand. Er is ook een grafische interface in ontwikkling, xasy.
Een ander programma dat goed met LaTeX overweg kan is xfig (niet voor Windows), dit is geheel grafisch, maar kan exporteren in LaTeX-formaten. Dit is met name geschikt als je diagrammen wilt maken. Voor grafieken is GNUPlot het aangewezen programma. Dit kent allerhande manieren om data en functies te plotten.
Matlab, Maple en Mathematica kunnen ook in EPS-formaat opslaan en kennen speciale LaTeX-functionaliteit. Ook de opensource wiskundige programma’s zoals Octave en R kunnen dit.
Is er ook iets om in LaTeX figuren te kunnen tekenen?
Van oudsher is het uitgebreidste tekenpakket voor LaTeX PSTricks. Dit maakt gebruik van PostScript (wat in feite een hele programmeertaal is) om afbeeldingen te maken. Als je je LaTeX document via DVI naar PostScript compileert werkt dit uitstekend. De ondersteuning is heel uitgebreid, het voordeel van het feit dat het in je LaTeX source wordt opgenomen is dat je ook gemakkelijker (als je dat zou willen) ‘over je pagina heen kunt tekenen’ en dat consistentie met tekst qua lettertype heel gemakkelijk is. Een nadeel is dat het niet (gemakkelijk) werkt met pdfLaTeX, omdat PDF slechts een deelverzameling van de PostScript-commando’s kent. PSTricks kent heel veel extra packages die het maken van afbeeldingen heel erg kunnen vereenvoudigen.
Een nieuwer alternatief is PGF met TikZ. TikZ is de ‘high level’ laag bovenop PGF. TikZ heeft als voordeel dat het zowel met pdfLaTeX als met LaTeX werkt (en zelfs met tex4ht, omdat het SVG kan produceren), en het qua syntax gewoon LaTeX-achtig is. De handleiding is zeer uitgebreid en er is op een andere plek een voorbeeldengallerij te vinden. Het nadeel aan TikZ is dat het heel traag kan zijn: het doet alle berekeningen in TeX, en dat is geen snelheidsmonster. Ook is het aantal packages minder groot dan voor PSTricks. Het wordt wel centraal ontwikkeld, wat de consistentie van de interface ten goede komt.
Als laatste zijn er nog pakketten zoals XYPic, maar deze raken onderhand allemaal verouderd en bovengenoemde pakketten hebben alle functionaliteit ook in zich.
Welke pakketten zijn nog meer handig voor figuren?
Het pakket subfig kun je gebruiken om afbeeldingen naast elkaar, of onder elkaar te zetten en te nummeren als ‘Fig. 1a’. De functionaliteit van dit pakket wordt ook bijvoorbeeld door Memoir geleverd, dus als je dat gebruikt is subfig niet nodig. ‘subfigure’ is een oudere implementatie van hetzelfde idee, je kunt beter subfig gebruiken.
Welke package kan ik voor presentaties gebruiken?
Ja zeker, zowel om PowerPoint-achtige slides te maken (maar dan een stuk verzorgder uiteraard), als om transparanten te maken. Het aangewezen programma voor het eerste soort presentaties is ‘beamer’. Dit stelt je in staat om in een manier analoog aan hoe je normaal LaTeX-documenten maakt een presentatie te maken, maar dan met ‘\begin{slide}’, et cetera. Ook zijn er mogelijkheden om delen van een slide nog niet weer te geven in het begin, maar pas nadat je op spatie drukt. pdfLaTeX wordt gewoon gebruikt om de slide te renderen, dus de kwaliteit van de wiskunde is bijvoorbeeld excellent. De handleiding is zeer uitgebreid en bevat ook tutorials. Een voorbeeld is hier te vinden.
Een ouder, gelijksoortig pakket, is ‘prosper’, dit biedt echter minder functionaliteit, HA-prosper is hier een afgeleide van. Beamer biedt wel functionaliteit om prosper te emuleren.
PDF presentaties worden gegeven door je PDF-applicatie in full-screen te zetten (voor Adobe is dit b.v. Ctrl+L of Appeltje+L). Het biedt als zodanig dus niet de functionaliteit van PowerPoint, en je wilt daarom misschien zelf een horloge bij de hand houden. Met Beamer is het wel mogelijk om in een dualscreen-setup op je laptop notes te hebben en op het projectiescherm niet. Dit werkt echter niet zo soepel als met PowerPoint of Keynote.
Voor transparanten is foiltex te gebruiken. Als je met een heel oude LaTeX-installatie opgescheept zit kun je desnoods de class ‘slides’ gebruiken. Beamer kan dit eventueel ook, daarnaast heeft Beamer faciliteiten om aan de hand van de slides ook handouts te genereren die meer tekst bevatten, of om een PDF te genereren (met behulp van pgfpages) die 4 of 8 slides per pagina heeft om uit te printen (eventueel kan zelfs de achtergrondkleur automatisch veranderd worden om inkt te sparen).
Met welke package maak ik mijn PDF klikbaar?
Met de package hyperref kun je (interne) links in je document klikbaar maken. Je kunt bijvoorbeeld in de inhoudsopgave of de index klikken om automatisch naar een pagina te gaan, je kunt kruisverwijzingen automatisch in hyperlinks omzetten en ook voetnoten. Als je al bij voorbaat hyperref gebruikt is het aan te raden om niet ‘zie Figuur \ref{fig:vb}’ te typen, maar om ‘zie \autoref{fig:vb}’ te typen, dit geeft hetzelfde resultaat in je PDF-bestand behalve dat in het laatste geval Figuur ook klikbaar is – anders kun je alleen op het getal klikken.
In de handleiding staat ook beschreven hoe je de presentatie van de links kunt aanpassen, standaard krijg je rode kadertjes om de links heen, dat is niet heel mooi.
Welke package geeft toegang tot extra PDF-functionaliteit zoals forms en de documentinfo?
Dit is ook hyperref. Hiermee kun je voor PDF de keywords en de auteur instellen, je kunt forms maken en je kunt instellen hoe je document geopend moet worden, b.v. single page, double page, of fullscreen. Iets wat je niet kunt instellen is de mogelijkheid om commentaar toe te voegen in je PDF, dit kan alleen met de volledige versie van Acrobat geactiveerd worden. Dan kun je wel in Adobe Reader commentaar toevoegen. Er is ook geen gratis software die dit kan activeren.
Welke package heb ik nodig voor een bibliografie?
Er zit een heel basale bibliografiefunctionaliteit standaard in LaTeX (deze staat b.v. uitgelegd in de ‘not so short introduction to LaTeX’), maar als je grotere documenten wilt maken is BibTeX het aangewezen programma. Dit is niet zozeer een package, als wel een los programma – maar wel eentje dat standaard meegeleverd wordt.
Een goede tutorial voor BibTeX is Tame The Beast – de documentatie van BibTeX zelf is niet héél duidelijk. Het idee is als volgt: je maakt een bestand waarin je alle artikelen en boeken die eventueel zou willen citeren opsomt, in een formaat als dit:
| 1 2 3 4 5 6 | author = "Goossens, Michel and Mittelbach, Franck and Samarin, Alexander", title = "The {{\LaTeX}} {C}ompanion", publisher = "Addison-Wesley", year = 1993, } |
Als je besluit dat je dit werk wilt citeren dan type je in je LaTeX-document \cite{companion}. De eerste keer dat je je document compileert mist LaTeX al deze verwijzingen. Dan echter draai je BibTeX, dat kijkt welke verwijzingen je allemaal hebt gebruikt, en deze haalt het uit bestand met artikelen. Dan maakt het de verwijzingen in de gewenste stijl op en sorteert de lijst eventueel. Als een bepaald tijdschrift of je school of universiteit op een speciale stijl staat, kun je BibTeX het werk laten doen. Je krijgt dan b.v. als auteurs M. Goossens, F. Mittelbach and A. Samarin, of M. Goossens et al. Verwijzingen in de tekst kunnen met nummers zijn, of b.v. GMA1993.
Een overzicht van de verschillende stijlen van BibTeX vind je hier.
Oorspronkelijk is BibTeX ontworpen voor Engelse literatuurlijsten bij technische artikelen. Ondertussen wordt het voor allerhande artikelen en talen gebruikt, het loopt dan ook op z’n achterste benen. De taal waarin de stijl-bestanden worden beschreven is ook niet heel toegankelijk. Als opvolger is BibLaTeX gemaakt, dat bijvoorbeeld op een eenvoudiger wijze de gebruiker de opmaak laat aanpassen.
Om je bibliografie-database te beheren zijn er ook vele programma’s in omloop. Sommige editors hebben hiervoor een hulpmiddel in handen, verder heb je voor OS X Bibdesk – dat standaard bij MacTeX komt, het commerciële Endnote dat ook in BibTeX kan exporteren, JabRef dat onder Java draait, RefDB dat ook andere formaten kan exporteren, of web-based systemen zoals Aigaion. Na een tijdje leg je een grote database aan en zijn zulke systemen onontbeerlijk!
Met welke package kan ik de marges veranderen?
Voor dit geldt: bezint, eer ge begint. De standaard layout in LaTeX is wel met enig overleg gekozen. Het is geen al te hippe layout, maar wel een functionele. De marges zijn op A4-papier heel breed, maar dat is ook omdat A4 heel breed is. Weinig boeken worden op A4-formaat uitgegeven, en als ze al zo groot zijn hebben ze vaak meerdere kolommen (kranten b.v. ook), dit omdat heel brede regels niet prettig lezen: als je oog naar de volgende regel gaat raak je gemakkelijker het spoor bijster en begin je een regel te hoog of te laag te lezen. Ook een zekere optische balans wordt nagestreefd. Voordat je de marges dus op 2cm zet, denk hier aan.
De marges en ruimte voor kop- en voetteksten aanpassen kan met geometry, of op een iets simpeler wijze vmargin.
Omvattender packages, zoals KOMA-script en memoir bieden deze functionaliteit ook.
Met welke package kan ik de opmaak van koppen veranderen?
Dit is misschien niet zo eenvoudig als je zou verwachten. Voor een aantal voorgekookte stijlen kun je fncychap gebruiken. Wil je nog iets anders, dan zul je zelf moeten programmeren (en voor paragrafen). Ook kun je weer een van de omvattender packages nemen, zoals KOMA-script en memoir, die hebben een makkelijker interface om de stijl aan te passen.
Met welke package kan ik kopteksten en voetteksten aanpassen?
Fancyhdr wordt hier het meest voor gebruikt, en is ook meestal aan te raden, tenzij je al een complexere class als memoir gebruikt die de functionaliteit ingebouwd heeft.
Met welke package kan ik andere lettertypen kiezen?
Het standaardlettertype van LaTeX is wel heel herkenbaar, maar op den duur wel een beetje saai. Het is ook niet echt voor z’n esthetische waarde ontworpen. Het biedt wel veel (zoals verschillende ontwerpgrootten, nette ligaturen, groot tekenrepetoir). Een goede start is deFree Math Font Survey.
De moeite van het bekijken waard zijn pxfonts (een Palatino-kloon), txfonts (Times-kloon) en Euler (een informeler Lettertype): voor presentaties zou je ook CMBright kunnen overwegen.
Wiskundige lettertypen zijn dungezaaid, dus voor wiskundige teksten ben je noodzakelijkerwijs op een klein aantal lettertypen aangewezen, omdat de meesten simpelweg de symbolen niet hebben. Er zijn wel commerciële lettertypen voor LaTeX, zoals Lucida, en als je Minion hebt gekocht kun je MnSymbol gebruiken. Wil je echter vooral prozatekst zonder bijzondere symbolen zetten, dan zijn er meer mogelijkheden als je een OpenType-font hebt.
OpenType-fonts kunnen geconverteerd worden naar een formaat dat LaTeX snapt, hiervoor kun je otfinst gebruiken. Een andere optie is XeTeX, dat direct OpenType-lettertypen kan gebruiken.
Met welke package kan ik een index maken?
Dit komt standaard met LaTeX mee, de makeidx package. Een flexibeler alternatief is xindy, dat beter om kan gaan met andere talen dan Engels. Voor afkortingen zijn ook specialistische packages zoals acronym voor afkortingen en glosstex voor een glossary.
Welke package is geschikt voor <...>?
Uiteraard kan niet elke package hier behandeld worden, er zijn nog genoeg packages die b.v. symbolenlijsten geven, mogelijkheden om tabellen te maken die over meerdere pagina’s gaan, mooiere tabellen te maken, parallelle teksten te zetten, kritische edities te zetten, en wat al niet. Er is een goede onderwerpsindex voor alle packages. Als je het daar niet vindt, dan kun je het altijd vragen!
Ik heb de package gevonden die ik nodig heb, maar hoe installeer ik die?
Als je MikTeX gebruikt, kijk dan eerst of je het in MikTeX niet in de package-manager kunt vinden. Dit zal meestal het geval zijn.
Voor Linux geldt dat je distributie vaak wel heel veel packages beschikbaar heeft in pakketten, het kan zijn dat je meer moet installeren, bijvoorbeeld omdat het in het pakket ‘texlive-humanities’ of ‘texlive-science’ zit (in Debian). Dit is het gemakkelijkst.
Zit het niet in de package-manager, of heeft die alleen een oude versie, dan kun je, als je het pakket maar voor één project nodig hebt, gewoon de gewenste .sty-file in dezelfde directory als je document zetten. Het kan zijn dat je package alleen als .ins en .dtx geleverd wordt, dan moet je het eerst zelf compileren: draai (pdf)latex <package>.ins en (pdf)latex <package.dtx> en je krijgt een .sty (of .cls) bestand en de documentatie.
Is het echter een groot pakket, of gaat het erom dat je een bestand wil patchen waar een bug in zit, of wil je de nieuwste versie, dan zul je het echt zelf moet installeren. Dit kan, je kunt een privé-directorystructuur erop nahouden. Als er bestanden zijn die zowel in jouw directory als in de systeemdirectory staan krijgt jouw bestand voorrang. Die directory wordt meestal aangeduid met $TEXMFHOME, en hoe je daar precies mee moet werken staat in de TUG FAQ.
Hier staan de vragen die al vaker voorbij gekomen zijn in de LaTeX-topics. Veel vragen zijn hierboven al beantwoord, als dat zo is wordt daarnaar verwezen.
Wat heb ik nodig om te kunnen LaTeXen?
Lees hierboven het stuk onder benodigdheden. Je kunt perfect uit te voeten met allemaal gratis software, of je nou Linux, Mac of Windows draait!
Is het nou handig?
Uiteindelijk wel. Het heeft een vrij steile leercurve, en voor eenvoudige documenten is het dan ook een stukje ingewikkelder dan Word – alhoewel dat voor een ervaren gebruiker niet meer geldt, maar uiteindelijk zijn langere documenten een stuk beter te behappen in LaTeX dan in Word. Het is echter geen volwaardig DTP-programma, zoals Quark of InDesign, en de opmaak voor een tijdschrift of glossy is dan ook echt moeilijker.
Kan ik LaTeX naar Word omzetten of omgekeerd?
Nee, niet direct. Je hebt wel rtf2latex2e en dat kan je aardig op weg helpen, maar het zal nooit perfect zijn. Ook is er latex2rtf. Dit laatste is echter geen TeX-engine, dus het kan al snel het spoor bijster raken. Je kunt nara tex4ht kijken, dat HTML als uitvoer biedt.
Hoe maak ik presentaties?
Gebruik beamer. Dat staat hierboven, onder packages, beschreven.
Hoe verander ik de lettertypes?
Dat staat ook hierboven uitgelegd, onder packages.
M’n papierformaat wordt niet correct doorgegeven!
Ook al doe je \documentclass[a5paper], dan nog kan het zijn dat Adobe denkt dat het A4 is. Door simpelweg \usepackage{geometry} te doen, los je dit meestal op, deze package schrijft namelijk de benodigde speciale commando’s naar de PDF (of DVI) die de viewer correct instrueren.
De opmaak zint me niet.
Hierboven staan packages, links en uitleg over het aanpassen van lettertypen, marges en koppen.
Mijn figuur staat niet waar ik het wil.
LaTeX kent zogenaamde ‘floats’, dit zijn bijvoorbeeld tabellen of figuren. Die kunnen wat wegdrijven van de plek waar jij ze opgeeft. Dit zorgt ervoor dat de pagina’s beter gevuld kunnen worden. Word doet dit niet, maar eigenlijk doet verder elke zetter of zetprogramma het wel. Kijk maar eens in professioneel gezette boeken. Figuren komen bovenaan een pagina te staan, of op een aparte pagina. Soms echter drijft een figuur een volgende paragraaf in, dat kan wel hinderlijk zijn (na een \clearpage, wat meestal bij een hoofdstuk gebeurt, worden figuren automatisch neergezet). Wil je dit niet, dan is de package placeins de oplossing. Hiermee kun je barrières definiëren waar floats niet voorbij mogen drijven. Wil je echt per se dat je figuur blijft staan op de plek waar jij het wilt, kijk dan in de TeX FAQ.
Hoe krijg ik het symbool voor …?
Kijk in deComprehensive LaTeX Symbol list.
TeX leer je door te doen. Van vrijwel alle packages kun je de source gewoon bekijken in je distributie. Als je zelf een .cls of .sty-bestand wilt schrijven, kijk dan eens in een .sty-bestand uit je distributie. Wil je iets aanpassen, kijk naar de definitie. Er zijn veel pagina’s met voorbeelden en examples. Lees je een manual, en denk je, hoe hebben ze dat voor elkaar gekregen? Je kunt meestal de source vinden.
Hier volgt een overzichtje van websites met voorbeelden:
Overige relevante links
Vorige edities van deze topic.
Je vindt de source van dit document op de Wiki, waar je deze zelf kunt aanpassen en van nuttige tips en links kunt voorzien.
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.
Wow! 
Ik heb nu al weer zin om een nieuwe scriptie te gaan maken 
Ik heb nu al weer zin om een nieuwe scriptie te gaan maken
"Some guys they just give up living and start dying little by little piece by piece"
last.fm | Rate Your Music | MusicMeter | top 100 nummers | top 100 albums | top 50 2013 | top 100 jazz | Onze-blog: pat-sounds
last.fm | Rate Your Music | MusicMeter | top 100 nummers | top 100 albums | top 50 2013 | top 100 jazz | Onze-blog: pat-sounds
\documentclass{fokforum}
\usepackage[dutch]{babel}
\renewcommand{tvp}{Iblis, hoe kom jij zo'n onwijze \LaTeX held?}
\begin{document}
\tvp
\end{document}
[ Bericht 0% gewijzigd door thijsdetweede op 25-08-2008 19:59:14 (Latex error: Too many }'s.) ]
\usepackage[dutch]{babel}
\renewcommand{tvp}{Iblis, hoe kom jij zo'n onwijze \LaTeX held?}
\begin{document}
\tvp
\end{document}
[ Bericht 0% gewijzigd door thijsdetweede op 25-08-2008 19:59:14 (Latex error: Too many }'s.) ]
| 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 | \usepackage[all]{xy} \usepackage{amssymb} \begin{document} $$ \xymatrixcolsep{.6pc} \xymatrixrowsep{.6pc} \xymatrix{ E\ar[rr]\ar[dd] & & \mathbf{E}\ar[dd] \cr & \Box \cr S\ar[rr] & & Y_1(N) } $$ \end{document} |
Het vierkantje komt niet mooi in het midden te staan. Hoe kan ik ervoor zorgen dat dat wel gebeurt?
Het probleem is niet zo zeer dat het vierkantje niet in het midden staat, want dat staat het wel, maar het staat in het midden van de middelste kolom. De rechterkolom heeft echter meer witruimte vanwege de label Y_1(N) rechtsonder, de linkerkolom heeft dat niet, daardoor lijkt het vierkantje dichter bij de linkerkolom te staan. Je kunt dat oplossen door de middelste kolom groter te maken, door daar witruimte in te voegen, maar dat is wat lelijk, het handigste is (denk ik) om een onzichtbare pijl van linksboven naar rechtsonder te laten gaat, die je als label \Box geeft.quote:Op maandag 25 augustus 2008 17:27 schreef thabit het volgende:
[ code verwijderd ]
Het vierkantje komt niet mooi in het midden te staan. Hoe kan ik ervoor zorgen dat dat wel gebeurt?
Als je dat doet kunnen de middelste rij en de middelste kolom er ook uit, je krijgt dan zoiets:
| 1 2 3 4 5 6 7 8 9 | \begin{displaymath} \xymatrix{% \ar@{} [dr] |{\displaystyle \Box}% E\ar[r]\ar[d] & \mathbf{E}\ar[d] \\ S\ar[r] & Y_1(N) } \end{displaymath} \end{document} |
\begin{displaymath} is ‘beter’ dan $$ omdat het het eigenlijke LaTeX-commando is. $$ is TeX en is niet altijd optimaal wat witruimte betreft, de LaTeX-afkorting hiervoor is \[ ... \]. De \displaystyle is om de \Box is groter te krijgen, want standaard doet xypic een kleiner lettertype voor de arrows. Het eerste commando is de ‘lege’ pijl.
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.
Overigens, als je vaker zulke diagrammen moet maken, en problemen hebt met de manier waarop XY-pic de boel uitlijnt, dan kan het lonen eens naar TikZ/PGF te kijken. Met name hoofdstuk 16, pagina 172 en verder, gaat op matrices in (voor uitlijning), en geeft ook een XY-pic-achtig voorbeeld.
En verder iedereen bedankt voor de enthousiaste reacties, en thijsdetweede: gewoon veel oefenen. En onthouden wat je tegenkomt, comp.text.tex een beetje volgen, etc.
En verder iedereen bedankt voor de enthousiaste reacties, en thijsdetweede: gewoon veel oefenen. En onthouden wat je tegenkomt, comp.text.tex een beetje volgen, etc.
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.
Sja, dat doe ik allemaal braaf, besteed veel te veel tijd aan de onzinnigheden die straks toch niemand gaat opvallen, comp.text.tex lees ik, ik ga volgens mij op het werk wel door voor Texnerd, maar toch voel ik me bij jou als een Asafa Powell naast Usain Bolt. Leuk en aardig, maar het blijft gepruts. Vooral ook omdat je de neiging lijkt te hebben van veel aspecten van LaTeX wat te snappen.quote:Op maandag 25 augustus 2008 18:06 schreef Iblis het volgende:gewoon veel oefenen. En onthouden wat je tegenkomt, comp.text.tex een beetje volgen, etc.
Is het mogelijk om een heel stuk tekst in LaTeX onzichtbaar te maken? Met als doel dat het zichtbare deel van de tekst op de juiste plaats in de pagina komt. Ik weet dat er zoiets als \phantom bestaat, maar die pakt geen meerdere regels.
Volgens mij wil hij een wit vlak waar eerst de tekst stond, althans, dat hoop ik, anders heb ik veel te moeilijk gedaan. ;) Als hij wil wat jij suggereert is de package comment overigens praktischer. Daarmee kun je \begin{comment} .... \end{comment} doen, en dan wordt alles ertussen uitgesloten. (Het heeft nog wat meer opties trouwens.)quote:
Als je niet wilt dat de tekst verschijnt kun je simpelweg \usepackage{xcolor} doen en dan \color{white}. Alles wordt nu wit. Maar dan kun je de tekst nog wel selecteren in Acrobat. Alleen als je het print zie je niets.
Wil je dat ook niet, moet je iets vernuftigers, ik heb het volgende in elkaar geprutst, m.b.v. TeX-commando’s:
| 1 2 3 4 5 6 7 8 9 | \newbox\invtext \newdimen\invheight \newdimen\invwidth \setbox\invtext\hbox{\vbox{#1}} \invwidth=\wd\invtext \invheight=\ht\invtext \hbox to \invwidth{\vbox to \invheight{}} } |
Ik weet niet precies hoe goed het altijd werkt als je tekst hebt die meerdere pagina's omspant, of met alle omgevingen zoals figuren, verbatim, of in bepaalde omgevingen zoals tabular… allemaal niet getest.
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.
Helaas, het werkt inderdaad niet helemaal binnen wat complexere omgevingen, maar wel knap hoe je dit soort dingen zo even uit je vingers weet te rammen. . Ik dacht dat er misschien gewoon een soort toggle zou zijn om tekst te laten zien. Maar goed, ik ga wel een beetje met wat maten pielen nu. .
. Ik dacht dat er misschien gewoon een soort toggle zou zijn om tekst te laten zien. Maar goed, ik ga wel een beetje met wat maten pielen nu. .
Beamer heeft een commando om tekst invisible te maken op een bepaalde sheet bedacht ik me, en de implementatie lijkt gebruik te maken van PGF. Het volgende lijkt bij mij weer (in een simpele testcase) te werken:quote:Op zondag 31 augustus 2008 22:08 schreef thabit het volgende:
Helaas, het werkt inderdaad niet helemaal binnen wat complexere omgevingen, maar wel knap hoe je dit soort dingen zo even uit je vingers weet te rammen. :). Ik dacht dat er misschien gewoon een soort toggle zou zijn om tekst te laten zien. Maar goed, ik ga wel een beetje met wat maten pielen nu. :).
| 1 2 3 | \newenvironment{invisible}{\pgfsys@begininvisible}{\pgfsys@endinvisible} \makeatother |
In je document kun je dan \begin{invisible}....\end{invisible} doen, let overigens wel op dat je ook \usepackage{pgf} moet gebruiken!
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.
Hallo :) Ik ben bezig met een presentatie in beamer, en ik heb wat problemen met afbeeldingen positioneren. Ik wil links een opsomming maken en rechts een afbeelding neerzetten. Daarom gebruik ik de column omgeving (links tekst, rechts afbeelding). Ik gebruik pgf om de afbeeldingen neer te zetten in de rechterkolom, maar dan verschuift de onderste navigatiebar in de beamer template (zie onderstaande code, en zie dat de navbar verschuift op de 1e en 2e slide). Als ik \includegraphics doe, dan verschuift de tekst in de linker kolom omlaag (haal de % weg en plaats een % voor de \pgfputat).
Hoe kan ik voorkomen dat mijn afbeelding interfereert met een andere kolom/de beamer template? Ik gebruik graag pgf omdat je daarmee plaatjes zelf kunt positioneren wat bij een presentatie soms best handig is.
Hoe kan ik voorkomen dat mijn afbeelding interfereert met een andere kolom/de beamer template? Ik gebruik graag pgf omdat je daarmee plaatjes zelf kunt positioneren wat bij een presentatie soms best handig is.
| 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 | \usetheme{Berlin} \usepackage{pgf} % Presentatie specifieke instellingen \title{Test} \subtitle{minimal example} \author[Visitor.Q]{Visitor.Q} \begin{document} \frame{ test frame } \frame{ \frametitle{Closure relations} \begin{columns}[t] \begin{column}{.55\textwidth} Hydrodynamics:\\ Drag, lift and virtual mass closures \end{column} \begin{column}{.3\textwidth} %\centering %\includegraphics[width=3cm]{img/bubble-forces.pdf} \pgfputat{\pgfxy (-1.0,-3.0) }{\pgfbox[left,base]{\pgfimage [width=0.6\columnwidth] {bubble-forces} }} \end{column} \end{columns} } \end{document} |
Ok, blijkbaar lag het aan de [t] in de columns environment :)
Ik heb nu:
en dat werkt verder goed, zo te zien.
Ik heb nu:
| 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 | \frametitle{Closure relations} \begin{columns} \begin{column}{0.55\textwidth} opsomming \end{column} \begin{column}{0.45\textwidth} \begin{overprint} \includegraphics[width=3cm]{img/bubble-forces.pdf} \end{overprint} \end{column} \end{columns} } |
Ook heb ik al een tijdje een ander probleem, maar dat is een beetje vaag. Als ik een bepaalde figuur in LaTeX importeer dan zijn de kleuren ineens veel feller. Niet alleen de afbeelding zelf, maar de gehele theme (van beamer). Dit gebeurt als pdf (vector, met gradient, via inkscape), maar ook als png, en als bitmap-in-pdf. Alleen bij bepaalde sheets die dat plaatje gebruiken (ik wil het gebruiken als opsommingsteken dus staat de afbeelding op meerdere sheets) gebeurt het. Het gebeurt niet als ik een andere class dan beamer gebruik, tenminste, niet in een klein testdocumentje.
Tevens heb ik dit niet alleen bij deze afbeelding gehad, maar bij een paar andere ook maar toen hielp het om de boel als eps op te slaan en naar pdf te converten met eps2pdf, maar bij deze lukt dat niet dus ik vermoed dat de oorzaak dieper ligt. Zou er een color package oid worden overschreven? Of kan de pdf een bepaalde layer aanzetten? De sheets zonder deze afbeelding (dus ook die na de foute sheet komen) zijn weer gewoon gekleurd.
Tevens heb ik dit niet alleen bij deze afbeelding gehad, maar bij een paar andere ook maar toen hielp het om de boel als eps op te slaan en naar pdf te converten met eps2pdf, maar bij deze lukt dat niet dus ik vermoed dat de oorzaak dieper ligt. Zou er een color package oid worden overschreven? Of kan de pdf een bepaalde layer aanzetten? De sheets zonder deze afbeelding (dus ook die na de foute sheet komen) zijn weer gewoon gekleurd.
Ik ben het ook wel eens tegen gekomen, en niet precies waar het aan ligt. Het kan ook nog verschillen of je het document op een Mac of onder Linux of Windows bekijkt. Wat het probleem is, denk ik, is dat de PNG gamma-informatie bevat, of een andere soort van kleurinformatie. Als ik die informatie weghaal, gaat het meestal goed. Onder Linux kan dat met b.v. pngcrush.
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.
Bedankt! Het is inderdaad iets in png dat de boel verpest. Maar pngcrush hielp niet. Voorlopig heb ik er een jpg van gemaakt, maar dan is de achtergrond natuurlijk niet meer doorzichtig, maar wit. Ik klooi nog even verder.
Dit is het commando dat je moet draaien:quote:Op maandag 1 september 2008 21:20 schreef Visitor.Q het volgende:
Bedankt! Het is inderdaad iets in png dat de boel verpest. Maar pngcrush hielp niet. Voorlopig heb ik er een jpg van gemaakt, maar dan is de achtergrond natuurlijk niet meer doorzichtig, maar wit. Ik klooi nog even verder.
| 1 |
Dan moet alle onzin weg zijn. ;)
Daher iſt die Aufgabe nicht ſowohl, zu ſehn was noch Keiner geſehn hat, als, bei Dem, was Jeder ſieht, zu denken was noch Keiner gedacht hat.
Jij zag mij zeker al domweg pngcrush infile.png outfile.png doen (wat nou manpages) . Maar het is nu gelukt! Echter, ik moest nog wel een regel toevoegen volgens deze en deze sites, die dit probleem behandelen:
Nog even wat keywords voor de zoekbots: heb je problemen met andere kleuren (color shift) in LaTeX beamer bij gebruik van png en/of transparency, zet dan bovenstaande code in je preamble. Volgens de sites hierboven schijnen wel andere pdfattr opties gereset te worden. Geen idee hoe erg dat is, maar ik zie er hier (nog) niets van.
. Maar het is nu gelukt! Echter, ik moest nog wel een regel toevoegen volgens deze en deze sites, die dit probleem behandelen:| 1 |
Nog even wat keywords voor de zoekbots: heb je problemen met andere kleuren (color shift) in LaTeX beamer bij gebruik van png en/of transparency, zet dan bovenstaande code in je preamble. Volgens de sites hierboven schijnen wel andere pdfattr opties gereset te worden. Geen idee hoe erg dat is, maar ik zie er hier (nog) niets van.
