Het wonderkind en zijn kist

Dit is het derde van een aantal portretten van bijzondere mensen uit de geschiedenis.
Hier vind je de eerste. Hier de tweede.

Hugo de Groot, ook wel bekend onder zijn Latijnse naam Hugo Grotius, werd in Delft geboren op 10 april 1583 en was een Nederlands rechtsgeleerde. Naast dat hij rechtsgeleerde was, schreef hij onder andere Latijnse tragedies, theologische verhandelingen, en ook Latijnse en Nederlandse gedichten. Zijn belangrijkste werken liggen op historisch en juridisch gebied. De Groot wordt beschouwd als een belangrijk grondlegger van het volkenrecht.



Op zijn elfde ging Hugo, die bekend stond als een wonderkind, studeren aan de universiteit van Leiden. In 1598 bezocht hij Frankrijk als lid van een gezantschap naar koning Hendrik IV onder leiding van Oldenbarnevelt, Hendrik IV noemde de 15-jarige Hugo toen het wonder van Holland. Op 5 mei ontving hij van de universiteit van Orléans een doctoraat in het civiele recht. Na zijn terugkeer vestigde Hugo zich, zestien jaar oud, als advocaat in Den Haag (1599-1607), waar hij in het huis van hofpredikant Johan Wtenbogaert (1557-1644) woonde.

Zijn eerste geschrift op dit terrein was De "Iure praedae" (Het buitrecht) uit 1604. Dit geschrift werd om politieke redenen niet tijdens zijn leven uitgegeven. Alleen het derde hoofdstuk "Mare liberum" (De vrije zee) verscheen in 1609 in druk. In dit schrijven verdedigde de Groot de stelling dat de zee en alles wat zich daarin bevindt vrij en voor iedereen hoort te zijn. Het complete werk "Iure praedae" verscheen pas in 1868.

In 1607 werd De Groot advocaat-fiscaal aan het Hof van Holland en in 1613 pensionaris van Rotterdam. Door deze functie kreeg hij toegang tot de Staten van Holland. Zijn politieke loopbaan eindigde echter in 1618, toen werd hij namelijk als aanhanger van Johan van Oldenbarnevelt gearresteerd en opgesloten in slot Loevestein. Johan van Oldenbarnevelt werd door de rechter veroordeeld tot de doodstraf en werd onthoofd. Hugo en Rombout Hogebeets werden vastgezet op Slot Loevestein.


Slot Loevestein

Hugo mocht tijdens zijn gevangenschap blijven studeren. Daarvoor kreeg hij uit Leiden boeken in een kist die soldaten bij een familie in Gorinchem ophaalden en wegbrachten. Dat bracht de vrouw van Hugo, Maria, op een idee. Zij maande Hugo: "Kruip in die kist en zorg dat je er twee uur in kunt blijven zitten zonder geluid te maken". Ze liet hem avonden lang oefenen.

Op 22 maart 1621 was er een jaarmarkt in Gorinchem en de gevangenisbaas was weg. Maria legde met haar dienstmeisje de boeken in bed, zodat het net leek of Hugo weer eens ziek was. Met alleen zijn ondergoed en zijden kousen aan kroop hij in de kist. Elsje ging met de soldaten mee en hield de kist in de gaten. Eenmaal bij de familie aangekomen snelde Hugo eruit vluchtte naar Parijs.

In 1631 keerde hij terug naar Rotterdam, in de hoop dat hij zich weer in Holland kon vestigen. Zes jaar na de dood van Maurits was het politieke klimaat onder diens opvolger Frederik Hendrik veel milder geworden. Burgemeester van Berkel pleitte voor amnestie voor hem in de Staten van Holland. Ook Hooft die tot de kring rond de stadhouder behoorde deed een goed woordje.

Maar De Groot zelf weigerde welk verzoek dan ook tot de Staten of de prins te richten. Hij had immers niets verkeerds gedaan! Het jaar daarop vaardigden de staten een nieuw arrestatiebevel uit, en moest hij opnieuw in ballingschap gaan.

Vn de winter van 1634-1635 werd hij Zweeds ambassadeur te Parijs, maar in 1645 gaf de koningin van Zweden hem ontslag. Tijdens zijn terugtocht van Zweden naar Lübeck op 13 augustus 1645, leed het schip van Hugo de Groot schipbreuk; hij overleed van uitputting in Rostock op 28 augustus 1645. Zijn lichaam werd overgebracht naar Delft en daar op 3 oktober in de Nieuwe Kerk begraven. Zijn laatste woorden zouden zijn geweest: "door veel te begrijpen, heb ik niets bereikt".


Hugo de Groot


Hier vind je nog een oude strip over Hugo de Groot.