quote:
Beleidsbepalers doen vaak maar wat. Het opportunisme viert hoogtij. Henk ten Cate (9 december 1954, Amsterdam) deed het als trainer aardig bij de modale clubs Go Ahead Eagles, Heracles, Sparta en Vitesse. Hij werkte later voor KFC Uerdingen 05 in Duitsland en het Hongaarse MTK Boedapest. Nadat zijn contract bij NAC Breda was afgelopen, toonden de grote clubs geen enkele interesse. Ten Cate was dan ook dolblij toen Frank Rijkaard hem als assistent naar Barcelona haalde. Daar schijnt Ten Cate een ander mens en een veel betere trainer te zijn geworden, want de vaderlandse topclubs PSV en Ajax vochten de afgelopen weken om zijn gunsten. Voor de altijd wanhopig naar erkenning hunkerende trainer moet dat een heerlijke tijd zijn geweest. De met grote verbaasde ogen jokkend door de voetbalwereld stappende PSV-voorzitter Rob Westerhof probeerde Ten Cate tevergeefs naar Eindhoven te lokken. Zijn Ajax-collega John Jaakke zal de media en de achterban binnenkort, zelfverzekerd glimlachend, uitleggen waarom Ajax de clubicoon Danny Blind opofferde voor een sprong in het duister met een trainer die op topniveau nog nooit de eindverantwoordelijkheid heeft gehad en in het verleden heeft laten zien dat hij onder stress heel emotioneel kan reageren.
Natuurlijk heeft Blind het niet goed gedaan als debuterende trainer bij Ajax, al was het slot van de competitie indrukwekkend. Hij moest zich echter redden met de erfenis die zijn voortijdig weggestuurde collega’s Morten Olsen, Jan Wouters, Co Adriaanse en Ronald Koeman hadden achtergelaten. Blind speelde zes seizoenen voor Sparta. Johan Cruijff haalde hem naar Ajax, waar hij vervolgens nog dertien jaar goed functioneerde. Daarnaast speelde Blind ook nog eens 42 keer voor Oranje. Deze Ajacied moet nu plaatsmaken voor een gemankeerde rechtsbuiten van wie er dertien in een dozijn gingen en die tussen 1979 en 1986 figureerde bij Go Ahead Eagles, Edmonton Drillers, Telstar en Heracles. Ten Cate is een trotse man die gemakkelijk botst met mensen binnen de organisatie. Hij is binnengehaald door technisch directeur Martin van Geel die zijn onzekerheid achter een arrogant masker verbergt, en door de louter voor zijn eigen status actieve voorzitter Jaakke. Alle invloedrijke stromingen binnen de club zullen Ten Cate argwanend volgen. Om zijn voorganger te evenaren moet hij de Johan Cruijff Schaal winnen, de KNVB-beker veroveren en Ajax naar de Champions League loodsen.
Ten Cate begon in 1988 als stagiair bij Go Ahead Eagles. Op het moment dat Jan Jongbloed naar Vitesse ging, benoemde trainer Fritz Korbach hem als assistent. Daar moest Korbach zich behoorlijk voor inspannen, want Ten Cate had weinig vrienden binnen de club. Korbach en Ten Cate gingen de Deventer historie in als Sonny Crockett en Ricardo Tubbs, die trendy geklede hoofdrolspelers in de televisieserie Miami Vice. Nadat Korbach naar SC Heerenveen was vertrokken, verbaasde hij zich vooral over het gedrag van zijn voormalige assistent. Ten Cate claimde alle successen voor zichzelf, klopte zich ongegeneerd op de borst, hing de showbink uit en kroop achter de bosjes zodra zijn ploeg had verloren.
Nadat het contract van Ten Cate in 1992 niet werd verlengd bij Heracles, was hij ervan overtuigd dat technisch directeur Azing Griever hem eruit had gewerkt. Griever ontkent dat overigens tot op de dag van vandaag. Volgens Griever kon Ten Cate wel heel opvliegend reageren, maar heeft hij prima met hem samengewerkt. Ook bij Heracles botste de trainer met veel mensen binnen de club. Bij Sparta presteerde Ten Cate goed, maar ook op Het Kasteel ontstonden irritaties. Volgens spits Dennis de Nooijer gaat het in het tweede seizoen bij een club altijd mis met Ten Cate. Dan krijgt hij ruzie. Het irriteerde de spelers van Sparta ook dat hij zichzelf belangrijker vond dan de club. Alle spots moesten altijd op hem gericht zijn. Bij winst was dat zijn verdienste, bij verlies was het de schuld van de spelers. Voordat het echt uit de hand liep, haalde Vitesse hem in januari 1997 naar Arnhem.
Ten Cate liet Vitesse goed en aantrekkelijk voetballen, maar maakte zichzelf belachelijk en ongeloofwaardig toen hij na de UEFA Cup-wedstrijd tegen Sporting Braga volledig uit zijn bol ging in de catacomben terwijl er televisiecamera’s op hem waren gericht. Het leverde fantastische beelden op, maar Vitesse-voorzitter Karel Aalbers knapte volledig af op het onvolwassen gedrag van zijn trainer. Ten Cate moest voortijdig vertrekken, al werd nooit duidelijk wat er precies is gebeurd achter de schermen. Hij verliet Vitesse in een sfeer van roddel en achterklap. Voorzitter Aalbers heeft nooit willen onthullen wat er feitelijk is voorgevallen. Technisch directeur Leo Beenhakker zei na het vertrek van Ten Cate wel dat de trainer niet het afscheid heeft gekregen dat hij verdiende.
Spits Hans van de Haar denkt met plezier terug aan zijn tijd bij het Duitse KFC Uerdingen 05. Hij is vol lof over de trainer Ten Cate en herinnert zich impulsieve uitbarstingen. Assistent Nico van Zoghel kalmeerde hem vervolgens weer. Volgens Van de Haar is Ten Cate vooral een meester in het naar zijn hand zetten van discussies. Ook als hij ongelijk heeft. Ten Cate stapte voortijdig op in Uerdingen, omdat hij zich geflikt voelde door een paar spelers. Bij degradatie naar de Regionalliga zouden de voetballers transfervrij zijn. Na een nederlaag hadden een paar spelers zóveel plezier, dat Ten Cate het niet meer vertrouwde en vertrok.
Omdat er geen Nederlandse clubs in hem waren geïnteresseerd, tekende hij bij het Hongaarse MTK Boedapest. Ondanks een verblijf, zonder gezin in een hotel, met racisme en politieke machtsspelletjes, bleef hij één jaar op de been. Hij vertrok met de Hongaarse beker in zijn bezit naar NAC Breda. Daar waren de resultaten heel behoorlijk, maar de spelers misten menselijke trekjes bij de trainer. Niemand had iets aan te merken op zijn trainingen, maar op het sociale vlak faalde hij hopeloos. Ook was Ten Cate bij NAC Breda opnieuw bij allerlei incidenten met medewerkers betrokken. Eerst werkte hij verzorger Jan Luykx weg, een vertrouwensman van de spelers, en later was hij betrokken bij een onsmakelijke privé-rel met elftalleider Cor Bloks. Ook botste hij met het bestuur, omdat er geen geld werd vrijgemaakt om een arts mee te nemen tijdens een trip naar Suriname. Uiteindelijk nam een sponsor dat bedrag voor zijn rekening.
In Barcelona vormt Ten Cate een hecht en succesvol duo met Frank Rijkaard. Na alle successen zijn de twee Nederlanders voor iedere topclub een optie. Ajax zou de show stelen door Rijkaard en Ten Cate te presenteren, maar de assistent-trainer van Barcelona als nieuwe sterke man van Ajax is toch een beetje een troostprijs. Het moeilijke karakter van Ten Cate, zijn structurele aanvaringen met clubmensen, zijn korte lontje, zijn ego en zijn povere voetbalverleden zijn niet direct een garantie voor succes in De Arena. Natuurlijk kan het een doorslaand succes worden, maar Van Geel en Jaakke spelen met vuur. Hopelijk realiseren de heren zich, dat ze op de blaren moeten zitten als ook deze missie weer mislukt. Ik wens Martin, John en Henk heel veel sterkte, wijsheid, geluk en succes. Ze zullen het nodig hebben.
Johan Derksen