Meteorieten en Vuurballen : Ursiden 24-12

Een topic over meteorietenregens en vuurbollen aan de hemel... maar een...

...Meteoor wat is dat?

Een meteoor is een kortstondig lichtspoor aan de hemel dat men ziet wanneer een klein stofdeeltje (een meteoroïde) op ca. 100 km hoogte met een enorme snelheid (tot tientallen kilometers per seconde!) in de atmosfeer van de Aarde terecht komt. De meteoroïde wordt door de atmosfeer afgeremd. Door de enorme wrijvingskrachten die hierbij ontstaat wordt het deeltje uiteengerukt tot losse moleculen en "verdampt" als het ware volledig. De wrijvingskrachten doen bovendien ook de omringende lucht oplichten, zoals een elektrische stroom het gas in een buislamp. Er is dus een ionisatie van de omliggende luchtkolom. Het lichtspoor begint te ontstaan en wekt soms de illusie van een ster, die zich plotseling snel verplaatst. Een meteoor staat daarom ook wel bekend als een vallende ster, maar heeft niets met een ster te maken.



Een deeltje ter grootte van een erwt geeft al een bijzonder heldere lichtstreep. Een zeer helder lichtspoor (helderder dan de planeet Venus) wordt ook wel een vuurbol of bolide genoemd.

Meteoroïden vallen 24 uur per dag de atmosfeer binnen, maar de lichteffecten zijn (behalve in zeer uitzonderlijke gevallen) alleen 's nachts te zien, en met het blote oog alleen als het heel donker is.

Meteoren kunnen afzonderlijk komen, maar ook in zwermen of sterrenregens, bijvoorbeeld de Leoniden of Perseïden

Soms is een meteoroïde zo groot dat het niet volledig in de atmosfeer verdampt. Er valt dan een gedeelte (eventueel in stukken) op Aarde. Dit wordt dan een meteoriet genoemd. Dit gebeurt echter zeer zelden. De brokstukken van zulke meteoroïden zijn zeer waardevol voor het astronomisch onderzoek naar het ontstaan van ons zonnestelsel.

Meteorenzwerm
Meteorenzwermen, meteorenstormen of sterrenregens zijn zwermen van meteoren, vaak afkomstig van stof en gruis achtergelaten door kometen. Wanneer een komeet in de buurt van de zon komt, gaat het ijs verdampen en via geisers door de korst van de komeet breken. Het stof dat hierbij vrijkomt, kan later een meteorenzwerm veroorzaken.

Deeltjes afkomstig van een zelfde komeet volgen alle ongeveer dezelfde baan. Wanneer de aarde de baan van zo'n zwerm stofdeeltjes kruist, wordt onze planeet getroffen door een "bombardement" van stofdeeltjes, zodat er meer meteoren dan normaal zichtbaar zijn. Op dat moment zeggen we dat een meteorenzwerm actief is. Bekende meteorenzwermen zijn onder meer de Perseïden, Leoniden, Geminiden en Quadrantiden.

Interessant bij een meteorenzwerm is dat alle deeltjes uit dezelfde richting komen. Door het perspectiefeffect lijkt dan alsof de trajecten van de veroorzaakte meteoren, bij achterwaartse verlenging, uit een zelfde punt lijken te komen (net zoals de sporen van een lange, rechte spoorweg). Dit punt noemt men de radiant van de zwerm. Meteorenzwermen worden doorgaans genoemd naar het sterrenbeeld waarin hun radiant gelegen is. Omdat in de paar dagen dat een zwerm te zien is de aarde verder trekt in zijn baan verschuift de radiant enigszins.

Vuurbollen
Nog spectaculairder dan de meteorenregen zijn vuurbollen aan de hemel. Die ontstaan als grotere gruisdeeltjes van een paar centimeter breed de atmosfeer induiken. Ze trekken lichtsporen die zo helder zijn als de maan of Venus. Nog grotere rotsblokjes, vanaf een centimeter of tien, kunnen de tocht door de dampkring overleven. Wat dan op aarde inslaat, wordt een meteoriet genoemd. De allergrootste meteorieten vormen bij het neerstorten op aarde een krater, zoals de Barringer-krater in Arizona (VS), met een diameter van 1,2 km en een diepte van 183 meter. In de Perseïden komen zulke rotsblokken niet voor; die zijn niet veel groter dan zandkorreltjes.

Perseiden 12-13 augustus
Elke zomer trekt de aarde door de Perseïden meteorenzwerm, dit is een wolk van stofdeeltjes achtergelaten door de komeet Swift-Tuttle. De naam Perseïden is afgeleid van het sterrenbeeld Perseus dat rondmiddernacht aan de noordoostelijke sterrenhemel te vinden is. Vele stofdeeltjes komen dan in botsing met de dampkring van de aarde, en veroorzaken kortstondig een lichtstreep aan de hemel. Dit verschijnsel noemen we een vallende ster of meteoor.

De Perseïdenactiviteit stijgt geleidelijk van enkele exemplaren per nacht eind juli, tot vele tientallen vallende sterren per uur rond het maximum in de ochtend van 13 augustus. Om deze meteoren waar te nemen is geen telescoop of verrekijker nodig: het volstaat om met het blote oog te kijken naar een willekeurige plaats aan de hemel. De meeste Perseïden zie je vanop donkere plaatsen buiten de stedelijke gebieden, telkens in de tweede helft van de nacht.

Meteorenstorm
De Perseïden zijn stofdeeltjes die zijn achtergelaten door komeet 109P/Swift-Tuttle. Bij elke passage van deze komeet om de zon, ongeveer om de 130 jaar, breken grote geisers van gas en stof door de korst van de komeet. Daardoor trekt de komeet een spoor van stofdeeltjes achter zich aan, zoals het condensatiespoor van een vliegtuig. Net als zo’n condensatiespoor waaiert het stofspoor na verloop van tijd uit. Alleen wanneer de aarde door een recent en dus dicht stoffilament trekt, kan een meteorenstorm optreden. Er zijn dan duizenden tot tienduizenden meteoren per uur te zien. In 2028 zal de aarde rakelings langs een recent stofspoor trekken. Sterrenkundigen verwachten voor dat jaar een echte Perseïdenstorm.

Leoniden 13-17 november


_Leoniden

De meteorenzwerm Leoniden is tussen 13 en 17 november straalsgewijs waar te nemen vanuit het sterrenbeeld Leeuw (Leo), waarnaar deze meteoorstroom genoemd is.

De Leoniden komen van de komeet Tempel-Tuttle. Men meent dat rond de genoemde data de aarde door een baan van vele deeltjes heen reist die door deze komeet zijn uitgestoten als hij dicht bij de zon staat.

De Leoniden kunnen zeer veel spectaculaire vallende sterren vertonen. Er schijnt een cyclus van 33 jaar te bestaan, die overeenkomt met de baan van 33 jaar die de komeet om de zon beschrijft. In piekjaren kunnen duizenden meteoren per uur worden waargenomen. Topjaren waren 1698, 1799, 1833, 1866, 1966 en 2001.

12-13 augustus 2007 Aarde botst op Perseïden


_{De sterrenhemel dit weekeinde omstreeks 2 uur 's nachts. Door de draaiing van de aarde komen de sterrenbeelden in de loop van de nacht hoger aan de hemel te staan. De Perseïden pieken dit jaar op maandagochtend 13 augustus. Maar ook in de nacht van zaterdag op zondag zullen al veel meteoren zijn te zien.}

TL-lamp
De Perseïden zijn ruim een maand lang te zien, van ongeveer 17 juli tot 24 augustus. Het aantal zichtbare meteoren stijgt geleidelijk van enkele exemplaren per nacht eind juli, tot vele tientallen meteoren per uur rond het maximum in de nacht van 12 op 13 augustus. In een stedelijke omgeving met veel lichtvervuiling zijn alleen de helderste meteoren te zien. Maar wie vanaf het donkere platteland waarneemt, ziet elke minuut een vallende ster.
De meeste Perseïden trekken nalichtende sporen als ze met tientallen kilometers per seconde de dampkring inschieten. Bij die snelheid zorgt luchtwrijving dat een stukje ruimterots op 80 tot 100 kilometer boven het aardoppervlak volledig verbrandt. Wat we aan de hemel zien is echter niet het verbranden. Dat licht is veel te zwak om vanaf de grond zien. Wel zichtbaar is de lucht waardoor de meteoor naar beneden raast; door de enorme hitte gaat die zelf licht uitzenden, net als het hete gas in een TL-lamp.


_{Perseïde-meteoor tegen de achtergrond van het noorderlicht}

Bronnen en Links

--> Wikipedia over meerdere bekende Meteorenzwermen

--> Kennislink over Perseïden 2007

--> Meteorshower viewing tips

--> BBC's Meteor Gallery

Heb je meer informatie over Meteorietenregens of vuurballen, schrijf het in dit topic!

======================
Hmm...12 en 13 augustus dus... en ook de zaterdag- op zondagnacht ervoor veel bekijks
Misschien weer eens tijd om de sterrekijker uit de kast te halen, hopen op een heldere nacht
Hopen op een zwoele nacht, nix mooiers toch om op een dekentje, in een weiland en je partner naar die sterren te kijken (en dan zelf sterren te maken )

[ Bericht 6% gewijzigd door Frutsel op 13-08-2007 09:34:12 ]

quote:

Op dinsdag 31 juli 2007 21:13 schreef -skippybal- het volgende:
Is dit ook in Hongarije te zien?

volgens mij zon beetje overal in het noordelijk halfrond...

quote:

Op dinsdag 31 juli 2007 21:15 schreef -skippybal- het volgende:

[..]

Cool. Dan zit ik daar op een festival en dat zou wel vet zijn om met allemaal vage figuren te gaan kijken

whehehe omschrijf "vaag"

quote:

Op dinsdag 31 juli 2007 21:19 schreef -skippybal- het volgende:

[..]

Dronken, stonede en psychonautische festivalgangers.

die zien zowiezo wel sterren aan de hemel dan