Hello mensen, Ik zag nog geen topic ober OBER staan, de openingsfilm van het Nederlands Filmfestival. Bij deze dus maar een voorzetje met mijn recensie.
OBER; de openingfilm van het Nederlands Filmfestival in Utrecht. Alex van Warmerdam wordt op het podium geroepen, maar blijkbaar alleen om vriendelijk naar de zaal te zwaaien. Toch maar even snel wat speechen dan; "Ik wil niet te veel zeggen, maar ik wens u een prettige avond." aldus de regisseur. Ok, zet die filmprojector maar aan dan.
In OBER speelt van Warmerdam, zoals wel vaker het geval in zijn films, zelf de hoofdrol. Edgar, ober in een nogal surrealistisch en sfeerloos restaurant, staat niet alleen in dienst van zijn gasten, maar vooral in dienst van de schrijver van zijn levensscript. U begrijpt: we hebben hier van doen met een zogenaamde 'postmoderne' film. Oftewel: in dit geval een film over een scriptschrijver (gespeeld door Mark Rietman) én zijn personages. Personages die bovendien te pas en te onpas het appartement van de schrijver komen binnenstormen om tekst en uitleg te claimen omtrent hun tragisch lot. In 2002 speelde ADAPTATION, de film van Spike Jonze en Charlie Kaufman, met hetzelfde lollige uitgangspunt - waarin het leven van scripschrijver en personages op een vreemde manier door elkaar lopen - en kwam hier glorieus mee weg. Dit kan van OBER helaas níet gezegd worden.
De Scriptschrijver houdt van tragiek, is niet zo van de subtiliteit en wordt bovendien met regelmaat door zijn vriendin gedwongen om vreemde concessies aan zijn verhaal te doen. Dit levert voor ober Edgar een leven vol akelige situaties op (huurmoordenaars als buren, agressieve klanten, overspelige maîtresses) maar voor ons als publiek vooral een warrige, en door het gebrek aan een duidelijke lijn ook wat te trage film. Telkens wanneer het verhaal op gang lijkt te komen wordt het weer onderbroken door een scène met de scriptschrijver, en door het gebrek aan achtergrond van de scriptschrijver zijn deze scènes eerder een last dan een lust. Daar waar ADAPTATION in eerste instantie de scriptschrijver als hoofdpersoon heeft, en het publiek dus ruimschoots op de hoogte brengt van zijn situatie, is de schrijver in OBER een kleurloos figuur (waarvan de meest intieme informatie die we als publiek te weten komen is dat hij naakt slaapt, woehoe!). We weten daarom niet wat hij wil met zijn script en snappen dus ook niet waar zijn gedachtes over het Oberpersonage vandaan komen. Daar komt nog bij dat zijn personages - de deur platlopend of niet - uiteindelijk geen invloed op hem, noch het script hebben en de scriptschrijver daarmee uiteindelijk tot niet veel meer dan een nutteloos subplot wordt gedegradeerd.
Er is natuurlijk ook wel positief nieuws. Want zoals we van van Warmerdam kunnen verwachten zit ook OBER weer doorspekt met kleurrijke personages (ondermeer een clubje 'vervelende zakenmannen' gespeeld door Pierre Bokma, Kees Prins en Porgy Franssen, en een vreemd winkelvrouwtje door de immer briljante René van 't Hof), fraaie beelden (zij het ditmaal digitaal en daardoor vooral bij kunstlicht toch ietsje minder fraai dan gebruikelijk) en memorabele scènes. Het probleem is alleen dat al die losse scènes weinig met elkaar te maken hebben wat de spanningsboog (en daarmee de aandacht) danig doet verslappen. Je zou ter verdediging kunnen zeggen: Dat is juist de grap, de scriptschrijver is een prutser en daarom is het verhaal zo warrig. Maar wat hebben we daar aan? Het verteld ons namelijk weinig over de ober, maar ook niets over de (zo goed als anonieme) scriptschrijver.
Alex speechte: "Ik wil niet te veel zeggen", waarmee hij blijkbaar niet alleen doelde op zijn praatje vooraf, maar tevens op de inhoud van zijn film. En dat is jammer, want zo worden een aantal zeer fraaie scènes ondergesneeuwd door een zweem van desinteresse, geheel veroorzaakt door een té marginaal uitgewerkt idee. Als OBER íets meer te vertellen had gehad waren alle individuele elementen waarschijnlijk een stuk beter tot hun recht gekomen.
[2,5 vd 5 sterren]