quote:
Op dinsdag 3 oktober 2006 01:56 schreef Stereotomy het volgende:Gewoon even ruiken. Oude olie ruikt ranzig. Daar komt het woord ranzig ook vandaan geloof ik.
![]()
Ranzig komt van het rans worden van een product, of vet in dit geval. Dit komt door oxidatie. Er zijn meerdere factoren die van invloed zijn op het oxidatieproces, waarvan het toedoen van zuurstof en licht het belangrijkste zijn. Olijfolie zit ook niet voor niets vaak in een donkere fles en aangeraden wordt om de olie donker en luchtdicht te bewaren.
Bij bijvoorbeeld auto-oxidatie (door toedoen van zuurstof) worden in feite onder invloed van zuurstof uit de vetzuurmoleculen vrije radicalen gevormd. Deze reageren weer met zuurstof en er ontstaat een peroxideradicaal die weer met vetmoleculen reageert tot een hydroperoxide. Hierbij wordt er ook weer een nieuw radicaal gevormd dat weer op een zelfde manier kan reageren (kettingreactie) en zo krijg je van een heel klein beetje een hele berg vrije radicalen. De gevormde hydroperoxiden zijn niet stabiel en vallen snel uiteeen in verschillende stoffen, de zogenoemde secundaire oxidatieproducten. Dat zijn de geur en smaakstoffen die de olie van smaak doen veranderen. De afwijking in smaak en geur die dan ontstaat wordt ook wel ransheid genoemd. Dan is je olie ranzig (dat ruik en dan proef je) en kun je het wegflikkeren. Het proces is omontkeerbaar.
Het is helaas wel zo dat onverzadigde vetzuren (waar olie uit bestaat) gevoeliger zijn voor oxidatie dan verzadigde vetzuren. Een vetzuur bestaat uit een lange koolstofketen, waarbij onverzadigde vetzuren (meervoudig) dubbele bindingen hebben gevormd.
Een beetje olijfolie moet toch wel 2 jaar houdbaar zijn. Maar bij gebruik en dus ook blootstelling aan zuurstof, kan zo'n product op ten duur wel rans worden. Dit ruik en proef je waarschijnlijk en het is verder niet heel erg schadelijk (alleen erg vies). Sommige oxidatieproducten kunnen echter toxisch zijn, maar tegen die tijd heb je de olie allang weggeflikkerd, omdat het niet lekker meer is.