LIT Literatuur, Taal en Kunst
Boekbesprekingen, vragen over schrijvers, je favoriete theaterstuk, de mooiste schilderijen of de beste musea. Een must voor alle liefhebbers van kunst, boeken, theater en taal.
Een vraagje wat me al een tijdje nutteloos bezighoudt is dit:
Je zegt : Dat is een hele mooie tafel
Dat is een heel mooi huis
Dat is een hele mooie babe
Dat is een heel mooi wijf
Wat bepaald waneer het hele mooie of heel mooi is in de nederlandsche taal?
Wie het weet mag het zeggen
Je zegt : Dat is een hele mooie tafel
Dat is een heel mooi huis
Dat is een hele mooie babe
Dat is een heel mooi wijf
Wat bepaald waneer het hele mooie of heel mooi is in de nederlandsche taal?
Wie het weet mag het zeggen
Imperare sibi maximum imperium est
Volgens mij staat het hier wel een beetje duidelijk inquote:Vraag
Wat is goed: een heel mooie film of een hele mooie film?
Antwoord
In geschreven en in verzorgd gesproken taalgebruik blijft heel in dit geval onverbogen. De verbogen vorm hele is hier vrijwel beperkt tot informeel gesproken taalgebruik.
Toelichting
In een woordgroep als een heel mooie film is heel een graadaanduidend bijwoord dat de functie van bijwoordelijke bepaling bij het erop volgende bijvoeglijk naamwoord vervult. Een dergelijke bijwoordelijke bepaling heeft in het geschreven en in verzorgd gesproken Nederlands normalerwijze geen verbogen vorm. Andere voorbeelden zijn:
(1) heel fijne feestdagen
(2) erg lekkere wijn
(3) een ongelofelijk stomme opmerking
In informele gesproken taal en in de schriftelijke weergave daarvan wordt wel vaak een verbogen vorm van de graadaanduidende bepaling gebruikt. De bepaling wordt dan dus aangepast aan het verbogen bijvoeglijke naamwoord:
(4) een hele mooie film (informeel)
(5) hele fijne feestdagen (informeel)
(6) erge lekkere wijn (informeel)
(7) een ongelofelijke stomme opmerking (informeel)
Afgezien van het informele karakter hebben dergelijke combinaties met twee verbogen vormen soms ook een zekere affectieve waarde.
Andersoortige gevallen vormen bijwoorden zoals verdomd, verdraaid of verrekt. Die kunnen in tegenstelling tot heel enz. in informele gesproken taal in alle combinaties verbogen worden. Vergelijk bijvoorbeeld:
(8a) een hele spannend boek (uitgesloten; boek is een het-woord)
(8b) een verdomde spannend boek (informeel)
Simpel:
Hele zegt iets over het zelfstandig naamwoord (is dus een bijvoeglijk naamwoord)
Heel zegt iets voer het bijvoeglijk naamwoord (is dus een bijwoord)
Dus een heel mooi huis is erg mooi.
Een hele mooie babe is een vrouw die mooi is, en geen benen mist.
Hele zegt iets over het zelfstandig naamwoord (is dus een bijvoeglijk naamwoord)
Heel zegt iets voer het bijvoeglijk naamwoord (is dus een bijwoord)
Dus een heel mooi huis is erg mooi.
Een hele mooie babe is een vrouw die mooi is, en geen benen mist.
Heeft Fok! verlaten, jeweetoch.
waar vis je dat nu weer vandaan?quote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:09 schreef Tamaartje het volgende:
[..]
Volgens mij staat het hier wel een beetje duidelijk in
Damn! IS dat echt een officieel stuk tekst, of ... ?
Imperare sibi maximum imperium est
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/366/quote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:18 schreef de_priester het volgende:
[..]
waar vis je dat nu weer vandaan?
Damn! IS dat echt een officieel stuk tekst, of ... ?
The love you take is equal to the love you make.
der staat erge lekkere wijn. dat is fout toch? t is toch erg lekkere wijnquote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:09 schreef Tamaartje het volgende:
[..]
Volgens mij staat het hier wel een beetje duidelijk in
Ik weet niks van Hindoes. Wel van Samoerai en andere dingen.
Daarom staat er informeel achter.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:19 schreef boem-dikkie het volgende:
[..]
der staat erge lekkere wijn. dat is fout toch? t is toch erg lekkere wijn
The love you take is equal to the love you make.
volgens mij ook, erge lekkere wijn lees ik als een erge wijn die toch lekker isquote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:19 schreef boem-dikkie het volgende:
[..]
der staat erge lekkere wijn. dat is fout toch? t is toch erg lekkere wijn
maar ik ben dan ook niet bepaald een taal virtuoos, dat scheelt
Ja dat haal ik gewoon van googlequote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:18 schreef de_priester het volgende:
[..]
waar vis je dat nu weer vandaan?
Damn! IS dat echt een officieel stuk tekst, of ... ?
Informeel is iets anders dan grammaticaal fout. Ik vind ook de andere voorbeelden, zoals "een verdomde spannend boek" erg lelijk en gewoon fout. Dat is bijna marokkanentaal.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:20 schreef Lienekien het volgende:
[..]
Daarom staat er informeel achter.
Unox, the worst operating system.
Maar het toch gewoon goed nederlands hoorquote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:35 schreef Schorpioen het volgende:
[..]
Informeel is iets anders dan grammaticaal fout. Ik vind ook de andere voorbeelden, zoals "een verdomde spannend boek" erg lelijk en gewoon fout. Dat is bijna marokkanentaal.
Zo hoor je het eigenlijk te zeggen, maar (bijna) niemand doet het
Nee, hoe het hoort is 'een verdomd spannend boek'.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:38 schreef Tamaartje het volgende:
[..]
Maar het toch gewoon goed nederlands hoor
Zo hoor je het eigenlijk te zeggen, maar (bijna) niemand doet het
Je moet nou geen dingen door elkaar gaan halen.
The love you take is equal to the love you make.
Waarom kan een erge lekkere wijn dan wel?
Daar dit bij mij toch echt de suggestie wekt dat die wijn erg is, aangezien de nadruk op erg lijkt te worden gelegd en niet zoals bij erg lekker, op lekker
Daar dit bij mij toch echt de suggestie wekt dat die wijn erg is, aangezien de nadruk op erg lijkt te worden gelegd en niet zoals bij erg lekker, op lekker
Er is hier sprake van goed, fout en ertussenin. Dat laatste wordt in de geciteerde bron informeel genoemd.
Kennelijk is die nuance voor sommigen wat lastig, die willen liever of goed of fout zien.
Kennelijk is die nuance voor sommigen wat lastig, die willen liever of goed of fout zien.
The love you take is equal to the love you make.
Ik zie het nu ja.. Ben zelf geen taalwonderquote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:43 schreef Lienekien het volgende:
[..]
Nee, hoe het hoort is 'een verdomd spannend boek'.
Je moet nou geen dingen door elkaar gaan halen.
Ben zelf geen taalwonder
Ok, maar informeel suggereert weer dat het correcte, maar informele spelling betreft...terwijl ik toch echt vind dat het taaltechnisch niet klopt
want een erge lekkere wijn is een tegenstrijdigheid...niet als in ongelofelijke stomme...want dan is het ongelofelijke en stomme nog steeds correct.
want een erge lekkere wijn is een tegenstrijdigheid...niet als in ongelofelijke stomme...want dan is het ongelofelijke en stomme nog steeds correct.
Het is informeel, dus in spreektaal is het gangbaar (dus geaccepteerd), in formele (schrijf-) is het fout.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:52 schreef SHE het volgende:
Ok, maar informeel suggereert weer dat het correcte, maar informele spelling betreft...terwijl ik toch echt vind dat het taaltechnisch niet klopt
want een erge lekkere wijn is een tegenstrijdigheid...niet als in ongelofelijke stomme...want dan is het ongelofelijke en stomme nog steeds correct.
The love you take is equal to the love you make.
Een bijwoord kan niet vervoegd worden, want dan wordt het een bijvoeglijk naamwoord. Een bijvoeglijk naamwoord zegt altijd iets over een zelfstandig naamwoord, terwijl een bijwoord, zoals in het geval van "erg lekkere wijn" iets zegt over het bijvoeglijk naamwoord. Ergo, "erge lekkere wijn" is gewoon FOUT.
Als je het als "informeel" en dus ook goed gaat zien dan is zeker "groter als jou" opeens ook goed... en "hun hebben het gedaan" is ook informeel, tuurlijk mag ook joh... iedereen schrijft ook "hij werdt en jij loopd" dus dat rekenen we ook goed hoor....
Als je het als "informeel" en dus ook goed gaat zien dan is zeker "groter als jou" opeens ook goed... en "hun hebben het gedaan" is ook informeel, tuurlijk mag ook joh... iedereen schrijft ook "hij werdt en jij loopd" dus dat rekenen we ook goed hoor....
Unox, the worst operating system.
Maar informeel wil helemaal niet zeggen dat het 'dus ook goed' is.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:54 schreef Schorpioen het volgende:
Een bijwoord kan niet vervoegd worden, want dan wordt het een bijvoeglijk naamwoord. Een bijvoeglijk naamwoord zegt altijd iets over een zelfstandig naamwoord, terwijl een bijwoord, zoals in het geval van "erg lekkere wijn" iets zegt over het bijvoeglijk naamwoord. Ergo, "erge lekkere wijn" is gewoon FOUT.
Als je het als "informeel" en dus ook goed gaat zien dan is zeker "groter als jou" opeens ook goed... en "hun hebben het gedaan" is ook informeel, tuurlijk mag ook joh... iedereen schrijft ook "hij werdt en jij loopd" dus dat rekenen we ook goed hoor....
Wat ik al zei, sommigen hebben moeite met zo'n tussenvorm als informeel. Die willen louter strenge normen.
The love you take is equal to the love you make.
En precies dat vind ik niet kunnen..het is omslachtig. Ik vind het bijzonder vreemd dat iets volgens zekere regels, in spreektaal wel kan, maar in schrijftaal niet.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:53 schreef Lienekien het volgende:
[..]
Het is informeel, dus in spreektaal is het gangbaar (dus geaccepteerd), in formele (schrijf-) is het fout.
Maar goed, dat is een andere discussie
En ik denk dat dat de discussie is over het verschil tussen normatief en descriptief.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:57 schreef SHE het volgende:
[..]
En precies dat vind ik niet kunnen..het is omslachtig. Ik vind het bijzonder vreemd dat iets volgens zekere regels, in spreektaal wel kan, maar in schrijftaal niet.
Maar goed, dat is een andere discussie
The love you take is equal to the love you make.
Ik vind het dom van Taaladvies dat ze de foute vormen hebben opgenomen onder de noemer "informeel". Informeel of niet, het is gewoon fout. In Amsterdam hoor je op straat ("informeel") ook vaak het woord eigenlijks maar dat wil niet zeggen dat het daarom correct is.
Heeft Fok! verlaten, jeweetoch.
Sorry als ik het nu fout zeg, maar het is toch ook 'een heel mooie tafel' ? Volgens mij moet daar ook geen hele staan, aangezien je het toch niet over een halve tafel hebt.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:06 schreef de_priester het volgende:
Een vraagje wat me al een tijdje nutteloos bezighoudt is dit:
Je zegt : Dat is een hele mooie tafel
Dat is een heel mooi huis
Dat is een hele mooie babe
Dat is een heel mooi wijf
Wat bepaald waneer het hele mooie of heel mooi is in de nederlandsche taal?
Wie het weet mag het zeggen
Toch, zoiets?
Klopt. TS doet de valse aanname dat als het "mooie" is (bij tafel, babe), er ook automatisch hele voor moet.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 14:09 schreef booo het volgende:
[..]
Sorry als ik het nu fout zeg, maar het is toch ook 'een heel mooie tafel' ? Volgens mij moet daar ook geen hele staan, aangezien je het toch niet over een halve tafel hebt.
Toch, zoiets?
Heeft Fok! verlaten, jeweetoch.
Dat sommig taalgebruik als informeel wordt bestempeld, betekent natuurlijk niet dat alles wat je op straat hoort ook in die zin informeel is. Dan haal je twee betekenissen door elkaar.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 14:06 schreef m021 het volgende:
Ik vind het dom van Taaladvies dat ze de foute vormen hebben opgenomen onder de noemer "informeel". Informeel of niet, het is gewoon fout. In Amsterdam hoor je op straat ("informeel") ook vaak het woord eigenlijks maar dat wil niet zeggen dat het daarom correct is.
The love you take is equal to the love you make.
Het is allang gemeengoed geworden dat het bijwoord 'heel' als bijvoeglijk naamwoord wordt verbogen:
een heel mooi meisje
een hele mooie film
In spreektaal is dat gewoon correct. Ik hecht er waarde aan om in geschreven taal formeel de regels te hanteren, maar ik weet zeker dat deze formele regel heel rap aan waarde inboet.
een heel mooi meisje
een hele mooie film
In spreektaal is dat gewoon correct. Ik hecht er waarde aan om in geschreven taal formeel de regels te hanteren, maar ik weet zeker dat deze formele regel heel rap aan waarde inboet.
He's simple, he's dumb, he's the pilot.
Nou OK, een woord als eigenste is dan misschien niet informeel. Maar het is inmiddels wél opgenomen in de Woordenlijst der Nederlandse Taal.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 14:25 schreef Lienekien het volgende:
[..]
Dat sommig taalgebruik als informeel wordt bestempeld, betekent natuurlijk niet dat alles wat je op straat hoort ook in die zin informeel is. Dan haal je twee betekenissen door elkaar.
Terwijl het een onzinwoord is natuurlijk, eigen heeft geen overtreffende trap.
Heeft Fok! verlaten, jeweetoch.
Maar dat zou ook fout zijn, omdat er dan een komma zou staan tussen erge en lekkere.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:20 schreef SHE het volgende:
[..]
volgens mij ook, erge lekkere wijn lees ik als een erge wijn die toch lekker is
Vows are spoken to be broken
Feelings are intense, words are trivial
Pleasures remain, so does the pain
Words are meaningless and forgettable
Feelings are intense, words are trivial
Pleasures remain, so does the pain
Words are meaningless and forgettable
In mijn Van Dale krijgt het 't predikaat 'volkstaal'. Lijkt me wel duidelijk, dan: als je correct wilt spreken of schrijven, mijd je dit woord.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 14:28 schreef m021 het volgende:
[..]
Nou OK, een woord als eigenste is dan misschien niet informeel. Maar het is inmiddels wél opgenomen in de Woordenlijst der Nederlandse Taal.
Terwijl het een onzinwoord is natuurlijk, eigen heeft geen overtreffende trap.
The love you take is equal to the love you make.
Het wordt trouwens nog een stuk leuker als je beseft dat het "heel mooi" of "hele mooie" ook nog afhangt van het lidwoordquote:Op woensdag 9 augustus 2006 12:06 schreef de_priester het volgende:
Een vraagje wat me al een tijdje nutteloos bezighoudt is dit:
Je zegt : Dat is een hele mooie tafel
Dat is een heel mooi huis
Dat is een hele mooie babe
Dat is een heel mooi wijf
Wat bepaald waneer het hele mooie of heel mooi is in de nederlandsche taal?
Wie het weet mag het zeggen
Het hele mooie huis -> Een heel mooi huis
De hele mooie babe -> Een hele mooie babe
Het hele mooie wijf -> Een heel mooi wijf
Alleen moet het volgens mij in alle voorbeelden 'heel mooie' zijn.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 14:39 schreef Sjummie het volgende:
[..]
Het wordt trouwens nog een stuk leuker als je beseft dat het "heel mooi" of "hele mooie" ook nog afhangt van het lidwoord
Het hele mooie huis -> Een heel mooi huis
De hele mooie babe -> Een hele mooie babe
Het hele mooie wijf -> Een heel mooi wijf
The love you take is equal to the love you make.
Zo zie je hoe flexibel taalregels zijn.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 14:47 schreef Lienekien het volgende:
[..]
Alleen moet het volgens mij in alle voorbeelden 'heel mooie' zijn.
QED.
He's simple, he's dumb, he's the pilot.
Maar mijn punt is: waarom het überhaupt opnemen in de woordenboeken? Dat moedigt het foute gebruik toch juist aan?quote:Op woensdag 9 augustus 2006 14:37 schreef Lienekien het volgende:
[..]
In mijn Van Dale krijgt het 't predikaat 'volkstaal'. Lijkt me wel duidelijk, dan: als je correct wilt spreken of schrijven, mijd je dit woord.
Natuurlijk mogen van mij échte neologismen best worden opgenomen in de woordenlijsten, maar er is geen reden om woorden die gewoon fout zijn op te nemen.
Heeft Fok! verlaten, jeweetoch.
Ja, dan kom je weer op dat normatieve en descriptieve uit. Het woordenboek schrijft voor maar beschrijft ook. Ik geloof er trouwens niks van dat het fout gebruik aan zou moedigen. Iemand die al zo ver gaat dat hij een woordenboek inkijkt, die snapt de toevoeging 'volkstaal' ook wel.quote:Op woensdag 9 augustus 2006 15:52 schreef m021 het volgende:
[..]
Maar mijn punt is: waarom het überhaupt opnemen in de woordenboeken? Dat moedigt het foute gebruik toch juist aan?
Natuurlijk mogen van mij échte neologismen best worden opgenomen in de woordenlijsten, maar er is geen reden om woorden die gewoon fout zijn op te nemen.
The love you take is equal to the love you make.
|
|
