WFL Wetenschap, Filosofie, Levensbeschouwing
Discussieer hier over alle aspecten van de wetenschap, filosofische problemen en zaken van levensbeschouwelijke aard.
lees even dat stukje duits van mij. het verschil tussen allah en allat zijn twee puntjes.quote:Op zondag 29 januari 2006 22:17 schreef Triggershot het volgende:
Ten eerste gaat het om een Godin,
ten tweede. Als er een vrouwelijke persoonsvorm was besloten zou het eindigen op een T dus taalkundig is je argument niet eens te onderbouwen
lastertongen en kwaadsprekers die mij woorden en denkbeelden in de mond leiden die mij vreemd zijn joegen mij weg. tot een volgend leven.
Maar essentieel bij een vertaling en een persoons gerichte stuk text. Ik kende de 2 verschillen en had je ook geweten als je mijn eerdere posts had gelezenquote:Op zondag 29 januari 2006 22:41 schreef egoipse het volgende:
[..]
lees even dat stukje duits van mij. het verschil tussen allah en allat zijn twee puntjes.
De mens kende Gods naam al eeuwen. Echter, in het geval van Mozes en de omstandigheden toen koos God ervoor om een antwoord te geven dat het volk zou sterken.quote:Op zondag 29 januari 2006 21:18 schreef Triggershot het volgende:
Ga ik de fout in of jij? JHWH is niets meer dan een titel,
Wikipedia over JHWH
Mozes zei feitelijk: ’Wat kan ik uw volk Israël over u vertellen dat hun geloof in u zal opbouwen, dat hen ervan zal overtuigen dat u hen echt zult bevrijden?’
Hij wilde zijn volk sterk maken en opbouwen. God begreep dat en gaf dus als antwoord dat Hij zou zijn wie Hij zou bewijzen te zijn. Hij had ook Zijn Naam kunnen geven, Jehovah, maar die kenden zij natuurlijk al en op dit speciale ogenblik was dit het meest sterkend wat hij had kunnen zeggen.
God beloofde hun dat hij alles voor hen zou worden wat nodig was om hen te steunen en te bevrijden.
Dus zelfs al zou dat Gods naam zijn (of de betekenis ervan, ook al voor 1 moment) dan is Jehovah NOG STEEDS Gods persoonlijke Naam, GEEN titel.
Overal in de bijbel wordt Gods Naam in verband gebracht met "Jehovah".
Het feit dat dit hier 1 keer staat zegt niet dat dat dan ook maar ineens de enige naam van God is en dat alle andere termen "dus" maar titels zijn.
God koos er bewust voor dit te zeggen en deed daarmee zijn Naam -en titel- geen geweld aan.
Dit was gewoon het beste voor dat moment. Maar Gods onveranderlijke naam door de hele bijbel, de Naam die iedere ware aanbidder van God kende en de Naam die vaak in delen voorkomt in vele aanbidders van Hem door de millennia heen is Jehovah.
Wikipedia heeft geen autoriteit, de bijbel wel.
Psalm 83
18 Opdat men weet dat gij, wiens naam Jehovah is,
Gij alleen de Allerhoogste zijt over heel de aarde.
Naam.
Over al-ilah:
”De God” is nog steeds geen echte naam. Het is net zoiets als “De president” . Het maakt het nog geen naam.
De president kan bijvoorbeeld Jan heten. Noemt zijn vrouw hem “De President” ? Of zal ze hem aanspreken met zijn persoonlijke naam?
“President” zegt iets over zijn functie, datgene wat hij vertegenwoordigd en het zegt iets over zijn verantwoordelijkheden en mogelijkheden. Jan is zijn persoonlijke naam die mensen die hem graag van dichtbij kennen gebruiken om hem aan te duiden.
In het geval van Jehovah is het een bijzonder geval, omdat God nooit een naam heeft gekregen van iemand anders. Hij heeft zijn eigen naam gekozen. En Hij heeft dus iets gekozen waarmee duidelijk wordt gemaakt dat Hij Zijn voornemens zal vervullen.
Wat “god” of “Heer” betreft: dat is evenmin een naam.
„Er [zijn] vele ’goden’ en vele ’heren’”, zegt de bijbel (1 Kor. 8:5).
Zou DE GOD zich niet daarvan willen onderscheiden?
De Hebreeuwse vorm van „Jezus” is „Jehosjoeah” , een verkorte vorm van „Jehovah-jesjoea”, dat „Jehovah is redding” betekent. Ook hieruit blijkt dat de naam van de Vader, het Opperwezen, Jehovah
is.
Mee eens, maar dat beweer ik ook niet.quote:Maar "mens" is geen titel.
Oneens.quote:En "God" al helemaal niet. Woorden die hem beschrijven in zijn eigenschappen en bestaan, dat maakt een titel.
In de oude gevonden geschriften is duidelijk na te gaan dat er op de plek waar nu in veel bijbel “Heere” of dergelijke termen staan, Jehovah hoort te staan.quote:In de verzen die jij boven neerzet komt volgens de vertaling van Nederlandse bijbelgenootschap allemaal "de HEER" naar voren. Maar jij zult natuurlijk een vertaling gebruiken die jouw gelijk bewijst
Er zijn veel vertalingen die net als die van mij ‘Jehovah’ weergeven op de 6828 plekken in de Hebreeuwse geschriften waar ze behoort te staan!
Het is ZEER treurig dat zelfs moderne bijbelvervaardigers ervoor kiezen om het bijgeloof van Joden uit de oudheid te volgen en Gods Naam te vervangen door iets totaal minderwaardigs al “Heer” oid
(minderwaardig tov Zijn Naam dus)
Zei Jezus niet het volgende:
’Onze Vader in de hemelen, uw naam worde geheiligd. ?!
Welke naam? Heer? God? Schepper? Vorst? Koning? Rechter? Almachtige? Vader? Wetgever?
Bevelhebber? Soeverein? Redder? Formeerder? Heilige? Onderwijzer? Verlosser?
NEE, JEHOVAH.
[ Bericht 0% gewijzigd door STORMSEEKER op 29-01-2006 23:37:57 ]
-|-|- Peace Through Power -|-|-
quote:
In de bijbelgenootschap staat dus echt HEER ipv Jaweh of JHWH
kunnen we reacties kort houden? zo blijft overzichtelijk en teveel tijd
[ Bericht 11% gewijzigd door #ANONIEM op 29-01-2006 22:57:15 ]
De God is een titel verwijzend naar de oppergod. Een verbastering van Al-Illah (de God ) is Allah. En dat is dus de naam van God in de koran en ook in de aramese bijbel. De mogelijkheden van een almachtige zijn oneindig dus kan je eeuwig noemen tot waar hij allemaal in staat is.quote:Over al-ilah:
”De God” is nog steeds geen echte naam. Het is net zoiets als “De president” . Het maakt het nog geen naam.
De president kan bijvoorbeeld Jan heten. Noemt zijn vrouw hem “De President” ? Of zal ze hem aanspreken met zijn persoonlijke naam?
“President” zegt iets over zijn functie, datgene wat hij vertegenwoordigd en het zegt iets over zijn verantwoordelijkheden en mogelijkheden. Jan is zijn persoonlijke naam die mensen die hem graag van dichtbij kennen gebruiken om hem aan te duiden.
In het geval van Jehovah is het een bijzonder geval, omdat God nooit een naam heeft gekregen van iemand anders. Hij heeft zijn eigen naam gekozen. En Hij heeft dus iets gekozen waarmee duidelijk wordt gemaakt dat Hij Zijn voornemens zal vervullen.
je stelling dat het taalkundig niet te onderbouwen is, is niet zo zeker als jij haar brengt dus. dat is wat ik even wilde aangeven. elke verklaring vereist in feite deels een taalkundige onderbouwing, en dat is wat je ook ziet bij élke verklaring.quote:Op zondag 29 januari 2006 22:42 schreef Triggershot het volgende:
[..]
Maar essentieel bij een vertaling en een persoons gerichte stuk text. Ik kende de 2 verschillen en had je ook geweten als je mijn eerdere posts had gelezen
lastertongen en kwaadsprekers die mij woorden en denkbeelden in de mond leiden die mij vreemd zijn joegen mij weg. tot een volgend leven.
Ik weet wat het bijbelgenootschap zegt en ik weet echt heel erg zeker waar ik het over heb!!quote:Op zondag 29 januari 2006 22:55 schreef Triggershot het volgende:
In de bijbelgenootschap staat dus echt HEER ipv Jaweh of JHWH
kunnen we reacties kort houden? zo blijft overzichtelijk en teveel tijd
HEER IS GEEN GOEDE VERTALING!
Het is zelfs helemaal geen vertaling maar een vervanging.
Op de plaatsen waar JHWH hoort te staan is door bijgelovige onverlaten Gods naam vervangen door Here e.d. (uit angst de Naam te ontheiligen oid)
God heeft Zijn eigen naam in de Schrift laten optekenen. Ze werd gebruikt door alle lieden die Gods zelf als 'rechtvaardig' beschouwd.
Zou die angst dan gerechtvaardigd zijn? NEE DUS.
Maar het is een feit dat veel vertalingen (Ja veel, niet alle dus, wel die van dat bijbelgenootschap)
de Naam gewoon vervangen laten staan door HEER e.d.
In de oude teksten (Zoals de Dode Zee rollen en nog vele meer) staat gewoon JHWH.
Dat telt uiteindelijk, niet wat een of ander halfgaar bijbelgenootschap ervan bakt.
Ik had nog ergens een krantenartikel waarin de schrijver zich afvroeg waarom men bij het vervaardigen van de recent uitgekomen bijbelvertaling in het Nederlands, toch ervoor had gekozen om Gods naam niet te herstellen, terwijl dat juist het ultieme moment daarvoor was.
Kijken of ik het nog kan vinden.
-|-|- Peace Through Power -|-|-
maar wat wil je hier nu mee zeggen? beschouw je 'allah' als titel, of echt als 'naam' (vergelijkbaar met jan in het voorbeeld). voor het eerste valt m.i. veel te zeggen, voor het tweede niet.quote:Op zondag 29 januari 2006 23:02 schreef Triggershot het volgende:
[..]
De God is een titel verwijzend naar de oppergod. Een verbastering van Al-Illah (de God ) is Allah. En dat is dus de naam van God in de koran en ook in de aramese bijbel. De mogelijkheden van een almachtige zijn oneindig dus kan je eeuwig noemen tot waar hij allemaal in staat is.
lastertongen en kwaadsprekers die mij woorden en denkbeelden in de mond leiden die mij vreemd zijn joegen mij weg. tot een volgend leven.
ik denk dat ik toch wel beter weet als jij, waar ik het zelf over heb als ik arabisch talig ben.quote:Op zondag 29 januari 2006 23:03 schreef egoipse het volgende:
[..]
je stelling dat het taalkundig niet te onderbouwen is, is niet zo zeker als jij haar brengt dus. dat is wat ik even wilde aangeven. elke verklaring vereist in feite deels een taalkundige onderbouwing, en dat is wat je ook ziet bij élke verklaring.
Allah is een naam Al-Ilah een titelquote:Op zondag 29 januari 2006 23:05 schreef egoipse het volgende:
[..]
maar wat wil je hier nu mee zeggen? beschouw je 'allah' als titel, of echt als 'naam' (vergelijkbaar met jan in het voorbeeld). voor het eerste valt m.i. veel te zeggen, voor het tweede niet.
Artikel in NRC Handelsblad Zaterdag 23 oktober & Zondag 24 Oktober
Seksisme, onbeschoftheid en ongerijmdheden in de nieuwe bijbelvertaling: Hoe God van zijn naam werd beroofd
Door Jan Fokkelman
Oud-docent Hebreeuws en Aramees aan . de Universiteit Leiden (1963-2001). Hij publiceerde in 1981-93 een vierluik over Hebreeuws proza, en in 1998-2004 een vierluik over Hebreeuwse poezie. Voor lezers zonder bijbelse grondtalen schreef hij 'Vertelkunst in de bijbel' en 'Dichtkunst in de bijbel'.
De naam die in de nieuwe bijbelvertaling voor God wordt gebruikt, druist in tegen de oorspronkelijke taal zelf en negeert een cruciale tekst uit de Hebreeuwse bijbel.
De Nieuwe Bijbelvertaling die over een paar dagen verschijnt, is een mijlpaal die aandacht verdient.
Een nieuwe versie was wel nodig, want de meest verspreide vertaling in omloop, die van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951, bezigt Nederlands dat vrijwel geheel uit de periode van voor de oorlog stamt en als verouderd moet worden aangemerkt, zeker voor de jongere generatie, en zeker voor de mensen die (anders dan u en ik) echt 21ste-eeuwers zullen zijn. Ik wil de Willibrordvertaling niet onvermeld laten, maar die circuleert alleen bij het rooms katholieke volksdeel..
Je kunt verwachten dat een nieuwe bijbelvertaling stof. doet opwaaien bij zijn verschijnen.
De taal is vloeiend hedendaags Nederlands en zeer geschikt om voor te lezen. Maar vele van de beoogde gebruikers hebben zo hun stokpaardjes en voorkeuren, of zijn vergroeid geraakt met bepaalde formuleringen. Miljoenen mensen zijn vertrouwd met woorden als: "Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze "schulden gelijk wij vergeven onze schuldenaren."
Wie een nieuwe vertaling maakt, kan dat niet klakkeloos overschrijven. In het Onze Vader van de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) is het zo geworden: "Geef ons vandaag het brood dat wij nodig hebben. Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was". Je mag vrezen dat deze weergave allerlei geween en geknars der tanden zal oproepen, louter omdat hij het waagt anders te zijn.
Het zal even wennen zijn. Mijn voorlopige indruk, gebaseerd op de mogelijkheid enige maanden te grasduinen in de vertaling dankzij een cd-rom die een van de begeleiders rnij ter beschikking heeft gesteld, is dat de nieuwe bijbelvertaling drie stappen vooruit betekent en twee achteruit. Ik zal mij nu beperken tot een van die twee stappen achteruit: de weergave van de godsnaam.
Dit is natuurlijk een essentieel element in de vertaling, een kwestie die een van de gevoeligste plekjes van kerkvolk en theologen raakt. Maar in de Nieuwe Bijbelvertaling zijn op dit punt verkeerde keuzes gemaakt. De leidende principes in dit grote project, dat tien jaar heeft geduurd en waaraan ruim twintig kerkgenootschappen hebben meegewerkt, zijn vaak samengevat met de sleutelwoorden 'brontekst getrouw' en 'doeltaal gericht'. Maar de manier waarop de godsnaam is vertaald, is direct in strijd met dat eerste beginsel.
De NBV vermijdt het schrijven van de eigennaam van God door HEER te note¬ren en handhaaft domweg deze vier hoofdletters die ook in de derde editie van de Willibrordvertaling, uit 1995, en in de vertaling uit 1951 staan. Dat getuigt van gebrek aan moed en nuchterheid, en is ook nog warhoofdig en onzuiver. Men heeft de weg van de minste weerstand genomen:
wat goed was voor opa, is ook goed voor mij.
De echte naam van God luidt 'Jahwè' (omwille van de kIank schrijf ik dit een keer met een accent grave). Dat deze eigennaam recht van bestaan heeft wordt al gauw duidelijk, als ik hem in drie contexten van primair belang plaats: de taal zelf, de namenvoorraad van de Hebreeuwse bijbel (het zogeheten onomasticon), en een cruciale tekst eruit.
De naam jahwe is een kerngezonde taalvorm die zich strikt houdt aan de regels van klank- en vormleer en "Hij doet zijn" betekent. Het is een imperfectum (derde persoon mannelijk enkelvoud) van een groep zwakke werkwoorden die in sommige posities hun lange slotklinker laten vallen. AIs we dat op jahwe toepassen, krijgen we Jahw. Zodra je deze vorm probeert uit te spreken, kom je vrijwel automatisch uit op de vorm jihoe (internationale spelling: yahu).
Raak! Dit is de vorm die honderden malen in de eigennamen van mensen staat als tweede helft. Je krijgt dan Eli-jahoe, Adoni-jahoe, Jesja-jahoe. Meestal worden deze vormen nog iets ingekort, wat de bekende spellingen Elia, Adonia, Jesaja oplevert.
Daarmee belanden we in context nummer 2: het onomasticon. De bijbel is een boek van tienduizend namen, een ware schatkamer. De wereld van de Oudheid was uiterst religieus, en de meerderheid van de eigennamen weerspiegelt dat. Zij zijn de geloofsuitspraak van ouders die zojuist een kindje hebben gekregen. Zij zeggen dan bijvoorbeeld "Jahwe heeft ons dit kind” gegeven" (Netanyahu), of "God is Ions] genadig geweest" (Chanan-El).
Deze namen zijn een volledig en werkwoordelijk zinnetje, en je kunt de volgorde van onderwerp plus gezegde ook omdraaien. Dan wordt jahoe soms jeho-, maar veel vaker jo-, nog korter dus; we herkennen Jonathan, Elchanan. Namen als Joab en Joel zijn een compleet naamwoordelijk zinnetje, ze zeggen respectievelijk ,Jahwe is [mijn hemelse] vader" en "Jahwe is [de ware] God".
God (korte vorm: El) is als onderwerp in zulke naamgeving zo vanzelfsprekend dat hij vaak wordt weggelaten. De namen Isaak en Jakob zijn ook werkwoordsvormen in het imper fectum, en hebben El als virtueel subject: "hij lacht ons kindje toe" en "hij bescherme" .
Het grote aantal namen heeft de vertalers een extra klus bezorgd: hoe moet je namen transcriberen? Semitische talen als Hebreeuws en Arabisch hebben een reeks medeklinkers die wij niet kennen. De zoon van Abraham is jits-chaaq, maar deze zorgvuldige transcriptie is natuurlijk erg onpraktisch, en dus heet hij in de vertaling uit 1951 Isaac en tegenwoordig Isaak. Begrijpelijk.
Bij de nieuwe bijbelvertaling hebben de vertalers een lange namenlijst als leidraad gebruikt. Men heeft geen moment overwogen te gaan prutsen en friemelen aan persoonsnamen, en zo heeft iedere drager van een eigennaam in het boek van de tienduizend
namen een keurige behandeling gekregen. Maar vreemd genoeg is daar een uitzondering op gemaakt: de eigennaam van die persoon die door de gelovigen als hun Heer wordt beschouwd. Die moest worden opgespoord, weggevaagd en ausradiert. Ik kan daar geen touw aan vastknopen.
Bij het derde argument voor 'jahwe' als de godsnaam moet ik eerst even stilstaan bij het feit dat de makers van de nieuwe bijbelvertaling gelovigen zijn, in grote meerderheid aanhangers van het christelijk geloof.
Een gelovige is ervan overtuigd dat woorden als 'God' of de naam van God verwijzen naar een entiteit, ja een persoon, in de buitentalige, buitentekstuele werkelijkheid. Het doet er niet toe of zo'n overtuiging nu amusant, doodziek of waar is: de nieuwe bijbelvertaling verdient het op haar eigen merites te worden beoordeeld en van de beleidmakers erachter mag rekenschap worden gevraagd volgens hun principes en pretenties.
Met deze benadering kijk ik nu in hoofdstuk 3 van het boek Exodus, het verhaal waarin God aan Mozes de opdracht geeft de Israelieten uit de Egyptische slavernij te leiden. De verzen 13-15 luiden in de nieuwe vertaling:
Maar Mozes zei:."Stel dat ik naar de Israelieten ga en tegen hen zeg dat de God van hun
voorouders mij gestuurd heeft, en ze vragen: 'Wat is de naam van die God?' Wat moet ik
dan zeggen?"Toen antwoordde God hem:"Ik ben die er zijn zal. Zeg daarom tegen de
Israelieten: 'IK ZAL ER ZIJN heeft mij naar u toe gestuurd'." Ook zei hij tegen Mozes: "Zeg
tegen hen: 'De HEER heeft mij gestuurd, 1 de God van uw voorouders, de God van- !
Abraham,. de God van Isaak en de God i van Jakob. En hij heeft gezegd: Zo wil ik voor
altijd heten, met die naam wil ik worden aangeroepen door alle komende generaties.' "
God, voor de vertaler dus heel veel meer dan een taalteken, een woord, doet hier minstens drie belangrijke dingen met zijn eigennaam.
Eén: hij openbaart hem - maar de nieuwe bijbelv ertaling is machtiger dan God.
Dit is een regelrechte aanslag op de identiteit van God en vernietigt hem.
Twee: God geeft er meteen uitleg bij - die is door de nieuwe bijbelvertaling duidelijker gemaakt dan de grondtekst toestaat. Drie: God geeft ook een toepassing in de actualiteit, door opnieuw 'zijn' te gebruiken en enige malen te zeggen:"Ik zal met jullie zijn"; hij zegt effectieve steun toe aan een volk in grote nood - zie verderop Ex. 4:12 en 15.
De uitspraak "Ik zal er zijn" is ondubbelzinnig Nederlands, uit het leven gegrepen. Wie een belletje van de sportclub krijgt: "Zeg, kun jij aanstaande zaterdagmiddag om half vier bij de efjes fluiten?" antwoordt met: "Ik zal er zijn."
In de nieuwe bijbelvertaling is die zin in de mond van God niet goed; het woordje
“er” suggereert een duidelijkheid die er in het origineel niet is. Zo dringen de vertalers ons hun duiding van de passage op, en dat is hun taak niet.
De vorm van herhaling die in vers 14 wordt gebruikt, valt goed te vergelijken met Que sera sera (de titel van een liedje). De herhaling heeft hier een speciaal effect: het is de paradox van een precieze vorm die juist onbepaaldheid overbrengt en onzekerheid schept.
In Exodus 3:14-15 moet de spreker aan Mozes iets geven waarmee de man kan aankomen bij de zijnen, maar tegelijk wil hij raadselachtig blijven en geen naam prijsgeven die inzicht in zijn identiteit verschaft. Om met Richteren 13:18 te spreken, Zijn naam is te wonderlijk.
Dat wil ongeveer zeggen: het wezen van God gaat het verstand verre te boven en zijn identiteit mag geen prooi van manipulerende stervelingen worden. In Genesis 32:29 (de scene van Jakobs worsteling met een geheimzinnige nachtgedaante) wilde hij zijn naam ook al niet kwijt en pareerde hij de nieuwsgierigheid van Jakob met een retorische vraag, bijna plagend.
Ik zou de befaamde herhaling in Ex.3:14, ehje asjer ehje, daarom met opzet vager hebben gehouden dan de nieuwe bijbelvertaling, met de simpele (geenszins nieuwe) weergave "Ik ben die ik ben". Dat is bovendien korter en krachtiger.
Ook voor deze passage bestaat overigens een vrije vertaling die knap gevon¬den is.
Vers 14 als geheel luidt in het grondige commentaar op Exodus van Cees Houtman:
"Toen antwoordde God Mozes: 'Wat doet het er toe wie Ik ben', en Hij liet er op volgen:
'Aldus moet jij de Israelieten antwoorden: Ik ben heeft mij tot jullie gezonden'."
God openbaart zijn naam, maar die sneuvelt in de censuur van de nieuwe bijbelvertaling.
De beleidsmakers hadden kennelijk het derde van de Tien Geboden niet paraat, te vinden in Exodus 20 en Deuteronomium 5. Het derde gebod luidt: "Gij zult de naam van Jahwe uw God niet ijdellijk gebruiken, want Jahwe zal niet onschuldig houden wie zijn naam ijdellijk gebruikt."
Het is nu volkomen duidelijk: de pundits van de NBV - niet de vertalers zelf, zij waren slechts uitvoerders - zijn diep ongehoorzaam aan God, hun eigen Heer die meer dan een taalteken is. Oei. En ze waren nog zo gewaarschuwdl In de jaren '90 zei een van de begeleiders van het project, de romanist Dr. L. Wierenga uit Groningen al glashelder: een eigennaam vertaal je niet! Ik voeg er aan toe: vervangen is helemaal te dol.
Er is iets eigenaardigs aan de hand met eigennamen. Ze zijn tegelijk vol en leeg van betekenis. Op de werkvloer staan we er niet bij stil als onze collega's Van der Pelt, Lagendijk, Vreeman of Leurink heten, en toch is hun naam onmisbaar. Juist als lege chiffre zijn ze nuttig en on¬vervreemdbaar .
In de bijbelse steer is een eigennaam het belangrijkste teken en symbool van de identiteit van de drager. De naam Jahwe komt ongeveer 6.800 maal voor in de bijbel, als hoogstpersoonlijk signaal van de God van Israel. In de allereerste vertaling, in de tweede eeuw voor Christus door de joodse gemeenschap in de Nijldelta gemaakt in, de lingua franca van de hellenistische wereld, het Grieks, verving men Jahwe door kurios, het woord voor heer. Duizend jaar later brachten de rabbijnen klinker- en accenttekens aan in,de Hebreeuwse bijbel en lazen Adonai, 'mijn Heer'.
Het gebruik van deze twee woordvormen verwijst dus niet zozeer naar de oudtestamentische brontekst, die gemiddeld 2500 jaar oud is, maar vooral naar de receptiegeschiedenis ervan. Het zijn voorbeelden van tekstgebruik die dateren van na de voltooiing van de canon (de Hebreeuwse heilige schrift), die de facto in het begin van de tweede eeuw voor Christus haar beslag kreeg.
[q]
Nu de NBV de vervanging voortzet, handelt zij in strijd met haar eigen leidraad om 'brontekstgetrouw' te zijn.[/b]
Het verdonkeremanen van de eigennaam is een regelrechte aanslag op de identiteit van God. De weergave met HEER is sexistisch, autoritair, ideologisch belast, eigenmachtig en ongerijmd; als vervanging van de eigennaam. is hij ook nog onbeschoft.
Voor de meerderheid van de lezers in de 21ste eeuw zal het ongenietbare woord steeds meer een struikelblok worden.
Tot slot een klein vraagje: hebben de beminde gelovigen eraan gedacht de de eigenaar van zijn naam om toestemming te vragen voor het schrappen?
* DE BIJBEL AAN FLARDEN: pagina41
[ Bericht 0% gewijzigd door STORMSEEKER op 29-01-2006 23:15:54 ]
Seksisme, onbeschoftheid en ongerijmdheden in de nieuwe bijbelvertaling: Hoe God van zijn naam werd beroofd
Door Jan Fokkelman
Oud-docent Hebreeuws en Aramees aan . de Universiteit Leiden (1963-2001). Hij publiceerde in 1981-93 een vierluik over Hebreeuws proza, en in 1998-2004 een vierluik over Hebreeuwse poezie. Voor lezers zonder bijbelse grondtalen schreef hij 'Vertelkunst in de bijbel' en 'Dichtkunst in de bijbel'.
De naam die in de nieuwe bijbelvertaling voor God wordt gebruikt, druist in tegen de oorspronkelijke taal zelf en negeert een cruciale tekst uit de Hebreeuwse bijbel.
De Nieuwe Bijbelvertaling die over een paar dagen verschijnt, is een mijlpaal die aandacht verdient.
Een nieuwe versie was wel nodig, want de meest verspreide vertaling in omloop, die van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951, bezigt Nederlands dat vrijwel geheel uit de periode van voor de oorlog stamt en als verouderd moet worden aangemerkt, zeker voor de jongere generatie, en zeker voor de mensen die (anders dan u en ik) echt 21ste-eeuwers zullen zijn. Ik wil de Willibrordvertaling niet onvermeld laten, maar die circuleert alleen bij het rooms katholieke volksdeel..
Je kunt verwachten dat een nieuwe bijbelvertaling stof. doet opwaaien bij zijn verschijnen.
De taal is vloeiend hedendaags Nederlands en zeer geschikt om voor te lezen. Maar vele van de beoogde gebruikers hebben zo hun stokpaardjes en voorkeuren, of zijn vergroeid geraakt met bepaalde formuleringen. Miljoenen mensen zijn vertrouwd met woorden als: "Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze "schulden gelijk wij vergeven onze schuldenaren."
Wie een nieuwe vertaling maakt, kan dat niet klakkeloos overschrijven. In het Onze Vader van de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) is het zo geworden: "Geef ons vandaag het brood dat wij nodig hebben. Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was". Je mag vrezen dat deze weergave allerlei geween en geknars der tanden zal oproepen, louter omdat hij het waagt anders te zijn.
Het zal even wennen zijn. Mijn voorlopige indruk, gebaseerd op de mogelijkheid enige maanden te grasduinen in de vertaling dankzij een cd-rom die een van de begeleiders rnij ter beschikking heeft gesteld, is dat de nieuwe bijbelvertaling drie stappen vooruit betekent en twee achteruit. Ik zal mij nu beperken tot een van die twee stappen achteruit: de weergave van de godsnaam.
Dit is natuurlijk een essentieel element in de vertaling, een kwestie die een van de gevoeligste plekjes van kerkvolk en theologen raakt. Maar in de Nieuwe Bijbelvertaling zijn op dit punt verkeerde keuzes gemaakt. De leidende principes in dit grote project, dat tien jaar heeft geduurd en waaraan ruim twintig kerkgenootschappen hebben meegewerkt, zijn vaak samengevat met de sleutelwoorden 'brontekst getrouw' en 'doeltaal gericht'. Maar de manier waarop de godsnaam is vertaald, is direct in strijd met dat eerste beginsel.
De NBV vermijdt het schrijven van de eigennaam van God door HEER te note¬ren en handhaaft domweg deze vier hoofdletters die ook in de derde editie van de Willibrordvertaling, uit 1995, en in de vertaling uit 1951 staan. Dat getuigt van gebrek aan moed en nuchterheid, en is ook nog warhoofdig en onzuiver. Men heeft de weg van de minste weerstand genomen:
wat goed was voor opa, is ook goed voor mij.
De echte naam van God luidt 'Jahwè' (omwille van de kIank schrijf ik dit een keer met een accent grave). Dat deze eigennaam recht van bestaan heeft wordt al gauw duidelijk, als ik hem in drie contexten van primair belang plaats: de taal zelf, de namenvoorraad van de Hebreeuwse bijbel (het zogeheten onomasticon), en een cruciale tekst eruit.
De naam jahwe is een kerngezonde taalvorm die zich strikt houdt aan de regels van klank- en vormleer en "Hij doet zijn" betekent. Het is een imperfectum (derde persoon mannelijk enkelvoud) van een groep zwakke werkwoorden die in sommige posities hun lange slotklinker laten vallen. AIs we dat op jahwe toepassen, krijgen we Jahw. Zodra je deze vorm probeert uit te spreken, kom je vrijwel automatisch uit op de vorm jihoe (internationale spelling: yahu).
Raak! Dit is de vorm die honderden malen in de eigennamen van mensen staat als tweede helft. Je krijgt dan Eli-jahoe, Adoni-jahoe, Jesja-jahoe. Meestal worden deze vormen nog iets ingekort, wat de bekende spellingen Elia, Adonia, Jesaja oplevert.
Daarmee belanden we in context nummer 2: het onomasticon. De bijbel is een boek van tienduizend namen, een ware schatkamer. De wereld van de Oudheid was uiterst religieus, en de meerderheid van de eigennamen weerspiegelt dat. Zij zijn de geloofsuitspraak van ouders die zojuist een kindje hebben gekregen. Zij zeggen dan bijvoorbeeld "Jahwe heeft ons dit kind” gegeven" (Netanyahu), of "God is Ions] genadig geweest" (Chanan-El).
Deze namen zijn een volledig en werkwoordelijk zinnetje, en je kunt de volgorde van onderwerp plus gezegde ook omdraaien. Dan wordt jahoe soms jeho-, maar veel vaker jo-, nog korter dus; we herkennen Jonathan, Elchanan. Namen als Joab en Joel zijn een compleet naamwoordelijk zinnetje, ze zeggen respectievelijk ,Jahwe is [mijn hemelse] vader" en "Jahwe is [de ware] God".
God (korte vorm: El) is als onderwerp in zulke naamgeving zo vanzelfsprekend dat hij vaak wordt weggelaten. De namen Isaak en Jakob zijn ook werkwoordsvormen in het imper fectum, en hebben El als virtueel subject: "hij lacht ons kindje toe" en "hij bescherme" .
Het grote aantal namen heeft de vertalers een extra klus bezorgd: hoe moet je namen transcriberen? Semitische talen als Hebreeuws en Arabisch hebben een reeks medeklinkers die wij niet kennen. De zoon van Abraham is jits-chaaq, maar deze zorgvuldige transcriptie is natuurlijk erg onpraktisch, en dus heet hij in de vertaling uit 1951 Isaac en tegenwoordig Isaak. Begrijpelijk.
Bij de nieuwe bijbelvertaling hebben de vertalers een lange namenlijst als leidraad gebruikt. Men heeft geen moment overwogen te gaan prutsen en friemelen aan persoonsnamen, en zo heeft iedere drager van een eigennaam in het boek van de tienduizend
namen een keurige behandeling gekregen. Maar vreemd genoeg is daar een uitzondering op gemaakt: de eigennaam van die persoon die door de gelovigen als hun Heer wordt beschouwd. Die moest worden opgespoord, weggevaagd en ausradiert. Ik kan daar geen touw aan vastknopen.
Bij het derde argument voor 'jahwe' als de godsnaam moet ik eerst even stilstaan bij het feit dat de makers van de nieuwe bijbelvertaling gelovigen zijn, in grote meerderheid aanhangers van het christelijk geloof.
Een gelovige is ervan overtuigd dat woorden als 'God' of de naam van God verwijzen naar een entiteit, ja een persoon, in de buitentalige, buitentekstuele werkelijkheid. Het doet er niet toe of zo'n overtuiging nu amusant, doodziek of waar is: de nieuwe bijbelvertaling verdient het op haar eigen merites te worden beoordeeld en van de beleidmakers erachter mag rekenschap worden gevraagd volgens hun principes en pretenties.
Met deze benadering kijk ik nu in hoofdstuk 3 van het boek Exodus, het verhaal waarin God aan Mozes de opdracht geeft de Israelieten uit de Egyptische slavernij te leiden. De verzen 13-15 luiden in de nieuwe vertaling:
Maar Mozes zei:."Stel dat ik naar de Israelieten ga en tegen hen zeg dat de God van hun
voorouders mij gestuurd heeft, en ze vragen: 'Wat is de naam van die God?' Wat moet ik
dan zeggen?"Toen antwoordde God hem:"Ik ben die er zijn zal. Zeg daarom tegen de
Israelieten: 'IK ZAL ER ZIJN heeft mij naar u toe gestuurd'." Ook zei hij tegen Mozes: "Zeg
tegen hen: 'De HEER heeft mij gestuurd, 1 de God van uw voorouders, de God van- !
Abraham,. de God van Isaak en de God i van Jakob. En hij heeft gezegd: Zo wil ik voor
altijd heten, met die naam wil ik worden aangeroepen door alle komende generaties.' "
God, voor de vertaler dus heel veel meer dan een taalteken, een woord, doet hier minstens drie belangrijke dingen met zijn eigennaam.
Eén: hij openbaart hem - maar de nieuwe bijbelv ertaling is machtiger dan God.
Dit is een regelrechte aanslag op de identiteit van God en vernietigt hem.
Twee: God geeft er meteen uitleg bij - die is door de nieuwe bijbelvertaling duidelijker gemaakt dan de grondtekst toestaat. Drie: God geeft ook een toepassing in de actualiteit, door opnieuw 'zijn' te gebruiken en enige malen te zeggen:"Ik zal met jullie zijn"; hij zegt effectieve steun toe aan een volk in grote nood - zie verderop Ex. 4:12 en 15.
De uitspraak "Ik zal er zijn" is ondubbelzinnig Nederlands, uit het leven gegrepen. Wie een belletje van de sportclub krijgt: "Zeg, kun jij aanstaande zaterdagmiddag om half vier bij de efjes fluiten?" antwoordt met: "Ik zal er zijn."
In de nieuwe bijbelvertaling is die zin in de mond van God niet goed; het woordje
“er” suggereert een duidelijkheid die er in het origineel niet is. Zo dringen de vertalers ons hun duiding van de passage op, en dat is hun taak niet.
De vorm van herhaling die in vers 14 wordt gebruikt, valt goed te vergelijken met Que sera sera (de titel van een liedje). De herhaling heeft hier een speciaal effect: het is de paradox van een precieze vorm die juist onbepaaldheid overbrengt en onzekerheid schept.
In Exodus 3:14-15 moet de spreker aan Mozes iets geven waarmee de man kan aankomen bij de zijnen, maar tegelijk wil hij raadselachtig blijven en geen naam prijsgeven die inzicht in zijn identiteit verschaft. Om met Richteren 13:18 te spreken, Zijn naam is te wonderlijk.
Dat wil ongeveer zeggen: het wezen van God gaat het verstand verre te boven en zijn identiteit mag geen prooi van manipulerende stervelingen worden. In Genesis 32:29 (de scene van Jakobs worsteling met een geheimzinnige nachtgedaante) wilde hij zijn naam ook al niet kwijt en pareerde hij de nieuwsgierigheid van Jakob met een retorische vraag, bijna plagend.
Ik zou de befaamde herhaling in Ex.3:14, ehje asjer ehje, daarom met opzet vager hebben gehouden dan de nieuwe bijbelvertaling, met de simpele (geenszins nieuwe) weergave "Ik ben die ik ben". Dat is bovendien korter en krachtiger.
Ook voor deze passage bestaat overigens een vrije vertaling die knap gevon¬den is.
Vers 14 als geheel luidt in het grondige commentaar op Exodus van Cees Houtman:
"Toen antwoordde God Mozes: 'Wat doet het er toe wie Ik ben', en Hij liet er op volgen:
'Aldus moet jij de Israelieten antwoorden: Ik ben heeft mij tot jullie gezonden'."
God openbaart zijn naam, maar die sneuvelt in de censuur van de nieuwe bijbelvertaling.
De beleidsmakers hadden kennelijk het derde van de Tien Geboden niet paraat, te vinden in Exodus 20 en Deuteronomium 5. Het derde gebod luidt: "Gij zult de naam van Jahwe uw God niet ijdellijk gebruiken, want Jahwe zal niet onschuldig houden wie zijn naam ijdellijk gebruikt."
Het is nu volkomen duidelijk: de pundits van de NBV - niet de vertalers zelf, zij waren slechts uitvoerders - zijn diep ongehoorzaam aan God, hun eigen Heer die meer dan een taalteken is. Oei. En ze waren nog zo gewaarschuwdl In de jaren '90 zei een van de begeleiders van het project, de romanist Dr. L. Wierenga uit Groningen al glashelder: een eigennaam vertaal je niet! Ik voeg er aan toe: vervangen is helemaal te dol.
Er is iets eigenaardigs aan de hand met eigennamen. Ze zijn tegelijk vol en leeg van betekenis. Op de werkvloer staan we er niet bij stil als onze collega's Van der Pelt, Lagendijk, Vreeman of Leurink heten, en toch is hun naam onmisbaar. Juist als lege chiffre zijn ze nuttig en on¬vervreemdbaar .
In de bijbelse steer is een eigennaam het belangrijkste teken en symbool van de identiteit van de drager. De naam Jahwe komt ongeveer 6.800 maal voor in de bijbel, als hoogstpersoonlijk signaal van de God van Israel. In de allereerste vertaling, in de tweede eeuw voor Christus door de joodse gemeenschap in de Nijldelta gemaakt in, de lingua franca van de hellenistische wereld, het Grieks, verving men Jahwe door kurios, het woord voor heer. Duizend jaar later brachten de rabbijnen klinker- en accenttekens aan in,de Hebreeuwse bijbel en lazen Adonai, 'mijn Heer'.
Het gebruik van deze twee woordvormen verwijst dus niet zozeer naar de oudtestamentische brontekst, die gemiddeld 2500 jaar oud is, maar vooral naar de receptiegeschiedenis ervan. Het zijn voorbeelden van tekstgebruik die dateren van na de voltooiing van de canon (de Hebreeuwse heilige schrift), die de facto in het begin van de tweede eeuw voor Christus haar beslag kreeg.
[q]
Nu de NBV de vervanging voortzet, handelt zij in strijd met haar eigen leidraad om 'brontekstgetrouw' te zijn.[/b]
Het verdonkeremanen van de eigennaam is een regelrechte aanslag op de identiteit van God. De weergave met HEER is sexistisch, autoritair, ideologisch belast, eigenmachtig en ongerijmd; als vervanging van de eigennaam. is hij ook nog onbeschoft.
Voor de meerderheid van de lezers in de 21ste eeuw zal het ongenietbare woord steeds meer een struikelblok worden.
Tot slot een klein vraagje: hebben de beminde gelovigen eraan gedacht de de eigenaar van zijn naam om toestemming te vragen voor het schrappen?
* DE BIJBEL AAN FLARDEN: pagina41
[ Bericht 0% gewijzigd door STORMSEEKER op 29-01-2006 23:15:54 ]
-|-|- Peace Through Power -|-|-
Eens.quote:Op zondag 29 januari 2006 23:05 schreef STORMSEEKER het volgende:
[..]
Ik weet wat het bijbelgenootschap zegt en ik weet echt heel erg zeker waar ik het over heb!!
HEER IS GEEN GOEDE VERTALING!
Het is zelfs helemaal geen vertaling maar een vervanging.
Op de plaatsen waar JHWH hoort te staan is door bijgelovige onverlaten Gods naam vervangen door Here e.d. (uit angst de Naam te ontheiligen oid)
God heeft Zijn eigen naam in de Schrift laten optekenen. Ze werd gebruikt door alle lieden die Gods zelf als 'rechtvaardig' beschouwd.
Zou die angst dan gerechtvaardigd zijn? NEE DUS.
Maar het is een feit dat veel vertalingen (Ja veel, niet alle dus, wel die van dat bijbelgenootschap)
de Naam gewoon vervangen laten staan door HEER e.d.
In de oude teksten (Zoals de Dode Zee rollen en nog vele meer) staat gewoon JHWH.
Dat telt uiteindelijk, niet wat een of ander halfgaar bijbelgenootschap ervan bakt.
Ik had nog ergens een krantenartikel waarin de schrijver zich afvroeg waarom men bij het vervaardigen van de recent uitgekomen bijbelvertaling in het Nederlands, toch ervoor had gekozen om Gods naam niet te herstellen, terwijl dat juist het ultieme moment daarvoor was.
Kijken of ik het nog kan vinden.
A little philosphy may inclineth a man's mind to atheism, but depth in philosophy shall bringeth men's minds about to religion.
Id legi modo hic modo illic. Vero, Latine loqui non est difficilissimum.
Id legi modo hic modo illic. Vero, Latine loqui non est difficilissimum.
merk op dat hij het vocaliseert als jahwè, en niet als jehovah. dat laatste heeft sedert de middeleeuwen wel aan wetenschappelijke ondersteuning verloren.quote:
lastertongen en kwaadsprekers die mij woorden en denkbeelden in de mond leiden die mij vreemd zijn joegen mij weg. tot een volgend leven.
Voor een Jehovah getuige zal het weliswaar niet goed zijn, nee. Verbaast me ook niet... Getuigen hebben een eigen vertaling naar eigen interpretatie.quote:Op zondag 29 januari 2006 23:05 schreef STORMSEEKER het volgende:
[..]
Ik weet wat het bijbelgenootschap zegt en ik weet echt heel erg zeker waar ik het over heb!!
HEER IS GEEN GOEDE VERTALING!
Het is zelfs helemaal geen vertaling maar een vervanging.
JHWH zal dan ook nooit door de Joden worden uitgesproken maar staat bekent als Tetragrammaton (4 letter woord). Kan idd wel JHWH staan in oude schriften enzo maar dan is het nog steeds geen naamquote:Op de plaatsen waar JHWH hoort te staan is door bijgelovige onverlaten Gods naam vervangen door Here e.d. (uit angst de Naam te ontheiligen oid)
God heeft Zijn eigen naam in de Schrift laten optekenen. Ze werd gebruikt door alle lieden die Gods zelf als 'rechtvaardig' beschouwd.
Zou die angst dan gerechtvaardigd zijn? NEE DUS.
Maar het is een feit dat veel vertalingen (Ja veel, niet alle dus, wel die van dat bijbelgenootschap)
de Naam gewoon vervangen laten staan door HEER e.d.
In de oude teksten (Zoals de Dode Zee rollen en nog vele meer) staat gewoon JHWH.
Dat telt uiteindelijk, niet wat een of ander halfgaar bijbelgenootschap ervan bakt.
Ik had nog ergens een krantenartikel waarin de schrijver zich afvroeg waarom men bij het vervaardigen van de recent uitgekomen bijbelvertaling in het Nederlands, toch ervoor had gekozen om Gods naam niet te herstellen, terwijl dat juist het ultieme moment daarvoor was.
Kijken of ik het nog kan vinden.
En dan hebben we natuurlijk altijd nog de statenvertalingquote:Op zondag 29 januari 2006 23:07 schreef STORMSEEKER het volgende:
Artikel in NRC Handelsblad Zaterdag 23 oktober & Zondag 24 Oktober
Seksisme, onbeschoftheid en ongerijmdheden in de nieuwe bijbelvertaling: Hoe God van zijn naam werd beroofd
Door Jan Fokkelman
Oud-docent Hebreeuws en Aramees aan . de Universiteit Leiden (1963-2001). Hij publiceerde in 1981-93 een vierluik over Hebreeuws proza, en in 1998-2004 een vierluik over Hebreeuwse poezie. Voor lezers zonder bijbelse grondtalen schreef hij 'Vertelkunst in de bijbel' en 'Dichtkunst in de bijbel'.
De naam die in de nieuwe bijbelvertaling voor God wordt gebruikt, druist in tegen de oorspronkelijke taal zelf en negeert een cruciale tekst uit de Hebreeuwse bijbel.
De Nieuwe Bijbelvertaling die over een paar dagen verschijnt, is een mijlpaal die aandacht verdient.
Een nieuwe versie was wel nodig, want de meest verspreide vertaling in omloop, die van het Nederlands Bijbelgenootschap uit 1951, bezigt Nederlands dat vrijwel geheel uit de periode van voor de oorlog stamt en als verouderd moet worden aangemerkt, zeker voor de jongere generatie, en zeker voor de mensen die (anders dan u en ik) echt 21ste-eeuwers zullen zijn. Ik wil de Willibrordvertaling niet onvermeld laten, maar die circuleert alleen bij het rooms katholieke volksdeel..
Je kunt verwachten dat een nieuwe bijbelvertaling stof. doet opwaaien bij zijn verschijnen.
De taal is vloeiend hedendaags Nederlands en zeer geschikt om voor te lezen. Maar vele van de beoogde gebruikers hebben zo hun stokpaardjes en voorkeuren, of zijn vergroeid geraakt met bepaalde formuleringen. Miljoenen mensen zijn vertrouwd met woorden als: "Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze "schulden gelijk wij vergeven onze schuldenaren."
Wie een nieuwe vertaling maakt, kan dat niet klakkeloos overschrijven. In het Onze Vader van de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) is het zo geworden: "Geef ons vandaag het brood dat wij nodig hebben. Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was". Je mag vrezen dat deze weergave allerlei geween en geknars der tanden zal oproepen, louter omdat hij het waagt anders te zijn.
Het zal even wennen zijn. Mijn voorlopige indruk, gebaseerd op de mogelijkheid enige maanden te grasduinen in de vertaling dankzij een cd-rom die een van de begeleiders rnij ter beschikking heeft gesteld, is dat de nieuwe bijbelvertaling drie stappen vooruit betekent en twee achteruit. Ik zal mij nu beperken tot een van die twee stappen achteruit: de weergave van de godsnaam.
Dit is natuurlijk een essentieel element in de vertaling, een kwestie die een van de gevoeligste plekjes van kerkvolk en theologen raakt. Maar in de Nieuwe Bijbelvertaling zijn op dit punt verkeerde keuzes gemaakt. De leidende principes in dit grote project, dat tien jaar heeft geduurd en waaraan ruim twintig kerkgenootschappen hebben meegewerkt, zijn vaak samengevat met de sleutelwoorden 'brontekst getrouw' en 'doeltaal gericht'. Maar de manier waarop de godsnaam is vertaald, is direct in strijd met dat eerste beginsel.
De NBV vermijdt het schrijven van de eigennaam van God door HEER te note¬ren en handhaaft domweg deze vier hoofdletters die ook in de derde editie van de Willibrordvertaling, uit 1995, en in de vertaling uit 1951 staan. Dat getuigt van gebrek aan moed en nuchterheid, en is ook nog warhoofdig en onzuiver. Men heeft de weg van de minste weerstand genomen:
wat goed was voor opa, is ook goed voor mij.
De echte naam van God luidt 'Jahwè' (omwille van de kIank schrijf ik dit een keer met een accent grave). Dat deze ei¬gennaam recht van bestaan heeft wordt al gauw duidelijk, als ik hem in drie con¬texten van primair belang plaats: de taal zelf, de namenvoorraad van de He¬breeuwse bijbel (het zogeheten onomas¬ticon), en een cruciale tekst eruit.
De naam jahwe is een kerngezonde taalvorm die zich strikt houdt aan de re¬gels van klank- en vormleer en "Hij doet zijn" betekent. Het is een imperfectum (derde persoon mannelijk enkelvoud) van een groep zwakke werkwoorden die in sommige posities hun lange slotklin¬ker laten vallen. AIs we dat op jahwe toe¬passen, krijgen we Jahw. Zodra je deze vorm probeert uit te spreken, kom je vrijwel automatisch uit op de vorm jihoe (internationale spelling: yahu). Raak! Dit is de vorm die honderden ma¬len in de eigennamen van mensen staat als tweede helft. Je krijgt dan Eli-jahoe, Adoni-jahoe, Jesja-jahoe. Meestal worden deze vormen nog iets ingekort, wat de bekende spellingen Elia, Adonia, Je¬saja oplevert.
Daarmee belanden we in context nummer 2: het onomasticon. De bijbel is een boek van tienduizend namen, een ware schatkamer. De wereld van de Oud¬heid was uiterst religieus, en de meer¬derheid van de eigennamen weerspie¬gelt dat. Zij zijn de geloofsuitspraak van ouders die zojuist een kindje hebben ge¬kregen. Zij zeggen dan bijvoorbeeld "Jahwe heeft ons dit kind” gegeven" (Netanyahu), of "God is Ions] genadig geweest" (Chanan-El).
Deze namen zijn een volledig en werkwoordelijk zinne¬tje, en je kunt de volgorde van onder¬werp plus gezegde ook omdraaien. Dan wordt jahoe soms jeho-, maar veel vaker jo-, nog korter dus; we herkennen Jona¬than, Elchanan. Namen als Joab en Joel zijn een compleet naamwoordelijk zin¬netje, ze zeggen respectievelijk ,Jahwe is [mijn hemelse] vader" en "Jahwe is [de ware] God". God (korte vorm: El) is als onderwerp in zulke naamgeving zo van¬zelfsprekend dat hij vaak wordt weg¬gelaten. De namen Isaak en Jakob zijn ook werkwoordsvormen in het imper¬ fectum, en hebben El als virtueel subject: "hij lacht ons kindje toe" en "hij bescherme" .
Het grote aantal namen heeft de verta¬lers een extra klus bezorgd: hoe moet je namen transcriberen? Semitische talen als Hebreeuws en Arabisch hebben een reeks medeklinkers die wij niet kennen. De zoon van Abraham is jits-chaaq, maar deze zorgvuldige transcriptie is natuur¬lijk erg onpraktisch, en dus heet hij in de vertaling uit 1951 Isaac en tegenwoordig Isaak. Begrijpelijk. Bij de nieuwe bijbel¬vertaling hebben de vertalers een lange namenlijst als leidraad gebruikt. Men heeft geen moment overwogen te gaan prutsen en friemelen aan persoonsna¬men, en zo heeft iedere drager van een ei¬gennaam in het boek van de tienduizend
namen een keurige behandeling gekregen. Maar vreemd genoeg is daar een uit¬zondering op gemaakt: de eigennaam van die persoon die door de gelovigen als hun Heer wordt beschouwd. Die moest worden opgespoord, weggevaagd en aus¬radiert. Ik kan daar geen touw aan vast¬knopen.
Bij het derde argument voor 'jahwe' als de godsnaam moet ik eerst even stilstaan bij het feit dat de makers van de nieuwe bijbelvertaling gelovigen zijn, in grote meerderheid aanhangers van het christelijk geloof.
Een gelovige is ervan overtuigd dat woorden als 'God' of de naam van God verwijzen naar een entiteit, ja een per¬soon, in de buitentalige, buitentekstuele werkelijkheid. Het doet er niet toe of zo'n overtuiging nu amusant, doodziek of waar is: de nieuwe bijbelvertaling ver¬dient het op haar eigen merites te wor¬den beoordeeld en van de beleidmakers erachter mag rekenschap worden ge¬vraagd volgens hun principes en preten¬ties.
Met deze benadering kijk ik nu in hoofdstuk 3 van het boek Exodus, het verhaal waarin God aan Mozes de op¬dracht geeft de Israelieten uit de Egypti¬sche slavernij te leiden. De verzen 13-15 luiden in de nieuwe vertaling:
Maar Mozes zei:."Stel dat ik naar de Israelieten ga en tegen hen zeg dat de God van hun
voorouders mij gestuurd heeft, en ze vragen: 'Wat is de naam van die God?' Wat moet ik
dan zeggen?"Toen antwoordde God hem:"Ik ben die er zijn zal. Zeg daarom tegen de
Israelieten: 'IK ZAL ER ZIJN heeft mij naar u toe ge¬stuurd'." Ook zei hij tegen Mozes: "Zeg
tegen hen: 'De HEER heeft mij gestuurd, 1 de God van uw voorouders, de God van- !
Abraham,. de God van Isaak en de God i van Jakob. En hij heeft gezegd: Zo wil ik voor
altijd heten, met die naam wil ik worden aangeroepen door alle komende generaties.' "
God, voor de vertaler dus heel veel meer dan een taalteken, een woord, doet hier minstens drie belangrijke dingen met zijn eigennaam.
Eén: hij openbaart hem - maar de nieu¬we bijbelv ertaling is machtiger dan God.
Dit is een regelrechte aanslag op de identiteit van God en vernietigt hem.
Twee: God geeft er meteen uitleg bij - die is door de nieuwe bijbelvertaling duidelijker gemaakt dan de grondtekst toestaat. Drie: God geeft ook een toepassing in de actualiteit, door opnieuw 'zijn' te gebruiken en enige ma¬len te zeggen:"Ik zal met jullie zijn"; hij zegt effectieve steun toe aan een volk in grote nood - zie verderop Ex. 4:12 en 15.
De uitspraak "Ik zal er zijn" is ondub¬belzinnig Nederlands, uit het leven ge¬grepen. Wie een belletje van de sportclub krijgt: "Zeg, kun jij aanstaande zater¬dagmiddag om half vier bij de efjes flui¬ten?" antwoordt met: "Ik zal er zijn." In de nieuwe bijbelvertaling is die zin in de mond van God niet goed; het woordje “er” suggereert een duidelijkheid die er in het origineel niet is. Zo dringen de vertalers ons hun duiding van de passa¬ge op, en dat is hun taak niet.
De vorm van herhaling die in vers 14 wordt gebruikt, valt goed te vergelijken met Que sera sera (de titel van een liedje). De herhaling heeft hier een speciaal ef¬fect: het is de paradox van een precieze vorm die juist onbepaaldheid over¬brengt en onzekerheid schept.
In Exo¬dus 3:14-15 moet de spreker aan Mozes iets geven waarmee de man kan aanko¬men bij de zijnen, maar tegelijk wil hij raadselachtig blijven en geen naam prijsgeven die inzicht in zijn identiteit verschaft. Om met Richteren 13:18 te spreken, Zijn naam is te wonderlijk. Dat wil ongeveer zeggen: het wezen van God gaat het verstand verre te boven en zijn identiteit mag geen prooi van manipule¬rende stervelingen worden. In Genesis 32:29 (de scene van Jakobs worsteling met een geheimzinnige nachtgedaante) wilde hij zijn naam ook al niet kwijt en pareerde hij de nieuwsgierigheid van Ja¬kob met een retorische vraag, bijna pla¬gend. Ik zou de befaamde herhaling in Ex.3:14, ehje asjer ehje, daarom met opzet vager hebben gehouden dan de nieuwe bijbelvertaling, met de simpele (geens¬zins nieuwe) weergave "Ik ben die ik ben". Dat is bovendien korter en krach¬tiger.
Ook voor deze passage bestaat overigens een vrije vertaling die knap gevon¬den is.
Vers 14 als geheel luidt in het grondige commentaar op Exodus van Cees Houtman:
"Toen antwoordde God Mozes: 'Wat doet het er toe wie Ik ben', en Hij liet er op volgen:
'Aldus moet jij de Israelieten antwoorden: Ik ben heeft mij tot jullie gezonden'."
God openbaart zijn naam, maar die sneuvelt in de censuur van de nieuwe bijbelvertaling.
De beleidsmakers had¬den kennelijk het derde van de Tien Ge¬boden niet paraat, te vinden in Exodus 20 en Deuteronomium 5. Het derde ge¬bod luidt: "Gij zult de naam van Jahwe uw God niet ijdellijk gebruiken, want Jahwe zal niet onschuldig houden wie zijn naam ijdellijk gebruikt."
Het is nu volkomen duidelijk: de pundits van de NBV - niet de vertalers zelf, zij waren slechts uitvoerders - zijn diep ongehoorzaam aan God, hun eigen Heer die meer dan een taalteken is. Oei. En ze waren nog zo gewaarschuwdl In de jaren '90 zei een van de begeleiders van het project, de romanist Dr. L. Wierenga uit Groningen al glashelder: een eigen¬naam vertaal je niet! Ik voeg er aan toe: vervangen is helemaal te dol.
Er is iets eigenaardigs aan de hand met eigennamen. Ze zijn tegelijk vol en leeg van betekenis. Op de werkvloer staan we er niet bij stil als onze collega's Van der Pelt, Lagendijk, Vreeman of Leurink he¬ten, en toch is hun naam onmisbaar. Juist als lege chiffre zijn ze nuttig en on¬vervreemdbaar .
In de bijbelse steer is een eigennaam het belangrijkste teken en symbool van de identiteit van de drager. De naam Jahwe komt ongeveer 6.800 maal voor in de bijbel, als hoogstpersoonlijk signaal van de God van Israel. In de allereerste vertaling, in de tweede eeuw voor Chris¬tus door de joodse gemeenschap in de Nijldelta gemaakt in, de lingua franca van de hellenistische wereld, het Grieks, verving men Jahwe door kurios, het woord voor heer. Duizend jaar later brachten de rabbijnen klinker- en ac¬centtekens aan in,de Hebreeuwse bijbel en lazen Adonai, 'mijn Heer'.
Het gebruik van deze twee woordvor¬men verwijst dus niet zozeer naar de oudtestamentische brontekst, die ge¬middeld 2500 jaar oud is, maar vooral naar de receptiegeschiedenis ervan. Het zijn voorbeelden van tekstgebruik die dateren van na de voltooiing van de ca¬non (de Hebreeuwse heilige schrift), die de facto in het begin van de tweede eeuw voor Christus haar beslag kreeg.
Nu de NBV de vervanging voortzet, handelt zij in strijd met haar eigen lei¬draad om 'brontekstgetrouw' te zijn.
Het verdonkeremanen van de eigennaam is een regelrechte aanslag op de identiteit van God. De weergave met HEER is sexistisch, autoritair, ideologisch belast, eigenmachtig en ongerijmd; als vervanging van de eigennaam. is hij ook nog onbeschoft.
Voor de meerderheid van de lezers in de 21ste eeuw zal het ongenietbare woord steeds meer een struikelblok worden.
Tot slot een klein vraagje: hebben de beminde gelovigen eraan gedacht de de eigenaar van zijn naam om toestemming te vragen voor het schrappen?
* DE BIJBEL AAN FLARDEN: pagina41
dat wil ik wel aannemen. maar als je kijkt wat er met vertalen allemaal gebeurd is vroeger. als treffend voorbeeld: mozes is in de christelijke traditie heel lang met hoorntjes afgebeeld. vertaalfout. niemand die denkt: goh wat raar.quote:Op zondag 29 januari 2006 23:06 schreef Triggershot het volgende:
[..]
ik denk dat ik toch wel beter weet als jij, waar ik het zelf over heb als ik arabisch talig ben.
wat er echter gesteld wordt is dat de naam is opgegaan in de naam allah. niet dat er een directe afleiding is. klinkt je dat echt compleet onwaarschijnlijk in de oren? islam verspreidde zich, kwam in contact met mensen die allat kenden, maar goed, wat zullen dat zijn geweest? nog geen top-of-the-bill wetenschappers. hoeveel moeite is het dan om twee namen te identificeren?
lastertongen en kwaadsprekers die mij woorden en denkbeelden in de mond leiden die mij vreemd zijn joegen mij weg. tot een volgend leven.
Je hoeft niets aan te nemen ik weet hoe het zitquote:Op zondag 29 januari 2006 23:15 schreef egoipse het volgende:
[..]
dat wil ik wel aannemen. maar als je kijkt wat er met vertalen allemaal gebeurd is vroeger. als treffend voorbeeld: mozes is in de christelijke traditie heel lang met hoorntjes afgebeeld. vertaalfout. niemand die denkt: goh wat raar.
wat er echter gesteld wordt is dat de naam is opgegaan in de naam allah. niet dat er een directe afleiding is. klinkt je dat echt compleet onwaarschijnlijk in de oren? islam verspreidde zich, kwam in contact met mensen die allat kenden, maar goed, wat zullen dat zijn geweest? nog geen top-of-the-bill wetenschappers. hoeveel moeite is het dan om twee namen te identificeren?
Tsjaah, daar kan ik niet over mee praten in de ISlam mag je namelijk geen heilige afbeelden.
Ik zal je uitleggen (naar mijn visie) waarom er sprake is van een extreem over hoofd gezien misverstand. Archeologische vondsten bewijzen dat Alilat werd aanbeden als oppergod in de Arabische schiereiland. In Arabische taal schrijf je Allah ( de god) en alilat (de maangodin) exact met zelfde letters alleen heeft laatste 2 puntjes bij maangodin.. daar zijn we het over eens toch?
Arabieren zijn pas na 8e eeuw begonnen met puntjes te gebruiken.
goed argumentquote:Op zondag 29 januari 2006 23:11 schreef Triggershot het volgende:
[..]
Voor een Jehovah getuige zal het weliswaar niet goed zijn, nee. Verbaast me ook niet... Getuigen hebben een eigen vertaling naar eigen interpretatie.
[..]
nee, ik probeer alleen aan te geven wie er overtuigender isquote:Op zondag 29 januari 2006 23:20 schreef Triggershot het volgende:
[..]
Breng je ooit eens iets in een discussie tussen mij en storm behalve een droge opmerking ?
gooi jezelf ook in strijd, dan mag je pratenquote:Op zondag 29 januari 2006 23:21 schreef het_fokschaap het volgende:
[..]
nee, ik probeer alleen aan te geven wie er overtuigender is
Jou verhaal past niet. Ten eerste, in die tijd was het juist polytheistische tijdperk, dus meergoderij was gemakkelijker te slikken. Ten tweede, eerst een maangod kiezen en dan zeggen dat je geen maangod mag aanbidden Word je juist geweerd.quote:Op zondag 29 januari 2006 22:15 schreef Esc het volgende:
[..]
Allah is voortgekomen uit de maangod, maar hij is door mohammed gepromoveerd tot almachtige god, de koran schijnt overigens voor een groot deel verzonnen te zijn door een christelijke monnik die mohammed heeft verteld dat hij beter 1 god kon kiezen dan meerdere zodat mensen het makkelijker zouden slikken, aangezien de arabieren rondom mohammed daarvoor vooral de maangod aanbaden, was de keus niet moeilijk.
Het verschil tussen het geloof en het bijgeloof is dat het geloof een conclusie is van rationeel onderzoek.
De waarheid is van iedereen.
De waarheid is van iedereen.
of Allah een afgeleide van de maangod is weet ik niet. ik kan hoogstens lezen wat anderen daar over vinden. En jij ook, alleen denk jij een autoriteit gevonden te hebben in de vorm van de koranquote:Op zondag 29 januari 2006 23:22 schreef Triggershot het volgende:
[..]
gooi jezelf ook in strijd, dan mag je praten
het betoog van Stormseeker inzake titel en naam vind ik overtuigend
mja, maar de bedoeling was natuurlijk om de enige levende contactpersoon te zijn tussen God en de mensheid. Bij polytheisme is het veel te makkelijk voor anderen om ook een stukje macht te pakkenquote:Op zondag 29 januari 2006 23:24 schreef Aslama het volgende:
[..]
Jou verhaal past niet. Ten eerste, in die tijd was het juist polytheistische tijdperk, dus meergoderij was gemakkelijker te slikken. Ten tweede, eerst een maangod kiezen en dan zeggen dat je geen maangod mag aanbidden Word je juist geweerd.
Als Allah wordt gezien als een maangodin, wordt er niet alleen gepraat over de Islamitische God maar ook voor de Arabisch Joden/christenen dus niet alleen de Koran.quote:Op zondag 29 januari 2006 23:25 schreef het_fokschaap het volgende:
[..]
of Allah een afgeleide van de maangod is weet ik niet. ik kan hoogstens lezen wat anderen daar over vinden. En jij ook, alleen denk jij een autoriteit gevonden te hebben in de vorm van de koran
het betoog van Stormseeker inzake titel en naam vind ik overtuigend
Tis maar dat ik nu geen heel verhaal wil maken
[ Bericht 1% gewijzigd door #ANONIEM op 29-01-2006 23:28:46 ]
|
|
