De Volkskrant , vrijdag 28 juli 2006 AD, p.11:
------------------------------------------------------------------------------------------------
MAURICE de SPEURHOND
door Ronald Plasterk
Opiniepeiler Maurice de Hond maakt zich al maanden druk om de ‘Deventer moordzaak’, de moord op weduwe W., waarvoor haar accountant Louwes 12 jaar uitzit. De Hond denkt dat Louwes onschuldig is, en meent te weten wie de moordenaar wel is. Hij had procureur-generaal Brouwer zover gekregen de zaak opnieuw te bekijken, Die concludeerde dat recht is geschied.
Deze week vroeg Louwes’ advocaat de Hoge Raad de zaak te heropenen omdat er nieuwe feiten zouden zijn.
Onlangs publiceerde De Hond zijn boek ‘Oordeel zelf!’; jij stuurde het me toe (te vinden op
http://www.geenonschuldigenvast.nl). De persoon die De Hond als schuldige bestempelt, heeft een klacht ingediend wegens smaad. Inderdaad is het eigenlijk niet acceptabel dat een lokaal herkenbare persoon publiek wordt aangeklaagd; in een rechtsstaat gaan professionals hierover.
Anderzijds moest ik denken aan minister van Justistie Donner, die op 15 juli in ‘Trouw’ schreef: "men moet Gode meer gehoorzaam zijn dan mensen", en verdedigde dat, net als tijdens de Duitse bezetting, uiteindelijk elk mens persoonlijk moet besluiten of hij, desnoods met persoonlijk risico, groot onrecht bestrijdt. Als je werkelijk ervan overtuigd bent dat ze een brave accountant, met een onberispelijke reputatie bij vrienden en collega’s, ten onrechte bij vrouw en kinderen hebben weggesleurd en 12 jaar hebben vastgezet, mag je dan zo ver gaan als De Hond doet?
Ik wil zelf niet via een column eraan bijdragen dat iemand die formeel nergens van wordt verdacht, zou kunnen worden lastig gevallen met beschuldigingen. De Hond beschrijft dat betrokkene motief, gelegenheid, ,wapen, karakter en voorgeschiedenis had om de moord te plegen, en dat hij praatte over de moord op een moment dat die nog niet bekend was gemaakt. Op die passages zal ik hier niet in gaan.
Wat wèl mag, is kritisch kijken naar de verrichtingen van het OM bij het proces tegen Louwes. Het vertrouwen in het OM is daardoor niet toegenomen. Men onderzocht eerst de persoon die volgens De Hond de echte dader is, en hield daar plotseling mee op. Toen vervolgde men Louwes op basis van het bewijs dat twee maanden na de moord een geurhond constateerde dat de geur van Louwes hing aan een mes dat anderhalve kilometer van de moordplaats op straat was gevonden.
Bij de Hoge Raad werd later geconstateerd dat dit fout was, het mes was niet het moordwapen (er zat DNA op van twee personen, maar niet van Louwes en ook niet van het slachtoffer). Als een konijn uit een hoge hoed toverde het OM toen, ruim vier jaar na de moord, opeens nieuwe DNA-sporen van Louwes op de blouse van de weduwe. Louwes, die niet ontkent de weduwe de ochtend van de moord ontmoet te hebben, werd veroordeeld (en omdat dit al een uitspraak van het gerechtshof was, is nooit een hogere rechter in de gelegenheid geweest dat DNA-bewijs te heroverwegen).
Vaststaat: als het gerechtshof in Arnhem in eerste instantie zijn werk goed had gedaan, was Louwes nu vrij man geweest, want die veroordeling om dat mes was onjuist.
En als het OM zo zeker was van de kwaliteit van de test door de geurhond, hoe verklaart men dan dat de geur van Louwes aan een willekeurig mes waarmee de moord niet is gepleegd?
De getuigenissen waarmee De Hond komt, zijn belastend voor politie en OM. Een getuige verklaart dat de man van wie De Hond denkt dat hij de dader is, geen rijbewijs had maar wel twee dure jeeps bezat; hij pochte erover dat hij, als hij dronken achter het stuur zat en door de politie werd aangehouden, nooit een bon kreeg.
De suggestie is dat hij protectie genoot van de politie, wat zou verklaren waarom men hem graag liet gaan toen er een andere verdachte in beeld kwam.
Hoe kwamen vier jaar na dato opeens die DNA-sporen boven water, precies op het moment dat de Louwes-zaak dreigde mis te lopen? De Hond zegt dat met dat bewijs – per ongeluk of expres – is geknoeid.
In het nieuwe onderzoek van Brouwer zijn sommige getuigen van De Hond niet gehoord. De suggestie is dat er sprake is van een bewuste ‘cover up’ (waarvan Brouwer slachtoffer is, of onderdeel). Dat zijn extreem zware beschuldigingen.
Het boek heet ‘Oordeel zelf!’; gelukkig hoef ik als burger dat bevel niet te gehoorzamen. Maar of Louwes nu schuldig is of niet, je zou hoe dan ook willen dat iemand goed uitzoekt wat er is gebeurd, want als er iets is waar je in een rechtsstaat op moet kunnen rekenen, is het dat de politie niet rommelt met bewijsmateriaal. Daarom is het te hopen dat justitie de twijfels die de zaak oproept over de integriteit van de politie snel en volledig kan weg nemen.