W&T Wetenschap & Technologie
Een plek om te discussiëren over wetenschappelijke onderwerpen, wetenschappelijke problemen, technologische projecten en grootse uitvindingen.
Team finds largest exoplanet yet
An international team of astronomers has discovered the largest known planet orbiting another star.
The "transiting" planet - meaning one that passes in front of its parent star as seen from Earth - is about 70% larger than Jupiter.
But the new body has a much lower mass than Jupiter - the biggest planet in our Solar System - making it of extremely low density.
Details of the work are to appear in the Astrophysical Journal.
The new exoplanet, called TrES-4, is located in the constellation of Hercules and was discovered by a team working on the Transatlantic Exoplanet Survey (TrES).
TrES-4 circles the star GSC02620-00648, which lies about 1,435 light-years away from Earth. Being only about seven million km (4.5 million miles) from its parent star, the planet is also very hot, about 1,327C (1,600 K; 2,300F).
Because of the relatively weak pull exerted by TrES-4 on its upper atmosphere, some of the atmosphere probably escapes in a curved comet-like tail.
"TrES-4 is the largest known exoplanet," said lead author Georgi Mandushev, from the Lowell Observatory in Flagstaff, US.
Surprising size
It is so big, in fact, that its size is difficult to explain using current theories about superheated giant planets.
"We continue to be surprised by how relatively large these giant planets can be," says Francis O'Donovan, a graduate student in astronomy at the California Institute of Technology (Caltech) which operates one of the TrES telescopes.
"But if we can explain the sizes of these bloated planets in their harsh environments, it may help us better understand our own Solar System planets and their formation."
By definition, a transiting planet passes directly between the Earth and the star, blocking some of the star's light and causing a slight drop in its brightness.
"TrES-4 blocks off about 1% of the light of the star as it passes in front of it," said Dr Mandushev.
"With our telescopes and observing techniques, we can measure this tiny drop in the star's brightness and deduce the presence of a planet there."
Planet TrES-4 makes a complete revolution around its parent star every 3.55 days, so a year on this planet is shorter than a week on Earth.
The TrES is a network of three 10cm telescopes in Arizona, California and the Canary Islands.
In order to accurately measure the size of the TrES-4 planet, astronomers used the 0.8m telescope at the Lowell Observatory in Arizona, the 1.2m telescope at the Whipple Observatory, also in Arizona, and the 10m Keck telescope in Hawaii.
Bron --> http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/6934603.stm
An international team of astronomers has discovered the largest known planet orbiting another star.
The "transiting" planet - meaning one that passes in front of its parent star as seen from Earth - is about 70% larger than Jupiter.
But the new body has a much lower mass than Jupiter - the biggest planet in our Solar System - making it of extremely low density.
Details of the work are to appear in the Astrophysical Journal.
The new exoplanet, called TrES-4, is located in the constellation of Hercules and was discovered by a team working on the Transatlantic Exoplanet Survey (TrES).
TrES-4 circles the star GSC02620-00648, which lies about 1,435 light-years away from Earth. Being only about seven million km (4.5 million miles) from its parent star, the planet is also very hot, about 1,327C (1,600 K; 2,300F).
Because of the relatively weak pull exerted by TrES-4 on its upper atmosphere, some of the atmosphere probably escapes in a curved comet-like tail.
"TrES-4 is the largest known exoplanet," said lead author Georgi Mandushev, from the Lowell Observatory in Flagstaff, US.
Surprising size
It is so big, in fact, that its size is difficult to explain using current theories about superheated giant planets.
"We continue to be surprised by how relatively large these giant planets can be," says Francis O'Donovan, a graduate student in astronomy at the California Institute of Technology (Caltech) which operates one of the TrES telescopes.
"But if we can explain the sizes of these bloated planets in their harsh environments, it may help us better understand our own Solar System planets and their formation."
By definition, a transiting planet passes directly between the Earth and the star, blocking some of the star's light and causing a slight drop in its brightness.
"TrES-4 blocks off about 1% of the light of the star as it passes in front of it," said Dr Mandushev.
"With our telescopes and observing techniques, we can measure this tiny drop in the star's brightness and deduce the presence of a planet there."
Planet TrES-4 makes a complete revolution around its parent star every 3.55 days, so a year on this planet is shorter than a week on Earth.
The TrES is a network of three 10cm telescopes in Arizona, California and the Canary Islands.
In order to accurately measure the size of the TrES-4 planet, astronomers used the 0.8m telescope at the Lowell Observatory in Arizona, the 1.2m telescope at the Whipple Observatory, also in Arizona, and the 10m Keck telescope in Hawaii.
Bron --> http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/6934603.stm
24-09-2007
De eigenschappen van aardse planeten
Astronomen moeten de eerste exoplaneet die daadwerkelijk “aards” is nog ontdekken, maar dat heeft een team van wetenschappers onder leiding van NASA er niet van weerhouden om te bedenken hoe deze werelden eruit kunnen zien. Men heeft, deels geholpen door de menselijke fantasie, een catalogus van 14 verschillende “typen” aardse planeten opgesteld. Deze typen bestaan vooralsnog alleen in de verbeelding, maar zijn toch niet geheel verzonnen.
De 14 typen planeten zijn opgesteld aan de hand van een drietal zaken: ten eerste onze huidige kennis op het gebied van planetologie, ten tweede de kracht (en beperkingen) van geavanceerde computer- modellen en ten derde een gezonde dosis fantasie – ongeveer zoals George Lucas die gebruikt heeft voor de vele planeten in zijn Star Wars universum.
De 14 verschillende types laten zich gemakkelijk vertalen naar een aantal basiseigenschappen. Hiertoe behoren de massa, diameter, samenstelling en locatie van deze planeten. Sommige bestaan geheel uit waterijs, koolstof, ijzer, silicaten of allerlei koolstof- en siliciumverbindingen, terwijl andere bestaan uit een mix van deze bestanddelen.
Bij het opstellen van de “catalogus” is men er niet vanuit gegaan dat vreemde planeten rond verre sterren vergelijkbaar zijn met de planeten in ons zonnestelsel – dat zou immers wel erg kortzichtig zijn. In plaats daarvan heeft men gebruik gemaakt van de kennis van protoplanetaire schijven, waaronder de samenstelling ervan. Men heeft inmiddels schijven waargenomen met de meest uiteenlopende samenstellingen. Dit heeft men gebruikt als basis voor het computermodel.
De meeste van de meer dan 250 bekende exoplaneten zijn gasreuzen, zoals Jupiter. Het is al langer bekend dat dit soort planeten een enorme verscheidenheid kennen, veel meer dan men voorheen had durven vermoeden. Als gasplaneten rondom andere sterren zo veel kunnen verschillen van “onze” gasplaneten in het zonnestelsel, dan is het niet meer dan logisch om hetzelfde bij aardse planeten te verwachten.
Door te berekenen hoe de zwaartekracht een planeet van een bepaalde massa en samenstelling zal samendrukken, kan men de diameter van de planeet herleiden. Men is hierbij tot de ontdekking gekomen dat de relatie tussen massa en diameter vast ligt – onafhankelijk van de samenstelling. Toch bevat deze relatie een aanvullende parameter: de dichtheid. Planeten van verschillende dichtheid kennen een andere massa-diameter relatie, maar ook die relatie is weer te berekenen en te voorspellen.
Het team heeft ontdekt dat een planeet die geheel uit water(-ijs) bestaat en de massa van één aarde bevat, een diameter van 15.289 kilometer heeft. Een planeet met dezelfde massa, maar dan geheel uit ijzer opgebouwd, zal daarentegen slechts 4,828 kilometer groot zijn. De aarde, die vooral uit siliciumverbindingen (silicaten) bestaat, heeft een diameter van 12.755 kilometer.
Het team heeft ook een aantal richtlijnen opgesteld m.b.t. de locatie van dergelijke planeten. Waar in de Melkweg zal het voorkomen van een bepaald type planeet het meest waarschijnlijk zijn? Uiteraard kan de wetenschap daar niets met zekerheid over zeggen, maar met een educated guess komen ze een heel eind. Neem bijvoorbeeld planeten die zijn opgebouwd uit koolstof(-verbindingen). Dit soort planeten zullen vooral voorkomen bij jonge sterren die omringd worden door een koolstofrijke schijf, zoals die van Beta Pictoris. Daarnaast zullen zij ook voorkomen bij oude sterren die veel koolstof hebben uitgestoten, zoals witte dwergen en pulsars.
Het onderzoek laat zien dat bepaalde typen aardse planeten gemakkelijk te herkennen zijn. Dit geldt vooral voor aardse planeten die geheel zijn opgebouwd uit water of ijzer. Bij het verschil tussen silicium- en koolstofplaneten loopt men wel tegen een probleem aan: beide planeten hebben exact dezelfde relaties tussen massa, samenstelling, dichtheid en diameter. Men zal in de toekomst dus een manier moeten bedenken om deze typen uit elkaar te houden.
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
De eigenschappen van aardse planeten
Astronomen moeten de eerste exoplaneet die daadwerkelijk “aards” is nog ontdekken, maar dat heeft een team van wetenschappers onder leiding van NASA er niet van weerhouden om te bedenken hoe deze werelden eruit kunnen zien. Men heeft, deels geholpen door de menselijke fantasie, een catalogus van 14 verschillende “typen” aardse planeten opgesteld. Deze typen bestaan vooralsnog alleen in de verbeelding, maar zijn toch niet geheel verzonnen.
De 14 typen planeten zijn opgesteld aan de hand van een drietal zaken: ten eerste onze huidige kennis op het gebied van planetologie, ten tweede de kracht (en beperkingen) van geavanceerde computer- modellen en ten derde een gezonde dosis fantasie – ongeveer zoals George Lucas die gebruikt heeft voor de vele planeten in zijn Star Wars universum.
De 14 verschillende types laten zich gemakkelijk vertalen naar een aantal basiseigenschappen. Hiertoe behoren de massa, diameter, samenstelling en locatie van deze planeten. Sommige bestaan geheel uit waterijs, koolstof, ijzer, silicaten of allerlei koolstof- en siliciumverbindingen, terwijl andere bestaan uit een mix van deze bestanddelen.
Bij het opstellen van de “catalogus” is men er niet vanuit gegaan dat vreemde planeten rond verre sterren vergelijkbaar zijn met de planeten in ons zonnestelsel – dat zou immers wel erg kortzichtig zijn. In plaats daarvan heeft men gebruik gemaakt van de kennis van protoplanetaire schijven, waaronder de samenstelling ervan. Men heeft inmiddels schijven waargenomen met de meest uiteenlopende samenstellingen. Dit heeft men gebruikt als basis voor het computermodel.
De meeste van de meer dan 250 bekende exoplaneten zijn gasreuzen, zoals Jupiter. Het is al langer bekend dat dit soort planeten een enorme verscheidenheid kennen, veel meer dan men voorheen had durven vermoeden. Als gasplaneten rondom andere sterren zo veel kunnen verschillen van “onze” gasplaneten in het zonnestelsel, dan is het niet meer dan logisch om hetzelfde bij aardse planeten te verwachten.
Door te berekenen hoe de zwaartekracht een planeet van een bepaalde massa en samenstelling zal samendrukken, kan men de diameter van de planeet herleiden. Men is hierbij tot de ontdekking gekomen dat de relatie tussen massa en diameter vast ligt – onafhankelijk van de samenstelling. Toch bevat deze relatie een aanvullende parameter: de dichtheid. Planeten van verschillende dichtheid kennen een andere massa-diameter relatie, maar ook die relatie is weer te berekenen en te voorspellen.
Het team heeft ontdekt dat een planeet die geheel uit water(-ijs) bestaat en de massa van één aarde bevat, een diameter van 15.289 kilometer heeft. Een planeet met dezelfde massa, maar dan geheel uit ijzer opgebouwd, zal daarentegen slechts 4,828 kilometer groot zijn. De aarde, die vooral uit siliciumverbindingen (silicaten) bestaat, heeft een diameter van 12.755 kilometer.
Het team heeft ook een aantal richtlijnen opgesteld m.b.t. de locatie van dergelijke planeten. Waar in de Melkweg zal het voorkomen van een bepaald type planeet het meest waarschijnlijk zijn? Uiteraard kan de wetenschap daar niets met zekerheid over zeggen, maar met een educated guess komen ze een heel eind. Neem bijvoorbeeld planeten die zijn opgebouwd uit koolstof(-verbindingen). Dit soort planeten zullen vooral voorkomen bij jonge sterren die omringd worden door een koolstofrijke schijf, zoals die van Beta Pictoris. Daarnaast zullen zij ook voorkomen bij oude sterren die veel koolstof hebben uitgestoten, zoals witte dwergen en pulsars.
Het onderzoek laat zien dat bepaalde typen aardse planeten gemakkelijk te herkennen zijn. Dit geldt vooral voor aardse planeten die geheel zijn opgebouwd uit water of ijzer. Bij het verschil tussen silicium- en koolstofplaneten loopt men wel tegen een probleem aan: beide planeten hebben exact dezelfde relaties tussen massa, samenstelling, dichtheid en diameter. Men zal in de toekomst dus een manier moeten bedenken om deze typen uit elkaar te houden.
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
dat kan toch nooit iemand bevestigen, dus kunnen ze het zeggenquote:Op dinsdag 24 april 2007 23:17 schreef rutger05 het volgende:
[..]
Inderdaad, dat kunnen wetenschappers vaststellen.
net zoals er nog steeds mensen zijn die denken dat de continenten op de aarde van elkaar wegdrijven
.quote:Op woensdag 26 september 2007 00:29 schreef JoPiDo het volgende:
[..]
dat kan toch nooit iemand bevestigen, dus kunnen ze het zeggen
net zoals er nog steeds mensen zijn die denken dat de continenten op de aarde van elkaar wegdrijven
.
Zyggie.
quote:Op woensdag 26 september 2007 00:29 schreef JoPiDo het volgende:
[..]
dat kan toch nooit iemand bevestigen, dus kunnen ze het zeggen
net zoals er nog steeds mensen zijn die denken dat de continenten op de aarde van elkaar wegdrijven
schopt user naar TRU ->
Eindelijk iemand die denkt wat iedereen zegt
Tweede aarde in aanbouw ontdekt?
03-10-2007
Astronomen hebben bij een verre ster een tweede aarde in aanbouw ontdekt. Men heeft namelijk, met behulp van de Spitzer Space Telescope, een ring van warm stof ontdekt bij de ster HD 113766. Deze ster is iets groter dan onze zon en bevind zich op een afstand van 424 lichtjaar tot de aarde. De stofband is vermoedelijk aan het samenklitten tot een rotsachtige planeet en bevind zich precies in de zogenaamde leefbare zone van de ster.
De ster behoort tot een tweevoudig systeem (oftewel, een dubbelster) en is slechts 10 miljoen jaar oud, precies de juiste leeftijd voor de bouw van aardse planeten. De stofring draait rondom één van de twee sterren en bevat voldoende materiaal voor de bouw van een planeet die minstens zo groot als Mars is.
Het feit dat Spitzer de bouw van een aardse planeet heeft kunnen waarnemen, heeft ook met de leeftijd van de ster te maken. Als de ster jonger zou zijn geweest, zou het omringd worden door een schijf van gas, waaruit gasplaneten zouden ontstaan. Als de ster ouder zou zijn geweest, zou het stof al zijn verdwenen en plaats hebben gemaakt voor een volgroeide planeet.
De samenstelling van het stof is ook precies goed voor de vorming van planeten. Het materiaal bevindt zich qua samenstelling tussen het sneeuwbalachtige materiaal waar kometen uit bestaan en het lava-achtige materiaal waar volgroeide planeten (vooral) uit bestaan.
Eerder dit jaar heeft men al bewijs gevonden voor één, misschien zelfs twee, volgroeide aardse planeten rond de zwakke rode dwergster Gliese 581. Deze planeten bevinden zich ook in de leefbare zone van hun ster: de zone waar vloeibaar water aan het oppervlak kan voorkomen. Het bestaan van deze planeten, Gliese 581c en Gliese 581d, moet echter nog bevestigd worden. Men kent in totaal meer dan 250 exoplaneten, planeten die rond andere sterren draaien, maar de meeste daarvan zijn gasreuzen zoals Jupiter.
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
03-10-2007
Astronomen hebben bij een verre ster een tweede aarde in aanbouw ontdekt. Men heeft namelijk, met behulp van de Spitzer Space Telescope, een ring van warm stof ontdekt bij de ster HD 113766. Deze ster is iets groter dan onze zon en bevind zich op een afstand van 424 lichtjaar tot de aarde. De stofband is vermoedelijk aan het samenklitten tot een rotsachtige planeet en bevind zich precies in de zogenaamde leefbare zone van de ster.
De ster behoort tot een tweevoudig systeem (oftewel, een dubbelster) en is slechts 10 miljoen jaar oud, precies de juiste leeftijd voor de bouw van aardse planeten. De stofring draait rondom één van de twee sterren en bevat voldoende materiaal voor de bouw van een planeet die minstens zo groot als Mars is.
Het feit dat Spitzer de bouw van een aardse planeet heeft kunnen waarnemen, heeft ook met de leeftijd van de ster te maken. Als de ster jonger zou zijn geweest, zou het omringd worden door een schijf van gas, waaruit gasplaneten zouden ontstaan. Als de ster ouder zou zijn geweest, zou het stof al zijn verdwenen en plaats hebben gemaakt voor een volgroeide planeet.
De samenstelling van het stof is ook precies goed voor de vorming van planeten. Het materiaal bevindt zich qua samenstelling tussen het sneeuwbalachtige materiaal waar kometen uit bestaan en het lava-achtige materiaal waar volgroeide planeten (vooral) uit bestaan.
Eerder dit jaar heeft men al bewijs gevonden voor één, misschien zelfs twee, volgroeide aardse planeten rond de zwakke rode dwergster Gliese 581. Deze planeten bevinden zich ook in de leefbare zone van hun ster: de zone waar vloeibaar water aan het oppervlak kan voorkomen. Het bestaan van deze planeten, Gliese 581c en Gliese 581d, moet echter nog bevestigd worden. Men kent in totaal meer dan 250 exoplaneten, planeten die rond andere sterren draaien, maar de meeste daarvan zijn gasreuzen zoals Jupiter.
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
quote:Op dinsdag 24 april 2007 23:19 schreef Document1 het volgende:
Interesant, al duurt het waarschijnlijk nog een eeuw of 3 voor we er zelf bij in de buurt kunnen komen.
Zou leuk zijn, maar waarschijnlijk is het onmogelijk ooit daar te komen. Met de snelheid van het licht doe je er 20 jaar over, en om die snelheid ook maar te naderen is zo goed als onmogelijk.
Geluidssnelheid is zo'n 300 meter per seconde, licht snelheid is 300 000 000 meter per seconde. We kunnen nu een paar keer de snelheid van het geluid bereiken, dus moeten nog zo'n 100 000 keer zo snel gaan, dan komen we in de buurt.
Dus ik help je hopen, maar helaas...
quote:Op dinsdag 24 april 2007 23:20 schreef NorthernStar het volgende:
[..]
Waarom wachten? Ik weet wel wat mensen die we er ondertussen alvast naar toe kunnen sturen.
zoals we het vroeger met australië deden?
Vanaf de aarde bezien wel ja. Maar voor de mensen aan boord duurt het geen twintig jaar voor ze hun bestemming bereiken als ze reizen met bijna de lichtsnelheid, maar veel korter.quote:Op dinsdag 12 juni 2007 13:24 schreef Moonlith het volgende:
[..]
Geloof je het zelf?
Dat ding ligt op 20 lichtjaren afstand.
Zelfs ALS we het ooit voor elkaar krijgen met lichtsnelheid te reizen (lijkt me zeer onwaarschijnlijk) duurt het 20 jaar voor een spaceshuttle die planeet bereikt.
11-12-2007
Atmosfeer van exoplaneet gedetecteerd
Een sterrenkundige van de Universiteit van Texas heeft, met behulp van de Hobby-Eberly Telescope van het McDonald Observatory, de eerste detectie van de atmosfeer van een exoplaneet vanaf de grond verricht.Het gaat om een Hete Jupiter in een omloopbaan rond de ster HD189733. De planeet is 20% zwaarder dan Jupiter en de afstand tot de moederster bedraagt slechts 0,03 AU. Men heeft eerder al vanuit de ruimte de atmosfeer van een exoplaneet gedetecteerd.
De planeet beweegt, vanaf de aarde gezien, precies voor de moederster langs. Het feit dat de planeet een zogenaamde “overgangsplaneet” is heeft het mogelijk gemaakt om de atmosfeer te detecteren. Voorgaande pogingen om vanaf de grond de atmosfeer van een exoplaneet te detecteren zijn op niets uitgedraaid. Men heeft bij deze pogingen echter slechts één overgang per planeet waargenomen. Dit keer heeft men het roer omgegooid en in een tijdbestek van één jaar wel elf overgangen geobserveerd. Dit komt overeen met elf volledige omlopen van HD189733b.
Het is verrassend eenvoudig om het atmosferische spectrum van de planeet te verkrijgen. Het enige wat je hoeft te doen is op twee momenten het spectrum (“licht-afdruk”) van de ster verkrijgen: één keer als de planeet voor de ster staat en één keer als dit niet het geval is. Vervolgens trek je de twee spectra van elkaar af, waardoor het atmosferische spectrum van de planeet overblijft! Nu betekent “eenvoudig” niet hetzelfde als “gemakkelijk”: het principe is simpel, maar in de praktijk wordt slechts 0,3% van de totale lichtuitstoot van de ster door de atmosfeer van de planeet geblokkeerd!
Nu zullen de gassen die in de atmosfeer aanwezig zijn wat extra sterlicht absorberen. Hierdoor laat ieder gas een specifieke “afdruk” achter in het spectrum van de planeet. Men heeft op deze manier het bestaan van natrium aangetoond in de atmosfeer van HD189733b. Het bestaan van veel andere gassen is echter moeilijker aantoonbaar, aangezien de spectrale afdruk van deze gassen te zwak is of buiten het bereik valt van telescopen aan de grond. Desondanks zal men in de toekomst proberen om het bestaan van zuurstof, waterdamp en allerlei andere gassen aan te tonen.
Bron: McDonald Observatory
(Astrostart)
Atmosfeer van exoplaneet gedetecteerd
Een sterrenkundige van de Universiteit van Texas heeft, met behulp van de Hobby-Eberly Telescope van het McDonald Observatory, de eerste detectie van de atmosfeer van een exoplaneet vanaf de grond verricht.Het gaat om een Hete Jupiter in een omloopbaan rond de ster HD189733. De planeet is 20% zwaarder dan Jupiter en de afstand tot de moederster bedraagt slechts 0,03 AU. Men heeft eerder al vanuit de ruimte de atmosfeer van een exoplaneet gedetecteerd.
De planeet beweegt, vanaf de aarde gezien, precies voor de moederster langs. Het feit dat de planeet een zogenaamde “overgangsplaneet” is heeft het mogelijk gemaakt om de atmosfeer te detecteren. Voorgaande pogingen om vanaf de grond de atmosfeer van een exoplaneet te detecteren zijn op niets uitgedraaid. Men heeft bij deze pogingen echter slechts één overgang per planeet waargenomen. Dit keer heeft men het roer omgegooid en in een tijdbestek van één jaar wel elf overgangen geobserveerd. Dit komt overeen met elf volledige omlopen van HD189733b.
Het is verrassend eenvoudig om het atmosferische spectrum van de planeet te verkrijgen. Het enige wat je hoeft te doen is op twee momenten het spectrum (“licht-afdruk”) van de ster verkrijgen: één keer als de planeet voor de ster staat en één keer als dit niet het geval is. Vervolgens trek je de twee spectra van elkaar af, waardoor het atmosferische spectrum van de planeet overblijft! Nu betekent “eenvoudig” niet hetzelfde als “gemakkelijk”: het principe is simpel, maar in de praktijk wordt slechts 0,3% van de totale lichtuitstoot van de ster door de atmosfeer van de planeet geblokkeerd!
Nu zullen de gassen die in de atmosfeer aanwezig zijn wat extra sterlicht absorberen. Hierdoor laat ieder gas een specifieke “afdruk” achter in het spectrum van de planeet. Men heeft op deze manier het bestaan van natrium aangetoond in de atmosfeer van HD189733b. Het bestaan van veel andere gassen is echter moeilijker aantoonbaar, aangezien de spectrale afdruk van deze gassen te zwak is of buiten het bereik valt van telescopen aan de grond. Desondanks zal men in de toekomst proberen om het bestaan van zuurstof, waterdamp en allerlei andere gassen aan te tonen.
Bron: McDonald Observatory
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Het verbaast mij niets. In zo'n groot universum is naar mijn idee de kans vrij groot dat er naast onze planeet nog meer oorden zijn waar op zijn minst de condities aanwezig zijn voor het ontstaan en voortbestaand van leven.
15-12-2007
Planeten bij Gliese 581 zouden bewoonbaar kunnen zijn
Het toonaangevende tijdschrift Astronomy & Astrophysics publiceert deze week twee onafhankelijke onderzoeken naar het planetenstelsel van Gliese 581, waar twee planeten toe behoren die vermoedelijk rotsachtig van aard zijn. Uit de twee onderzoeken blijkt dat beide planeten, Gliese 581c en Gliese 581d, zich daadwerkelijk in de leefbare zone van hun zwakke rode dwergster bevinden - de zone waar vloeibaar water aan het oppervlak kan voorkomen.
Men kent nu bijna 250 exoplaneten - planeten die rondom andere sterren draaien. Het leeuwendeel hiervan bestaat uit Jupiterachtige gasreuzen, waarvan bovendien een groot deel op bijzonder korte afstand tot de moederster staan. In de laatste jaren hebben astronomen echter een aantal planeten ontdekt met minder dan 10 aardmassa's - deze worden tegenwoordig super-aardes genoemd.
In april 2007 maakte Astronomy & Astrophysics de ontdekking bekend van twee nieuwe planeten bij Gliese 581, een zwakke ster uit de M-klasse (oftewel, een rode dwerg). Deze planeten hebben een massa van respectievelijk 5 en 8 aardes, waarmee ze vermoedelijk rotsachtige super-aardes zijn. Dit is echter niet de bepalende eigenschap die de planeten bijzonder maakt - wat pas écht bijzonder is, is het feit dat beide planeten zich vermoedelijk in de leefbare zone bevinden. Dat maakt de twee planeten, die bekend staan als Gliese 581c en Gliese 581d, de eerste eventueel bewoonbare exoplaneten die aan de wetenschap bekend zijn.
In tegenstelling tot Jupiterachtige planeten, die allen kolossale ballen van gas en vloeistof zijn, kennen rotsachtige planeten een extreme diversiteit. Sommige zullen droog en luchtledig zijn, terwijl anderen veel meer water en dampen bevatten dan de aarde. Slechts met de komst van een nieuwe generatie van telescopen zal het mogelijk zijn om de eigenschappen van deze planeten te bepalen, waaronder de inwendige én atmosferische samenstelling. Pas dan zal het mogelijk zijn om de daadwerkelijke bewoonbaarheid van een planeet te achterhalen. Vandaag de dag kunnen we met theoretische onderzoeken echter proberen hetzelfde te bereiken, hoewel de uitkomsten van dit soort onderzoeken uiteraard niet bindend kunnen zijn.
Gliese 581c, met op de achtergrond de gasplaneten a en b.
Bron: Scienceblogs
Binnen dit raamwerk publiceert Astronomy & Astrophysics binnenkort twee theoretische studies naar het planetenstelsel van Gliese 581. Twee internationale teams onderzoeken de mogelijke bewoonbaarheid van deze twee superaardes, ieder vanuit een andere invalshoek. Om dit te bereiken hebben zij de grenzen bepaald van de leefbare zone van Gliese 581, hetgeen overeenkomt met de zone waar vloeibaar water aan het oppervlak van een planeet kan voorkomen.
Het eerste team heeft de eigenschappen berekend van een planetaire atmosfeer op verschillende afstanden tot de moederster. Als de afstand tussen een planeet en diens moederster te klein is, zal het water op de planeet verdampen. Het resultaat zal dan een Venusachtige planeet zijn, alwaar het leven zoals wij dat kennen (normaal gesproken) niet mogelijk zou zijn. De buitengrens van de leefbare zone wordt gevormd door het gebied waar het broeikaseffect (veroorzaakt door gasvormig kooldioxide) op een planeet onvoldoende zal zijn om de temperatuur aan het oppervlak boven het vriespunt te brengen.
De grootste onzekerheid bij het vaststellen van de grenzen van de leefbare zone bestaat uit het effect die wolken kunnen hebben op de wereldwijde temperatuur, een effect dat momenteel onvoldoende gemodelleerd kan worden. Deze beperkingen zijn ook van toepassingen op het vaststellen van de leefbare zone van de zon - zelfs in het zonnestelsel zijn de precieze grenzen ervan niet goed bekend. De binnengrens bevindt zich bij de zon "ergens" tussen de 0.7 en 0.9 AU, terwijl de buitengrens zich ergens tussen de 1.7 en 2.4 AU bevindt (1 AU is de afstand tussen de aarde en de zon). Figuur 1 illustreert de grenzen van de leefbare zone van de zon, vergeleken met die van Gliese 581.
Een rotsachtige, waterrijke planeet binnen de leefbare zone van een rode dwergster.
Bron: Astroblogs
Het tweede team heeft een nauwer gebied van de leefbare zone bestudeerd, namelijk het gebied waar fotosynthese zoals dat op aarde mogelijk is. Fotosynthese is de productie van suikers en andere voedingsstoffen vanuit de energie van het zonlicht en vormt op de basis voor de meeste ecosystemen op aarde. De totale productie van biomassa door middel van fotosynthese is (vooral) afhankelijk van twee zaken: de concentratie van atmosferische CO2 én de hoeveelheid vloeibaar water.
Door middel van het toepassen van een thermisch evolutiemodel ("temperatuur geschiedenis") van superaardes, heeft het team de waarschijnlijke kringloop van CO2 berekend: zowel de bronnen (tektonische breuken en vulkanen) als de opslag (het verbruik door verweringsprocessen en bezinking door oceanische processen) ervan. Het belangrijkste aspect van hun model is de voortdurende balans tussen de opslag van CO2 in de oceanen en de afgifte ervan door plaattektoniek en vulkanisme. Deze balans vormt op aarde één van de peilers van de leefbaarheid van onze planeet.
Binnen dit model is de mogelijkheid om een fotosynthetische biosfeer te ondersteunen sterk afhankelijk van de leeftijd van de planeet. Immers, een planeet die te oud is zal onvoldoende actief kunnen zijn, oftewel te weinig gasvormige CO2 afgeven. Dit zal resulteren in het verlies van de bewoonbaarheid van de planeet. Om de grens van de leefbare zone, zoals die wordt weergegeven in Figuur 1, te berekenen is het team uitgegaan van een atmosferische CO2-druk van 10 bar.
Figuur 1 laat dus de grenzen van de leefbare zone zien, zoals deze door beide modellen berekend is. De grenzen van de leefbare zone van de zon wordt, ter vergelijking, eveneens weergegeven. Beide modellen laten iets opmerkelijks zien. Voorheen was men van mening dat Gliese 581c zich binnen de leefbare zone zou bevinden, terwijl Gliese 581d net buiten diezelfde zone zou staan.
Uit de twee recente modellen blijkt echter dat Gliese 581d wel degelijk leefbaar zou kunnen zijn. De grootte en de leeftijd van de planeet maken samen de afgifte van voldoende CO2 mogelijk om de temperatuur van de planeet via het broeikaseffect boven het vriespunt te houden. Gliese 581c zal om dezelfde reden te heet zijn en eerder een super-Venus dan een super-aarde zijn.
De koolstofcyclus zoals die op aarde is.
Bron: NASA
Nu zullen de omstandigheden om Gliese 581d wellicht te extreem zijn om het ontstaan van complexe levensvormen mogelijk te maken. De planeet staat namelijk in een getijdenslot met zijn moederster, ongeveer zoals de maan in een getijdenslot met de aarde staat. Als gevolg heerst op de ene helft van de planeet het eeuwige duister, terwijl het op de andere helft eeuwig licht zal zijn.
Voorheen dacht men dat dit zou resulteren in een extreem temperatuurverschil tussen de nacht- en dagzijde, maar recente modellen hebben uitgewezen dat krachtige winden in staat om de warmte over beide halfronden van de planeet te verdelen en te verspreiden. Desondanks zullen de omstandigheden op Gliese 581 extreem zijn in vergelijking met die op aarde. Aangezien de planeet zich op de buitengrens van de leefbare zone van diens moederster bevindt, zullen eventueel aanwezige levensvormen moeten leren om te overleven bij een sterk verminderde lichtintensiteit én in een hoogst merkwaardig klimaat.
Figuur 1 illustreert ook de variabele afstand tussen de centrale ster en de planeten c en d, aangezien beide planeten een hoogst excentrische omloopbaan hebben. Bovendien is de gemiddelde afstand tot de moederster dusdanig klein, dat beide planeten een relatief kort "jaar" zullen kennen: 12.9 dagen voor planeet c en 83.6 dagen voor planeet d. Bedenk wel dat de moederster, Gliese 581, dusdanig zwak is dat beide planeten zich alsnog (net wel of net niet) in de leefbare zone bevinden.
Figuur 1 laat zien dat planeet d gedurende zijn omloop de leefbare zone tijdelijk verlaat en weer binnentreed. Desondanks zou de planeet, zelfs onder deze vreemde omstandigheden, alsnog bewoonbaar kunnen zijn - mits de atmosfeer dicht genoeg is. Hoe het ook zij, de "leefbare" omstandigheden op Gliese 581d zouden heel verschillend zijn met de omstandigheden die wij op aarde kennen.
Structuur van Gliese 581b, die niet in het onderzoek is meegenomen i.v.m. de korte afstand tot de moederster. Planeten met een massa van 10 tot 20 aardes kunnen zowel een rotsachtige superaarde als een Neptunusachtige "ijsreus" zijn. De structuur van de planeet zoals die in beide scenario's zal zijn wordt hier vergeleken met die van Jupiter.
Bron: OKLO
Last but not least is de mogelijke leefbaarheid van beide planeten bijzonder interessant vanuit het oogpunt van de moederster. Deze moederster is een zwakke M-dwerg, een klasse waar 75% van alle sterren in de Melkweg toe behoren. Dit soort sterren leven uitzonderlijk lang (tientallen tot honderden miljarden jaren, veel langer dan de zon - en de zon leeft al behoorlijk lang voor een ster) en blijven gedurende al deze tijd waterstof fuseren, wat resulteert in een hoge stabiliteit.
M-sterren zijn lang beschouwd als slechte kandidaten voor het herbergen van leefbare planeten. Ten eerste zullen alle planeten binnen de leefbare zone in een getijdenslot staan en ten tweede "branden" M-sterren weliswaar rustig, maar kennen ze wel een bijzondere magnetische activiteit - inclusief gewelddadige sterrenvlammen en een hoge uitstoot van rontgen- en UV-straling.
We hebben eerder al gezien dat de eerste factor geen probleem hoeft te zijn. Recente onderzoeken hebben verder uitgewezen dat planeten rondom M-sterren zich tegen de hoge magnetische activiteit kunnen beschermen d.m.v. uitzonderlijk dikke ozonlagen. Nu zijn M-dwergen bijzonder interessant geworden, aangezien eventueel aanwezige planeten dicht bij de ster zullen staan en gemakkelijker te detecteren zijn d.m.v. radial velocity ("wiebelende sterren") en transits (planeetovergangen) dan bij zonachtige sterren het geval is.
Beide studies bevestigen dat Gliese 581c en Gliese 581d belangrijke doelwitten zullen zijn voor toekomstige missies om aardachtige planeten te detecteren, zoals ESA's Darwin en NASA's Terrestrial Planet Finder. De TPF is geschrapt als zelfstandig project, maar een gezamenlijke missie met de ESA behoort nog steeds tot de mogelijkheden en mag zelfs als vrij waarschijnlijk beschouwd worden. De Darwin/TPF zal het mogelijk moeten maken om zelfs de atmosferische eigenschappen te bepalen. Pas dan zal men weten in hoeverre de theoretische modellen die zojuist besproken zijn overeenkomen met de realiteit.
Figuur 1:
Illustratie van de leefbare zone of habitable zone (HZ) van Gliese 581, zoals door beide wetenschapsteams verkregen is. Het bovenste deel van de illustratie laat de HZ van de zon zien, zoals die vandaag de dag is. De rode lijn geeft slechts de meest extreme buitengrens van de HZ aan, die op 2.4 AU wordt gesteld. Deze grens zou ook op slechts 1.7 AU kunnen staan, of ergens tussen de twee extremen. De groene grenzen geven de grenzen van de fotosynthetische zone aan, zoals berekend is middels het computermodel van het tweede wetenschapsteam.
Het middelste deel van de illustratie laat de limieten van de HZ van Gliese 581 zien, zoals berekend is middels het computermodel van het eerste wetenschapsteam. Het onderste deel van de illustratie laat de grenzen van de HZ van Gliese 581 zien, zoals deze zou zijn bij verschillende leeftijden van het planetenstelsel - respectievelijk 5, 7 en 9 miljard jaar. De meest recente schattingen stellen de leeftijd van Gliese 581 op 7 miljard jaar. De paarse balken bij Gliese 581c en d geven de variabele afstand tot de moederster weer, als gevolg van de excentriciteit van de omloopbanen.
Bron: Astronomy & Astrophysics
(Astrostart)
Planeten bij Gliese 581 zouden bewoonbaar kunnen zijn
Het toonaangevende tijdschrift Astronomy & Astrophysics publiceert deze week twee onafhankelijke onderzoeken naar het planetenstelsel van Gliese 581, waar twee planeten toe behoren die vermoedelijk rotsachtig van aard zijn. Uit de twee onderzoeken blijkt dat beide planeten, Gliese 581c en Gliese 581d, zich daadwerkelijk in de leefbare zone van hun zwakke rode dwergster bevinden - de zone waar vloeibaar water aan het oppervlak kan voorkomen.
Men kent nu bijna 250 exoplaneten - planeten die rondom andere sterren draaien. Het leeuwendeel hiervan bestaat uit Jupiterachtige gasreuzen, waarvan bovendien een groot deel op bijzonder korte afstand tot de moederster staan. In de laatste jaren hebben astronomen echter een aantal planeten ontdekt met minder dan 10 aardmassa's - deze worden tegenwoordig super-aardes genoemd.
In april 2007 maakte Astronomy & Astrophysics de ontdekking bekend van twee nieuwe planeten bij Gliese 581, een zwakke ster uit de M-klasse (oftewel, een rode dwerg). Deze planeten hebben een massa van respectievelijk 5 en 8 aardes, waarmee ze vermoedelijk rotsachtige super-aardes zijn. Dit is echter niet de bepalende eigenschap die de planeten bijzonder maakt - wat pas écht bijzonder is, is het feit dat beide planeten zich vermoedelijk in de leefbare zone bevinden. Dat maakt de twee planeten, die bekend staan als Gliese 581c en Gliese 581d, de eerste eventueel bewoonbare exoplaneten die aan de wetenschap bekend zijn.
In tegenstelling tot Jupiterachtige planeten, die allen kolossale ballen van gas en vloeistof zijn, kennen rotsachtige planeten een extreme diversiteit. Sommige zullen droog en luchtledig zijn, terwijl anderen veel meer water en dampen bevatten dan de aarde. Slechts met de komst van een nieuwe generatie van telescopen zal het mogelijk zijn om de eigenschappen van deze planeten te bepalen, waaronder de inwendige én atmosferische samenstelling. Pas dan zal het mogelijk zijn om de daadwerkelijke bewoonbaarheid van een planeet te achterhalen. Vandaag de dag kunnen we met theoretische onderzoeken echter proberen hetzelfde te bereiken, hoewel de uitkomsten van dit soort onderzoeken uiteraard niet bindend kunnen zijn.
Gliese 581c, met op de achtergrond de gasplaneten a en b.
Bron: Scienceblogs
Binnen dit raamwerk publiceert Astronomy & Astrophysics binnenkort twee theoretische studies naar het planetenstelsel van Gliese 581. Twee internationale teams onderzoeken de mogelijke bewoonbaarheid van deze twee superaardes, ieder vanuit een andere invalshoek. Om dit te bereiken hebben zij de grenzen bepaald van de leefbare zone van Gliese 581, hetgeen overeenkomt met de zone waar vloeibaar water aan het oppervlak van een planeet kan voorkomen.
Het eerste team heeft de eigenschappen berekend van een planetaire atmosfeer op verschillende afstanden tot de moederster. Als de afstand tussen een planeet en diens moederster te klein is, zal het water op de planeet verdampen. Het resultaat zal dan een Venusachtige planeet zijn, alwaar het leven zoals wij dat kennen (normaal gesproken) niet mogelijk zou zijn. De buitengrens van de leefbare zone wordt gevormd door het gebied waar het broeikaseffect (veroorzaakt door gasvormig kooldioxide) op een planeet onvoldoende zal zijn om de temperatuur aan het oppervlak boven het vriespunt te brengen.
De grootste onzekerheid bij het vaststellen van de grenzen van de leefbare zone bestaat uit het effect die wolken kunnen hebben op de wereldwijde temperatuur, een effect dat momenteel onvoldoende gemodelleerd kan worden. Deze beperkingen zijn ook van toepassingen op het vaststellen van de leefbare zone van de zon - zelfs in het zonnestelsel zijn de precieze grenzen ervan niet goed bekend. De binnengrens bevindt zich bij de zon "ergens" tussen de 0.7 en 0.9 AU, terwijl de buitengrens zich ergens tussen de 1.7 en 2.4 AU bevindt (1 AU is de afstand tussen de aarde en de zon). Figuur 1 illustreert de grenzen van de leefbare zone van de zon, vergeleken met die van Gliese 581.
Een rotsachtige, waterrijke planeet binnen de leefbare zone van een rode dwergster.
Bron: Astroblogs
Het tweede team heeft een nauwer gebied van de leefbare zone bestudeerd, namelijk het gebied waar fotosynthese zoals dat op aarde mogelijk is. Fotosynthese is de productie van suikers en andere voedingsstoffen vanuit de energie van het zonlicht en vormt op de basis voor de meeste ecosystemen op aarde. De totale productie van biomassa door middel van fotosynthese is (vooral) afhankelijk van twee zaken: de concentratie van atmosferische CO2 én de hoeveelheid vloeibaar water.
Door middel van het toepassen van een thermisch evolutiemodel ("temperatuur geschiedenis") van superaardes, heeft het team de waarschijnlijke kringloop van CO2 berekend: zowel de bronnen (tektonische breuken en vulkanen) als de opslag (het verbruik door verweringsprocessen en bezinking door oceanische processen) ervan. Het belangrijkste aspect van hun model is de voortdurende balans tussen de opslag van CO2 in de oceanen en de afgifte ervan door plaattektoniek en vulkanisme. Deze balans vormt op aarde één van de peilers van de leefbaarheid van onze planeet.
Binnen dit model is de mogelijkheid om een fotosynthetische biosfeer te ondersteunen sterk afhankelijk van de leeftijd van de planeet. Immers, een planeet die te oud is zal onvoldoende actief kunnen zijn, oftewel te weinig gasvormige CO2 afgeven. Dit zal resulteren in het verlies van de bewoonbaarheid van de planeet. Om de grens van de leefbare zone, zoals die wordt weergegeven in Figuur 1, te berekenen is het team uitgegaan van een atmosferische CO2-druk van 10 bar.
Figuur 1 laat dus de grenzen van de leefbare zone zien, zoals deze door beide modellen berekend is. De grenzen van de leefbare zone van de zon wordt, ter vergelijking, eveneens weergegeven. Beide modellen laten iets opmerkelijks zien. Voorheen was men van mening dat Gliese 581c zich binnen de leefbare zone zou bevinden, terwijl Gliese 581d net buiten diezelfde zone zou staan.
Uit de twee recente modellen blijkt echter dat Gliese 581d wel degelijk leefbaar zou kunnen zijn. De grootte en de leeftijd van de planeet maken samen de afgifte van voldoende CO2 mogelijk om de temperatuur van de planeet via het broeikaseffect boven het vriespunt te houden. Gliese 581c zal om dezelfde reden te heet zijn en eerder een super-Venus dan een super-aarde zijn.
De koolstofcyclus zoals die op aarde is.
Bron: NASA
Nu zullen de omstandigheden om Gliese 581d wellicht te extreem zijn om het ontstaan van complexe levensvormen mogelijk te maken. De planeet staat namelijk in een getijdenslot met zijn moederster, ongeveer zoals de maan in een getijdenslot met de aarde staat. Als gevolg heerst op de ene helft van de planeet het eeuwige duister, terwijl het op de andere helft eeuwig licht zal zijn.
Voorheen dacht men dat dit zou resulteren in een extreem temperatuurverschil tussen de nacht- en dagzijde, maar recente modellen hebben uitgewezen dat krachtige winden in staat om de warmte over beide halfronden van de planeet te verdelen en te verspreiden. Desondanks zullen de omstandigheden op Gliese 581 extreem zijn in vergelijking met die op aarde. Aangezien de planeet zich op de buitengrens van de leefbare zone van diens moederster bevindt, zullen eventueel aanwezige levensvormen moeten leren om te overleven bij een sterk verminderde lichtintensiteit én in een hoogst merkwaardig klimaat.
Figuur 1 illustreert ook de variabele afstand tussen de centrale ster en de planeten c en d, aangezien beide planeten een hoogst excentrische omloopbaan hebben. Bovendien is de gemiddelde afstand tot de moederster dusdanig klein, dat beide planeten een relatief kort "jaar" zullen kennen: 12.9 dagen voor planeet c en 83.6 dagen voor planeet d. Bedenk wel dat de moederster, Gliese 581, dusdanig zwak is dat beide planeten zich alsnog (net wel of net niet) in de leefbare zone bevinden.
Figuur 1 laat zien dat planeet d gedurende zijn omloop de leefbare zone tijdelijk verlaat en weer binnentreed. Desondanks zou de planeet, zelfs onder deze vreemde omstandigheden, alsnog bewoonbaar kunnen zijn - mits de atmosfeer dicht genoeg is. Hoe het ook zij, de "leefbare" omstandigheden op Gliese 581d zouden heel verschillend zijn met de omstandigheden die wij op aarde kennen.
Structuur van Gliese 581b, die niet in het onderzoek is meegenomen i.v.m. de korte afstand tot de moederster. Planeten met een massa van 10 tot 20 aardes kunnen zowel een rotsachtige superaarde als een Neptunusachtige "ijsreus" zijn. De structuur van de planeet zoals die in beide scenario's zal zijn wordt hier vergeleken met die van Jupiter.
Bron: OKLO
Last but not least is de mogelijke leefbaarheid van beide planeten bijzonder interessant vanuit het oogpunt van de moederster. Deze moederster is een zwakke M-dwerg, een klasse waar 75% van alle sterren in de Melkweg toe behoren. Dit soort sterren leven uitzonderlijk lang (tientallen tot honderden miljarden jaren, veel langer dan de zon - en de zon leeft al behoorlijk lang voor een ster) en blijven gedurende al deze tijd waterstof fuseren, wat resulteert in een hoge stabiliteit.
M-sterren zijn lang beschouwd als slechte kandidaten voor het herbergen van leefbare planeten. Ten eerste zullen alle planeten binnen de leefbare zone in een getijdenslot staan en ten tweede "branden" M-sterren weliswaar rustig, maar kennen ze wel een bijzondere magnetische activiteit - inclusief gewelddadige sterrenvlammen en een hoge uitstoot van rontgen- en UV-straling.
We hebben eerder al gezien dat de eerste factor geen probleem hoeft te zijn. Recente onderzoeken hebben verder uitgewezen dat planeten rondom M-sterren zich tegen de hoge magnetische activiteit kunnen beschermen d.m.v. uitzonderlijk dikke ozonlagen. Nu zijn M-dwergen bijzonder interessant geworden, aangezien eventueel aanwezige planeten dicht bij de ster zullen staan en gemakkelijker te detecteren zijn d.m.v. radial velocity ("wiebelende sterren") en transits (planeetovergangen) dan bij zonachtige sterren het geval is.
Beide studies bevestigen dat Gliese 581c en Gliese 581d belangrijke doelwitten zullen zijn voor toekomstige missies om aardachtige planeten te detecteren, zoals ESA's Darwin en NASA's Terrestrial Planet Finder. De TPF is geschrapt als zelfstandig project, maar een gezamenlijke missie met de ESA behoort nog steeds tot de mogelijkheden en mag zelfs als vrij waarschijnlijk beschouwd worden. De Darwin/TPF zal het mogelijk moeten maken om zelfs de atmosferische eigenschappen te bepalen. Pas dan zal men weten in hoeverre de theoretische modellen die zojuist besproken zijn overeenkomen met de realiteit.
Figuur 1:
Illustratie van de leefbare zone of habitable zone (HZ) van Gliese 581, zoals door beide wetenschapsteams verkregen is. Het bovenste deel van de illustratie laat de HZ van de zon zien, zoals die vandaag de dag is. De rode lijn geeft slechts de meest extreme buitengrens van de HZ aan, die op 2.4 AU wordt gesteld. Deze grens zou ook op slechts 1.7 AU kunnen staan, of ergens tussen de twee extremen. De groene grenzen geven de grenzen van de fotosynthetische zone aan, zoals berekend is middels het computermodel van het tweede wetenschapsteam.
Het middelste deel van de illustratie laat de limieten van de HZ van Gliese 581 zien, zoals berekend is middels het computermodel van het eerste wetenschapsteam. Het onderste deel van de illustratie laat de grenzen van de HZ van Gliese 581 zien, zoals deze zou zijn bij verschillende leeftijden van het planetenstelsel - respectievelijk 5, 7 en 9 miljard jaar. De meest recente schattingen stellen de leeftijd van Gliese 581 op 7 miljard jaar. De paarse balken bij Gliese 581c en d geven de variabele afstand tot de moederster weer, als gevolg van de excentriciteit van de omloopbanen.
Bron: Astronomy & Astrophysics
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
03-01-2008
Rood stof rond ster bevat organische moleculen
De stofschijf rond de (afgedekte) ster HR 4796A.
Amerikaanse sterrenkundigen hebben aanwijzingen gevonden dat de stofschijf rond de jonge ster HR 4796A grote organische moleculen bevat. Zulke moleculen spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van leven zoals wij dat kennen.
De ontdekking is gedaan met de NICMOS-spectrometer van de Hubble-ruimtetelescoop.
Het stof rond de ster blijkt zeer rood van kleur en vertoont de spectrale kenmerken van tholinen - grote koolstofmoleculen. Op aarde komen deze moleculen niet van nature voor, of beter gezegd: niet méér. Dat komt doordat ze gemakkelijk oxideren. Maar aangenomen wordt dat ze op de jonge aarde, die nog geen zuurstof in haar atmosfeer had, veel voorkwamen.
Elders in het zonnestelsel, zoals in kometen en op de Saturnusmaan Titan, worden deze 'biomoleculen' nog steeds aangetroffen. Het is nu voor het eerst dat er aanwijzingen voor tholinen buiten het zonnestelsel zijn gevonden.
HR 4796A is een ongeveer acht miljoen jaar oude ster van twee zonsmassa's in het sterrenbeeld Centaurus. Het stof rond de ster is waarschijnlijk bezig samen te klonteren tot planeten.
(allesoversterrenkunde)
Rood stof rond ster bevat organische moleculen
De stofschijf rond de (afgedekte) ster HR 4796A.
Amerikaanse sterrenkundigen hebben aanwijzingen gevonden dat de stofschijf rond de jonge ster HR 4796A grote organische moleculen bevat. Zulke moleculen spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van leven zoals wij dat kennen.
De ontdekking is gedaan met de NICMOS-spectrometer van de Hubble-ruimtetelescoop.
Het stof rond de ster blijkt zeer rood van kleur en vertoont de spectrale kenmerken van tholinen - grote koolstofmoleculen. Op aarde komen deze moleculen niet van nature voor, of beter gezegd: niet méér. Dat komt doordat ze gemakkelijk oxideren. Maar aangenomen wordt dat ze op de jonge aarde, die nog geen zuurstof in haar atmosfeer had, veel voorkwamen.
Elders in het zonnestelsel, zoals in kometen en op de Saturnusmaan Titan, worden deze 'biomoleculen' nog steeds aangetroffen. Het is nu voor het eerst dat er aanwijzingen voor tholinen buiten het zonnestelsel zijn gevonden.
HR 4796A is een ongeveer acht miljoen jaar oude ster van twee zonsmassa's in het sterrenbeeld Centaurus. Het stof rond de ster is waarschijnlijk bezig samen te klonteren tot planeten.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Het wordt tijd voor reizen via wormholes en warp speed enzoquote:Op zondag 7 oktober 2007 23:32 schreef Riparius het volgende:
[..]
Vanaf de aarde bezien wel ja. Maar voor de mensen aan boord duurt het geen twintig jaar voor ze hun bestemming bereiken als ze reizen met bijna de lichtsnelheid, maar veel korter.
Ik heb net mijn profielwerkstuk over dit onderwerp (leven op exoplaneten) af.
De effectievetemperatuur(temperatuur zonder broeikaseffect, is op aarde zo'n -13 celsius) op zo'n planeet is redelijk makkelijk te berekenen: Teff^4 = (1-A)L/16 pi a^2 sigma
sigma = stephanboltzmannconstante, L is lichtsterkte van de ster, a is afstand tussen ster en planeet, A is het albedo, dus de mate waarin licht gereflecteerd wordt.
De effectievetemperatuur(temperatuur zonder broeikaseffect, is op aarde zo'n -13 celsius) op zo'n planeet is redelijk makkelijk te berekenen: Teff^4 = (1-A)L/16 pi a^2 sigma
sigma = stephanboltzmannconstante, L is lichtsterkte van de ster, a is afstand tussen ster en planeet, A is het albedo, dus de mate waarin licht gereflecteerd wordt.
Goed-Beter-Best-Vaffanculo
Sommige mensen kunnen we beter naar en onbewoonbare planeet sturenquote:Op dinsdag 24 april 2007 23:20 schreef NorthernStar het volgende:
[..]
Waarom wachten? Ik weet wel wat mensen die we er ondertussen alvast naar toe kunnen sturen.
Aka Seventhee, Seventeas, 7-teas, 7, Seven, TTTTTTT, 70s, Settanta
Zus van -Magnolia- *O*
Zus van -Magnolia- *O*
Aarde in aanbouw bij stofschijf rond nabije ster?
09-02-2008
Een Japans team van astronomen is erin geslaagd om de circumstellaire schijf van de piepjonge ster FN Tauri volledig op te lossen. Een circumstellaire schijf is een mengsel van gas en stof rondom een jonge, pasgeboren ster. FN Tauri is slechts 100.000 jaar oud en weegt tien keer minder dan de zon. De ster bevindt zich in een stervormingsgebied op een afstand van 460 lichtjaar vanaf de aarde, in de richting van het sterrenbeeld Stier (Taurus). De astronomen hebben gebruik gemaakt van adaptieve optiek om de schijf van FN Tauri direct te observeren.
De meeste, zo niet alle, zonachtige sterren zijn in het bezit van een dergelijke schijf gedurende het ontstaansproces. Dit soort schijven vormen de geboorteplaats van planeten, zodat zij ook wel protoplanetaire schijven worden genoemd.
De vaste stofdeeltjes in de schijven zullen na verloop van tijd aaneen klitten en zo steeds grotere objecten gaan vormen. Uiteindelijk ontstaat zo een armada aan planeetvormende bouwstenen – de zogenaamde planetesimalen. Na verloop van tijd zullen enkele van deze planetesimalen voldoende massa hebben om te stabiliseren tot planeten. Hoe dit proces precies verloopt is niet goed bekend, zodat het bestuderen van de protoplanetaire schijven bij pasgeboren sterren van groot belang is voor ons begrip van planeetvorming. Hoewel men al honderden van deze schijven heeft waargenomen, is dit in de meeste gevallen door middel van indirecte methodes gebeurd
Het waarnemen van protoplanetaire schijven is geen eenvoudige taak, aangezien ze relatief klein van omvang zijn en bovendien veel lichtzwakker zijn dan de sterren die ze omringen. Astronomen hebben eerder al bij enkele sterren de protoplanetaire schijven direct waargenomen, maar het ging in deze gevallen steeds om massieve sterren. Nu heeft men getracht om hetzelfde te doen bij een lichtgewicht ster en deze poging mag een succes genoemd worden
De schijf rondom FN Tauri is dik, compact en vrijwel cirkelvormig. De straal van de schijf bedraagt 260 AU, waarbij 1 AU overeenkomt met de afstand tussen de aarde en de zon. Hoewel deze omvang aan de hoge kant lijkt te zijn, vooral in vergelijking met de afstand tussen de zon en de planeten in ons zonnestelsel, is een dergelijke omvang heel normaal bij protoplanetaire schijven. De schijf rondom FN Tauri is vrij uniform, zonder verstoringen, ringen, spiralen of andere asymmetrische structuren. De massa van de schijf bedraagt 6% de massa van de centrale ster en is hiermee verreweg de minst massieve schijf die ooit direct is waargenomen.
Gedurende het onderzoek zijn de betrokken astronomen zich gaan afvragen wat voor planeten waarschijnlijk zullen ontstaan vanuit de schijf rondom FN Tauri. Momenteel zijn er meer dan 270 exoplaneten bekend, maar het grootste deel ervan zijn Jupiterachtige gasreuzen. De minst massieve exoplaneet die aan de wetenschap bekend is, is nog steeds 5 keer zwaarder dan de aarde. Aangezien FN Tauri een kleinere ster is, zal de omringende schijf een hoger dan gemiddelde kans hebben om aardachtige planeten te vormen.
Theoretische modellen voorspellen zelfs dat de schijf rondom FN Tauri alleen maar aardachtige planeten kan vormen, aangezien er te weinig materiaal voorhanden is om een Jupiterachtige gasreus te bouwen. De modellen laten ook zien dat het proces van planeetvorming alleen in de binnenste 30 AU van de schijf efficiënt genoeg is om volwaardige planeten te vormen – ondanks het feit dat de schijf zich uitstrekt tot 260 AU vanaf de centrale ster. Deze 30 AU komt overeen met de afstand waarop in ons zonnestelsel de planeten te vinden zijn.
Bron: Subaru Telescope
(Astrostart)
09-02-2008
Een Japans team van astronomen is erin geslaagd om de circumstellaire schijf van de piepjonge ster FN Tauri volledig op te lossen. Een circumstellaire schijf is een mengsel van gas en stof rondom een jonge, pasgeboren ster. FN Tauri is slechts 100.000 jaar oud en weegt tien keer minder dan de zon. De ster bevindt zich in een stervormingsgebied op een afstand van 460 lichtjaar vanaf de aarde, in de richting van het sterrenbeeld Stier (Taurus). De astronomen hebben gebruik gemaakt van adaptieve optiek om de schijf van FN Tauri direct te observeren.
De meeste, zo niet alle, zonachtige sterren zijn in het bezit van een dergelijke schijf gedurende het ontstaansproces. Dit soort schijven vormen de geboorteplaats van planeten, zodat zij ook wel protoplanetaire schijven worden genoemd.
De vaste stofdeeltjes in de schijven zullen na verloop van tijd aaneen klitten en zo steeds grotere objecten gaan vormen. Uiteindelijk ontstaat zo een armada aan planeetvormende bouwstenen – de zogenaamde planetesimalen. Na verloop van tijd zullen enkele van deze planetesimalen voldoende massa hebben om te stabiliseren tot planeten. Hoe dit proces precies verloopt is niet goed bekend, zodat het bestuderen van de protoplanetaire schijven bij pasgeboren sterren van groot belang is voor ons begrip van planeetvorming. Hoewel men al honderden van deze schijven heeft waargenomen, is dit in de meeste gevallen door middel van indirecte methodes gebeurd
Het waarnemen van protoplanetaire schijven is geen eenvoudige taak, aangezien ze relatief klein van omvang zijn en bovendien veel lichtzwakker zijn dan de sterren die ze omringen. Astronomen hebben eerder al bij enkele sterren de protoplanetaire schijven direct waargenomen, maar het ging in deze gevallen steeds om massieve sterren. Nu heeft men getracht om hetzelfde te doen bij een lichtgewicht ster en deze poging mag een succes genoemd worden
De schijf rondom FN Tauri is dik, compact en vrijwel cirkelvormig. De straal van de schijf bedraagt 260 AU, waarbij 1 AU overeenkomt met de afstand tussen de aarde en de zon. Hoewel deze omvang aan de hoge kant lijkt te zijn, vooral in vergelijking met de afstand tussen de zon en de planeten in ons zonnestelsel, is een dergelijke omvang heel normaal bij protoplanetaire schijven. De schijf rondom FN Tauri is vrij uniform, zonder verstoringen, ringen, spiralen of andere asymmetrische structuren. De massa van de schijf bedraagt 6% de massa van de centrale ster en is hiermee verreweg de minst massieve schijf die ooit direct is waargenomen.
Gedurende het onderzoek zijn de betrokken astronomen zich gaan afvragen wat voor planeten waarschijnlijk zullen ontstaan vanuit de schijf rondom FN Tauri. Momenteel zijn er meer dan 270 exoplaneten bekend, maar het grootste deel ervan zijn Jupiterachtige gasreuzen. De minst massieve exoplaneet die aan de wetenschap bekend is, is nog steeds 5 keer zwaarder dan de aarde. Aangezien FN Tauri een kleinere ster is, zal de omringende schijf een hoger dan gemiddelde kans hebben om aardachtige planeten te vormen.
Theoretische modellen voorspellen zelfs dat de schijf rondom FN Tauri alleen maar aardachtige planeten kan vormen, aangezien er te weinig materiaal voorhanden is om een Jupiterachtige gasreus te bouwen. De modellen laten ook zien dat het proces van planeetvorming alleen in de binnenste 30 AU van de schijf efficiënt genoeg is om volwaardige planeten te vormen – ondanks het feit dat de schijf zich uitstrekt tot 260 AU vanaf de centrale ster. Deze 30 AU komt overeen met de afstand waarop in ons zonnestelsel de planeten te vinden zijn.
Bron: Subaru Telescope
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Planet-hunters set for big bounty - Much more earth-like-planets then we think
Rocky planets, possibly with conditions suitable for life, may be more common than previously thought in our galaxy, a study has found.
New evidence suggests more than half the Sun-like stars in the Milky Way could have similar planetary systems. There may also be hundreds of undiscovered worlds in outer parts of our Solar System, astronomers believe. Future studies of such worlds will radically alter our understanding of how planets are formed, they say. New findings about planets were presented at the American Association for the Advancement of Science (AAAS) in Boston.
Nasa telescope
Michael Meyer, an astronomer from the University of Arizona, said he believed Earth-like planets were probably very common around Sun-like stars.
"Our observations suggest that between 20% and 60% of Sun-like stars have evidence for the formation of rocky planets not unlike the processes we think led to planet Earth," he said. "That is very exciting."
Mr Meyer's team used the US space agency's Spitzer space telescope to look at groups of stars with masses similar to the Sun.
They detected discs of cosmic dust around stars in some of the youngest groups surveyed.
The dust is believed to be a by-product of rocky debris colliding and merging to form planets.
Nasa's Kepler mission to search for Earth-sized and smaller planets, due to be launched next year, is expected to reveal more clues about these distant undiscovered worlds.
Frozen worlds
Some astronomers believe there may be hundreds of small rocky bodies in the outer edges of our own Solar System, and perhaps even a handful of frozen Earth-sized worlds.
Speaking at the AAAS meeting, Nasa's Alan Stern said he thought only the tip of the iceberg had been found in terms of planets within our own Solar System.
More than a thousand objects had already been discovered in the Kuiper belt alone, he said, many rivalling the planet Pluto in size.
"Our old view, that the Solar System had nine planets will be supplanted by a view that there are hundreds if not thousands of planets in our Solar System," he told BBC News.
He said many of these planets would be icy, some would be rocky, and there might even be objects with the same mass as Earth.
"It could be that there are objects of Earth-mass in the Oort cloud (a band of debris surrounding our planetary system) but they would be frozen at these distances," Dr Stern added.
"They would look like a frozen Earth."
Goldilocks zone
Excitement about finding other Earth-like planets is driven by the idea that some might contain life or perhaps, centuries from now, allow human colonies to be set up on them.
The key to this search, said Debra Fischer of San Francisco State University, California, was the "Goldilocks zone".
This refers to an area of space in which a planet is "just the right distance" from its parent star so that its surface is not-too-hot or not-too-cold to support liquid water.
"To my mind there are two things we have to go after: we have to find the right mass planet and it has to be at the right distance from the star," she said.
The AAAS meeting concludes on Monday.
Rocky planets, possibly with conditions suitable for life, may be more common than previously thought in our galaxy, a study has found.
New evidence suggests more than half the Sun-like stars in the Milky Way could have similar planetary systems. There may also be hundreds of undiscovered worlds in outer parts of our Solar System, astronomers believe. Future studies of such worlds will radically alter our understanding of how planets are formed, they say. New findings about planets were presented at the American Association for the Advancement of Science (AAAS) in Boston.
Nasa telescope
Michael Meyer, an astronomer from the University of Arizona, said he believed Earth-like planets were probably very common around Sun-like stars.
"Our observations suggest that between 20% and 60% of Sun-like stars have evidence for the formation of rocky planets not unlike the processes we think led to planet Earth," he said. "That is very exciting."
Mr Meyer's team used the US space agency's Spitzer space telescope to look at groups of stars with masses similar to the Sun.
They detected discs of cosmic dust around stars in some of the youngest groups surveyed.
The dust is believed to be a by-product of rocky debris colliding and merging to form planets.
Nasa's Kepler mission to search for Earth-sized and smaller planets, due to be launched next year, is expected to reveal more clues about these distant undiscovered worlds.
Frozen worlds
Some astronomers believe there may be hundreds of small rocky bodies in the outer edges of our own Solar System, and perhaps even a handful of frozen Earth-sized worlds.
Speaking at the AAAS meeting, Nasa's Alan Stern said he thought only the tip of the iceberg had been found in terms of planets within our own Solar System.
More than a thousand objects had already been discovered in the Kuiper belt alone, he said, many rivalling the planet Pluto in size.
"Our old view, that the Solar System had nine planets will be supplanted by a view that there are hundreds if not thousands of planets in our Solar System," he told BBC News.
He said many of these planets would be icy, some would be rocky, and there might even be objects with the same mass as Earth.
"It could be that there are objects of Earth-mass in the Oort cloud (a band of debris surrounding our planetary system) but they would be frozen at these distances," Dr Stern added.
"They would look like a frozen Earth."
Goldilocks zone
Excitement about finding other Earth-like planets is driven by the idea that some might contain life or perhaps, centuries from now, allow human colonies to be set up on them.
The key to this search, said Debra Fischer of San Francisco State University, California, was the "Goldilocks zone".
This refers to an area of space in which a planet is "just the right distance" from its parent star so that its surface is not-too-hot or not-too-cold to support liquid water.
"To my mind there are two things we have to go after: we have to find the right mass planet and it has to be at the right distance from the star," she said.
The AAAS meeting concludes on Monday.
!
'Leven mogelijk op honderdtal planeten'
18-02-2008
Nieuw wetenschappelijk onderzoek bewijst dat er buitenaards leven mogelijk is op talloze planeten in onze melkweg en daarbuiten.
Volgens recent onderzoek is er buitenaards leven mogelijk op andere planeten
Nieuwe bevindingen over planeten in onze melkweg en daarbuiten zijn tijdens de American Association for the Advancement of Science (AAAS) in Bosten gepresenteerd. In een deel van de sterrenstelsels die op het onze lijken, zijn mogelijk planeten die aan de voorwaarden voldoen om leven mogelijk te maken.
Vanaf de aarde zijn met een telescoop diverse observaties van planeten gedaan. Daarmee is kosmische stof ontdekt die het gevolg kunnen zijn van evoluties op de bestudeerde planten. De grootste maan van Saturnus, Titan, zou volgens de onderzoekers binnen 4 miljard jaar sterke gelijkennissen vertonen met de aarde nu.
Menselijke kolonies
De zonachtige sterren in de Melkweg zouden gelijke planetaire systemen kunnen hebben als de zon en de aarde. Het is ook mogelijk dat honderden onontdekte planeten buiten ons zonnestelsel zijn. De meeste van deze planeten zouden ijsplaneten zijn.
Onderzoekers beweren dat het ooit mogelijk zal zijn om op deze planeten menselijke kolonies te stichten.
Michael Meyer, astronoom van de universiteit van Arizona, zei tijdens de conferentie te geloven dat planeten als de aarde heel waarschijnlijk zijn rond zon-achtige sterren. Volgens Meyer zijn er tal van dergelijke planeten.
Aliens
Alan Stern van de Nasa zegt dat hun observatie suggereert dat tussen de 20 en 60 procent van de zon-achtige sterren planeten vormen die dezelfde ontwikkeling zouden kunnen hebben als de aarde.
Volgens Stern zal het ‘oude beeld, dat de zonnestelsel negen planeten bevat, plaats moet maken voor het nieuwe beeld, dat er honderden, zoniet duizenden planeten in ons stelsel bevinden.’
Door Maartje Willems
(Elsevier)
18-02-2008
Nieuw wetenschappelijk onderzoek bewijst dat er buitenaards leven mogelijk is op talloze planeten in onze melkweg en daarbuiten.
Volgens recent onderzoek is er buitenaards leven mogelijk op andere planeten
Nieuwe bevindingen over planeten in onze melkweg en daarbuiten zijn tijdens de American Association for the Advancement of Science (AAAS) in Bosten gepresenteerd. In een deel van de sterrenstelsels die op het onze lijken, zijn mogelijk planeten die aan de voorwaarden voldoen om leven mogelijk te maken.
Vanaf de aarde zijn met een telescoop diverse observaties van planeten gedaan. Daarmee is kosmische stof ontdekt die het gevolg kunnen zijn van evoluties op de bestudeerde planten. De grootste maan van Saturnus, Titan, zou volgens de onderzoekers binnen 4 miljard jaar sterke gelijkennissen vertonen met de aarde nu.
Menselijke kolonies
De zonachtige sterren in de Melkweg zouden gelijke planetaire systemen kunnen hebben als de zon en de aarde. Het is ook mogelijk dat honderden onontdekte planeten buiten ons zonnestelsel zijn. De meeste van deze planeten zouden ijsplaneten zijn.
Onderzoekers beweren dat het ooit mogelijk zal zijn om op deze planeten menselijke kolonies te stichten.
Michael Meyer, astronoom van de universiteit van Arizona, zei tijdens de conferentie te geloven dat planeten als de aarde heel waarschijnlijk zijn rond zon-achtige sterren. Volgens Meyer zijn er tal van dergelijke planeten.
Aliens
Alan Stern van de Nasa zegt dat hun observatie suggereert dat tussen de 20 en 60 procent van de zon-achtige sterren planeten vormen die dezelfde ontwikkeling zouden kunnen hebben als de aarde.
Volgens Stern zal het ‘oude beeld, dat de zonnestelsel negen planeten bevat, plaats moet maken voor het nieuwe beeld, dat er honderden, zoniet duizenden planeten in ons stelsel bevinden.’
Door Maartje Willems
(Elsevier)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
