Koude winter verwacht (2005-2006) #01

De meeste dromen zijn bedrog, dat werd jaren geleden al gezongen. Maar af en toe een sprookje is best leuk. Helemaal als het sprookje lijkt uit te komen. Voorpret is de halve pret, nietwaar?

Al maanden houden diverse meteorologen zich bezig met seizoensverwachtingen voor komende winter. Voorzichtig werden steeds meer aanwijzingen genoemd die mogelijk kunnen duiden op een koude winter. Deels koffiedik, deels statistieken, deels guts feeling, deels stille hoop misschien wel. Tegengeluiden waren ook te horen: 'Het is onmogelijk om zover vooraf iets te voorspellen. Het weer is te grillig. De aarde is aan het opwarmen. Heel vaak kloppen seizoensverwachtingen niet.' Maar zoetjesaan worden zelfs de grootste criticasters wat enthousiaster. Waarom?

Bij de 'ideale' strenge winter horen de juiste voorbereidingen. Er moet bijv. eerst voldoende koude lucht worden opgebouwd. Oceaandepressies moeten niet vervelend gaan doen, hogedrukgebieden op de verkeerde tijd en plaats al helemaal niet. Nee, er moet een bepaald patroon gevolgd worden. Heb je de 'ideale' opbouw niet dan kan het best een keer gaan vriezen of sneeuwen, maar dan is van een stevige winter geen sprake. In September uitspraken doen over een komende winter is erg premature, maar medio December is meestal wel duidelijk welke kant het opgaat.

Hoe zat het nou met dat sprookje? Wel, aanwijzingen en voorbodes in de meteorologie zijn dingen die pas achteraf bepaald kunnen worden. In April zal duidelijk zijn of een ontwikkeling in de drukverdeling nu de voorloper was tot een koud seizoen. Of juist niet. Maar wat op dit moment van belang is is dat er een paar scenario's in de drukontwikkeling zijn die passen in de aanloop naar een stevige winter. De komende weken kunnen crusiaal zijn voor het verdere verloop. Kunnen. En laten de diverse modellen die afzonderlijk van elkaar dagelijks prognoses uitrekenen op dit moment voorzichtig wijzen op een sprookjesachtige ontwikkeling voor wat betreft winterliefhebbers.

De impasse van aanhoudende zuidenwinden lijkt doorbroken te worden. Op korte termijn gaat dit leiden tot temperaturen die normaal of zelfs een beetje kouder zijn. Nachtvorst op grote schaal wordt mogelijk, op zich natuurlijk niet vreemd voor November. En op langere termijn? Wie zal het zeggen... De kaarten worden goed in de gaten gehouden.


Deze prognose voorziet aanvoer van lucht uit het hoge noorden. Een aanzet tot de kou-opbouw voor een mooie winter? Of stiekum toch de voorbode van een westenwindwinter? Een schrale troost: in April weten we het zeker.

;-)

We zullen zien... Ik ben blij dat we wat normale temperaturen gaan krijgen. 18 graden is leuk maar wordt ook een beetje saai.

Bij veel kikkers komt er regen. ;-)

Voorspellen kan niet, er zijn hooguit een aantal factoren die je bij vrijwel elke strenge winter ziet (soms ook bij milde) die kunnen wijzen op een globaal winterverloop. Dan is het vervolgens niets meer dan een statistische kans op 'kouder dan', 'normaal' of 'warmer dan'.

Op dit moment zijn er meer aanwijzingen die zouden kunnen duiden op een normale (ook prima gezien jarenlang te zachte winters) tot koudere winter. Hoe koud en waar/wanneer precies valt niet te zeggen. Een aantal experimentele modellen die zacht weer voorspellen zijn gebaseerd op bijv. zeewatertemperatuurafwijking in Mei, de eeuwige sneeuwbedekking boven Eurazie en zelfs trendvolging in de globale opwarming. 2005 is tot nu toe recordwarm wereldwijd. Maar er zijn ook tegens te bedenken. De huidige zeewatertemperatuurafwijkingen bijvoorbeeld. Het zeer actieve orkaanseizoen dat nu zo'n beetje ten einde loopt. Statistische uitzonderingen op regels die gehanteerd worden.

Ontwikkelingen op de kaarten zien er niet slecht uit en passen enigzins in een mogelijke aanloop naar een hoop kou. Zoals het er nu voorzichtig naar uitziet zou het dan niet gaan beginnen als winter 1996 (voornamelijk droge oostenwind), maar eerder een noord-variant. Hogedrukgebieden boven de oceaan lijken steeds meer de neiging te krijgen om van Groenland naar het zuiden uit te strekken. Dit houdt oceaandepressies grotendeels tegen en hierdoor zou vrijwel direct kou worden aangevoerd uit de poolstreken. Bij een beetje gunstige stroming daarbij nog een heel stuk over een ijzig besneeuwd Skandinavie zodat het niet flink gaat opwarmen zoals je dat met zeewater snel hebt. Enfin, dit kan bittere kou opleveren met van tijd tot tijd sneeuwdepressies. Blizzards.

Met een beetje wisselwerking wordt er vervolgens in de rest van de winter ping-pong gespeeld tussen hogedruk boven Groenland-IJsland-Skandinavie/Engeland enerzijds en een mooie bel boven Rusland anderzijds. Afwisselend kraakhelder vriesweer en onstuimig sneeuwweer. Wekenlang. 1962/1963 verliep op die manier.

Wanneer een typisch hogedrukgebied zich gaat nestelen boven Europa, het zgn. Barlett-High, of wanneer het typische Azorenhoog zich weet te nestelen zijn de kansen grotendeels bekeken. Wekenlang was er het gevoel dat er ook in de winter niets zou gaan veranderen in laatsgenoemde drukpatroon dat ons al sinds September in de tang houdt. Maar zogezegd zijn er veranderingen op til, en ze zien er naar omstandigheden prima uit. Hoe dan ook, het is nog erg vroeg. Wel interessant om in de gaten te houden.

Update voor wie het interesseert.

De veranderingen op de prognoses zien er steeds steviger uit. Zelfs zo stevig dat we volgend weekend (dus niet komend) zelfs vorst overdag kunnen zien in een deel van het land. Ook is er kans op winterse neerslag.

Het is onmogelijk om op zo'n termijn iets te claimen, maar computermodellen berekenen nu steeds vaker een typische ontwikkeling die tot winterweer kan leiden. Slag om de arm, zelfs als dit gaat uitkomen wil dat nog niets zeggen over het verdere verloop van de winter.


Een ontwikkelend Groenland-IJsland hoog


Vorst overdag?

Er zijn overigens meteorologen die m.b.t. deze kaarten denken dat het met winterse omstandigheden reuze zal meevallen. En ach, het is nog erg vroeg in het jaar.

@Mr.Mills: ja dat heb je.. er zijn verschillende modellen die onderling flink kunnen afwijken en bij elke berekening veranderen er weer dingen, zeker op de lange termijn. Ik denk dat de vorstprognose met een behoorlijke korrel zout genomen moet worden op dit moment. Een eventuele vorstperiode in November is op zich niet vreemd, het gebeurt wel eens dat er al geschaatst kan worden. Zo'n kou zie ik er nu al helemaal niet in.


De ontwikkelingen zelf zijn niet slecht. Het is pas November en slechts enkele dagen geleden nog zaten we met 15-18 graden. We kunnen nu eindelijk afscheid nemen van overheersende drukpatronen die we maanden gehad hebben en er komt nu schot in de zaak met winterinval in het noorden en oosten.

Een koude periode in November is niet persee een voorbode van een koude winter. Wel helpt Novemberkou om de Noordzee een beetje af te koelen. Iets waar je later weer wat profijt van kunt hebben. Bij ons heeft de Noordzee grote invloed en een paar graden verschil kan bij ons uitmaken of het op winterdagen blijft vriezen danwel gaat dooien.

---
PS, Pyreneeen op slechts 1400 meter:

ssst

Update, speculatie, koffiedik, whatever.

De winter komt eraan. En hoe.

Er zijn volgens Britse meteorologen aanwijzingen dat we over een kleine twee weken de Polar Express op bezoek kunnen krijgen. De polar jetstream die sterk zuidelijk komt te liggen omdat de jet boven de Pacific een beetje genoeg lijkt te hebben van z'n huidige koers. Als dit inderdaad gebeurt hebben we andere koek in het mandje en kunnen we -als alles zich netjes verder ontwikkelt zoals het Groenlandhoog- gaan opmaken voor een reeks koude-salvo's direct van het Noordpoolgebied, tot ver in December. Steenkoude lucht die over Groenland onze kant op wordt gepompt, met het polaire front -scheiding poollucht en andere luchtsoorten- dat zich in razend tempo zuidelijk uitbreidt.

Ergo: gevoelig kouder, zeker na een warme herfst en kans op fiks wat sneeuw, in de nachten kan het steenkoud worden in de polaire lucht. Verwacht niet meteen diepvries en een meter sneeuw in de straten. De winter zal geleidelijk opbouwen. Als het inderdaad zo gaat lopen.

Gaat die verrekte Easton gelijk krijgen? Wordt dit een strenge winter? De klassieker waar zovelen het al over hadden? We wachten af, maar het heeft er nu alle schijn van. Ik gooi de kans op een witte kerst op 80%. Ik weet het namelijk ook niet.

We krijgen -als het doorgaat- eerst een Groenland-hoog winter. Dat is de meer zeldzame wintervariant. Geen snerpende kou in eerste instantie, wel guur en van tijd tit tijd kans op flink wat sneeuw. Niet door verdwaalde sneeuwbuitjes maar onvervalste sneeuwstoringen die over het hele land trekken. Later kan hogedruk boven Skandinavie-Rusland een rol gaan spelen en diepvrieslucht brengen. Dat is waar schaatsliefhebbers voor warm draaien. In het mooie scenario krijg je een wisselwerking tussen de twee systemen met om en om sneeuwstoringen en dan weer diepvries. In dat geval krijg je een ouderwetse winter die tot in Maart kan aanhouden..

96/97 was een typische Siberisch-hoog-winter. Vele weken oostenwind waarbij de temperatuur gestaag omlaag ging. Leuk voor het wintergevoel misschien, persoonlijk heb ik niets met dat soort saai weer. Afgelopen winter piesten we net langs de pot en kwam een typisch Groenland-hoog veel te laat op gang. Maar wat een paar goedgemikte sneeuwstoringen kunnen brengen bleek begin Maart.

1978/1979 is een verhaal apart. We zaten met veel te hoge temperaturen en een winter leek ver weg, tot vanover Skandinavie ineens polaire diepvries kwam aanzetten en het ging stormen. We hebben vervolgens een hele tijd gebalanceerd op het grensgebied van zeer zachte lucht en polaire diepvrieslucht. Het was een kwakkelwinter die kouder uitpakte dan normaal.

Nou ja. Van te voren weten doe je het nooit en dat is wel zo leuk. Op dit moment lijkt het erop dat we iets leuks gaan beleven, misschien wel uniek. Of de jaren 80 op herhaling gaan of misschien wel 62/63... Ach, iedere winter is uniek. Persoonlijk lijkt het me aardig om eens een continentale winter mee te maken. In een paar weken van +20 naar -10, sneeuw, ijs, en in het voorjaar ineens terrasweer terwijl de maandenoude sneeuwresten er nog liggen. Vorig jaar gingen we trouwens in een paar weken van -20 naar +17. Zoiets dus. Maar dan met een echte winter ertussen.


---

Nog een kaart, prachtig. Komende week zou al kunnen leiden naar wat winterse neerslag. Wat een contrast met afgelopen week zou dat zijn.




--
En nog eentje: de zee tussen IJsland en Groenland lijkt dicht te gaan vriezen.



[ Bericht 4% gewijzigd door Keromane op 10-11-2005 20:42:08 ]