Ijzel

quote:

IJzel
Bron : Wikipedia-ijzel



IJzel is regen die bevroren is op de grond of op voorwerpen bij het aardoppervlak.
Het ijslaagje kan zich op verschillende manieren vormen, meestal aan het eind van een vorstperiode, wanneer de grond bevroren is. Dat is goed mogelijk omdat de grond vaak langer koud blijft dan de lucht die erover stroomt. Een dooiaanval begint meestal op enige honderden meters hoogte, waar de minder koude lucht binnenstroomt. De koudere vrieslucht heeft door haar lagere temperatuur een groter gewicht dan de zachtere lucht. Daardoor weet de vorst zich aan het aardoppervlak het langst te handhaven.

De neerslag valt dan in de vorm van regen uit de zachte lucht, maar de druppels koelen onderweg in de koude lucht weer af. Zodra de regen de koude grond of voorwerpen daarop bereikt, bevriezen de druppels. Het ijs dat zo ontstaat, wordt ijzel genoemd. Bevriest de regen al eerder, dan spreekt men van ijsregen. Het resultaat is hetzelfde: ook ijsregen kan aan de grond vastvriezen en een ijslaagje vormen. IJsregen kan ook als \"ronde knikkertjes\" (hagel) op de bodem vallen en wegrollen.

Het spreekt voor zich dat het verkeer meestal veel hinder ondervindt van ijzel op de weg. Ook elektrische treinen en trams kunnen stilvallen als er ijzel op de bovenleiding is. In de extreemste gevallen vormt zich een spiegelgladde laag op alle verharde oppervlakken waardoor autorijden, fietsen en zelfs lopen al riskant zijn!

quote:

Bron : Archief.weer

De ijzelramp van 1987, deel 1

De huidige luchtdruksituatie lijkt sterk op de situatie van ruim 19 jaar geleden. Begin maart 1987 bevond de grens tussen zeer koude lucht boven Scandinavië, en warme lucht over het zuiden van Europa precies boven Nederland. Ook deze dagen vinden we op korte afstand in onze omgeving grote verschillen in temperatuur en weersgesteldheid.

De afgelopen dagen zijn in Scandinavië bijzonder lage temperaturen gemeten. In het zuiden van Zweden is het kwik op een aantal plaatsen een aantal ochtenden tot onder de -20 graden uitgekomen. Overigens is het niet alleen in Zuid-Zweden koud geweest, ook in het noorden van Duitsland was het maandagochtend met ruim 20 graden uitzonderlijk koud. Het kwik kon zo ver onderuit zakken doordat het vrijwel helder was bij weinig wind. Bovendien lag er een flink pak sneeuw van ruim 20 centimeter. De koude lucht blijft voorlopig op zijn plaats in het noorden en oosten van Europa.

De grens met een stuk zachtere lucht, de Britse eilanden en Frankrijk hadden woensdag nog temperaturen van 12 graden, ligt boven ons land. Er komt veel bewolking voor met af en toe wat regen. Woensdagochtend viel in Groningen, Drenthe en Friesland tijdelijk wat sneeuw die ook heel even bleef liggen. Zoals al aangegeven, was destijds dezelfde situatie te zien op de weerkaarten. In Scandinavië was het behoorlijk koud, -15 tot -21 graden en in het zuiden van Europa was het al volop zomer. In Andalusië werd het op 3 maart al ruim 32 graden. Ook nu zien we de eerste zomerse temperaturen terugkomen langs de oostkust van Spanje, waar Allicante woensdag een maximumtemperatuur had van ruim 27 graden.

Ook in eigen land zien we al grote verschillen. In Groningen was het vanmorgen erg kil. Het regende bij slechts 1 graad boven nul. De waarnemer in Roodeschool kon wat ijsregen doorgeven. In het zuiden van het land kon op hetzelfde tijdstip een temperatuur van 8 graden afgelezen worden.


De weerkaart van donderdagochtend om 10 uur. Net als in 1987 zien we een lagedrukgebied terug met ten noorden ervan vrieskou en sneeuwval (en ook wat ijzel). Ten zuiden van het laag wordt met een westenwind zachte lucht aangevoerd. In Limburg is het 9 graden terwijl het in Groningen krap +1 is.

In 1987 leek de situatie op de kaarten dus behoorlijk op de huidige weerkaart. Dit is mooi te zien wanneer we de weerkaart van vanmorgen vergelijken met de weerkaart van 2 maart 1987 uit het archief van Meteo Consult. Op beide kaarten liggen Denemarken en het noorden van Duitsland in de koude lucht met een koude oostenwind. Het vriest hier enkele graden en er komt een strook met ijzel en sneeuw voor. Er zijn twee duidelijke verschillen tussen de situatie 19 jaar geleden en nu. Het eerste verschil is dat de temperaturen in het noorden van Duitsland en het zuiden van Scandinavië nu iets minder laag zijn dan in 1987. Verder zien we de winterse neerslag nu terug over Duitsland en, met uitzondering van de ijsregen in Roodeschool, niet in ons land. Bovendien viel er in 1987 veel meer neerslag, op een aantal plaatsen wel 30 millimeter, grotendeels in de vorm van ijzel.

Tegenwoordig, met de hulp van snelle communicatiemiddelen, is het mogelijk om heel snel op de hoogte te zijn van de situatie van het weer in Nederland. In 1987 was dat wel anders. Na het acht uur journaal werd er regen verwacht met een mogelijkheid voor natte sneeuw in het uiterste noordoosten van Nederland. Op dat tijdstip stapten veel waarnemers in het noorden van het land in de richting van hun weerhut om de dagelijkse waarnemingen te verrichten. In Wirdum (een gehucht ten westen van Delfzijl) werd bij een temperatuur van -0.6 graden lichte ijzel waargenomen. Zou dit het begin zijn van een interessante winternacht? Tegenwoordig hebben weeramateurs 24 uur per dag contact met elkaar via allerlei weerforums. In de jaren 80 was dat nog anders, in die tijd belde men elkaar bij extreme omstandigheden op om de laatste wijzigingen door te geven.


De weerkaart van 2 maart 1987 om 12 uur getekend door de meteoroloog van Meteo Consult. Een lagedrukgebied ligt boven Flevoland met ten noorden zeer koude lucht. Naar het zuiden toe is het juist erg zacht. Een band met ijzel ligt over het noordoostelijke deel van Nederland, in Duitsland valt sneeuw.


We gaan terug naar Wirdum waar een fanatieke weeramateur de situatie nauwlettend in de gaten hield. Een groot deel van de avond was het droog, pas later begon het stevig te regenen bij een temperatuur van -1 graad. Tegen middernacht zijn de wegen spiegelglad door ijzel en valt er nog altijd intensieve regen. Het late nieuws rept echter niet over ijzel, hooguit over wat natte sneeuw. Zelfs een waarschuwing voor gladde wegen wordt er niet gegeven. In Hoogezand werd in de avond, bij -1.4 graden om half acht ook ijzel waargenomen. De wegen waren nog te warm zodat de ijzel zich alleen op voorwerpen kon afzetten.

Inmiddels begint het kwik aan een daling en blijft het maar ijzelen. De waarnemer uit Hoogezand omschrijft mooi hoe die situatie is die avond. “ Even na elven valt het licht om de haverklap uit, ook de straatverlichting. Alle geluiden buiten doen je wanen in een thriller. Alles kraakt en knerst angstig onder het geweld van de nog steeds toenemende oostenwind. Door het uitvallen van de verlichting lijkt het wel een spookstad. Een vreemde nacht volgt waarin m’n vriendin en ik slecht slapen.”

Ook in Drenthe kwam er winterse neerslag voor. Een waarnemer in Oosterhesselen (opnieuw een klein plaatsje, nu ten westen van Emmen) kreeg om 23:00 uur te maken met de eerste ijzel. Tijdens de nacht werd hij wakker van gebonk tegen het raam. Een zwaar beijzelde conifeer zwiepte door het ijs en de krachtige wind tegen het raam. Om 6 uur de volgende ochtend stond het kwik in de thermometerbuis rond het vriespunt. Er was die nacht 20 millimeter ijzel gevallen. Binnenshuis was het geluid van afbrekende takken te horen. In de middag begint het te sneeuwen en in de avond “rinkelen” de bomen alsof ze zijn behangen met glaswerk. Uiteindelijk bleek 60% van de bomen beschadigd door de ijzel.

Overdag trekt de neerslagzone en de koude lucht naar het zuiden. Ook elders in het land gaat er ijzel en sneeuw vallen. In de noordelijke provincies is er sprake van bijzondere weersomstandigheden.

quote:

De ijzelramp van 1987, deel 2

Bron : Archief.weer

Gisteren kon u in deel 1 lezen hoe de ijzelsituatie van begin maart 1987 tot stand kwam. Ook lieten we al enkele waarnemingen uit het noorden van het land passeren. In deel twee kijken we naar de ontwikkelingen gedurende de rest van die tweede maart in de het midden en zuiden van het land, maar vooral in het noordoosten. Ook kijken we naar de dagen daarna toen het nog een lange tijd erg koud bleef met soms strenge vorst in de nacht. Overigens blijft het ook nu nog koud in Nederland. Aan het einde van het verhaal komen we daar ook nog even op terug.

We gaan terug naar Wirdum, in Groningen. Heel mooi en duidelijk omschrijft de waarnemer hoe het er maandag 2 maart uitzag. We citeren de waarnemer. “Bij het opstaan kijken we onmiddellijk naar buiten. Fijne ijsbloemen beperken het uitzicht. Snel naar de verwarmde woonkamer om hier te kijken wat er buitenshuis aan de hand is. Weer mis! Hier zit aan de buitenkant van de ramen een dikke laag ijs. Door de zuidoostenwind zijn er flinke hoeveelheden ijs op afgezet. Gelukkig zijn de ramen aan de westkant ijsvrij. Wel, ik heb in mijn leven al heel wat recepten toegeschoven gekregen om dufheid als gevolg van te weinig nachtrust te bestrijden. Kwakzalverij al deze middeltjes. Weg ermee! Men neme gewoon een grauwe ochtend na een nacht regen bij temperaturen onder het vriespunt. Direct ben je klaar wakker en klots het bloed weer door je aderen als nooit te voren.”


Het beeld in de provincie Groningen op 7 maart. Nog altijd waren veel voorwerpen bedekt met een dikke laag ijs. Foto Ronald de Vries

De waarnemer kon zijn ogen niet geloven toen alles in zijn tuin bedekt was met een dikke laag ijs. Bomen konden het gewicht nauwelijks aan waardoor ze schots en scheef kwamen te staan. Bij het uitvoeren van de ochtendmeting was het onmogelijk om de neerslag te meten, de regenmeter was gevuld met een klomp ijs. Ook het opmeten van de temperatuur kon niet, de weerhut was bedekt met een flink laag ijs.

Op het moment van de waarneming valt er ijsregen. Dit is een vorm van neerslag waarbij de regendruppel aan de buitenkant is bevroren en als een klein ijsblokje op het aardoppervlak neervalt en uit elkaar spat. Met een geschatte windkracht 5 tot 6 (de windmeter was ook helemaal vast komen te zitten door ijsafzetting) waaide de ijskorreltjes vrolijk met de wind mee. De waarnemer vroeg zich af hoe hij dit moest noemen, stuifijsregen, driftregen, stuifhagel? Het handboek voor “meteorologische codes” voldoet hier niet.

Ook de weeramateur uit Hoogezand heeft problemen met het meten van de neerslag in zijn regenmeter. Na een lang smeltproces komt er ruim 34 millimeter uit de meter. Ook hier hangen bomen schots en scheef, er valt er zelfs één op de auto van de buurman. De dikke ijzellaag voorkomt een hoop schade.

Inmiddels is radio Noord begonnen met voortdurende berichten te verkondigen over de ijzel. Verkeer is er vrijwel niet, het is veel te gevaarlijk. Naar het zuiden toe is het nog altijd een stuk zachter. Rob Groenland, in die tijd weeramateur in Heemskerk en later medewerker van Meteo Consult had een deel van de dag regen bij een zuidwestenwind. Aan het einde van de middag draaide de wind en ging de regen in ijsregen over. Na minder dan een half uur viel er ook sneeuw. De ijzelzone werd dus minder actief zodat de problemen vooral in het noordoosten voorkwamen.


Opnieuw een foto van Ronald de Vries. Duidelijk zichtbaar is de glinstering van het ijs. Met het zonnige weer na de ijzelramp was het verstandig om een zonnebril te dragen.

In het Zuid-Hollandse Gouda viel later op de dag 2 centimeter sneeuw en in de avond kreeg ook Maastricht te maken met sneeuwval. De nacht die volgde was behoorlijk koud met 7 graden vorst in het noorden van Nederland. Er waaide hierbij een zeer koude noordoostenwind. Overdag kwam de temperatuur niet boven nul uit zodat het een officiële ijsdag was. Een ijsdag (een dag waarbij het een heel etmaal blijft vriezen) is in maart zeer uitzonderlijk. In Hoogezand kwamen 12 ijsdagen voor, iets dat zelfs in een januarimaand uitzonderlijk was.

Op 4 maart was het ook nog eens extreem koud. Eerbeek, op de Veluwe kwam tot -13.8 graden en het KNMI station op het vliegveld Eelde kon -11.6 graden noteren. Uiteindelijk bleef het tot 15 maart aanhouden. Sloten en vaarten bevroren weer helemaal en er kon weer volop geschaatst worden. Dit was voornamelijk mogelijk in de ochtend want tijdens de middag zorgde de zon ervoor dat het ijs erg zacht werd.

Jan Pelleboer had op 2 maart niet gedacht dat de winter zo lang zou aanhouden. Hij schreef in de regionale krant: “Eerst droog met lichte tot matige vorst in de nacht en ochtend. Tegen het weekeinde regen en zachter.” Uiteindelijk kwam de regen in het weekeinde niet, het bleef vriezen, veelal matig in de nacht en licht overdag.


De minimumtemperaturen ten noordoosten van ons land vrijdagochtend. In Noorwegen en Zweden werd op verschillende plaatsen een temperatuur van -20 of lager gemeten.

Uiteindelijk begin het vanaf 16 maart te kwakkelen met winterse buien. Daarna volgde een aantal zeer natte dagen en uiteindelijk een storm. Zoals gisteren al aangegeven werd zijn er met de huidige luchtdrukverdeling en die van maart 1987 grote overeenkomsten. Ook is er veel kou aanwezig in het noorden van Europa. In het zuiden van Zweden daalde het kwik vanmorgen vroeg tot 28 graden onder het vriespunt. Vanaf zaterdag krijgen wij ook met deze koude lucht te maken. In de nachten gaat het soms flink vriezen met -5 tot -8 in het binnenland. Volgens de laatste weerkaarten komt boven Scandinavië een krachtig hogedrukgebied te liggen zodat het koude weer nog wel even aanhoudt.

quote:

Waarschuwing voor gladde wegen
Bron : Nu.NL

Uitgegeven: 25 januari 2007 16:29
Laatst gewijzigd: 25 januari 2007 16:31

AMSTERDAM - Automobilisten moeten vrijdag rekening houden met gladheid op de wegen. Daarvoor waarschuwt de VerkeersInformatieDienst (VID) donderdag. Sneeuw en regen trekken vanuit het noorden over het land en dat kan in combinatie met een bevroren ondergrond voor overlast zorgen.

In het noorden zijn de wegen de hele ochtendspits glad, verwacht de VID. In het midden van het land wordt het tijdens de spits glad. De regenbuien bereiken pas na de spits het zuiden.

Volgens het KNMI kan het vrijdag in Limburg echt wit worden. De temperatuur komt daar niet ver boven het vriespunt uit. In het noordwesten kan de temperatuur oplopen tot zeven graden. In het weekeinde wordt het weer zachter en valt er af en toe regen.

quote:

Leger VS wil ijzel als wapen
Bron : AD

WASHINGTON - Het Amerikaanse leger wil ijzel gaan inzetten tegen vijandelijke voertuigen. Het Darpa-onderzoekscentrum...


...van het Amerikaanse ministerie van Defensie ontwikkelt een chemische vorm van ijzel, die juist in droge en warme gebieden bruikbaar moet zijn, ,,zoals die te vinden zijn in Irak en Afghanistan''.

De banden en schoenen van het eigen Defensiepersoneel zouden juist van een antislipmiddel moeten worden voorzien om te voorkomen dat zij ook gaan glibberen, meldde de Britse zender BBC donderdag. (ANP)