quote:
Hoe is het zo fout kunnen lopen rond Nafi Thiam in Tokio? Tien vragen, tien antwoorden over de grootste farce in de Belgische atletiekgeschiedenis
Tokio 2025 zal voor altijd de geschiedenis ingaan als het wereldkampioenschap van het ontluisterende debacle rond Nafi Thiam. Hoe is het zo fout kunnen lopen tussen de federatie en haar boegbeeld? Wie draagt hiervoor de verantwoordelijkheid? En vooral: hoe moet het nu verder?
Wat is er zaterdag exact gebeurd?
Nadat Nafi Thiam haar eerste dag van de zevenkamp had beëindigd met een vreselijk slechte 200 meter, was er zaterdag geen beterschap bij de start van de tweede dag in het verspringen. Na vijf disciplines stond de olympisch kampioene pas achtste en was een medaille volledig buiten bereik. Het was van 2014 geleden dat Thiam nog zo slecht scoorde. “Ik herken mezelf als atleet gewoon niet”, huilde Thiam dikke tranen bij ons in de catacomben van het Japan National Stadium in Tokio. “De hele competitie hing er een zwarte wolk boven mij”, verwees ze naar de open oorlog met de federatie. Een uur later bevestigde coach Michael Van der Plaetsen de allereerste opgave van zijn pupil in een zevenkamp ooit, waarna hij snoeihard uithaalde naar Belgian Athletics. “Ik ben beschaamd om Belg te zijn.” Tot slot gaf Danielle Denisty, de moeder van Nafi Thiam, de federatie de doodsteek. “Ze willen haar sponsors dwarszitten, haar onder druk zetten met dreigementen en chantage, ze willen haar elitebeurs intrekken en haar zonder werk laten zitten. Ik laat niemand haar nog langer kapotmaken.”
Hoe is dit conflict ontstaan?
In de aanloop naar het WK 2019 in Doha gooide de Belgische atletiekfederatie voor het eerst een gedragscode op tafel. Het kamp Thiam liet dat document juridisch doorlichten en maakte samen met onder anderen Jacques Borlée bezwaar. De gedragscode verdween van tafel, tot het dit jaar zonder overleg in een aangepaste (en strengere) vorm opnieuw opdook. Ook dit keer stuitten een aantal regels Thiam en haar entourage tegen de borst. Vooral de verregaande en ruim interpreteerbare regels rond het verplicht dragen van de Belgische teamkledij en het afstaan van portretrechten tijdens het WK waren niet verteerbaar voor de drievoudig olympisch kampioene. De Belgische bond heeft Asics als kledingsponsor en Allianz als verzekeraar, twee belangrijke concurrenten van Thiams persoonlijke partners Nike en Axa. Het laatste wat Thiam wil, is in promospotjes opduiken met een outfit van Asics aan. Nike, dat haar honderdduizenden euro’s betaalt, zou er niet om kunnen lachen. Belgische atleten mogen tijdens het WK op sociale media ook geen promotie voeren voor hun eigen partners.
Waarom is de situatie zo geëscaleerd?
Amper vijf weken voor het WK kreeg Thiam de gedragscode in haar mailbox. Zo was er te weinig tijd om een deftig compromis te vinden. Thiam weigerde te tekenen en werd vervolgens afgedreigd: geen handtekening, geen WK. Daarop schermde haar advocaat op zijn beurt met een kort geding. Uiteindelijk plooide Belgian Athletics uit schrik voor een enorme schadeclaim en reputatieschade. Maar niet zonder Thiam letterlijk de rekening te presenteren. De geplande voorbereidingsstage in Japan van de Belgische federatie kostte voor Thiam plots meer dan 7.000 euro. Dat kreeg ze vijf dagen voor afreis te horen. Samen met het nieuws dat haar kinesist geen accreditatie kreeg, een groot concurrentieel nadeel. “Het bewust boycotten van je eigen atleet”, fulmineerde Thiam op haar persmoment in Tokio, nota bene georganiseerd door Belgian Athletics. Die reageerde via Jessica Mayon, voorzitster van de Franstalige atletiekfederatie, als door een wesp gestoken. Mayon beschuldigde Thiam van leugens en stelde dat “elke atleet gelijk is voor de wet”. Een boodschap die heel slecht viel bij Van der Plaetsen. “We zijn hier niet op bosklassen. Dit is topsport, dit is elite.”
Waarom zou Thiam een uitzondering moeten krijgen?
België is niet het eerste atletiekland waar een dergelijk conflict rond sponsorbelangen zich voordoet, maar extreem zelden komt het tot zo’n rondje openlijk moddergooien. De meeste bonden sluiten een compromis. Of geven hun vedetten privileges. Iedereen gelijk is een mooi ideaal, maar geen enkele andere Belgische atleet komt qua palmares of marketingwaarde aan de enkels van Thiam. In het buitenland trokken ze grote ogen bij het zien van de manier waarop ons land met zijn grootste olympiër aller tijden omgaat. Of denkt u dat ze in Zweden Mondo Duplantis op dezelfde manier behandelen als een WK-debutant op de horden?
Is dit allemaal wel wettelijk?
“Volgens mij mag een federatie niet zomaar atleten dwingen om zo’n standaardovereenkomst te ondertekenen op straffe van een niet-selectie”, zegt Frea De Keyzer, expert sportrecht aan de KU Leuven.. “Dat vormt een beperking op het recht op arbeid. Specifieke wetgeving bestaat daar niet over, maar je ziet wel in de rechtspraak, onder meer bij het Europees Hof voor Justitie, dat sportfederaties een zeer geldige reden moeten hebben om atleten iets op te leggen. Sporters zonder overleg voor voldongen feiten plaatsen, kan niet, want dan riskeren zij hun job niet meer te kunnen uitoefenen.”
Waarom was er geen probleem op de Olympische Spelen?
Ook met het BOIC werden voor de Spelen van Parijs harde gesprekken gevoerd over portrechtrechten. Niet alleen met Nafi Thiam, maar ook met onder meer Wout van Aert en Matthias Casse. Uiteindelijk werd een akkoord gevonden omdat de dialoog tussen atleten en het BOIC ruim op tijd werd opgestart en omdat de gesprekken constructief werden gevoerd. Bovendien ging het document enkel over de Olympische Spelen van Parijs. Deze gedragcode van de atletiekfederatie loopt tot en met 2028.
Is er een groter, onderliggend probleem in de Belgische atletiek?
Absoluut. De voorbije jaren rommelde het stevig binnen de Belgische atletiek. Denk maar aan de commotie rond de centralisatie in Gent van vorig jaar. Het WK in Tokio was het absolute dieptepunt waar alle onderhuidse conflicten pijnlijk naar boven kwamen. Behalve Thiam spraken ook hordelopers Paulien Couckuyt en Michael Obasuyi luidop hun frustraties uit. Off the record hoorden we nog meer negatieve verhalen van andere atleten. Bijna altijd ging het over een gebrek aan transparantie of steun.
Waarom is er een Vlaamse, Waalse én Belgische atletiekfederatie?
Omdat sport in ons land een gewestelijke bevoegdheid is. En zoals zo vaak in dit land hebben de Vlaamse en de Waalse vleugels botsende visies. Onder meer over hoe en aan wie het beperkte budget wordt uitgekeerd. Voor grote kampioenschappen moeten de twee federaties praktisch samenwerken onder de vlag van Belgian Athletics. Dat leidt tot spanningen, zoals ook dit keer over Nafi Thiam. Rutger Smith, topsportcoördinator van de Vlaamse federatie, wilde dat Thiam thuisbleef omdat ze de code niet tekende. Terwijl de Waalse zijde geneigd was om hun chouchou een voorkeursbehandeling te geven. De tegenstellingen tussen Vlaanderen en Wallonië werden zaterdag pijnlijk duidelijk toen Franstalig voorzitster Jessica Mayon voor de tv-camera’s haar frustraties niet kon verbergen over het feit dat zij in haar eentje alle publiekelijke klappen moest opvangen voor een beslissing die eigenlijk vooral onder druk van Vlaanderen was genomen. En dat terwijl Rutger Smith in België is gebleven en Vlaams atletiek-voorzitter Gery Follens zich in anonimiteit hult.
Vallen de brokken nog te lijmen?
“Ik zal tijd nodig hebben om dit te verwerken, maar ik kom terug”, postte Nafi Thiam op sociale media. Als we de 31-jarige zevenkampster nog op een internationaal kampioenschap willen bewonderen, moet er een compromis gesloten worden tussen de olympisch kampioene en Belgian Athletics. De kloof tussen beide partijen is groot, maar de bruggen zijn niet definitief opgeblazen. Ook in het kamp Thiam zijn ze niet principieel tegen een gedragscode, maar dan wel eentje waarin de individuele rechten van de atleet meer gerespecteerd worden. Op 29 september zit Belgian Athletics samen over de kwestie. In maart staat er al een WK indoor in Polen op het programma. Het is niet ondenkbaar dat Thiam na het debacle van Tokio snel sportieve revanche wil. Als dat niet kan na een Belgisch compromis, kan ze nog altijd via de rechtbank of de wereldatletiekbond haar selectie proberen afdwingen.
Was Thiam zonder deze hetze wereldkampioen geworden?
Neen. Thiam was niet in haar grote topvorm van weleer naar Tokio afgezakt. 2025 was een overgangsjaar na een slopend olympisch 2024. Ook zonder ruzie zou Thiam in Tokio geen partij geweest zijn voor Anna Hall, de nieuwe maat der dingen in de zevenkamp. Negen jaar lang - drie olympische titels, twee wereldtitels en drie Europese titels - heeft Thiam geheerst over de heptathlon, maar in Tokio gaf ze de scepter door aan haar zeven jaar jongere Amerikaanse opvolgster. Eén of twee trapjes lager dan Hall had Thiam in Tokio altijd met zilver of brons moeten staan blinken. Amper twee keer in haar carrière scoorde ze op een groot kampioenschap slechter dan de 6.714 punten waarmee de Ierse Kate O’Connor verrassend zilver pakte. De 6.581 punten van de gedeeld bronzen Amerikaanse Brooks en Britse Johnson-Thompson lagen zelfs in het bereik van een Thiam op halve kracht.