De Mattheus Passion

quote:

Paasintegratie met Bach
Bron: Nederlands Dagblad

De Matthäus Passion trekt nauwelijks allochtone Nederlanders. Dat kan anders: het lijdensevangelie in de bewerking van Johann Sebastian Bach als integratie-instrument. DEN HAAG - Te lang, te saai, te klassiek, te duur. Matthäus-Passionliefhebber Jan Goossensen kent de argumenten om in de dagen voor Pasen níet naar de uitvoering van Johann Sebastian Bachs meesterwerk te gaan. Zeker allochtone Nederlanders mijden dezer dagen de kerken en concertzalen, omdat zij het beschouwen als een cultureel hoogstandje voor autochtone Nederlanders. ,,Terwijl Bach iedereen moet kunnen aanspreken'', zegt hij.

Vooral uit culturele overwegingen gingen op initiatief van Goossensen leden van de christelijke studentenvereniging Alpha in Den Haag samen met leden van de islamitische studentenvereniging MashriQ donderdagavond naar de Anton Philipszaal in Den Haag. Onder leiding van dirigent Jos Vermunt voerden het Residentie Orkest en het Residentie Bachkoor daar het lijdensevangelie uit, in de bewerking van J.S. Bach (1685-1750).

De christelijke studenten gingen niet om moslims te beëvangeliseren, benadrukt Alpha-lid Dinand. ,,Voor mij is het lijdensevangelie de essentie van mijn geloof. En het zou natuurlijk heel cool zijn als ze daardoor geraakt worden. Maar als dat zo is, doet God dat zelf.''

Ook initiatiefnemer Jan Goossensen van het maandblad Kerk in Den Haag heeft geen verborgen bekeringsagenda. Hij noemt de culturele aspecten als hoofdmotief om christen- en moslimstudenten samen naar de Matthäus Passion te laten gaan. ,,Iedereen in Nederland moet het evangelieverhaal kennen'', vindt hij. ,,Via 'de weg van het aanbod' komen moslims met het evangelie in contact. Wat zij daarmee doen, is niet aan ons.''

Drempel
De chique Anton Philipszaal, naast het Haagse stadhuis aan het Spui, is geen alledaagse omgeving voor studenten. De forse toegangsprijzen zijn voor veel jongeren een drempel om naar het bekendste werk van Bach te komen luisteren. Dankzij bemiddeling van Kerk in Den Haag, dat de band tussen kerk en stad wil versterken, konden ze voor een prikkie naar binnen, inclusief een etentje vooraf. De zit duurt drie uur, exclusief een valse start: een irritante pieptoon doet dirigent Vermunt al binnen tien minuten besluiten de uitvoering stil te leggen. Een gehoorapparaat, blijkt als het euvel na drie kwartier verholpen is en orkest en koren van vooraf aan beginnen: 'O Lamm Gottes, unschuldig / Am stamm des Kreuzes geschlachtet'.

Feisal, prakiserend moslim, is na drie uur gesloopt. ,,Een mooie voorstelling, maar te lang'', oordeelt hij. ,,Het is een diep stuk muziek en ik wilde de tekst volgen. Dat is heel intensief en kost veel energie. Ik zou de Matthäus Passion wel eens in een jazzversie willen horen.'' Wat een moslim bij een uitvoering van het lijdensevangelie moet? Feisal vindt die vraag haast impertinent. Waarom niet? Hij zou ook wel eens naar de EO-Jongerendag willen, gewoon om heel veel christenen bij elkaar te zien. ,,Ik sta altijd open voor nieuwe activiteiten. De boodschap van het Matteüsverhaal ken ik uit de Bijbel, alleen moslims interpreteren de betekenis daarvan anders.''

Voor Asharaf, ook moslim, is de Matthäus Passion vooral ,,een groot cultureel evenement'', en heeft het weinig te maken met gelovig of niet-gelovig zijn. Hij wil christenen graag beter leren begrijpen. ,,Ik ben moslim en bid vijf keer per dag. Jezus is ook voor moslims een belangrijke inspiratiebron. De boodschap dat Hij de zonde van de mensheid op zich genomen heeft, spreekt mij zeker aan.'' Om die reden besloot hij kortgeleden ook de film Passion of the Christ te kijken. ,,De Matthäus Passion sluit daar goed op aan.''

Lijden
Bijzonder eigenlijk, dat zoveel mensen aangesproken worden door het lijdensevangelie, bedacht Dinand van de Alpha-studentenvereniging zich toen hij rondkeek in de zaal. Jan Goossensen vindt dat niet zo vreemd. Tegen lijden en onvolmaaktheid loopt ieder mens aan. ,,De Matthäus Passion moet dus wel aanspreken, of je christen of moslim bent of niets gelooft.'' Dinand beaamt dat: ,,Lijden is iets universeels. Maar'', voegt hij eraan toe, ,,dit is wel Chrístus' lijden.''

Goossensen wijst erop hoe de Matthäus Passion past bij het Nederlanderschap. ,,Zingen zit Nederlanders in het bloed. Nederland is het dichtstbekoorde land ter wereld'', weet hij. ,,Daar moeten ook nieuwe Nederlanders aan meedoen. Die traditie moet een gedeelde traditie worden. Dat lukt al wel met Koninginnedag en voetbal, maar nog niet bij de 'hoge cultuur'.''

Om de studenten op de uitvoering voor te bereiden, kregen ze vooraf een uitgebreide les over Bachs Passion. Daarin werden de godsdienstige en muzikale kant van het stuk belicht. Ook werd stilgestaan bij de passage 'Zijn bloed kome over ons en onze kinderen', een bijbeltekst die vaak uitgelegd wordt als antisemitisch. Verder werd tijdens de les de cultuur van kerkmuziek doorgenomen. Goossensen: ,,De protestantse kerkmuziekcultuur is arm in vergelijking met die van de rooms-katholieken. Als compensatie daarvoor vallen protestanten massaal voor de Matthäus Passion.''