CU wellicht uit fractie van christenextremisten

quote:

Overbekende valkuilen
door George Harinck
CU-europarlementariër Hans Blokland bekwaamt zich als moreel jongleur. Het eerste kunstje was om samen met parlementsleden als Witold Tomczak, George Karatzaferis, Majiec Giertych en Urszula Krupa in 2004 de fractie Onafhankelijk­heid en Democratie (O&D) te vormen. Dat vergde enige rekoefeningen.
Want de Pool Tomczak had in eigen land in zijn bezwaar tegen een functionaris onder meer publiekelijk aangevoerd dat zij joods is (2000); de Griek Karatzaferis heeft drie weken na 9/11 gesuggereerd dat deze aanslag een joods complot betrof; de Poolse Krupa vergeleek abortussen met de Holocaust; en de Pool Giertych bevorderde in 2005 een tentoonstelling in het Europese Parlement te Straatsburg waarin de Shoah met abortus werd vergeleken. Bloklands medefractieleden slagen er dus in hun politieke onder­werpen steeds weer aan de joden te verbinden.

Bloklands medefractielid Giertych schreef in een boekje, dat in februari jongstleden gepu­bliceerd werd met het EU-embleem op de omslag, dat joden geen nieuwe werelden veroveren en zich bij voorkeur tussen de rijken vestigen. Dit is een bekende antisemitische mantra. Tijd dus voor Bloklands volgende kunstje.

Trucje
Hij verklaarde tegenover de Volkskrant zonder moeite met Giertych in de O&D-fractie te zitten. Blokland kon moeilijk elke uitspraak van zijn mede­fractieleden afzonderlijk beoordelen, maar in 2004 hadden ze gezamenlijk afgesproken dat antisemitisme taboe is, dus zijn handen waren schoon. Ook Giertych heeft bij de vorming van de fractie verklaard zich ver te houden van antisemitische verklaringen, zei hij, en dus kan er niets aan de hand zijn. 'Hoe doet-ie het toch?', moet het verblufte publiek bij dit trucje gedacht hebben.

Uit een behoefte zijn antisemitische vrienden te verdedigen gaf Blokland zelfs nog een derde kunstje ten beste: 'Ik denk dat Giertych niet bedoelde de joden te beledigen', legde Blokland de journalist uit. Blokland heeft al veel geleerd van zijn antisemitische fractiegenoten. Hij kan twee ballen tegelijk in de lucht houden door te onderscheiden tussen 'nare en vervelende passages' over joden enerzijds en 'antisemitisme' anderzijds. De associatie van joden met rijkdom heeft zo be­schouwd volgens Bloklands met antisemitisme niets van doen. De bedoeling van dit kunstje is duidelijk: fractiegenoten zijn geen antisemieten; antisemieten zijn altijd 'de anderen' en antisemitisme is iets dat je bij afspraak buiten de deur kunt houden.

Naziregime
Bloklands opstelling is een minder zeldzaam kunstje dan het lijkt. Ze deed me denken aan die van christenen in Duits­land in de eerste periode van het naziregime. De rooms-katholieke kardinaal Von Faulhaber te München kreeg toen een bezorgde brief van een ge­loofsgenoot over de hetze tegen de joden, met de vraag of de kerk daar niets tegen kon doen. Hij schreef in april 1933 terug, dat die hetze naar en vervelend was, maar dat er in zijn positie belangrijker kwesties waren om zich zorgen over te maken, zoals medisch-ethische zaken. De protestantse theoloog Dietrich Bonhoeffer kwam in dezelfde periode op voor joden die lid waren van zijn eigen kerk - terwijl op straat de hetze tegen alle joden aan de gang was. Het doet pijn dat te lezen en we zouden graag willen ge­loven dat zij anders waren, en anders in elk geval geloven dat wij geheel anders zijn dan de christenen onder Hitler in Duits­land. Maar de geschiedenis is niet ver weg en haar valkuilen gapen voor onze eigen voeten. Het geval van Blokland toont dat het noodzakelijk is ook overbekende valkuilen tegenover elkaar te blijven be­noemen.

Verzwijgen
Het verwijt dat aan de Duitse kerk onder Hitler te maken valt is niet dat sommige van haar dienaren nazivriendelijk waren. Dat was zo en is zeker te ver­oordelen. Maar het echte pro­bleem school niet in het uitzonderlijke, maar in het gewone. En dat betreft haar nalatigheid consequent haar ook onder de nazi-dictatuur nog grote macht (meer dan negentig procent van de Duit­sers was kerklid) te gebruiken om openbaar te maken wat om sociale redenen beter verzwegen kon worden: dat de joden er aan gingen. De jodenjacht eindigde in concentratiekampen, waar niet ieder van wist, maar begon temidden van de Duitsers, onder ieders ogen, in de straat waar ze woonden, op hun eigen school, in de winkel waar ze kwamen, op het kantoor waar ze werkten en in de tram en bus waarmee ze reisden. En wat ze deden, was wegkijken. En de kerk deed er het zwijgen toe, hoewel haar kerkdiensten op zondag en bij dopen, trouwen en begraven de laatste publieke bijeenkomsten waren onder de dictatuur.

Hans Blokland kijkt niet alleen weg, maar hij dekt het kwaad ook nog eens eigenhandig toe: er gebeurt in mijn fractie niets dat echt erg is. Aan het jong­leren van Blokland moet een einde gemaakt worden. En in elk geval moet de ChristenUnie uit de O&D-fractie treden, hoe onpraktisch fractieloosheid ook is. Christelijke politiek moet de vrede voor de gehele samenle­ving behartigen, en zich schamen het publiek protest tegen het antisemitisme van vriendjes over te laten aan de joden.


George Harinck is hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en aan de Theologische Universiteit in Kampen (Broederweg). Aan beide universiteiten is hij ook verbonden als directeur van het historisch documentatiecentrum voor het Nederlandse protestantisme.