Libertarische gemeenschappen? Zat, maar een land is er geen.

De wereld stikt werkelijk van de voorbeelden van libertarische gemeenschappen. Maar omdat sommigen schijnen te denken dat er nul bewijzen zijn voor het werken van libertarische principes zal ik het proberen te verduidelijken. Niet prehistorische of middeleeuwse gemeenschappen, niet exotische gemeenschappen aan de andere kant van de wereld in een woestijn of regenwoud (al zijn die er natuurlijk ook).

De kern van libertarisch denken is niet, ik herhaal: niet, dat er geen regels zouden mogen zijn.

De kern is te denken dat:
- mensen heel wel in staat zijn onderling regels af te spreken,
- die dus ook zelf bewust te onderschrijven,
- zich er grotendeels aan te houden,
- correcties bij overtreding te accepteren
- indien gewenst het onderschrijven van de vastgestelde regels te heroverwegen, waarbij gekozen kan worden tussen:
* herbevestigen,
* regels aanpassen,
* gemeenschap die regels handhaaft verlaten.

Voorbeeld.
Na de uitvinding van de voet, en de bal, gingen mensen spelletjes doen door tegen een bal te schoppen. Wedstrijdjes. Het was leuk, en het bleek leuk om de wedstrijdjes ook te houden tegen mensen die je helemaal niet kent. Maar. Maar dan moet je wel dezelfde spelregels hebben. Toen is er een boekie gemaakt, met spelregels. En niemand die tegen een bal wil schoppen hoeft zich eraan te houden. Zelfs de term 'voetbal' mag je gewoon gebruiken zonder de spelregels te gebruiken. Om duidelijkheid te krijgen welke regels er gelden wordt dat afgesproken tussen de voetballende deelnemers: we nemen die uit dit boekje, of we nemen 3*hoekschop=penal, etc.
Maar: de gemeenschap die het boekje onderschrijft is een libertarische gemeenschap. Er is géén enkele dwingende wet die voorschrijft dat er maar 22 op een grasveld tegen een bal mogen schoppen, of dat het toespelen van een bal aan een teamgenoot die op de helft van de tegenpartij loopt zonder dat er tussen hem en het doel zich nog een tegenstander anders dan de keeper bevindt, niet toegestaan is.
Het hele bij het spelregelboekje horende (tucht)recht; de arbitrage, wordt allemaal vrijwillig ondergaan. Een scheidsrechter heeft géén wettelijk gezag over andere volwassen mannen; onderwerping eraan is puur vrijwillig. En bevalt iemand het niet kan deze zonder enige consequentie aangeven voortaan niet meer te voetballen volgens het boekje. De persoon behoudt het recht met een bal op een grasveld te spelen, desnoods met 10 vrienden tegen 11 anderen.

Ander voorbeeld.
Kerkgemeenschappen. Er is geen overheid die mensen verplicht op zondag, met hoedje en zonder auto, zich te vervoegen in een bakstenen gebouw met toren. Een dominee of pastoor of hogere prelaat heeft geen wettelijk gezag over mensen. Dat mensen zich toch onderwerpen aan een heel complex van regels en gedragingen die hun kerkgemeente verwacht / voorschrijft, is een typisch voorbeeld van een volgens libertarische principes georganiseerde gemeenschap.
Geen zin kerkbelasting te betalen? 't Is niet verplicht. Niet meer de regels willen onderschrijven: je kan ze gewoon overtreden, je kan je laten uitschrijven, je kan ge-excommuniceerd worden. Dat gaat niet ten koste van de 'overkoepelende' algemene rechten die iemand heeft, de basisrechten. Iemand die zijn geloofsgemeenschap heeft verlaten behoudt het recht te geloven.

Nu zijn er ook wel eens mensen die -bijvoorbeeld op fok- stellen dat je de Nederlandse bevolking ook als zo'n gemeenschap kan zien, waarbij zeg maar het wetboek als spelregels geaccepteerd wordt door de bevolking, ter discussie gesteld kan worden / aangepast kan worden dankzij democratie, en de gemeenschap kan worden verlaten als het je niet bevalt.
Toch gaat dat niet op, en ook dat zal ik proberen te verduidelijken.

Ten eerste kiezen staatsburgers niet hun staatsburgerschap.
Welk burgerschap zij krijgen aangemeten en/of welk burgerschap hun kinderen krijgen aangemeten wordt geheel gedicteerd door de regels van de staat waarin ze geboren worden (in uitzonderingsgevallen zijn er een paar, eveneens door de staatsregels voorgeschreven keuzeopties).
Dit lijkt op het geboren worden in een kerkgemeenschap; maar is niet hetzelfde: een kerkgemeenschap kan inschrijving van nieuwgeborenen niet verplichten op straffe van gevangenisstraf; en kan niet zelfstandig iemand inschrijven. (Overheid doet dat wel: het inschrijven van een nieuwgeborene, waarbij de nationaliteit door de overheidsregels wordt verordeneerd, is verplicht, en als het wordt nagelaten doet de overheid het natuurlijk alsnog).
Een ouderpaar dat geboren katholiek is kan hun kind ook zo inschrijven, helemaal niet inschrijven, of inschrijven bij een andere geloofsgemeenschap. Het wordt niet bepaald door de regels van het kerkgemeenschap waarin zij zelf geboren zijn of bij ingeschreven staan.
Het idee dat kerkgemeenschap A inschrijving bij hun van een als lid van kerkgemeenschap B ingeschrevene zou kunnen voorschrijven is helemaal vreemd (vergelijk: verplichte aangifte geboorte bij Nederlandse burgelijke stand van een kind in NL geboren uit twee buitenlandse ouders).
Ook kan een kerkgemeenschap -anders dan een overheid- beperkende regels stellen aan inschrijving van aan hun leden geboren nakomelingen.

Ten tweede is het zelf onderschrijven van de regels heel anders.
Elke Nederlander is gedwongen zich aan de wet te houden (op straffe van straf). Dat is beduidend anders dan bij pak 'm beet een voetbalclub of een kerkgemeenschap. De overheidsregels staan vanaf geboorte; er is geen rite waarbij iemand op een gegeven moment verantwoordelijk genoeg geacht wordt en deze zelf, actief, moet gaan onderschrijven. Het is niet voor niets dat de meeste geloofsgemeenschappen wel iets dergelijks kennen: erin geboren worden is één ding, ervoor kiezen een ander. Dat bewustmakingsritueel ontbreekt totaal bij het onderschrijven van de overheidsregels, omdat er geen alternatief kan worden geboden. Dát is een wezenlijk verschil. De overheid kan nieuwe leden niet laten kiezen; ergo: de leden hebben er niet voor gekozen.

Ten derde het heroverwegen van de regels & uitreding.
Dat er een wijzigingsprocedure is beschreven (zeg maar: het complete democratische proces) is niet gelijk aan de mogelijkheden tot heroverwegen van de regels een vrije gemeenschap. Die kan in principe dezelfde uitgangsregel hebben (meerderheid beslist), maar die laat de minderheid altijd de mogelijkheid tot uittreden. Je kan je lidmaatschap opzeggen. Niettemin hou je dan je basisrechten. Je mag nog steeds voetballen, je mag nog steeds je heilige boek lezen, zingen, op zondag met een hoedje lopen. In de praktijk zie je dat ook: nieuwe geloofsrichtingen, rugbyspelers, noem maar op.

Om als enigszins bruikbaar vrije keuze te gelden moet de uittreding beperkte gevolgen hebben, liggend op het terrein van de regelset die je verlaat en vooral: niet aan benodigde goedkeuring van de te verlaten gemeenschap onderworpen zijn.
Wil je geen lid meer zijn van de voetbalclub dan heeft de voetbalclub dat te accepteren, zij kunnen je niet levenslang je verplichten je aan de buitenspelregel te houden en een scheidsrechter op je af sturen op zaterdagmiddag.
Wil je geen lid meer zijn van de kerk dan ben je dat niet meer. Komt de pastoor verhaal halen is het niet verplicht 'm binnen te laten, noch kan hij voortaan op zondag je naar de kerk laten slepen door een stel kleerkasten.
Wil je geen lid meer zijn van de gemeenschap onderworpen aan de overheidsregels ligt dan allemaal anders. Ten eerste is zeggen dat je dat niet meer wil niet voldoende. Er naar handelen ook niet. Zelfs om je staatsburgerschap kwijt te raken zal je moeten voldoen aan procedures die gesteld zijn, de overheid kan gewoon weigeren en je Nederlander laten. Zelfs als je naar buiten Nederland vertrokken bent.
Sowieso is de consequentie: "goa van mien laand af" bij het willen uitschrijven van de overheidsautoriteit een rare constructie. Het land is niet van de overheid, maar van de bewoners. Het wordt niet mínder van de bewoners als die bewoners de overheid niet pruimen. Ook niet als de bewoners die de overheid niet pruimen in de minderheid zijn, het land is niet in bezit van de meerderheid van de bewoners, maar van alle bewoners.

Zo. Hopelijk hiermee mijn visie gegeven te hebben, verblijf ik, hoogachtend, etc.

[ Bericht 0% gewijzigd door sigme op 09-06-2007 09:49:36 (cursivering hersteld) ]

quote:

Op zaterdag 9 juni 2007 09:22 schreef raaretsalsdoG het volgende:

[..]

dus toch een soort van overheid?

Nee, ik verwees naar het tuchtrecht van de KNVB en dergelijke organisaties. Dat is niet 'een soort overheid'.

quote:

Hoe denken libertariërs het prisoners dilemma op te lossen?

Die vraag heeft niets met mijn betoog te maken. Ik heb het niet over hoe een libertarische staat eruit zou zien, ik heb het erover dat er tal van organisaties zijn die werken volgens de principes die libertariers als uitgangspunt nemen, en dat dus de stelling dat dat principe zich nog nooit bewezen heeft totale kolder is. In verleden en heden zijn er zeer succesvolle organisaties die precies op dat principe gestoeld zijn.

quote:

[..]

Ik ken genoeg mensen die weldegelijk gedwongen worden mee te draaien in een kerkelijke molen, niet vanwege een overheid maar door maatschappelijke dwang, druk van familie etc, die zich aldus een rol als overheid aanmeten.

Dat er organisaties zijn die niet voldoen aan de libertarische uitganspunten doet niet af aan de stelling dat er zijn die dat wel doen.
Dat er organisaties zijn die aan libertarische uitgangspunten voldoen maakt niet dat alle eraan voldoen.

Ook niet: in alle organisaties (t/m de overheidsorganisatie) kan je wel wat libertarisch ontdekken dus eigenlijk is alles libertarisch (wat sommigen wel betogen: ook de overheid kan je zien als libertarisch tot stand gekomen en dus libertarisch zijnde organisatie). Dat zou gelijk staan aan de stelling dat overal waar mensen samenwerken sprake is van een commune en dus feitelijk de hele wereld communistisch georganiseerd is.

quote:

[..]

vanwaar eigenlijk al die aandacht voor libertarisme? Of zie ik dat verkeerd.

Bij gebrek aan rellende politici leeft de aandacht voor principiel politieke standpunten weer wat op in POL, denk ik. Ik hoop in dit topic een paar eeuwig terugkomende dooddoeners die als zijlijntjes daarin opduiken bij de kop te vatten:
- "het is een utopie, de principes werken op papier maar nog nooit in de praktijk"
- "als je het zo beschouwt is de natiestaat ook een libertarische organisatie"

De kerk heeft zeker gewedijverd met de staat als organiserend principe en laat zich er ook mee samenvoegen.

Maar ook die constatering doet niet af aan de constatering dat geloofsgemeenschappen binnen grotere gemeenschappen zich kunnen organiseren volgens libertarirsche principes, en dat ook doen (al doen er het ook volgens andere principes).