Koude Oorlog: Autobahn als vliegveld

Al surfend kwam ik langs deze pagina: http://www.lostplaces.de/nlp/ (Duitstalig!!) waarin beschreven wordt hoe in Duitsland een aantal snelwegen tijdens de Koude Oorlog werd gebruikt als vliegveld. Het idee stamt nog uit Nazi-Duitsland, en in de jaren 80 werd dit nog beoefend. Nu wist ik wel dat dit gebeurde met een aantal vliegtuigtypes (zoals de A-10, de Harrier, en de Alpha-Jet bijvoorbeeld), maar tot mijn verbazing trof ik in het lijstje van gebruikte types tijdens een oefening ook zware Transport-toestellen (Herculessen), F-4 Phantoms en Nederlandse NF-5s en F-16s aan! Van de NL F-16s was er zelfs een (wazige) foto.

_{Edit: hotlink is niet mogelijk op de site}

Ik wist niet dat Nederland hier ooit aan meegedaan heeft, en al helemaal niet met de F-16. Voor zover ik weet kon de F-16 dit helemaal niet, omdat die een zeer schone start en landingsbaan nodig heeft omdat het toestel als een stofzuiger alles opvreet wat op de grond ligt, wat schade aan de motor oplevert.

Onderaan de pagina staat dat zulke bases ook in Nederland zouden bestaan. Wie weet er meer over dit onderwerp, en de Nederlandse deelname eraan? Liefst met foto's en links!

quote:

Op maandag 10 oktober 2005 12:45 schreef longinus het volgende:
Ik reed eens in Jordanië op een snelweg, en was er een gedeelte verbreed en beschilderd net als een landingsbaan, het bleek een alternatief vliegveld te zijn.
Komt dus vaker voor .

Ik weet dat het vaker voorkomt. Het hele operationele concept van de Zweedse luchtmacht is erop gebaseerd, en de Finnen en de Oostenrijkers doen het ook wel eens. Wat ik niet wist is dat F-16s -en nog wel Nederlandse) het ook deden tijdens minstens één oefening, en dat er in Nederland ook (plannen voor) zulke geïmproviseerde strips waren (al zou ik wel een paar plekken weten waar het zou kunnen). En daarover zoek ik dus meer informatie.

Inmiddels via http://www.f-16.net nog een land gevonden dat dit doet: de RSAF(Singapore) houdt elke 5 jaar een oefening waarbij (onder andere) F-16s vanaf de snelweg opereren. http://www.codeonemagazin(...)rticles/jan_03/rsaf/

Dus dat lost het F-16 vraagstuk wel zo'n beetje op. Nu het snelwegen verhaal nog. En zijn er ergens nog plaatjes van te vinden?

quote:

Op maandag 10 oktober 2005 17:23 schreef JohnnyKnoxville het volgende:
Tussen Harderwijk en Nunspeet in de A28 zit een stukje kaarsrechte snelweg. Vroeger was dit stuk (en ook alleen dit stuk) ook opgebouwd uit betonnen platen terwijl de rest van de A28 van asfalt was gemaakt. Omdat er in de omgeving ook veel kazernes zaten, was dit gedeelte van de A28 schijnbaar te gebruiken als start- en landingsbaan, ook mede omdat er geen bruggen of viaducten overheen zaten.

Inmiddels zijn de kazernes in de omgeving gesloten en is het stuk rechte snelweg ook geasfalteerd en zijn er een aantal viaducten overheen gebouwd.

Ik weet niet hoe lang jij deze weg al kent, maar die viaducten staan er al zo lang als ik me kan herinneren (zeker 35 jaar). Er staat er één bij het Beekhuizerzand (voor voetgangers), één bij Leuvenhorst/het oude station Hulshorst, en de laatste staat ter hoogte van het Hulshorsterzand. Vroeger was die weg inderdaad vanaf de Hierdense Beek naar het oosten toe geplaveid met betonplaten. Maar de middenberm is altijd vol geweest met hoge dennen, die vliegoperaties bemoeilijken, en misschien zelfs onmogelijk maken. De viaducten zijn eind 70er/begin 80er jaren een halve meter verhoogd, omdat ze te laag waren voor het vrachtverkeer.

In al die 35 jaar kan ik me niet herinneren ook maar ooit iets te hebben gezien wat op luchtvaart duidt, op wat helicopteractiviteiten op het Beekhuizerzand na.

quote:

Op vrijdag 18 november 2005 16:56 schreef zalkc het volgende:

[..]

Euuh...

Dat is ook zo..

De NAVO heeft een compleet vliegveld daar zitten inclusief hangars, helicopterlandplaatsen en dergelijke. (woon zelf in de buurt en heb weleens over de tereinen gelopen ) .

het is echter al enige jaren niet meer in gebruik.

t Harde is nog gewoon in gebruik, en de helicopterlandingsplaatsen ook. Alleen is het aantal vliegbewegingen enorm afgenomen in heel West Europa. Vroeger had Nederland veel helicopters die t Harde aandeden, en ook de Amerikaanse landmacht kwam er veel. Dat is allemaal een stuk minder geworden, maar dat betekent niet dat het niet meer gebruikt wordt.

quote:

het idee dat de A28 als strip zou kunnen worden gebruikt kan wel kloppen maar dan wel rond meppel (geasfalteerde middenstukken om te keren 14 km geen viaducten, asfalt is daar ook nooit beschadigd(dunne wegen sluiten sneller)). en je bouwt geen strip naast je luchthaven in 't harde.

Een dergelijke plek kun je ook vinden tussen Harderwijk en Nijkerk, langs het Nuldernauw. Ik betwijfel echter of ze voor dt doel zijn aangelegd. Wat ik eigenlijk zoek is een bewijs daarvoor. Veel van de plannen uit de jaren 50 en begin 60 zijn nu openbaar, ik vroeg me af of er iets over terug te vinden is op het web.

quote:

Op vrijdag 18 november 2005 20:43 schreef zalkc het volgende:

R.Erhardt
29 okt 23:38 opties weergeven
Van: "R.Erhardt" <r.erha...@chello.nl> - Berichten van deze auteur zoeken
Datum: Sat, 29 Oct 2005 23:38:28 +0200
Lokaal: za 29 okt 2005 23:38
Onderwerp: Re: [VW] Re: Noodvliegvelden
Beantwoorden | Auteur beantwoorden | Doorsturen | Afdrukken | Afzonderlijk bericht | Origineel weergeven | Misbruik melden

Goedenavond,

We hebben dit onderwerp een jaar of 2 geleden ook al eens besproken. Ik
herinner mij nog uit de jaren '80 dat het onderwerp eens een keer in een
vergadering binnen de luchtmacht aan de orde is geweest. Het resultaat was
dat wij (de toenmalige Staf Tactische Luchtstrijdkrachten in Zeist) hebben
geadviseerd dat die ELS = Emergency Landing Strips) in Nederland niet nodig
waren omdat wij al 3 zgn Reserve vliegvelden hadden, die als zodanig
gebruikt konden worden.
Dat waren toen Ypenburg, Woensdrecht en Deelen. De bedoeling was dat die
bases in noodgevallen binnen 48 uur geschikt gemaakt moesten worden voor de
ontvangst van vliegtuigen, die niet meer op hun eigen basis konden landen.
Voor zover ik weet is het onderwerp daarna nooit meer besproken. Daarom ben
ik er ook tamelijk zeker van dat er nooit plannen zijjn gemaakt om op
Nederlandse autowegen ELS in te richten.

Groeten,

Ron Erhardt.

link

wie is meneer Erhardt dan wel klik

Levende bron die mij redelijk betrouwbaar overkomt.

Ron is (net als ik) een ex-luchtmachter. Enige verschil tussen hem enmij: hij komt van de geleide wapens in Duitsland, ik deed luchtgevechtsleiding in Nederland. Ik heb het er destijds wel eens met oudere officieren over gehad, en die zeiden me allemaal: het kan natuurlijk wel, maar er zijn geen plannen voor. Toch zijn er in Gelderland veel lange stukken autoweg te vinden die als noodbaan gebruikt zouden kunnen worden. De snelweg tussen Amersfoort en Apeldoorn (de A-1) bezit veel lange rechte delen, en is breed genoeg om met straaljagers vanaf te opereren. Iets soortgelijks zie je op de oude provinciale weg tussen Apeldoorn en Voorthuizen, die parallel aan de A-1 loopt. Het stuk A-28 tussen Harderwijk en Nijkerk is tussen Horst en Nulde voorzien van stukken in de middenberm waarop vliegtuigen zouden kunnen keren, waardoor de ene baan een startbaan, en de andere een taxibaan zou worden. Tussen Harderwijk en Nunspeet liggen zelfs twee lange rechte stukken van een kilometer of 4, alleen ontbreken daar de stukken asfalt tussen de beide rijrichtingen die als runway exit gebruikt zouden kunnen worden. Daar staat tegenover dat er wel parkeerplaatsen waren die als "dispersal" gebruikt konden worden en beide plekken grensden aan strategische punten: bij Harderwijk lag de Willem George Frederik-kazerne (met de 4e Divisie) direct aan de snelweg, en in Nunspeet lag naast de snelweg de Winkelman Kazerne, beiden waren voor nederlandse begrippen grote complexen. Bij de A-1 ligt ter hoogte van Voorthuizen/Garderen ook nog een groot complex, met aan de noordkant kant de oude provinciale weg Amersfoort-Apeldoorn. Maar nogmaals: ik heb in mijn hele carriére als gevechtsleider nooit van dergelijke plannen gehoord. Ik was vrij nauw betrokken bij het boek "Bandbox, een halve eeuw Nederlandse gevechtsleiding", en ook de schrijvers van dat boek (die directe collega's van me waren) zijn er geen referenties over tegengekomen, terwijl ze echt de gekste plannen uit de archieven hebben opgedoken.

Toch claimt lostplaces dat dergelijke plannen ook in Nederland bestonden. Zoals je (terecht) al stelde: de IJssel was de verdedigingslinie, dus ze zouden ten westen van de IJssel moeten liggen. Dat conflicteert inderdaad met de aan- en afvoerlijnen, al moet je dat ook weer niet te krap zien: zo dicht bij het front (de IJssel is maar enkele 10-tallen kilometers verderop) wil je niet je hele logistiek in het open veld hebben liggen. Vliegtuigen daarentegen moeten wel in open veld, en destijds waren grotere stukken dan tegenwoordig open veld.

quote:

Op vrijdag 18 november 2005 22:02 schreef SHERMAN het volgende:
Hmm echt alle wapens dus. Van handbogen en zwaarden tot de Thompson en AK's.

verkeerde topic

quote:

Op zaterdag 19 november 2005 17:26 schreef -calimero- het volgende:
Maar wat ik me af vraag is hoe lang moet zo'n startbaan ongeveer zijn om er te kunnen landen en opsteigen met straaljagers. En hoe breed?

Wat is trouwens het voordeel van starten en landen van staaljagers op snelwegen?
Zijn F 16's bijvoorbeeld te bewapenen en te tanken op een snelweg?

Lijkt me dat transport toestellen wel een veel groter zijn ivm de logistiek.

edit:
heb even die link gelezen.
Ik weet wel dat tussen Driebergen en Ede ook stukken geasfalteerde middenbermen zijn en andere onverklaarbare geasfalteerde stukken langs de weg en in de middenberm.

Het voordeel lijkt me duidelijk: je kunt je toestellen op veel meer plekken in het land verstoppen. Reken maar uit: moet je alleen naar vliegvelden toe, of neem je ook elke kilometer snelweg in het land mee? Dat scheelt nogal. En een F-16 heeft maar een kilometer nodig, als de piloot bij de landing een beetje zijn best doet. Andere toestellen hebben meer ruimte nodig, zeker vrachttoestellen.