INLICHTINGENDIENSTEN STAAN OP SCHERP door de dreiging van extreem rechts. Deze week werd bekend dat de AIVD alles op alles zet in de strijd tegen neonazi’s die zich lijken te ontwikkelen tot terroristen. Bij skinheads vond justitie grondstoffen voor explosieven en foto’s van overheidsgebouwen. Een neonazi zit vast voor poging tot doodslag op een Antilliaan. En kopstukken van de partij Nationale Alliantie trainden met geestverwanten in België, die hun land in een terreurchaos wilden storten. Hoe gevaarlijk zijn groepen als Blood and Honour? „Ze zijn groter dan de Hofstadgroep.”
Neonazi’s ontwikkelen zich tot terroristen
PAS OP VOOR EXTREEMRECHTS!Virginia Kapic radicale leidster in Nederland?
Paramilitaire oefeningen in bossen baren inlichtingendiensten zorgendoor JOOST DE HAAS
ROTTERDAM, zaterdag
Virginia Kapic woont midden in een multiculturele wijk van Rotterdam. Op haar voordeur prijkt in de vorm van stickers het gedachtengoed van deze activiste: ’white power’ en ’honderd procent anti-neus’. Zij is in beeld bij inlichtingendiensten na haar deelname aan oefeningen met neonazi’s in de Ardennen. Aanvankelijk wijst Kapic ons de deur: „Oprotten!” Later zegt zij: „Als een boswandeling tegenwoordig onder een paramilitaire training valt, dan ben ik schuldig.”
Bij die ’boswandeling’ van 5 maart vorig jaar waren naast Kapic zo’n twintig Nederlandse neonazi’s aanwezig. De groep marcheerde ’s nachts, gekleed in uniform, door de bossen. Zij vielen voorbijgangers lastig tijdens hun ’patrouille’. De gewaarschuwde politie deed daarop een inval in het kamp en vond tientallen steekwapens en een grote hoeveelheid nazipropaganda.
Het uitstapje van Kapic en haar vrienden kwam pas onlangs naar buiten. Maar vorig jaar belandden hun foto’s bij het landelijk parket van het openbaar ministerie dat op verzoek van de Belgen een onderzoek instelde naar de identiteit van de Nederlanders.
Al snel werd duidelijk dat hier meer aan de hand was dan een uitspatting van een groep uniformfetisjisten. Kapic is een van de leidende figuren van de mede door haar opgerichte politieke partij Nationale Alliantie. Op andere foto’s van het Ardennen-kamp stond Niek Ros, als voorman actief in de Dietsland Jeugd, de jongerenafdeling van de Nationale Alliantie.
Nederland heeft in tijden niet zo’n radicaal rechtse partij gekend. De activiteiten van Kapic en Ros werden dan ook direct gemeld aan de inlichtingendienst AIVD.
De paramilitaire oefeningen waren georganiseerd door de Vlaamse groepering Bloed, Bodem, Eer en Trouw (BBET), een afsplitsing van de neonazistische Blood and Honour-beweging.
De BBET-cel organiseerde regelmatig schietoefeningen in een kazerne van het Belgische leger in het ten zuiden van Eindhoven gelegen Leopoldsburg. Naar verluidt waren de Nederlanders daarbij ook van de partij. „Zij schoten met scherpe munitie in dit bolwerk van de Belgische neonazi’s ”, aldus een ingewijde.
Bij een grootscheepse antiterreur-actie werd de eenheid van BBET begin september opgerold. Tot de arrestanten behoorden tien beroepsmilitairen, die vermoedelijk van plan waren een of meer aanslagen te plegen om België te ontwrichten. Hoofdverdachte Thomas B., gelegerd in de kazerne van Leopoldsburg, is prominent lid van BBET en onderhield volgens de Belgische justitie tal van internationale contacten, onder meer met de Nationale Alliantie.
Namens de partij ontkent Kapic deze week elke betrokkenheid: „Een connectie met BBET is er niet en van een oefenkamp was geen sprake.”
Kapic lijkt een centrale rol te spelen in het steeds verder uitdijende netwerk van extreemrechts. Vorig jaar april – kort nadat zij was betrapt in het nazikamp – trad zij af als secretaris van de Nationale Alliantie. „Ik ben geen politicus, maar activist”, geeft ze nu als verklaring voor haar vertrek. Achter de schermen is zij echter nog volop actief als partij-ideoloog.
Tatoeage De 27-jarige Rotterdamse was lange tijd in de ban van Constant Kusters, leider van de Nederlandse Volks Unie. Zij plaatste zelfs een tatoeage ter verering van Kusters op haar dijbeen, vertellen medestanders. Naar verluidt moest Kusters echter niets hebben van haar avances. De mislukte affaire was het begin van een van de vele vetes binnen extreemrechts.
Kapic zocht en vond een geestverwant in de Rotterdammer Jan Teijn, voormalig lid van de Centrumdemocraten en de in 1998 wegens racisme verboden Centrumpartij.
Samen richtten zij in 2003 de Nationale Alliantie op. „Op dit moment”, schreef de AIVD in het jaarverslag van 2003, „vormt extreemrechts in Nederland geen serieuze bedreiging voor de democratische rechtsorde.”
Maar de activiteiten van Kapic en haar partijgenoten vielen snel op. In het jaarverslag van 2004 meldde de geheime dienst dat de vanuit Rotterdam opererende partij zeer actief is en zich regelmatig in het openbaar manifesteert. De Nationale Alliantie wist volgens de AIVD „personen uit de neonazistische sfeer aan zich te binden”.
Vorig jaar demonstreerde de partij tegen de nieuwbouw van een moskee in Rotterdam. Kort daarna vloog het oude gedeelte van het gebedshuis in brand. De partij van Kapic ontkende iedere betrokkenheid, maar de man die in de cel belandde bleek een prominent partijactivist. Ook bij de bekladding van een synagoge in Sliedrecht ging de verdenking uit naar leden van de partij.
Antisemitisme vormt een leidraad in het gedachtegoed van Kapic. Zij wenste Joden ’terug naar de hel’, trok op een internetforum de holocaust in twijfel en fulmineerde erop los: „Zonder hun kostbare holocaust, wat zijn de Joden? Niets meer dan een internationale bende bandieten van moordenaars en manipulerende leugenaars.”
Daarover zegt zij nu: „Als christen kan ik vermelden dat ik niet dol ben op hen die Jezus hebben gekruisigd en in Palestina vrouwen en kinderen neerschieten.”
Ook heeft zij haar aanhangers opgeroepen het voorbeeld te volgen van terreurverdachte Samir A. en Mohammed B., de moordenaar van Theo van Gogh. „Dat is juist”, laat ze weten. „Maar het ging om het voorbeeld nemen aan het hebben van een rotsvast geloof.”
Kapic geldt als een verbindingspersoon tussen de Nationale Alliantie en het uit Engeland stammende netwerk van Blood and Honour, dat voortkomt uit de skinheadcultuur. Onder de deelnemers aan de paramilitaire trainingen in België bevonden zich ook leden van Blood and Honour. De website van de Nederlandse tak staat bol van jodenhaat en naziverering.
De site is in Nederland niet aan te pakken, omdat de beheerder zich bevindt in de Amerikaanse staat Nebraska. Daar op het boerenland van de VS is de haatsite ondergebracht bij Gary Lauck – de ’Farmbelt Führer’. Lauck is de grootste verspreider van nazi-propaganda ter wereld. Door als ’host’ op te treden van de Nederlandse Blood and Honour-afdeling helpt Lauck mee aan het afschermen van de identiteit van zijn ’kameraden’.
Doodslag De groep uit zich steeds gewelddadiger. Een van de kopstukken stond afgelopen week in Dordrecht terecht wegens een poging tot doodslag op een Antilliaan in mei van dit jaar. De uit Duitsland afkomstige Michael Krick (29) hoorde een celstraf van twee en een half jaar tegen zich eisen. Krick is een goede bekende van de beruchte neonazi Eite Homan, ook al actief binnen Blood and Honour.
Het vermoeden bestaat dat twee skinheads, die vorige week werden opgepakt na een bedreiging van een Antilliaan, tot hetzelfde netwerk behoren. Hun Rotterdamse woning bleek schuilplaats te zijn geweest voor de voortvluchtige, levensgevaarlijke overvaller Eric Jan Quakkelsteijn. De nationale recherche vond in het huis wapens en chemicaliën voor de aanmaak van explosieven. De ontdekking van mapjes met foto’s van gebouwen in Den Haag en Rotterdam was voor justitie aanleiding om direct de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding in te seinen.
Eén van de ’helden’ van Blood and Honour is de Amerikaan Timothy McVeigh, die in 1995 een overheidsgebouw opblies in Oklahoma City. Bij die aanslag vielen 168 doden. McVeigh is in 2001 ter dood gebracht, maar prijkt samen met Adolf Hitler op de lijst ’onze helden’ op de website van Blood and Honour Nederland.
Jaap van Beek van de onderzoeksgroep Kafka volgt de beweging op de voet en zegt: „Zij willen met geweld een blanke samenleving vestigen en ik vrees dat ze ondertussen al groter zijn dan de Hofstadgroep.”
Begin dit jaar organiseerde Blood and Honour een kranslegging voor voormalige SS’ers in het Limburgse Ysselsteyn. De bijeenkomst werd verboden, maar dat deerde de groep niet: men week uit naar het Belgische Lommel waar de actie wel doorging. „Opvallend was de opkomst”, zegt Van Beek. „Kwamen voorheen hooguit veertig personen opdagen bij extreemrechtse bijeenkomsten, nu waren er zo’n tweehonderd deelnemers.”
De toenemende dreiging van extreemrechts bezorgt de AIVD hoofdbrekens. Bij de dienst hebben onderzoeken naar neonazi’s een hogere prioriteit gekregen en met de Belgische collega’s wordt informatie uitgewisseld. „Het is niet uitgesloten dat we ook hier het etiket terrorisme op plakken”, aldus een AIVD-woordvoerder.
Het vonnis in de zaak tegen de Hofstadgroep biedt aanknopingspunten voor de aanpak van neonazi’s. De rechtbank bepaalde dat er al sprake is van een strafbare organisatie als mensen met elkaar gedurende enige tijd actief een gewelddadig gedachtengoed delen en uitwisselen. Zo kunnen groepen worden aangepakt voordat zij een misdrijf hebben gepleegd. Voor het vaststellen van een terroristisch oogmerk is vereist dat geweld onontkoombaar het gevolg is van een ideologie, zoals bij Mohammed B.
Voor Virginia Kapic, die zo’n bewondering koestert voor het rotsvaste geloof van B., ligt geweld niet direct voor de hand, zegt zij. „Vanuit mijn ideologische overtuiging trek ik wel de conclusie dat zelfverdediging is toegestaan.”
Ultrarechtse skinheads uiten zich in het openbaar steeds gewelddadiger, zoals hier bij een demonstratie in Apeldoorn.
Tot voor kort waren zij het meest berucht: (vlnr) Constant Kusters, Joop Glimmerveen en Eite Homan.
Jan Teijn en Virginia Kapic, oprichters van de Nationale Alliantie – de meest radicale partij van Nederland.
Politie bij het pand in Rotterdam waar grondstofgrondstoffen voor bommen lagen.