Om trots op te zijn: een land van entrepreneurs

quote:

Welkom in belastingparadijs Nederland

AMSTERDAM - Elke dag komen er in Nederland vijf brievenbusfirma’s bij. Rijke particulieren en internationale bedrijven huren Nederlandse juristen in om hier bedrijven op te richten en te beheren. Het doel: belastingontwijking. Het resultaat: ‘Fraude, rechtszaken en een oneerlijke wereld.’


Het tempo waarmee het aantal papieren bedrijven in de stal van de trustbedrijven groeit, is ongekend: dit jaar zien meer dan 1.600 nieuwe Nederlandse belastingvehikels het levenslicht. Dat is meer dan 50 procent dan in 2005 en ruim het dubbele van het aantal nieuw opgerichte brievenbusbedrijven in 2002, het jaar waarin de overheid een eerste poging deed om grip te krijgen op de sector.

‘Wij ademen mee met de internationale economie. Die groeit, en dus worden meer bedrijven opgericht’, zegt Jack Willems, secretaris van de Dutch Fiduciary Association, de brancheorganisatie van kleine trustkantoren. Volgens de jurist hebben vrijwel alle internationaal opererende bedrijven een of meer dochterondernemingen in Nederland. ‘Wij zijn een land van entrepreneurs. De trustsector biedt hoogwaardige werkgelegenheid aan notarissen, fiscalisten en advocaten. Daar moeten wij trots op zijn.’

Volgens Willems levert de sector Nederland jaarlijks 9 miljard euro op, ‘Net zo veel als de hele WAO ons kost.’ Dat bedrag bestaat uit 1 ą 2 miljard aan belastinginkomsten en daarnaast uit de salarissen van de juristen en allerhande bijverschijnselen als hotelovernachtingen en diners van buitenlanders die hier vergaderen.

Het onderzoek naar de Nederlandse trustsector wordt vandaag gepubliceerd en vormt de opmaat tot de oprichting van de Nederlandse tak van het Tax Justice Network, een internationale organisatie die het ontwijken van belastingen door grote bedrijven en rijke particulieren wil tegengaan.

SOMO, en in haar kielzog de vakbonden, de ontwikkelingsorganisaties en andere lobbyisten voor de goede zaak, hebben de belastingen ontdekt. Want, zegt Van Dijk, door het Nederlandse systeem lopen ontwikkelingslanden belastinginkomsten mis, en behalen multinationals te hoge winsten.

Neem de mijnbouw. ‘Mijnen staan vaak in arme landen. Die zien relatief weinig terug van het geld dat westerse bedrijven verdienen met de exploitatie. De winsten worden door dure adviseurs – via Amsterdam – de wereld rond gepompt, en daar uitbetaald waar de belastingen het laagst zijn. In totaal stroomt er elk jaar acht keer het bruto nationaal product door Nederland heen.’

Er zijn meer bezwaren tegen de slimme belastingroutes die de adviseurs uitdokteren. Nederland haalt als belastingparadijs allerhande zakelijke ellende, zoals faillissementen, rechtszaken en schandalen in huis, zeggen de SOMO-onderzoekers.

Grote fraudezaken als die bij het energieconcern Enron en de melkfabrikant Parmalat, de giflozing in Ivoorkust door het oliebedrijf Trafigura, het gevecht om de overblijfselen van het Russische oliebedrijf Joekos, de verontwaardiging over de (inmiddels grotendeels opgedoekte) Nederlandse bedrijven van de familie van de Indonesische dictator Soeharto, de verhuizing van het Australische asbestbedrijf James Hardie naar Amsterdam: in al deze zaken speelt Nederland als fiscale vestigingsplaats een rol.

Een ander probleem van de sector, zo concludeerde de Utrechtse hoogleraar economie Brigitte Unger dit jaar, is de ondoorzichtigheid. Unger deed in opdracht van het ministerie van Financiėn onderzoek naar crimineel geld. Volgens haar is de trustsector, evenals de vastgoedmarkt, een ideale plaats om geld wit te wassen.