quote:
Leuke dingen om te weten, te vertellen of om misverstanden uit de wereld te helpen.
Enkel, dubbel en tripel.
Deze termen hebben niets te maken met het aantal vergistingen.
Het refereert aan de hoeveelheid grondstoffen. Hoe meer grondstoffen per liter water, hoe meer smaakstoffen, des te meer smaak. Dit wil niet zeggen dat in een dubbel twee keer zoveel grondstoffen gebruikt worden, maar meer dan in een enkel.
Het verhaal.
In de middeleeuwen werd zoals je weet al bier gebrouwen. Omdat de brouwers toen ook al niet dom waren, werd er natuurlijk uit winstoogpunt zo min mogelijk grondstoffen gebruikt.Voor de gewone arbeider was dit prima, maar de mensen met wat meer geld wilden graag een wat beter produkt. Voor deze mensen werd dan ook een bier gebrouwen wat meer grondstoffen bevatte en daardoor ook beter van smaak was. Dit bier was uiteraard wat duurder. Er ontstond met 2 verschillende soorten bier echter een probleem met de opslag en het transport naar de plaatselijke “kroeg”. Over het algemeen waren de mensen die werkten in de opslag en het transport (wat overigens met paard en wagen of kruiwagen gebeurde) ongeschoolde arbeiders, die dus niet konden lezen en schrijven. Om deze mensen toch duidelijk te maken, wat de inhoud van de vaten was, zette de brouwer kruizen op de vaten.
1 kruis= eenvoudig bier (enkel)
2 kruizen = duurder bier (dubbel)
En het laat zich raden wat er gebeurde toen er nog een duurder bier kwam, met nog meer grondstoffen.
Als je op een flesje La Trappe of Ter Dolen kijkt zie je op het etiket nog de kruizen die op het type bier duiden.
Wit en Weizenbier.
Beide bieren zijn tarwe bieren. Duidt het Belgische “wit” echter op de kleur, het Duitse “Weizen” betekent tarwe. Zoals je weet geldt in Duitsland het Rheinheitsgebot. Dat wil zeggen dat het Duitse bier geen andere grondstoffen mag bevatten dan graansoorten (gerst, tarwe, haver), water en hop. Gist is geen grondstof maar een hulpstof. In Duitsland kennen we de zgn. Kristalweizen, wat duidt op het feit dat er geen gist meer in zit. Daarnaast kent Duitsland nog de Hefeweizen, waar wel gist in zit (Hefe = gist) de Dunkelweizen waarbij tijdens het mouten langer is ge-eest. Hierdoor carameliseren de suikers in de granen en wordt het bier zoeter en donkerder. In België mag men wel toevoegingen doen. Hier zijn het meestal koriander en sinaasappelschillen.
Met of zonder citroen???
Omdat in Duitsland er geen andere grondstoffen gebruikt mogen worden, willen de Duitsers zelf nog wel eens gaan experimenteren. En één van die dingen was om eerst een citroen in het glas te doen en daar het Weizenbier op te tappen. Hier is ergens een misverstand over ontstaan en nu gooien hele volksstammen citroen in elk willekeurig witbier. Elke Belgische brouwer ziet een toevoeging aan zijn bier als een persoonlijke belediging. Niet doen dus.
Het citroen in het flesje Sol is uit een misverstand ontstaan. In Mexico, waar het bier vandaan komt, gebruikt men een limoen om de bovenkant van de fles te desinfecteren. Met het schijfje limoen ging men over de rand van de fles, men stopt het er niet in. Omdat de brouwerijen het tegenwoordig aanmoedigen en men niets anders verwacht, kun je hier wel gewoon een limoen of citroen in je bier doen.
Porter
Tijdens het eesten van de mout, carameliseren de suikers in de mout. Wanneer je dit te lang zou doen zou de suiker verbranden. Gevolg; het word bitter en zwart. Dit gebeurde per ongeluk een keer in Londen.
Omdat het bier hierdoor ook zwart en bitter wordt dacht men dat het eigenlijk niet meer te verkopen was.
Om niet alles weg te hoeven gooien en zichzelf te redden van een groot verlies, heeft men toch geprobeerd het bier te verkopen, tegen een uiteraard lage prijs. Het bleek een slimme zet te zijn. De kruiers, Porters genoemd, in de havens van Londen hadden niet veel geld en dronken alles wat op bier leek. Dus ook goedkoop bier waarvan het graan verbrand was en waarvan men dacht dat het produkt niet meer te verkopen was. Hieraan dankte het bier de naam Porter, waarvan Guinness wel de bekendste is.
Het Kwakglas.
Het glas kent verschillende verhalen en welke de juiste is weet men niet zeker. Wat echter uit alle verhalen blijkt, is het volgende: Pauwel Kwak was een herbergier (Pauwel was zijn naam en Kwak was een benaming voor een gezette man). Deze man brouwde zelf een zwaar, donker bier. Omdat de koetsiers en de ruiters onderweg ook van zijn bier te kunnen laten genieten, ontwierp hij een glas wat men in de stijgbeugel of aan de koets kon hangen. Het bovenste deel loopt breder uit zodat men het ergens in kan hangen en onderaan zit een bol waar het bier niet uit kan “klotsen”. Om het glas ook op tafel te kunnen zetten werd later ook een houder ontworpen.
Pilzen is Duits voor paddestoel en Pilsner
Hoewel pilsner ongeveer 90% van de totale bierconsumptie in Nederland op zich neemt en iedereen die een “biertje” besteld, een pilsner bedoeld is het toch een van de jongste type bieren.
Het probleem was dat pils (zoals we pilsner in de volksmond noemen) een ondergistend bier is.
Ondergisting kan namelijk alleen plaatsvinden bij een temperatuur tussen de 7 en 12 graden. In tegenstelling tot bovengisting, wat kan bij 15 tot 20 graden. De eerste experimenten werden uit gevoerd rond 1830, met als koelmethode “natuurijs”. In 1842 werd in het Tsjechische plaatsje Plzen een goed ondervergist bier gebrouwen. Het was helderder en dunner dan bovengistende bieren. Het bier kreeg de naam van de stad.
Bier uit Plzen (spreek uit pilsen), dus pilsner. In 1873 wordt de echte koelmachine, voor het eerst in een bierbrouwerij toegepast. Doordat men nu niet meer afhankelijk was van natuurijs en het vervoer hiervan, kon alles sneller en efficiënter. Waarschijnlijk door de helderheid van ondergistend bier is pilsner al snel voor velen op de eerste plaats komen te staan.
Enkele bierwoorden
SPECIAAL
Een aantal brouwers noemt haar bier 'speciaal' of 'speciale'. Deze aanduiding heeft geen enkele bijzondere betekenis meer. Meestal een bier van het 'ale'-type.
GRAND CRU
Zou oorspronkelijk betekend kunnen hebben dat het een speciaal brouwsel van hoge kwaliteit betrof. Wordt nu te pas en te onpas gebruikt en is eerder een modewoord geworden.
CUVÉE
Oorspronkelijk gebruikt voor het aanduiden van een partij bier van een aparte klasse. Het betrof dikwijls een partij bier van hetzelfde brouwsel waarvan de smaak door omstandigheden (bijv. wijze van bewaring) anders geëvolueerd was. Het Nederlandse woord 'kuip' suggereert een partij ter grootte van een kuip, een ton. Nu is cuvée een zeer populair woord, dat vooral in trek is bij de etiketbiermakers.
Enkele wetenswaardigheden
Wat is het sterkste hoge-gistingsbier?
Baz’s Super Brew, gebrouwen door de Parish Brewery, Somerby, UK. Is het sterkste hoge-gistingsbier met 23% vol.alc. Het vorige record stond op naam van Samuels Adams Tripel Bock bier met 17.5% vol.alc.
Wat is het sterkste lage-gistingsbier?
Samichlaus Dark (Brauerei Hurlimann, Zurich Zwitserland) is het sterkste lage-gistingsbier met 14.93% vol.alc.
Wat is het donkerste bier?
Het donkerste bier is waarschijnlijk Farson’s Lacto Milk Stout (Malta) dat op de internationale kleurschaal 450 EBC bereikt. Ter vergelijking; Guinness heeft een kleur die 130 EBC bedraagt. EBC is een maat voor de lichtdoorlatendheid.
Wat is het bitterste bier?
Het bitterste bier is Thomas Hardy’s Ale, dat op de internationale bitterheidschaal 100 EBU scoort. Ter vergelijking: een gewone pils heeft 20 tot 25 EBU, een bittere pils 30 EBU en de Bitters scoren tussen 40 en 60 EBU.
Wat is de grootste brouwerij?
Anheuser-Busch Inc. (St. Louis VS) brouwde in 1994 10,5 miljard liter bier wat de grootste hoeveelheid bier is ooit, gebrouwen door één brouwerij. Heineken brouwt iets minder dan de helft: 5,6 miljard liter bier, wat haar de tweede grootste brouwerij ter wereld maakt.
Wat is het meest verkochte bier?
Budweiser van Anheuser Busch is met 4,28 mlijard liter bier het meest verkocht bier. Dat zijn ongeveer 17 miljard glazen Budweiser in 1 jaar. In Nederland is Heineken het meest verkochte pilsner met zo'n 409 700 000 liter. In België is dit Jupiler met 320 miljoen liter.
Welk café verkoopt het meeste bier?
De Maltaeser, Bayerstrasse 5, Munchen, Duitsland, verkoopt dagelijks 48.000 liter bier.(Nee, dit is geen typefout) Het heeft 5500 zitplaatsen.
Welk café is het kleinst?
De “Nutshell” in Engeland heeft een oppervlakte van 4,82 bij 2,28 meter.
Welk café heeft de langste toog?
De langste permanente toog bevindt zich in “Beer Barrel Saloon” (Ohio, VS) en is 123,7 meter lang. Het Guinness Boek vermeld echter dat tijdens bierfestivals langere togen worden opgetrokken.
Hoe groot is de grootste bierfles?
Een fles van 2,84 m groot en 2,17 m in omtrek was gevuld met 625,5 liter Kingfisher bier in de “Sheperd Neame Brewery” op 27 januari 1993.
Wat is het snelheidsrecord 1 liter bier drinken?
Steve Petrosino, 1,3 seconden, 22 juni 1977 in “The Gingerbreadman”
Wat is het snelheidsrecord 2 liter bier drinken?
Peter Dowdeswell (Ears Barton, UK) 6 seconden, 7 februari 1975.
Wanneer werd het eerste bierblik verkocht?
Krueger Beer (Newark NJ) verkocht voor het eerst bier in blik in Richmond, Virginia, in 1935.