De Leoniden ontlenen hun naam aan het sterrenbeeld Leeuw (Latijn: Leo) waaruit ze tevoorschijn lijken te komen. Ze zien eruit als razendsnelle, sterachtige puntjes die als een streep langs de hemel wegschieten. In de volksmond worden ze 'vallende sterren' genoemd. In werkelijkheid zijn het geen sterren, maar stof- en gruisdeeltjes ('meteoroīden') die de komeet 55P/Tempel-Tuttle tijdens zijn vele omlopen rond de zon achterliet. De gruisdeeltjes hebben zich langs de hele baan van de komeet verspreid en de aarde kruist die baan ieder jaar rond 17-19 november. Terwijl onze planeet door de gruisdeeltjes ploegt, schieten sommige met zeer hoge snelheid (71 km/s) de atmosfeer binnen. De luchtmoleculen worden door de wrijving met het deeltje verhit, zodat ze fel oplichten. Voordat het deeltje op zo'n 100 kilometer hoogte is verdampt, is zo een langgerekt lichtspoor te zien in de vorm van een meteoor.
Andrew Chatman uit Pittsford, NY (voorstad van Rochester) maakte in 2001 deze opname van een Leonide. Gemaakt met een Olympus E20 op statief en draadontspanner. Belichtingstijd: 25 seconden. Gevoeligheid ISO 80, wit licht gebalanceerd 6500K, diafragma F/2.0. Met Photoshop is ‘dark frame reduction toegepast om ruis te onderdrukkenIn gewone jaren is maar een tiental Leoniden-meteoren per uur te zien. Maar soms vielen er vele honderden tot duizenden per uur en was er sprake van een 'meteorenregen'. Zo werden Amerikaanse waarnemers in november 1966 verrast toen 150.000 meteoren per uur langs de hemel schoten. Al eerder waren Leoniden-regens te zien geweest in 1799, 1833 en 1866. Aan de hand van de 33-jaarlijkse periode kon toen worden afgeleid dat de meteoren samenhingen met de al hierboven genoemde moederkomeet, die eens per 33 jaar om de zon scheert. Maar omdat het spektakel in 1899 en 1933 uitbleef, waren weinig waarnemers er in 1966 op bedacht.
De uitbarsting van de Leoniden in 1966Op 28 februari 1998 scheerde de Leoniden-komeet opnieuw langs de zon. In de jaren daarna trok de aarde door hoge stof- en gruisconcentraties van de komeetstaart. In 1998 werden 250 meteoren per uur waargenomen. In 1999 deed zich een opvlamming tot 2700 meteoren per uur voor. Ruimtevaartorganisaties werden zelfs bevreesd dat satellieten door de meteorenstorm zouden worden gezandstraald en voor alle zekerheid werden kostbare instrumenten zoals de Hubble-ruimtetelescoop van de storm afgewend. Gelukkig deden zich geen ongelukken voor. Wel registreerden sterrenkundigen lichtflitsen op de maan. Die werden veroorzaakt door in de maanbodem inslaande Leoniden.
Opname van 156 Leoniden, in 1998 gemaakt door het Astronomical and Geophysical Observatory (AGO) in Modra, Slovakije. De foto toont de hele hemel en is gemaakt met een fish-eye lens.In 2000 viel de activiteit weer tegen met een aantal van 480 meteoren per uur. In 2001 werden daarentegen 1200 meteoren per uur waargenomen en in 2002 traden twee scherpe pieken op van elk 2500 meteoren per uur.
In 2003, 2004 en 2005 was er niet veel bijzonders meer aan de Leoniden te zien. De komeet was de zon ook al jaren eerder gepasseerd, zodat het wachten leek op zijn eerstvolgende terugkeer in 2033. Maar de sterrenkundige baanberekeningen voorspellen inmiddels dat het ook dan rustig zal zijn. De reuzenplaneet Jupiter zal de banen van de stof- en gruisdeeltjes zodanig verstoren dat ze in 2033 en 2066 te ver van de aarde zullen passeren. Pas in de 22e eeuw zou de kans op een echte Leoniden-regen weer wat groter worden.
Juan Carlos Casado van www.skylook.net combineerde dertig shots van één minuut elk tot deze buitengewone opname van de Leoniden zoals ze te zien waren in 2002Laatste opvlamming in 2006?
Astronomen hebben de laatste jaren modellen ontwikkeld waarmee ze kunnen berekenen wanneer zich een meteorenstorm voordoet en hoe sterk deze is.
Teams van wetenschappers die elk jaar verwachtingen maken, zijn onder andere die van McNaught & Asher, Eko Lyytinen en Peter Jenniskens. Zij hebben aan de hand van historische waarnemingen ‘stofbuizen’ in kaart gebracht en wijzen er op dat in 2006 de aarde weer door zo’n hoge concentratie stof en gruis zal trekken. Deze stofbuis is in feite het stof en gruis dat de komeet achterliet tijdens zijn passage in 1932. De botsing met dit stofspoor zal in ieder geval een verhoogde Leoniden-activiteit tot gevolg hebben.
Het tijdstip waarop de Leoniden op 19 november hun piek zullen bereiken, is voorspeld voor 05.45 uur Nederlandse tijd. Waarschijnlijk wordt het een kort maximum, waarbij de meteorenactiviteit zeer snel zal stijgen tot ongeveer 150 meteoren per uur, en daarna weer snel zal dalen. Het duurt slechts één tot twee uren dat de hele stofbuis is doorkruist.
Wie deze (althans voorlopig) laatste verhoogde Leoniden-activiteit wil meemaken, moet zich op de juiste plek bevinden. Het moet nacht zijn en bovendien moet de radiant (de plek van waaruit de meteoren op ons af lijken te komen) boven de horizon staan. Op het volgende plaatje, gemaakt door Robert McNaught (Australian National University), is te zien dat Nederland en België tot de plaatsen behoren die het best aan deze voorwaarden voldoen!
De situatie op 19 november om 05.45 uur ’s nachts, Nederlandse tijd.Bron:
http://www.kennislink.nl/web/show?id=159807