Stof- en Zandstormen

Uit het niets opdoemende massa\'s zand...

"Wie ooit een zand- en stofstorm aan de horizon heeft zien verschijnen weet dat eens en voor altijd", was me verteld voordat ik vertrok naar een van de door droogte en hongersnood geteisterde Sahel-landen in West-Afrika. En inderdaad: zoiets vergeet je nooit. De onvoorstelbare stilte in de woestijn voor de storm, het stralende weer rondom, en dan – plotseling - aan de horizon een gigantische en ondoordringbaar lijkende muur van zand en stof. Veel tijd om te schuilen is er niet. Geen wonder dus dat de dreigend voortrollende wals van zand en stof woestijnreizigers doodsangst inboezemt. Alleen al bij het zien ervan komt het gevoel op verpletterd te worden of te verstikken. Zó compact is het stof, dat zelfs de felle woestijnzon er niet doorheen dringt.
Maar omdat dergelijke zand- en stofstormen meestal door dalende heteluchtmassa\'s worden veroorzaakt, kan de temperatuur evengoed ondraaglijk hoog oplopen. In dit geval tot 52oC. Tegelijkertijd zakte de luchtvochtigheid tot een paar procent. Als je als woestijnreiziger in een langdurige storm belandt, verkeer je ook in zeer groot levensgevaar. Het menselijk lichaam kan als gevolg van de uitdrogende werking van een zandstorm 1 liter vocht per uur verliezen. Als er geen drinkwater beschikbaar is om het vochtverlies aan te vullen, dan is de dood door uitdroging slechts een paar uur veraf. Er zijn lijken in de woestijn gevonden die volledig waren gemummificeerd doordat al het lichaamsvocht tijdens een zandstorm was verdampt.



Verkeer en Stofstormen

Maar misschien is dit wel het vreemdste gezicht: dat midden in de oranje-rode mist van stof auto\'s blijven voortploegen onder het voeren van groot licht. Natuurlijk: het zicht binnen een zware stofstorm is minder dan 200 meter. In het geval van een zeer zware stofstorm zelfs minder dan 50 meter. De meeste motoren in het woestijnverkeer zijn aangepast door speciale luchtfilters. Het vernietigende werk beperkt zich dus voornamelijk tot de buitenkant. Vooral als er sprake is van een echte zandstorm, met tot 2 meter hoogte opspringende zandkorrels, wordt alles langzaam maar zeker gezandstraald. Is de windsnelheid hoog, dan is binnen 48 uur alle lak van de carrosserieën geschuurd. Bovendien zijn de ruiten mat en ondoorzichtig, zodat ze verwijderd moeten worden om verder te kunnen rijden. Gelukkig is dat een uitzondering. De meeste stofstormen, waarbij fijn woestijnstof tot kilometers hoogte kan worden opgestuwd, hebben een doorsnede van 10 tot 20 kilometer en zijn vaak al na een half uur voorbij. Even plotseling als zij is verdwenen, breekt de zon door en beschijnt de achterkant van de stofmuur. Het is dan alsof je met een onderzeeër van onder een wateroppervlak opduikt.


_{Stofstorm in de Sahel, midden overdag.}

Harmattan, Khamsin, Rood Stof?

Dit alles is een zand- en stofstorm op plaatselijke schaal. De fijnste stofdeeltjes blijven nog dagen- tot maandenlang in de atmosfeer zweven. De harmattan, die van de West-Afrikaanse Sahara in zuidelijke richting waait, voert het stof naar de landen aan de Golf van Guinee, waar het verder bijdraagt tot de voortgaande sahellisering. De khamsin, die vanuit Soedan en Egypte in noordwestelijke richting waait, transporteert jaarlijks 25 miljoen ton stof richting Israël. De sirocco, in noordelijke richting waaiend vanaf Algerije en Libië, voert stof tot aan de Alpen en beïnvloedt daar in sterke mate het afsmelten en terugtrekken van de gletsjers. Het rode stof valt op de gletsjers en vormt een dun laagje op het ijs. Daardoor wordt er minder zonlicht teruggekaatst en neemt het ijs meer warmte op.
In Italië veroorzaakt het rode stof - als het tijdens een bui uit de atmosfeer wordt gewassen - opmerkelijke ‘bloedregens’. Ook in Nederland, Engeland en zelfs in Zuid-Zweden komt van tijd tot tijd woestijnstof neer. Maar het record boekte een woestijnstorm uit 1970, die met de noordoostpassaat de gehele Atlantische Oceaan overstak. Dagenlang was toen het luchtverkeer van en naar de eilanden in het Caribische gebied door stof uit de Sahara gestremd. Ook begin 2005 waren de gevolgen van de stofstorm helemaal in Florida te merken.


_{Begin 2005 trok een gigantische stofstorm vanuit de Sahara over de Atlantische Oceaan. NASA’s Aqua-satelliet legde de gelige stofwolk van bijna 5300 km breedte vast met behulp van de MODIS (Moderate Imaging Resolution Spectroradiometer)}

Komen ze overal voor?
Zand- en stofstormen komen natuurlijk niet alleen in de Sahara voor. Een derde deel van alle landoppervlak op aarde bestaat uit woestijnen en halfwoestijnen. Soortgelijke stormen steken dus ook regelmatig de kop op in de woestijnen van Australië, China en Zuid-Rusland, Zuid-Afrika en Zuid-Amerika, en zelfs in de Verenigde Staten. Dáár, in een gebied dat door de Amerikanen de ‘dust-bowl’ wordt genoemd (Kansas en Nebraska) én in de woestijnen in Nevada en Arizona, staan langs sommige autosnelwegen om de 8 km waarschuwingsborden met ‘Blowing dust, reduce speed’ (‘Snelheid verminderen: waaiend stof’).

De zand- en stofstormen in de ‘dustbowl’ hebben de Amerikanen overigens aan zichzelf te danken. In de jaren dertig van de vorige eeuw werd dit gebied door akkerbouw en voortdurend ploegen van de grond zodanig losgewoeld, dat de bodem steeds losser werd en de vruchtbare bovenlaag aan de wind was overgeleverd. Sinds die tijd trad ‘zelfverwoestijning’ op. Als eenmaal het beschermende vegetatiedek er af is, en de grond ligt open en bloot ten prooi aan verwering, dan droogt hij uit en verwaait. Er ontstaat een kuil waarin de wind gaat wervelen en het effect van een boor krijgt. De windkuil wordt steeds groter. Als er meer van dergelijke waaigaten zijn, dan transporteert de wind het geërodeerde materiaal in de vorm van zand en stof van de een naar de ander. Het zand heeft daarbij een schurende werking. Als zo\'n proces eenmaal op gang is gekomen, is het nauwelijks meer tegen te houden.


_{Stofstorm in Kansas (1935}

Zandstormen
Een zandstorm is een harde, droge wind die over een woestijn raast en ervoor zorgt dat zand of stof opwaait. Hierdoor wordt het zicht drastisch belemmerd, soms bijna tot nul. Een dergelijke wind is gewoonlijk het resultaat van luchtstromen die door intense warmte van de grond worden veroorzaakt. Een zandstorm is sterk genoeg om duinen van plaats te doen veranderen.


_{Zandstorm nadert Al Asad, Irak, vlak voordat de avond valt op 27 April 2005}

Simoom is de naam van de woestijnwind in Noord-Afrika en Arabië. Deze wind draagt voor een belangrijk deel bij tot het atmosferische stof in Europa. Haboob is de naam van de zandstormen in het gebied rond Khartoem in Soedan. Zandstormen kunnen ook in andere delen van de wereld voorkomen, bijvoorbeeld in de Verenigde Staten en Australië. Zandstormen komen ook vaak voor op de planeet Mars.


_{Satellietfoto zandstorm in Burkina Faso}

SaharaStof
Saharastof is stof uit de Sahara dat met de regen op aarde terecht komt. Tijdens stof-en zandstormen, die in het woestijngebied voorkomen, kan het stof tot kilometers hoogte in de atmosfeer komen. Wanneer de luchtstroming over een enorme afstand van zuid naar noord is gericht, kan het saharastof zelfs tot boven Nederland en België of nog noordelijker komen. Valt er dan regen, dan kan het stof met de neerslag op het aardoppervlak terechtkomen. Vooral na een licht buitje vinden we het vaak roodbruin gekleurde saharastof terug op voorwerpen als auto\'s, daken en tuinmeubilair.


_{Saharastof bij de Canarische eilanden op 11-02-2001: NASA}

Neerslag met saharastof is al een eeuwenoud verschijnsel. Vroeger kon men het alleen niet verklaren en werd het wel toegeschreven aan insecten die het regenwater roodachtig kleurden. Het stond ook wel bekend als bloedregen of wonderregen. In de landen rond de Middellandse Zee komt het herhaaldelijk voor. In Nederland is saharastof in de twintigste eeuw op zeker vijftien dagen op uitgebreide schaal voorgekomen, steeds bij voor de tijd van het jaar warm weer. Afhankelijk van het brongebied kan de kleur van het stof variëren van lichtgrijs tot rood of bruin. Het bevat verschillende mineralen en is soms al enkele dagen vóór het ons land bereikt op de satellietfoto te zien.


<sub>Stofstorm over de Arabische Zee op 10 februari 2007


Stofstorm boven de Perzische Golf op 17 februari 2007


Stofstorm in Libië op 23 februari 2007</sub>

Opmerkelijk was de situatie van 12 mei 1998. Door de hitte ontstonden heel lokaal enkele regen- en onweersbuien. De atmosfeer zat vol met stuifmeel afkomstig van bomen en bloeiende grassen en hoog in de atmosfeer zat ook wat stof uit de Sahara; het brongebied van de lucht die ons toen bereikte lag in de Sahara. Het saharastof kan hier en daar met de neerslag naar beneden zijn gekomen, maar de meeste verontreiniging die toen werd aangetroffen was stuifmeel.

Op 4 februari 2000 is op verscheidene plaatsen in Nederland fijn saharastof waargenomen. Onderzoek door de Klimatologische Dienst van het KNMI heeft uitgewezen dat het stof afkomstig was uit Mauritanië, waar op 31 januari een zandstorm woedde. Van daaruit is het boven de Atlantische Oceaan terechtgekomen tot een eind ten westen van Madeira. Vervolgens is het stof naar het noorden afgebogen om vervolgens via het zuiden van Engeland met een zuidwestelijke stroming in Nederland terecht te komen. Het komt zelden voor dat zand uit de Sahara zo\'n lange omweg aflegt, meestal komt het met zuidelijke winden vrijwel recht naar Nederland toe. Door de lange omweg en het langdurige verblijf in de atmosfeer zijn de zwaarste deeltjes onderweg verloren gegaan, zodat het saharastof dat op 4 februari met de neerslag omlaag kwam heel fijnkorrelig was.



=======

Zijn er nieuwsberichten? Heb jij ervaringen met zandstormen, foto\'s geschoten tijdens vakanties of heb je wel eens een laag zand op je auto ontdekt \'s ochtendsvroeg en hebt daar informatie of foto\'s over, post ze vooral hier


Links

Wikipedia over Saharastof

Meer foto\'s van zand-/stofstormen

Alles over Zandstormen via Kennislink

[ Bericht 0% gewijzigd door Frutsel op 28-05-2008 16:33:50 ]

Dust Storm out of Western Africa

Saharan dust blew off the west coast of Africa and over the Cape Verde Islands on February 28, 2007. The Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) on NASA’s Terra satellite took this picture the same day. This image shows a thin veil of dust over the Atlantic Ocean and the Cape Verde Islands. The dust appears thicker near the coast, and some source points for the dust plume appear just east of the shoreline. As the dust reaches the islands, it has thinned somewhat, but still can be detected from space.

On March 2, 2007, a dust storm blew out of Saudi Arabia, northward over the Persian Gulf, and into Iran. The Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) on NASA’s Terra satellite took this picture the same day. This image shows the dust plume originating in Saudia Arabia and heading northward, directly over the small nation of Qatar. Over the Persian Gulf, the plume takes on an unusual appearance, with thin tendrils of dust alternating with clear sky. This might result from air currents over the water carving into the dust plume. North of the gulf, the plume mingles with clouds, giving some of them a dingy appearance.

=====
De 'zandhazen' van de VS vallen Iran binnen

On March 10, 2007, thick plumes of dust blew off the west coast of Africa and over the Canary Islands. The Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) on NASA’s Aqua satellite took this picture the same day. In this image, the tan dust strikes a strong contrast with the navy blue ocean. The dust plumes are thickest over the Canary Islands, almost thick enough to completely obscure them. North and south of the islands, the dust plumes are thinner. In a few isolated spots, the seawater appears green under the dust. This may result from sediment, shallow water, or both.

Whereas many deserts consist of largely of bedrock and gravel, with just some sand, one-fifth of the Sahara is covered in sand, with dunes rising to 300 meters (1,000 feet) in places. As Saharan dust regularly crosses the Atlantic to the Caribbean, dusting the Canary Islands is a relatively short trip when the easternmost island is just a little over 100 kilometers (60 miles) from the African coast.

BEIJING, China (AP) -- A sandstorm with hurricane-strength wind gusts has derailed a train in China's far west, killing at least four people and injuring another 30, state media says.

The 11-car train had just left a station in Turpan, in the Xinjiang region's east, when it was hit by wind at 2 a.m. Wednesday, the Xinhua News Agency said.

"A strong sandstorm cracked window panes soon after the train left Turpan, and blew some of the cars off the rail when we were trying to plug up the windows," Xinhua quoted passenger Su Chuanyi as saying.

Sandstorms fed by the deserts of Xinjiang and Inner Mongolia blow toward Beijing and the eastern seaboard each spring powered by vigorous winds. Sometimes, the dust blows out across the Pacific, clouding the skies of South Korea and occasionally drifting as far as the western coast of the United States.

At least 100 rescue workers, doctors and police were at the scene of the derailment, which disrupted operations of the Southern Xinjiang Railway, it said.

The train had been running between the capital city of Urumqi and Aksu, in the west






===========
Tis al een 'oud' bericht ( 2 weken) , maar goed..damn, een zandstorm op orkaankracht? Ik zag er dit weekend iets over op CNN... kan daar helaas geen video of verslag van vinden vooralsnog...

Stofwolk boven België was Sahara-zand

Dust Storm over Saudi Arabia and Iraq

A fast-moving dust storm struck northern Saudi Arabia and Iraq on April 27, 2007. The Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) on NASA’s Terra satellite took this picture the same day.

For a satellite sensor to capture a wall of dust over a wide region is relatively rare, but this image captures a dust wall stretching across roughly 450 kilometers (280 miles). In this image, the buff-colored storm advances southward over slightly darker terrain. On its leading edge, the dust wall is distinct. To the north, the dust plume becomes more amorphous.

Terra captured this image at 0800 UTC on April 27. By the time the Aqua satellite passed over the region about an hour and a half later, the storm had advanced noticeably, as a comparison of satellite passes shows.

A dust plume several hundred kilometers across blew off the west coast of Africa on May 9, 2007. The Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) on NASA’s Terra satellite took this picture the same day.

This image shows the dust plume fanning out approximately 500 kilometers west of the coast. The plume is thickest in the south, near Cape Verde, although a thin arm of dust stretches out toward the Canary Islands in the north. The thickest part of the plume is tan in color, while the thinnest portion appears ghostly gray. Over land, the dust is not thick enough to block the satellite’s view of the land surface.