frauderen doe je zo

quote:

Touwtrekken om een nautisch debacle

_{Door onze redacteuren Mark Duursma en Tom Kreling}

Den Helder heeft weinig lol van miljoeneninvestering in attractiepark

AMSTERDAM, 18 JUNI. Een ambitieus plan voor een nautisch themapark werd een kostbaar drama. Hoe de gemeente Den Helder zich uitleverde aan een slimme zakenman.

Het had zo mooi kunnen zijn. Een attractiepark aan de rand van Den Helder dat honderdduizenden bezoekers zou trekken. Opgezet met miljoenen subsidiegeld en een private investeerder. Met een prachtige replica van een VOC-schip. De werkgelegenheid in Den Helder zou opbloeien. Maar de bezoekers blijven weg, en ondernemers zijn ontevreden. De gemeente is mogelijk opgelicht met de aankoop van het VOC-schip. En het vertrouwen in de private partij is weg.

Het wachten in Den Helder is op de bevindingen van het openbaar ministerie in Alkmaar. Dat onderzoekt al sinds april vorig jaar mogelijk gerommel met subsidiegeld op het `nautische themapark' Cape Holland. Ruim 80 miljoen gulden staken diverse overheden in de restauratie van de Oude Rijkswerf Willemsoord. Twintig ordners dik is het juridische dossier inmiddels. Langzaam komen de details naar buiten. Over de moeizame samenwerking tussen het dochterbedrijf van de gemeente, Willemsoord BV, en de firma Libéma uit Rosmalen van ondernemer Dirk Lips. Over onjuiste cijfers en mondelinge overeenkomsten. De geur van fraude en mislukking stijgt op uit het park.

De gemeente Den Helder bracht vorige week zelf informatie naar buiten, nadat delen al waren uitgelekt. Zo bleek dat de directeur van Willemsoord BV en zijn rechterhand dubieuze bonussen van ongeveer 15.000 euro hebben ontvangen van de exploitant van het themapark, Libéma.

Ook de topattractie van Cape Holland, de VOC-replica Prins Willim (op de spiegel staat Prins Willim, niet Prins Willem), is onderdeel van het justitiële onderzoek. Het schip werd in 2003 door Lips gekocht van een failliet Japans openluchtmuseum. In de samenwerkingsovereenkomst tussen Den Helder en Libéma was in 2001 vastgelegd dat Lips voor acht miljoen gulden een historisch schip zou kopen. Al gauw liet hij weten dat de Prins Willim twaalf miljoen gulden ging kosten. Of de gemeente via dochteronderneming Willemsoord BV niet wilde bijdragen in de extra kosten?

Voormalig commissaris van Willemsoord BV, Gerben Westerdijk, staat het nog helder voor de geest. Een fantastisch schip, vonden ze de Prins Willim. En dat het schip meer dan het afgesproken bedrag zou kosten, begrepen ze ook wel. En dus spraken ze af om Lips tegemoet te komen. Willemsoord BV zou als tegenprestatie 2,5 miljoen euro investeren in de gebouwen op de voormalige marinewerf. Die gebouwen zijn eigendom van de gemeente, maar worden door Lips gehuurd - en vervolgens doorverhuurd aan deelexpoitanten.

Al gauw bereikten Westerdijk geruchten dat het schip veel minder had gekost dan twaalf miljoen gulden. Westerdijk vroeg om opheldering, hij was tenslotte niet alleen commissaris bij Willemsoord, maar ook bij Libéma. ,,Maar Lips weigerde te laten zien wat hij betaald had'', zegt Westerdijk nu. Op 1 februari jongstleden gaf hij daarom zijn commissariaat bij Libéma op. Een week later kreeg Westerdijk alsnog zijn informatie. Maar niet van Lips.

Westerdijk werd als getuige gehoord door de Rijksrecherche en kreeg bevestiging voor wat al tijden rondzoemde. De Prins Willim had Lips slechts 1,25 miljoen euro gekost. In de stukken van het college staat hoe het prijsverschil is ontstaan: ,,De prijs van het schip is opgeblazen door transactie tussen vennootschappen van Libéma.'' Westerdijk vindt het op zich slim wat Lips heeft gedaan, maar ,,met zo'n partner kun je natuurlijk moeilijk werken''.

Behalve het college van B en W heeft niemand nog vertrouwen in de exploitant van Cape Holland. Voor de drie commissarissen van Willemsoord BV - onder wie een wethouder van Den Helder - was dat ontbrekende vertrouwen reden om per 1 juni op te stappen. Raadsleden vertrouwen de informatievoorziening van B en W niet meer en twijfelen op hun weblogs aan de capaciteiten van burgemeester Jeroen Staatsen (VVD). De raad besloot vorige week een eigen onderzoek te starten naar het ,,door het college gevoerde beleid inzake Cape Holland en de Oude Rijkswerf Willemsoord''. Een parlementaire enquête, noemen ze het in Den Helder. Burgemeester Staatsen, die niets voelt voor zo'n onderzoek, weigert met de pers te praten.

Libéma, gestart in 1982 met de aankoop van het Autotron in Drunen, exploiteert themaparken, vakantieparken en beurzen. Het bedrijf is gek op publiek-private samenwerking (PPS) met gemeenten, zo blijkt uit de betrokkenheid bij het Stripmuseum in Groningen, Ecodrome in Zwolle en het Sportiom in Den Bosch. Ook Zwolle en Den Bosch verwijten Libéma te weinig te investeren. Directeur Dirk Lips, de andere hoofdrolspeler in het Helderse drama, weigert net als de burgemeester met de pers te praten.

Op het terrein in Den Helder zitten verschillende exploitanten, die panden huren van Lips voor een bioscoop, een amusementshal en een kinderspeelparadijs. Zij leven eveneens in onmin met Lips. Een aantal weigert al een tijdje een gedeeltelijk of volledig huur te betalen, omdat het park bij lange na niet de beloofde trekpleister is geworden. In plaats van de beoogde 50.000 bezoekers per maand, kwamen er afgelopen jaar gemiddeld minder dan 10.000 per maand. Bovendien wordt er niet geïnvesteerd om gebouwen aantrekkelijker te maken; tochtvrij bijvoorbeeld. Lips ontving 850.000 euro aan huur per jaar, tweeënhalf keer zoveel als hij zelf aan de gemeente betaalt aan huur voor dezelfde panden. Daarnaast verhoogde Lips de huren met zes procent naar aanleiding van de investeringen die de gemeente deed in de panden als tegenprestatie voor de prijs van de Prins Willim.

Dan is er nog de kwestie met basketbalclub Cape Holland-Den Helder, blijkt uit de stukken van de gemeente. Libéma sponsort de profclub drie jaar lang voor 115.000 euro per jaar. Daar bedrag houdt volgens Lips verband met de investering van 2,5 miljoen euro van Willemsoord BV, dus eigenlijk de gemeente, in de gebouwen van Willemsoord. En daar staat geen huurverhoging aan Libéma tegenover. Tenminste, dat schreef Lips in brieven van februari en maart dit jaar aan respectievelijk Westerdijk en het college. B en W beweren desondanks in een officiële verklaring van 8 juni dat er geen relatie bestaat tussen de sponsoring en de investeringen.

Eén ding weet Westerdijk wel. Dat de burgemeester Willemsoord op een gegeven moment vroeg de basketbalclub te sponsoren, en na de weigering van Willemsoord op de proppen kwam met Lips als geldschieter. Of daar iets tegenover staat? Westerdijk blijft even stil. Dat is de vraag, zegt hij uiteindelijk.

Cape Holland hangt als een molensteen om de nek van de lokale politiek. Den Helder laat zien wat er mis kan gaan als publiek en privaat geld tot elkaar zijn veroordeeld. De commissarissen van Willemsoord en de gemeenteraad van Den Helder zien genoeg redenen om definitief te breken met Dirk Lips. Maar burgemeester en wethouders van Den Helder willen met hem doorgaan. Begin deze maand hebben ze een intentieverklaring opgesteld waarin ze dat aangeven. Na een feitenonderzoek concludeerde het college immers dat er ,,geen sprake is van een ernstige formele juridische tekortkoming'' van Libéma. De intentieverklaring ligt nu ter goedkeuring bij de gemeenteraad.

Waarom houdt het college van Den Helder zo angstvallig vast aan de samenwerking met Lips? Westerdijk weet het niet. D66-fractievoorzitter Pia Bruin begrijpt het ook niet en vraagt zich af wat erachter zit. Roel Prins, raadslid namens Lijst Prins, kent wel de geruchten. Het college zou al afspraken hebben gemaakt met Libéma over de ontwikkeling van het zogenoemde `blokjesgebied', onderdeel van de ambitieuze stadsvernieuwing die Den Helder tot 2020 heeft gepland.

,,Absolute onzin'', zegt wethouder Jan de Groot van de partij Leefbaar Den Helder. De gemeente gaat door met Libéma omdat tot nu toe er geen objectief en aantoonbaar bewijs is dat het bedrijf iets fout heeft gedaan, aldus De Groot. ,,Lips is gewoon een goede zakenman. Misschien kunnen wij als gemeente daar niet goed mee omgaan.''

Een andere verklaring voor het niet willen breken met Libéma is de te verwachten financiële schade. In een brief aan de raad schrijven B en W dat een breuk met Libéma ernstig wordt ontraden door de stadsadvocaat. ,,Dit zou leiden tot een langdurige juridische strijd - met vorderingen over en weer en een onzekere uitkomst - waarin het project en de stad alleen maar verliezer zou zijn en de financiële risico's groot.'' Met andere woorden, zegt het college tegen de raad: we hebben geen keus.

Wolter Lemstra, Eerste-Kamerlid van het CDA en als hoogleraar deskundig op het gebied van PPS-constructies, stopte om gezondheidsredenen in april als voorzitter van de Beheer- en Ontwikkelingsraad van Willemsoord BV. Een PPS staat of valt met vertrouwen, aldus Lemstra, en dat vertrouwen is gebroken. Vanaf nu kan het twee kanten op met Cape Holland, denkt hij, en dat hangt af van waar het openbaar ministerie mee komt. ,,Misschien duurt het zo lang, omdat ze niets hebben. In dat geval kan het vertrouwen worden hersteld. Als ze wel iets hebben gevonden, moeten gemeente en Libéma uit elkaar. Dan neemt een andere private partij het project wel over.''

Het Helderse gemeentebestuur heeft in ieder geval al iets geleerd over het fenomeen publiek-private samenwerking. Wethouder De Groot: ,,Borgen van het publieke belang is een allejezusse toer.''

quote:

Op maandag 1 augustus 2005 08:41 schreef LangeTabbetje het volgende:
De grootste fout zit natuurlijk wel bij die "zakenman" die gewoon een oplichter is.

quote:

Op maandag 1 augustus 2005 11:02 schreef LangeTabbetje het volgende:

[..]

Maar de topic starter suggereert dat de overheid de schuldige is. Dat zou hetzelfde zijn als ik jouw fiets jat, en dat jijzelf de schuld krijgt dat je fiets gejat is.

quote:

Op maandag 1 augustus 2005 11:10 schreef Heras het volgende:
Die 80 miljoen zijn dus nog in guldens he, staat in het nieuwsbericht. Is nog steeds een hoop geld, maar in jouw post lijkt het te gaan om euro’s.

quote:

Op maandag 1 augustus 2005 15:21 schreef Tup het volgende:

[..]

Beide voorbeelden gaan over geprivatiseerde instanties die misbruik maken van overheidsgelden. Leg de schuld bij diegenen die frauderen, niet de overheid die niet genoeg controleert.

quote:

Voorbeeld 3
Neem een dure advocaat in de arm, onderzoek elke "loophole" in de wetgeving en buit deze uit. Miljarden verzekerd. Bedankt Koop-Tjuchem. Bedankt Ballast Nedam. Bedankt Albert Heijn.