Die vragen komen niet van mij, maar van iemand andersquote:Op woensdag 19 september 2007 15:26 schreef PopeOfTheSubspace het volgende:
Dat eerste antwoord klopt niet en die tweede vraagstelling klopt niet omdat het twee verschillende wijzen van ontleden zijn.
Ik weet het wel zeker, in beide gevallen.quote:Op woensdag 19 september 2007 15:38 schreef Lienekien het volgende:
'Scheldend' is een tegenwoordig deelwoord, maar dat is woordbenoeming en niet grammaticale zinsontleding. Volgens mij is het in de zinsontleding een bijwoordelijke bepaling.
Taalkundige ontleding is het benoemen van de woordsoorten, redekundige ontleding het benoemen van de functie van de zinsdelen.
Pope had dus m.i. gelijk met te zeggen dat je twee dingen door elkaar haalt.
'Een handvol' en 'een veertigtal' lijken mij geen bijvoeglijke naamwoorden. 'Handvol' en 'veertigtal' zijn zelfstandige naamwoorden.quote:Op woensdag 19 september 2007 15:28 schreef Viking84 het volgende:
Het gaat even om 'handvol' en 'veertigtal'.
Nee, 'handvol' en 'veertigtal' zijn geen zelfstandige naamwoorden; het zijn telwoorden.quote:Op donderdag 20 september 2007 13:16 schreef Rasing het volgende:
[..]
'Een handvol' en 'een veertigtal' lijken mij geen bijvoeglijke naamwoorden. 'Handvol' en 'veertigtal' zijn zelfstandige naamwoorden.
'Een handvol' lijkt mij een telwoord, maar of iets een zelfstandig naamwoord en een telwoord tegelijkertijd kan zijn, weet ik niet.
Ik zie niet in waarom ik twee dingen door elkaar haal, maar dat zal wel weer aan mij liggen. Ben niet zo helder de laatste tijd (anders had ik deze zinnen hier überhaupt niet gepostquote:Op woensdag 19 september 2007 15:38 schreef Lienekien het volgende:
'Scheldend' is een tegenwoordig deelwoord, maar dat is woordbenoeming en niet grammaticale zinsontleding. Volgens mij is het in de zinsontleding een bijwoordelijke bepaling.
Taalkundige ontleding is het benoemen van de woordsoorten, redekundige ontleding het benoemen van de functie van de zinsdelen.
Pope had dus m.i. gelijk met te zeggen dat je twee dingen door elkaar haalt.
Je eerste antwoord is onvolledig. Je tweede antwoord is volgens mij fout.quote:Op donderdag 20 september 2007 13:31 schreef Viking84 het volgende:
[..]
Ik zie niet in waarom ik twee dingen door elkaar haal, maar dat zal wel weer aan mij liggen. Ben niet zo helder de laatste tijd (anders had ik deze zinnen hier überhaupt niet gepost).
Iemand legde mij deze zinnen voor met bij de eerste zin de vraag: 'is 'scheldend' een bijwoord of een tegenwoordig deelwoord?' Antwoord: een tegenwoordig deelwoord.
En bij de tweede zin wilde de vragenstelster weten of 'handvol' en 'veertigtal' bijvoeglijke naamwoorden waren of hoofdtelwoorden. Antwoord: hoofdtelwoorden en wel respectievelijk een onbepaald en een bepaald hoofdtelwoord.
Het zijn zelfstandige naamwoorden. Zeg je 'een handvol' (met lidwoord ervoor dus) dan heeft dat dezelfde functie als bijvoorbeeld 'vijf' en zou je het een telwoord kunnen noemen. Maar of dat kan, weet ik niet.quote:Op donderdag 20 september 2007 13:26 schreef Viking84 het volgende:
Nee, 'handvol' en 'veertigtal' zijn geen zelfstandige naamwoorden; het zijn telwoorden.
Je hebt taalkundig en redekundig ontleden. In de zin 'ik loop naar school' is 'ik' zowel onderwerp als een persoonlijk voornaamwoord. Zo is scheldend dus zowel een onvoltooid deelwoord als een bijwoordelijke bepaling.quote:Op donderdag 20 september 2007 13:31 schreef Viking84 het volgende:
Ik zie niet in waarom ik twee dingen door elkaar haal, maar dat zal wel weer aan mij liggen. Ben niet zo helder de laatste tijd (anders had ik deze zinnen hier überhaupt niet gepost).
Daar zijn we het dus niet over eensquote:Op donderdag 20 september 2007 13:38 schreef Rasing het volgende:
Het zijn zelfstandige naamwoorden. Zeg je 'een handvol' (met lidwoord ervoor dus) dan heeft dat dezelfde functie als bijvoorbeeld 'vijf' en zou je het een telwoord kunnen noemen. Maar of dat kan, weet ik niet.
Ja, uiteraard weet ik dat je zowel taalkundig als redekundig kunt ontleden. Maar de vraag was niet of 'scheldend' een tegenwoordig deelwoord of een bijwoordelijke bepaling was, maar of 'scheldend' een bijwoord of een werkwoord was. Mijn reactie op haar was wellicht niet precies genoeg, want een tegenwoordig deelwoord is weliswaar familie van het werkwoord, maar preciezer gezegd is het natuurlijk gewoon een tegenwoordig deelwoord.quote:Je hebt taalkundig en redekundig ontleden. In de zin 'ik loop naar school' is 'ik' zowel onderwerp als een persoonlijk voornaamwoord. Zo is scheldend dus zowel een onvoltooid deelwoord als een bijwoordelijke bepaling.
Waarom?quote:Op donderdag 20 september 2007 13:33 schreef Lienekien het volgende:
[..]
Je eerste antwoord is onvolledig. Je tweede antwoord is volgens mij fout.
'de handvol'. Ja sorry, maar ik geloof hier dus he-le-maal niets van: het komt zó ongrammaticaal op mij over. Ik sta zo langzamerhand op het punt om een prof bij taalkunde een mailtje te sturenquote:Op donderdag 20 september 2007 13:49 schreef Lienekien het volgende:
Viking, tik voor de grap eens 'handvol' in in www.woordenlijst.org.
Google maar eens op 'substantief' en 'handvol'.quote:Op donderdag 20 september 2007 13:51 schreef Viking84 het volgende:
[..]
'de handvol'. Ja sorry, maar ik geloof hier dus he-le-maal niets van: het komt zó ongrammaticaal op mij over. Ik sta zo langzamerhand op het punt om een prof bij taalkunde een mailtje te sturen.
Het is een heel gewoon zelfstandig naamwoord, en in combinatie met 'een' heeft het ongeveer dezelfde functie als een telwoord.quote:Op donderdag 20 september 2007 14:01 schreef Viking84 het volgende:
Ik denk eigenlijk dat hier sprake is van taalverandering. Dat 'handvol' oorspronkelijk een hoofdtelwoord was, maar dat het steeds meer in combinatie met een bepaald lidwoord wordt gebruikt. De grens tussen hoofdtelwoord en zelfstandig naamwoord vervaagt kennelijk. Wel interessant dit.
Wellichtquote:Op donderdag 20 september 2007 14:25 schreef Lienekien het volgende:
Misschien moet je ook je definitie van zelfstandig naamwoord bijschaven.
Het is net zoiets als 'een kopje koffie'. Een halve handvol, een grote handvol; je kunt er dus ook een bijvoeglijk naamwoord voor zetten (vind ik).quote:Op donderdag 20 september 2007 14:22 schreef Viking84 het volgende:
Ik vind het nog steeds behoorlijk bizar om dit te horen, want ik was er helemaal van overtuigd dat 'handvol' een onbepaald hoofdtelwoord is.
Het kan toch helemaal niet zelfstandig voorkomen? 'De handvol'. Ja, de handvol wat dan? Verder kun je er, zoals ik al zei, ook geen bijvoeglijk naamwoord voor zetten en ook kun je het niet in het meervoud zetten. Als het inderdaad al een zelfstandig naamwoord is, dan is het geen 'heel gewoon' zelfstandig naamwoord, want de kenmerken van zelfstandige naamwoorden die ik hierboven noemde, gaan niet op.
Dan vind je dit vast leuk:quote:Op donderdag 20 september 2007 14:01 schreef Viking84 het volgende:
Ik denk eigenlijk dat hier sprake is van taalverandering. Dat 'handvol' oorspronkelijk een hoofdtelwoord was, maar dat het steeds meer in combinatie met een bepaald lidwoord wordt gebruikt. De grens tussen hoofdtelwoord en zelfstandig naamwoord vervaagt kennelijk. Wel interessant dit.
http://www.dbnl.org/tekst/vooy001nede01/vooy001nede01_0014.htmquote:Door syntaktische isolering konden met vol samengestelde adjektieven tot substantieven worden: een handvol, een bordvol, een mondjevol. Een dergelijk geval is een tijdlang = een poosje.
Nou, nee dat vind ik niet.quote:Op donderdag 20 september 2007 14:29 schreef Rasing het volgende:
[..]
Het is net zoiets als 'een kopje koffie'. Een halve handvol, een grote handvol; je kunt er dus ook een bijvoeglijk naamwoord voor zetten (vind ik).
Meervoud kan inderdaad niet. 'Twee handen vol pinda's' zou ik ervan maken, maar dus niet 'twee handvollen pinda's'. Dus helemaal gewoon is het niet nee, maar ook niet uniek: woorden als 'vent', 'rommel' en 'vee' hebben ook geen meervoud. Een financiën en hersenen hebben geen enkelvoud.
Ik vind dat je een leuke analyse geeft. Maar dat maakt nog steeds niet dat 'handvol' geen zelfstandig naamwoord is.quote:Op donderdag 20 september 2007 14:42 schreef Viking84 het volgende:
[..]
Nou, nee dat vind ik niet.
Ik vind 'een grote handvol' niet grammaticaal. 'Een grote hand vol' wel, maar ik zie, wellicht onterecht, een betekenisverschil tussen 'een handvol' en 'een hand vol'. Vroeger zal men wel vaak 'een hand vol' gezegd hebben en omdat die woorden zo vaak in die combinatie gebruikt werden, is op den duur de betekenis verruimd naar 'een aantal' (mijn hypothese). Dus als iemand zegt 'een handvol pinda's', dan bedoelt hij niet per se precies een hand vol: hij bedoelt gewoon 'een aantal pinda's', hoeveel het er precies zijn, geen idee. Maar als iemand zegt 'een hand vol pinda's', dan kiest hij specifiek voor deze uitdrukking (ipv dat hij zegt 'een kopje vol pinda's', 'een zakje vol pinda's') en dan lijkt me de kans groter dat hij echt een (nagenoeg) volle hand bedoelt. Snap je wat ik bedoel?
Haha, dank jequote:Op donderdag 20 september 2007 14:47 schreef Lienekien het volgende:
[..]
Ik vind dat je een leuke analyse geeft. Maar dat maakt nog steeds niet dat 'handvol' geen zelfstandig naamwoord is.
Het verdient geen schoonheidsprijs. Wat wel gewoon gezegd wordt, is 'een flinke handvol': 762 hits op googlequote:Op donderdag 20 september 2007 14:42 schreef Viking84 het volgende:
Ik vind 'een grote handvol' niet grammaticaal.
Ja, een onbepaald telwoord om precies te zijnquote:Op donderdag 20 september 2007 14:55 schreef Lienekien het volgende:
Is 'aantal' volgens jou dan ook een telwoord?
quote:het probleem is een beetje dat nogal wat telwoorden trekjes hebben van
zelfstandige naamwoorden, waardoor de grens moeilijk te trekken is.
Dat geldt bijv voor "dozijn", dat een lidwoord krijgt, en ook een
meervoudsvormen
heeft, maar ook voor bijv. honderd, en duizend: vgl. honderden mensen,
een kleine duizend mensen, etc. Qua betekenis zijn het telwoorden, maar
syntactisch lijken het zelfstandige naamwoorden. Bij andere telwoorden,
zoals vijf, ontbreken die nominale eigenschappen deels, maar ook
daarvoor is wel voorgesteld dat het "eigenlijk" zelfstandige naamwoorden
zijn.
Bij handvol gaat het niet om een gewoon telwoord, maar om een
maatbepaling. Dat zijn vaak zelfstandige naamwoorden die dienen
als maataanduider: twee kilo aardappelen, zes bunder land,
zeven liter melk, achttien stuks kleinvee, een druppel water,
een kudde koeien, een stapel lakens, een reeks voorstellingen,
etc. Een beetje uitzonderlijk is dat er geen hoofdtelwoord voor
kan staan: een handvol boeken, niet: *twee handvol boeken,
*twee handenvol boeken, etc. Wel heb je de variant:
een handjevol mensen.
Omdat _een_ niet als bepaling kan dienen van _mensen_
in _een handvol mensen_, moet je aannemen dat _een_
een bepaling is bij _handvol_. Daaruit concludeer je dan
weer dat handvol een zelfstandig naamwoord is.
Bepaalde lidwoorden lijken me lastig: *de handvol mensen.
Wel mogelijk: dit/deze handvol mensen. (gek genoeg vind
ik beide geslachten hier goed). Ook dat voorbeeld wijst
erop dat handvol een zelfstandig naamwoord is, vermoedelijk
ontstaan uit reanalyse: een hand [ vol mensen] -> een handvol mensen.
Precies wat je dacht hè, achterafquote:Op donderdag 20 september 2007 15:09 schreef Lienekien het volgende:
Precies wat ik dacht, een maataanduidend zelfstandig naamwoord. Net als 'aantal'.
Leuk dat hij zo uitgebreid antwoordt!
't Is mij allemaal best. Maar als ik middelbare scholieren zou adviseren op een forum, zou ik het woordenboek en andere geaccepteerde autoriteiten (woordenlijst, ANS) als leidraad nemen en het dan houden bij zelfstandig naamwoord.quote:Op donderdag 20 september 2007 15:11 schreef Viking84 het volgende:
[..]
Dat is voor mij een nieuwe term.
Maar eigenlijk hebben we allebei een beetje gelijk. Naar de betekenis is het een telwoord, maar syntactisch lijken het zelfstandige naamwoorden.
En waarom denk je dat ik hem mail? Juist omdat ik weet dat hij het leuk vindt zich hierin te verdiepen.
Je aanvankelijke analyse ging het niveau van de vraag ver te boven. Bij nader onderzoek blijkt 'handvol' als zelfstandig naamwoord te (woorden)boek te staan.quote:Op donderdag 20 september 2007 15:11 schreef Viking84 het volgende:
[..]
Nu moet ik eigenlijk even mijn antwoord op degene die het vroeg veranderen. Maar volgens mij gaat dit véél te ver voor een student die VWO-leerlingen moet lesgeven. Wat nu?.
Dan is 'een veertigtal' dus ook een zelfstandig naamwoord, right?quote:Op donderdag 20 september 2007 15:16 schreef Lienekien het volgende:
[..]
Je aanvankelijke analyse ging het niveau van de vraag ver te boven. Bij nader onderzoek blijkt 'handvol' als zelfstandig naamwoord te (woorden)boek te staan.
Oh, dus ik moet er simpelweg even bij zetten dat het 'taalkundig' een tegenwoordig deelwoord is en redekundig een bijwoordelijke bepaling. Nu snap ik de verwarringquote:Op donderdag 20 september 2007 15:31 schreef Lienekien het volgende:
Ik had bij die eerste vraag geantwoord dat taalkundig gezien 'scheldend' een tegenwoordig deelwoord is, en redekundig in die zin een bijwoordelijke bepaling. Ter vergelijk: De man loopt op straat. Taalkundig is '(de) man' een zelfstandig naamwoord, redekundig is het het onderwerp in de zin.
Ja, volgens mij moet je 'veertigtal' dan ook als zelfstandig naamwoord zien.
Je intuïtie en kennis zijn vast heel goed, maar niet onfeilbaar. Mijn tip is om altijd even te verifiëren wat je denkt dat juist is.
Hier heb je de elektronische versie: http://www.let.ru.nl/ans/
Het is een werkwoord en specifieker is het een tegenwoordig deelwoord. Zoiets?quote:Op donderdag 20 september 2007 15:50 schreef Rasing het volgende:
Is 'scheldend' dan zowel een tegenwoordig deelwoord als een werkwoord? Of mag je dat zo niet zeggen?
zo zou ik het ook zeggen. Hoofdcategorie: 'werkwoord'; subcategorie: tegenwoordig deelwoord'.quote:Op donderdag 20 september 2007 15:53 schreef Lienekien het volgende:
[..]
Het is een werkwoord en specifieker is het een tegenwoordig deelwoord. Zoiets?
Brr, staat het er zo?quote:Op donderdag 20 september 2007 16:00 schreef Viking84 het volgende:
[..]
zo zou ik het ook zeggen. Hoofdcategorie: 'werkwoord'; subcategorie: tegenwoordig deelwoord'.
Het door mij veel gebruikte grammaticagidsje 'Prisma Grammatica van het Nederlands' van Henriëtte Houët maakt tenminste dat onderscheid. Zij onderscheidt de volgende soorten werkwoorden:
infinitief (rennen)
persoonsvorm (rob rent) --> dat klopt toch niet? De persoonsvorm onderscheidt je bij redekundig ontleden.
onvoltooid deelwoord
voltooid deelwoord
Wat is daar 'brr' aan?quote:
Een bijwoordelijke bepaling? Maar het gaat hier toch om een complement? Luif zou volgens mij zeggen dat het hier om een 'bepaling van gesteldheid' gaat.quote:Op donderdag 20 september 2007 15:31 schreef Lienekien het volgende:
Ik had bij die eerste vraag geantwoord dat taalkundig gezien 'scheldend' een tegenwoordig deelwoord is, en redekundig in die zin een bijwoordelijke bepaling. Ter vergelijk: De man loopt op straat. Taalkundig is '(de) man' een zelfstandig naamwoord, redekundig is het het onderwerp in de zin.
Ik dacht een bijwoordelijke bepaling van wijze.quote:Op donderdag 20 september 2007 16:27 schreef Claudia_x het volgende:
[..]
Een bijwoordelijke bepaling? Maar het gaat hier toch om een complement? Luif zou volgens mij zeggen dat het hier om een 'bepaling van gesteldheid' gaat.
Een stukje uit In verband met de zin:quote:Op donderdag 20 september 2007 16:31 schreef Lienekien het volgende:
[..]
Ik dacht een bijwoordelijke bepaling van wijze.
Het voorbeeld 'Scheldend liep hij weg' lijkt m.i. erg op zin 5. Het precieze onderscheid met de bijwoordelijke bepaling van hoedanigheid is me echter niet duidelijk. 'Sanne sprong behendig over het tuinhekje' wordt bijvoorbeeld weer een bijwoordelijke bepaling genoemd.quote:3 Hij lag wakker in bed.
4 Hij hing zijn overhemd kletsnat op.
5 Opa kwam lachend de kamer binnen.
Deze zinsdelenworden BEPALINGEN VAN GESTELDHEID genoemd. Ze kunnen iets zeggen over datgene wat door het onderwerp (zin 3 en 5) of over wat door het lijdend voorwerp (zin 4) wordt aangeduid.
|
Forum Opties | |
---|---|
Forumhop: | |
Hop naar: |