'Moslims zien Nederland als pakje boter"

Jaqueline Costa-Lascoux geschokt over de mislukte integratie in Nederland

'Moslims zien Nederland als pakje boter'

Na advies van de commissie-Stasi wil de Franse president het dragen van de hoofddoek op school verbieden. De situatie in Nederland speelde een grote rol bij dit advies, zegt commissielid Costa-Lascoux.

Door onze correspondent Pieter Kottman

Bij dit artikel
NIEUWS - Invloed Nederland op advies hoofddoek

PARIJS, 2 FEBR. Jacqueline Costa-Lascoux is er categorisch over. De ,,totale mislukking'' van de integratie in Nederland heeft ,,grote invloed'' gehad op de besluitvorming van de Franse commissie-Stasi. Deze commissie adviseerde de Franse president Jacques Chirac eind vorig jaar het dragen van 'opzichtige' religieuze tekens op openbare scholen bij wet te verbieden.

Commissielid Costa-Lascoux (64) bezocht met twee andere leden in november vorig jaar Nederland. ,,Onze gesprekken en observaties in Nederland hebben ons zeer gesterkt in de gedachte dat er een wet tegen het opzichtig dragen van religieuze tekens op openbare scholen moest komen. We waren geschokt door wat we in Nederland hebben gezien en gehoord. Hoewel we relatief veel aandacht aan Nederland wijden in ons rapport, hebben we er niet met zoveel woorden in gezet hoe alarmerend we de situatie vonden om niet één land te brandmerken.''

De aankondiging van het Franse staatshoofd, na het advies, interdaad een wettelijk verbod in te zullen voeren, lokte in de hele wereld protesten uit. Vooral moslims protesteren, ook in Frankrijk zelf, omdat duidelijk is dat de wet in de eerste plaats de islamitische hoofddoek beoogt uit te bannen.

De commissie hoorde ruim 150 betrokkenen uit het onderwijs en de medische wereld, maar ook religieuze gezagdragers en moslimmeisjes die al dan niet gedwongen worden een hoofddoek te dragen. Daarnaast maakten delegaties van de commissie studiereizen naar West-Europese landen.

Costa-Lascoux is juriste en psychologe en geeft leiding aan één van de onderzoeksinstituten van het Centre National de la Recherche Scientifique. Ze is verbonden aan de Raad van Europa als deskundige op het gebied van burgerschap en mensenrechten en lid van de Hoge Raad voor de Integratie van Frankrijk.

Costa-Lascoux, die al dertig jaar regelmatig in Nederland komt om 'professionele en vriendschappelijke redenen', noemt het land 'het schoolvoorbeeld van te ver doorgevoerd culturalisme'. ,,Tegelijkertijd is Nederland het land van de grote tolerantie, voorloper op moreel gebied in de wereld. Het is geen toeval dat het juist daar zo fout heeft kunnen gaan. De tragiek is dat de Nederlandse morele en sociale vooruitstrevendheid waarvan zelfs wij Fransen slechts kunnen dromen het zwaard is geworden waarmee het land nu bedreigd wordt.

,,Islamitische fundamentalisten gebruiken de ruime Nederlandse burgerlijke vrijheden in hun strijd tegen een land dat in hun ogen wordt bevolkt door homoseksuelen en druggebruikers. Ze kunnen die vrijheid met des te meer succes ondermijnen omdat juist die hen in staat stelt dat ongestoord te doen. Het is niet voor niets dat overal geroepen wordt om inperking van vrijheden, ook door de aanvankelijke pleitbezorgers van die vrijheden. Het is een dubbele tragiek dat het fundamentalisme op die manier een handje wordt geholpen.''

De invloed die de Nederlandse situatie op de besluitvorming van de commissie-Stasi heeft uitgeoefend is volgens Costa-Lascoux 'zowel negatief als positief'. ,,Door het Nederlandse multiculturalisme hebben minderheden belang bij het cultiveren van de eigen identiteit: zolang ze minderheid blijven, genieten ze voorrechten. Trouwen met partners uit het land van herkomst bestendigt die identiteit. In Frankrijk is dat uitzondering, in Nederland regel. Het heeft ons bewust gemaakt van het gevaar van 'speciaal beleid' en van lankmoedigheid.''

Het is niet de enige les die de Franse delegatie uit het bezoek aan Nederland getrokken heeft. Minister van Justitie Dominique Perben heeft voorgesteld de religieuze benadering te laten varen en in de wet uit te gaan van de openbare orde. ,,Zo'n benadering zou ongetwijfeld minder stof doen opwaaien, maar de commissie heeft daar bewust niet voor gekozen. Allerlei onverkwikkelijke situaties, zoals het weigeren door vrouwelijke patiënten van mannelijke dokters, hebben niets met openbare orde te maken en alles met normen. In dit verband verheugt ons het nieuwe beleid dat de Nederlandse regering zegt te willen voeren. Dat beleid gaat uit van 'fundamentele waarden' van de Nederlandse samenleving. Dat normatieve uitgangspunt sprak ons zeer aan.''

Costa-Lascoux noemt Nederland 'het voor moslimfundamentalisme kwetsbaarste land van Europa'. Franse moslims hebben Nederland tegenover haar 'een pakje boter' genoemd. ,,Moslims zijn zeer internationaal georiënteerd. Ze hebben overal familie zitten en kennen precies de verschillen in wetgeving tussen de diverse West-Europese landen. Nederland is een zeer open samenleving. Het is niet het enige dat het land aantrekkelijk maakt voor fundamentalisten die van Europa een islamitisch continent willen maken. Een land waar moslims in vrijwel alle grote steden in 2010 in de meerderheid zijn is in het licht van dat streven uiteraard buitengewoon interessant. De politieke islam is zich zeer bewust van dit gegeven.''

De Marokkaanse en Turkse organisaties in Nederland waarmee de delegatie van de commissie-Stasi sprak bevestigden de aantrekkingskracht van Nederland voor fundamentalisten, én hun aanwezigheid. Costa-Lascoux: ,,Ze zeiden last te hebben van de invloed van de politieke islam, maar ze bestrijden die niet. Ik bespeurde hetzelfde als ik in Frankrijk altijd constateer: gematigde moslims varen wel bij de dreiging van het fundamentalisme. Ze gebruiken het als een wapen door te suggereren: jullie kunnen maar beter rekening met ons houden.''

Costa-Lascoux houdt niet van de term 'botsing der beschavingen'. ,,We zitten er middenin, maar het zijn geen beschavingen die botsen. De overgrote meerderheid van de moslims in West-Europa bestaat uit goedwillende burgers. Ik heb islamitische vrienden die in hun landen van herkomst opgesloten hebben gezeten wegens hun verdediging van de mensenrechten. Het gaat om een botsing met fundamentalisme, politiek geïnspireerd, religieus fanatisme. Dat is geen beschaving en al zie ik de dreiging en de gevaren ervan, betreuren kan ik die botsing daarom nog niet. Integendeel, het wordt tijd dat we voor onze waarden opkomen.''

Costa-Lascoux, die een beetje Nederlands beheerst, heeft het onlangs verschenen rapport over de integratie in Nederland van de commissie-Blok ,,slechts doorgebladerd''. De conclusie van de commissie dat de integratie - in elk geval gedeeltelijk - 'geslaagd' genoemd moet worden is haar bekend. Ze schrijft die toe aan het ,,paternalistische denken'' dat volgens haar vooral 'West-Europees links' parten heeft gespeeld. ,,Links is goeddeels verantwoordelijk voor de rampzalige mislukking van de integratie. Ook de commissie-Blok heeft waarschijnlijk geen angst willen kweken, maatschappelijke conflicten willen bezweren en het imago in het buitenland geen geweld willen aandoen. Misschien ook bedoelde de commissie te zeggen: het had erger gekund.''

In het rapport van de commissie-Stasi staat dat de Nederlandse regering de stand van de integratie 'zorgelijk' acht. Volgens Costa-Lascoux is de term gekozen om Nederland niet in verlegenheid te brengen. ,,De politiek verantwoordelijken en de hoge ambtenaren die wij tijdens ons bezoek aan Nederland gesproken hebben spraken zonder enige aarzeling over de 'totale mislukking' van de integratie. Dat was trouwens nog iets wat ons in positieve zin opviel: de grote openheid waarmee over dit onderwerp in Nederland gesproken wordt.''

In Frankrijk is men blijkbaar nog niet ingeslapen, zoals in ons Zompland.

Rellen tijdens film Shouf Shouf Habibi

Uitgegeven: 2 februari 2004 13:30
Laatst gewijzigd: 2 februari 2004 13:30

AMSTERDAM - De Catharijne-bioscoop in Utrecht is zondagmiddag ontruimd na rellen tijdens de film Shouf Shouf Habibi. De politie heeft zes jongeren aangehouden.

Er ontstond consternatie toen dertig raddraaiers begonnen te schreeuwen en met flesjes, blikjes en popcorn gooiden. Met nog eens dertig anderen zochten ze de confrontatie met overige bezoekers. Vanwege het Islamitische offerfeest en het karakter van de film, bestond het grootste deel van de bezoekers uit jonge Marokkanen. In Hoog Catharijne bleef het daarna nog even onrustig, maar het kwam niet tot vechtpartijen.

Den Haag

In Den Haag leidde de film ook tot enige schermutselingen. Drie vrouwelijke bezoekers zouden zondag zijn bedreigd door een groot aantal medebezoekers. Ze hadden commentaar geleverd op het gejuich van het publiek na een vrouwonvriendelijke scène in de film.