Eén daarvan is een experiment:De slinger van Foucault. Hiermee werd in 1853 aangetoond dat de aarde draait. Dit experiment wordt overal ter wereld herhaald, waaronder nu dus in Groningen, in de Martinikerk. Het experiment zal van juni tot september lopen, en de entree bedraagt 1 euro (het standaard tarief voor de martinikerk) . De openingstijden zijn van 12 uur tot 5 uur 's middags. En waarom is dat zo interessant?Nou, ten eerste was het het eerste experiment wat aantoonde dat de aarde draait, wat spectaculair in die tijd was. Ten tweede kan het voor middelbare scholieren erg interessant zijn, want je kunt metingen doen aan de slinger. Bijvoorbeeld voor een werkstuk, of het profielwerkstuk voor de 2e fase mensen onder ons. Hieronder een linkje naar de website, met onder andere een theoretische uitleg, en wat info over de bouw van de slinger:
slinger van Foucault
Het idee is dus, dat de slinger gaat slingeren (duh). Maar er gebeurt meer ! Want doordat de aarde draait, zal er een extra kracht op de slinger worden uitgevoerd. Dit zorgt ervoor dat de slingerbeweging gaat precederen, oftewel: rond gaat draaien. Als je nou een stel dominosteentjes in een cirkeltje opstelt, en de slinger daarin laat slingeren, dan zal de rotatie van de beweging de steentjes omtikken. Zo'n rondje duurt wel een beetje lang; circa 30 uur.
Tijdens het experiment zal personeel van de RUG jullie graag uitleg geven over het wel en wee van de slinger (theorie, geschiedenis, noem maar op) , en natuurlijk is het een mooie kans om de Martinikerk es te bezichtigen
Voor vragen kunnen jullie hier terecht, en misschien dat er scholieren zijn die deze kans grijpen voor een (profiel) werkstuk !
. Leuk experiment!. We komen wel even langs denk ik . Je gaat mij toch niet echt met die slinger slaan trouwens?
De Martinikerk is trouwens op de grote markt; daar kom je door vanaf het treinstation richting Groninger museum (dat gebouw herken je gelijk
) naar het centrum te gaan. Het groninermuseum is het spuuglelijke gebouw bij het water. quote:Gelukkig maar.Op woensdag 11 mei 2005 20:45 schreef Haushofer het volgende:
Nee, jouw met de slinger slaan zou wetenschappelijk niet zo verantwoord zijn natuurlijk
quote:Ik ben jou wel dan, want zeg nooit dat ik niet kan verdwalen.De Martinikerk is trouwens op de grote markt; daar kom je door vanaf het treinstation richting Groninger museum (dat gebouw herken je gelijk
Komt allen.
Ik kom zeker kijken. Ga je ook een meettopic oid openen? Ik wil wel de grote Haushofer meeten nl. 
En jij moest dat ding toch ook opzetten ofzo? Of erbij zijn?quote:Nou, ik hoef Goddank niks op te zettenOp donderdag 12 mei 2005 19:36 schreef Geartsjuh het volgende:
Tof haus!
. Ik ben, onder andere met Maethor, verantwoordelijk voor het reilen&zeilen van het experiment, de promotie, en het bereikbaar zijn voor als de slinger naar beneden sodemietert. De slinger zelf wordt binnenkort in 2 dagen er neergehangen; de constructie komt boven een gewelf te staan. Ik hoef er ook niet continu bij te zijn, maar zal zeker wel een paar dagen meedraaien. En tja, die meet....in juni is er ook al 1, dus we moeten het maar ff bekijken Maar het lijkt me ook leuk om de grote Geartsjuh es te ontmoeten quote:Dat zou niet best wezen.Op donderdag 12 mei 2005 20:24 schreef Haushofer het volgende:
voor als de slinger naar beneden sodemietert
Dan ligt er wel een monumentale grafsteen aan diggels.Maar idd, of het nog zin heeft een meet te organiseren rond de Slinger weet ik ook niet. Laten we eerst Den Haag maar eens afwachten, kunnen we daar de animo wel even polsen.
quote:Maar natuurlijk.
Dus mensen, grijp je kans!
quote:Dat heb je nu al 3 keer benadrukt in dit topicOp dinsdag 17 mei 2005 23:45 schreef Haushofer het volgende:
Jahaa, kickje! Als er nog VWO scholieren zijn die volgend jaar een profielwerkstuk willen maken, dan is dit natuurlijk de uitgelezen kans! Er valt theoretisch genoeg over te vertellen ( er gaat heel veel leuke wiskunde en natuurkunde schuil achter het effect) en je kunt ook nog metingen doen en die narekenen
Maar best gaaf, wilde zowiezo binnenkort nog eens in Groningen gaan stappen, dus is de kerk na 3 uur 's nachts nog open? Kan ik de slinger met mijn ladderzatte hoofd eens een zetje geven.
quote:Het kan niet genoeg benadrukt worden.Op woensdag 18 mei 2005 11:50 schreef Fatality het volgende:
[..]
Dat heb je nu al 3 keer benadrukt in dit topic
En tot nu toe heeft niemand interesse getoond mbt een profielwerkstuk, dus het is niet overvloedig.quote:De slinger is van 13-17u te bezichtigen, en het is streng verboden voor bezoekers om de meting te beinvloeden.Maar best gaaf, wilde zowiezo binnenkort nog eens in Groningen gaan stappen, dus is de kerk na 3 uur 's nachts nog open? Kan ik de slinger met mijn ladderzatte hoofd eens een zetje geven.
quote:Ja, kan niet vaak genoeg hé.Op woensdag 18 mei 2005 11:50 schreef Fatality het volgende:
[..]
Dat heb je nu al 3 keer benadrukt in dit topic
En vanaf dan is hij open voor het publiek. De openingstijden zijn ietwat lastig, dus die zet ik hieronder even neer voor de belangstellenden:
De Slinger van Foucault in Groningen is geopend:
Van 1 juni tot en met de tweede zaterdag van september van dinsdag tot en met zaterdag van 12.00 uur tot 17.00 uur. Dit is met uitzondering van de volgende dagen: 16, 24 en 28 juni; 1, 7, 8, 9 en 30 juli; en 25 tot en met 27 augustus.
De entree is overigens één euro.
quote:Is prima.Op maandag 30 mei 2005 18:56 schreef Lupa_Solitaria het volgende:
Ik sleep Alicey wel een keer mee daarheen. Anders verdwaalt ze geheid.
quote:Psst! Je moet beledigd zijn.
quote:Waarom dat? Soms kan ik echt de weg niet vinden.
quote:Vooruit dan maar...Op maandag 30 mei 2005 19:06 schreef Alicey het volgende:
Waarom dat? Soms kan ik echt de weg niet vinden.
Alleen al omdat de naam van het gelijknamige boek me altijd al heeft gefascineerd
quote:Het boek zelf viel mij nogal tegen.Op maandag 30 mei 2005 22:16 schreef Reya het volgende:
Alleen al omdat de naam van het gelijknamige boek me altijd al heeft gefascineerd
quote:Mwoah, vanaf het CS kun je de Martinitoren al wel zien, dus dat moet zelfs Alicey lukken.Op maandag 30 mei 2005 18:56 schreef Lupa_Solitaria het volgende:
Ik sleep Alicey wel een keer mee daarheen. Anders verdwaalt ze geheid.
quote:Jij kent mij nog niet.Op dinsdag 31 mei 2005 10:57 schreef Maethor het volgende:
[..]
Mwoah, vanaf het CS kun je de Martinitoren al wel zien, dus dat moet zelfs Alicey lukken.
quote:Dan ken je Alicey nog niet.Op dinsdag 31 mei 2005 10:57 schreef Maethor het volgende:
Mwoah, vanaf het CS kun je de Martinitoren al wel zien, dus dat moet zelfs Alicey lukken.
Leuk!
Zuiderdiep is een straat met links en rechts 1 richtingsweggetjes en een volkomen geasfalteerde weg.
Je gaat rechts en loop imme grade aus totdat de weg linksafstraat (oosterstraat) (ook geasfalteerd)
Imme grade aus totdat je op een plein komt.
DAAAR zie je een toren, ook wel Martinitoren en daar achter staat de martinikerk..
Okay
N.B. - Je kunt vanaf het CS direct bij het Groninger Museum het water oversteken.
quote:Ik ga er met Lupa heen, dan komt het zeker weten goed.Op dinsdag 31 mei 2005 11:31 schreef Renesite het volgende:
Vanaf CS ga je over de museumbrug richting 't zuiderdiep (rechtdoor dus)
Zuiderdiep is een straat met links en rechts 1 richtingsweggetjes en een volkomen geasfalteerde weg.
Je gaat rechts en loop imme grade aus totdat de weg linksafstraat (oosterstraat) (ook geasfalteerd)
Imme grade aus totdat je op een plein komt.
DAAAR zie je een toren, ook wel Martinitoren en daar achter staat de martinikerk..
Okay
quote:Ziet er zo gezien logisch en eenvoudig uit.Op dinsdag 31 mei 2005 11:52 schreef Maethor het volgende:
Nog even ter verduidelijking:
[afbeelding]
N.B. - Je kunt vanaf het CS direct bij het Groninger Museum het water oversteken.
quote:Tot dat je met de eenrichtingswegen, voetgangerszones en smalle paadjes te maken krijgt.Op dinsdag 31 mei 2005 12:01 schreef Alicey het volgende:
[..]
Ziet er zo gezien logisch en eenvoudig uit.
Ik ben ooit eens in Friesland terecht gekomen terwijl ik alleen maar probeerde om uit die verdomde stad genaamd Groningen te komen richting Nijmegen.
quote:Je hebt net zo'n richtingsvoel als ik dus!Op dinsdag 31 mei 2005 12:05 schreef Karboenkeltje het volgende:
[..]
Tot dat je met de eenrichtingswegen, voetgangerszones en smalle paadjes te maken krijgt.
Ik ben ooit eens in Friesland terecht gekomen terwijl ik alleen maar probeerde om uit die verdomde stad genaamd Groningen te komen richting Nijmegen.
quote:Op dinsdag 31 mei 2005 12:05 schreef Karboenkeltje het volgende:
Tot dat je met de eenrichtingswegen, voetgangerszones en smalle paadjes te maken krijgt.
Ik ben ooit eens in Friesland terecht gekomen terwijl ik alleen maar probeerde om uit die verdomde stad genaamd Groningen te komen richting Nijmegen.
Ik heb me één keer flauw gezocht naar de personeningang van een parkeergarage midden in de nacht
. En toen moest ik nog een nog een kilometer of 210 rijden .Maar over het algemeen is Groningen een fijn opgezette overzichtelijke stad
.Hangend aan het uiteinde van een lang touw dat boven in het koorgewelf was bevestigd, maakte de bol met isochrone statigheid zijn weidse slingerbeweging.
Ik wist - maar een ieder zou het in de betovering van die rustige ademhaling gewaar moeten worden - dat de omloop bepaald werd door de relatie tussen de vierkantswortel van de lengte van het touw en het getal pi dat, ongrijpbaar voor de ondermaanse geest, op goddelijke grond de omtrek van alle mogelijke cirkels noodzakelijkerwijs relateert aan hun diameter - zodat de duur van die uitslag van een bol van de ene naar de andere pool de resultante was van een geheime samenzwering tussen de meest tijdloze onder de maten, de eenheid van het ophangpunt, de dualiteit van een abstracte dimensie, de ternaire aard van pi, het tetragonale geheim van de wortel, de volmaaktheid van de cirkel.
[ Bericht 0% gewijzigd door Haushofer op 12-06-2005 08:53:17 ]
quote:Mijn richtingsgevoel stelt me in staat om te verdwalen in een luciferdoosje.Op dinsdag 31 mei 2005 12:06 schreef Alicey het volgende:
[..]
Je hebt net zo'n richtingsvoel als ik dus!
Ik kan me nog herinneren hoe we toen tijdens die rit in een dorp verzeild raakten en twee krantenjongens aanspraken.
"Mogen we wat vragen, waar zijn we hier?
-"[Onverstaanbare Friese plaatsnaam]"
"Uhm... welke provincie?"
quote:Herkenbaar.Op dinsdag 31 mei 2005 12:19 schreef Karboenkeltje het volgende:
[..]
Mijn richtingsgevoel stelt me in staat om te verdwalen in een luciferdoosje.
quote:"I am from The Netherlands"Ik kan me nog herinneren hie we toen tijdens die rit in een dorp verzeild raakten en twee krantenjongens aanspraken.
"Mogen we wat vragen, waar zijn we hier?
-"[Onverstaanbare Friese plaatsnaam]"
"Uhm... welke provincie?"
quote:Nou, mijn passagier die was nogal bijdehand. Dus toen het antwoord; "Friesland." (of eerder: "Fryslân.") was zei hij nog iets in de geest van: "Geeft niet, joh. Lekker skutsjesielen."Op dinsdag 31 mei 2005 12:20 schreef Alicey het volgende:
[..]
Herkenbaar.
[..]
"I am from The Netherlands"
Maar dat heeft allemaal niets met één van de tofste experimenten ooit te maken.
Het is een mooi gezicht en ik wil iedereen nogmaals van harte uitnodigen de komende maanden eens een keer langs te komen.
quote:Ja.
En een slingermeet zal er ook wel niet meer van komen. 
quote:Inderdaad, want die nep-natuurkundigen laten hun slinger toch niet zien.Op maandag 12 september 2005 14:23 schreef Lupa_Solitaria het volgende:
We nodigen gewoon Foucault uit, mét zijn slinger.
quote:Nee.Op maandag 12 september 2005 14:20 schreef Alicey het volgende:
We kunnen niet zelf nog een keer de slinger er ophangen?
We hebben zelf de expertise niet eens in huis om zo'n ding te installeren, daar hadden we specialisten voor uit Magdeburg (waar onze slinger zelf ook vandaan kwam trouwens).quote:Jean Bernard Léon Foucault (18 September 1819–11 February 1868)Op maandag 12 september 2005 14:23 schreef Lupa_Solitaria het volgende:
We nodigen gewoon Foucault uit, mét zijn slinger.
quote:Op maandag 12 september 2005 14:24 schreef Alicey het volgende:
[..]
Inderdaad, want die nep-natuurkundigen laten hun slinger toch niet zien.
quote:Op maandag 12 september 2005 15:37 schreef Maethor het volgende:
Jean Bernard Léon Foucault (18 September 1819–11 February 1868)
RIP quote:Jammer inderdaad... Ik had zelf ook graag gezien dat er wat meer ruchtbaarheid aan gegeven was.Op maandag 12 september 2005 17:29 schreef Cruoninga het volgende:
Nou ben ik dus nota bene in de periode dat er zo'n ding in mijn eigen stad rondslingerde naar Parijs geweest om het origineel te zien.... Jammer dat ik het nu pas lees, was wel benieuwd.
quote:Je kunt em komende zaterdag en de zaterdag daarop nog bewonderenOp maandag 12 september 2005 17:29 schreef Cruoninga het volgende:
Nou ben ik dus nota bene in de periode dat er zo'n ding in mijn eigen stad rondslingerde naar Parijs geweest om het origineel te zien.... Jammer dat ik het nu pas lees, was wel benieuwd.
.quote:Huh?Op maandag 12 september 2005 20:36 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Je kunt em komende zaterdag en de zaterdag daarop nog bewonderen
Ok mensen, grijp alsnog uw kans!
quote:Ah mooi, ik zal nog wel een kijkje komen nemen dus.Op maandag 12 september 2005 20:36 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Je kunt em komende zaterdag en de zaterdag daarop nog bewonderen
Ik vind het een intrigerend principe, maar ik begrijp nog maar weinig van de precieze werking. Wellicht dat je dat even in leek-termen kan uitleggen?
quote:Je kunt er gewoon zonder voorkennis naar toe gaan, en als het goed is wordt alles duidelijk door de uitleg die je van onze medestudenten of stafleden krijgt.Op dinsdag 13 september 2005 13:05 schreef Cruoninga het volgende:
[..]
Ah mooi, ik zal nog wel een kijkje komen nemen dus.
Ik vind het een intrigerend principe, maar ik begrijp nog maar weinig van de precieze werking. Wellicht dat je dat even in leek-termen kan uitleggen?
.quote:Nee, dat dan weer niet. Maar het interieur van de Martini is ook best een aanrader, als je van zoiets houdt.Op dinsdag 13 september 2005 16:17 schreef Cruoninga het volgende:
Hebben jullie er ook zo'n stoere kat bij?
quote:Dat durf ik niet te zeggen. Ik dacht zelf dus dat hij al gesloten was (staat ook op de folders) maar hoorde via-via dat hij nog open is. Ik zal even navraag doen.Op dinsdag 13 september 2005 16:18 schreef du_ke het volgende:
Maar alleen op zaterdag dus nog? Dan ben ik nou net niet in grunn
quote:Is inmiddels gebeurd.
De gegevens op een rijtje:
SLINGER VAN FOUCAULT
Waar: in de Martinikerk te Groningen. Da's de kerk die aan de welbekende Martinitoren vast zit, en die toren is niet te missen vanaf de Groote Markt. Let op: ingang aan de zuidzijde van de kerk (herinnert u zich dat de toren van een kerk zich altijd aan de westkant bevindt).
Wanneer: zaterdagen 17 en 24 september, 12:00 - 17:00. Dit zijn de enige twee dagen waarop de Slinger nog te bezichtigen zal zijn.
Entree: ¤ 1. Dit komt geheel ten goede aan de kerk.
Meer info: website Slinger van Foucault in Groningen
Vous êtes invités à venir voir tourner la terre!
Verhaaltje over de slinger in't Pantheon:
quote:In het voetspoor van Foucault.
Tienduizenden puntjes van licht in oneindig zwart. Elke nacht opgesteld in dezelfde bekende formatie en elke nacht verplaatsen ze zich in die vaste opstelling over de hemel. “Het kan toch niet zo zijn dat al die sterren in een gigantische boog om óns heen draaien?” Léon Foucault tuurt door de lens van zijn telescoop. “Maar zelfs de meest waarschijnlijke hypothese dient door een sluitend experiment bevestigd te worden.” Met een zucht wendt hij zich af van zijn sterrenkijker. “De hemellichamen vertellen ons dat iets draait ten opzichte van iets anders. Maar uitsluitsel over welke het juiste referentiekader is geven ze niet.” Net wanneer hij de Franse hemel wil laten voor wat die is stoot hij met zijn hand tegen één van de slingertjes van zijn telescoop, die dienen om de richting van de lens mee af te stellen. Het kleine koordje deinst heftig heen en weer. “Ai, merde,” fluistert hij in de veronderstelling zijn apparaat beschadigd te hebben. Hij wil zijn hand uitreiken naar het nog altijd zwaaiende slingertje, maar houdt die beweging in. Het ding is intact en heeft opeens zijn diepste aandacht. Hij buigt zijn gezicht iets naar het zwaaiende voorwerpje toe. Zijn ademhaling onderbreekt zich en zijn ogen knijpen samen tot smalle spleetjes. In zijn irissen reflecteert de heen en weer gaande beweging van de slinger.
‘Napels zien en sterven.’ Maar vergeet voor die tijd ook niet Parijs bezocht te hebben. Dat zou geen misplaatste toevoeging aan het gezegde zijn. Wanneer je dus een aanbieding krijgt om drie weken lang kosteloos op een appartement in de lichtstad te passen, is een langdurige bedenktijd overbodig. Zo komt het dat ik op een zwoele vooravond in augustus door de stad loop die de weken daarop de mijne zal zijn. Dwalend door de smalle straatjes van het vijfde arrondissement doemt er boven de daken ineens een reusachtige koepel op. Ik weet waar ik ben. Het is mij verteld welk wonder er zich daar afspeelt.
Léon Foucault schuift enkele zware kisten aan de kant om meer ruimte te creëren in zijn vochtige kelder. De tocht heeft net voor de zoveelste keer zijn olielamp uitgeblazen. Zodoende wordt het vertrek enkel flauwtjes verlicht door de smalle kieren in het plafond, dat net iets meer dan twee meter boven de vloer hangt. Geïntrigeerd kijkt hij naar de slinger die hij in het midden van de kelder heeft opgehangen. Zijn schrijfgerei ligt op een geïmproviseerd bureau naast hem. De inkt van zijn laatste notities is nog drogende. Deze wijzen op een kleine verandering in de baan van de slinger, maar het koord is te kort om tot echt betrouwbare resultaten te komen. “Ik heb een grotere ruimte nodig,” denkt hij bij zichzelf.
De contouren van het Panthéon vallen in zachte schemeringen op het plein aan de voet van zijn zuilen. Boven de horizon prijkt de top van de Eiffeltoren, maar hier is het de rijkversierde architraafbouw van Parijs’ stadstempel die alle aandacht opeist. Onder de neoclassicistische ornamenten van de toegangspoort doorlopend, betreed ik het gebouw.
De hoge muren zijn bekleed met schilderingen van bijbelse taferelen. De ruimte is groot. Op zijn hoogste punt bijna zeventig meter vanaf de vloer. Het holle geluid van de enkele tientallen rondschuifelende toeristen blijft in de gewelven van de tempel hangen. Mijn ogen speuren naar iets in het midden van het gebouw. “Hier moet die zijn.”
Toen koning Lodewijk de 15e leed aan een ernstige ziekte legde hij in 1744 de gelofte af dat als hij mocht genezen, hij de vervallen kerk van Sint-Genèvieve zou vervangen voor een bouwwerk dat Parijs’ beschermheilige waardig zou zijn. De koning hield woord. Nadat hij hersteld was liet hij in de eer van Sint-Genèvieve het Panthéon bouwen. Naar het klassieke voorbeeld van het gelijknamige gebouw in Rome. De functie van het bouwwerk veranderde een aantal keer van kerk naar mausoleum en weer terug. Bij dat laatste is het uiteindelijk gebleven. Het Panthéon is tegenwoordig de definitieve rustplaats van een groot aantal Franse nationale helden.
Voltaire, Rousseau, Victor Hugo en Emile Zola vermelden de naambordjes voor de grafkamers. Gelegen aan de catacomben die de tombe onder het Panthéon vormen. Op de muur gerichte lampen werpen vreemde schaduwen over de uitgehakte doorgangen. In één van de hoofdgangen hangt een lijst met namen. Ze zijn van degene die vielen in de revolutie die plaatsvond in de jaren ’30 van de 19e eeuw. Vluchtig ga ik de lijst af op meisjesnamen, maar ook in het land van Jeanne d’Arc zijn de helden enkel mannen.
Het Panthéon verwierf zijn bekendheid echter pas werkelijk toen het als toneel diende voor het eerste publieke experiment waarbij het bewijs geleverd werd dat de Aarde om haar as draait. Het is tevens de voornaamste reden waarom ik er ben gekomen.
Een constructie die in een overdekte ruimte het bewijs levert voor het draaien van de Aarde. Dat is nogal wat. Wellicht dat het daarom was dat ik me een gigantisch klepel-achtig object voor de geest haalde toen mij het verhaal ter oren kwam. Zo eindigt onze eerste ontmoeting toch min of meer in een teleurstelling. Een bescheiden ketting bakent het middelpunt van het vertrek af voor het publiek. Boven ingewikkelde patronen op de vloer staat een cirkelvormige meetlijn opgesteld. Deze geeft aan in welke richting een kleine bol - daar net boven hangend - zich verplaatst. Daar hangt die, de slinger van Foucault. “Dus dit is het nou? Die ene goudkleurige bal aan een flinterdun draadje?” Mijn blik volgt het koord vanaf de bol naar boven, maar deze is een zodanig vijf meter vanaf de vloer al niet meer te onderscheiden. De draad rijst zevenenzestig meter op, tot aan de binnenkant van de koepel. Daar moet hij ergens ontspringen. Ook daarboven schitteren de meesterlijke fresco’s. Afgebeeld in een cirkel om het houten middelpunt van de nok heen.
De houten plaat bovenin de koepel schuift opzij. Twee paar ogen kijken de diepte in. Bijna zeventig meter omlaag op de motieven die de vloer van het Panthéon sieren. De mannen knikken elkaar zwijgend toe, alvorens een kleine goudkleurige bol aan een dun koord door het gat te laten zakken. De eerste meters voorzichtig om de draad vervolgens meer te laten vieren. Als uit de hemel gezonden zweeft hij langzaam door de ruimte omlaag. De stenen engeltjes aan de muren wijken hun blik af en kijken ademloos toe. De mensfiguren op de geschilderde voorstellingen staken hun bijbelse bezigheden om zijn sierlijke afdaling te aanschouwen. Foucault’s ogen zijn strak op de gouden bol gericht, die hij vanaf de vloer naar beneden ziet komen. Een paar weken terug is zijn experiment voor het eerst geslaagd. Een selecte groep van wetenschappers was daarbij aanwezig geweest, in de sterrenwacht van Parijs. En nu was dan het moment daar om zijn baanbrekende prestatie aan het grote publiek te vertonen.
Met een groepje toeristen loop ik via een nauwe wenteltrap naar de hoger gelegen regionen van het Panthéon. Een gids begeleidt ons naar een balkon vanaf waar we zicht hebben op het bewegingsvlak van Foucault’s vinding. Eigenlijk is het niet zo vreemd dat ik er raar van opkeek dat het maar om een doodnormale slinger bleek te gaan. Elke slinger is namelijk in principe een slinger van Foucault. Mits de omstandigheden gunstig zijn herbergen ze allemaal onthullende krachten in hun wijze van verplaatsing.
Voor de slinger staat een stenen zwarte panter opgesteld. Zijn strenge blik staat strak gericht op de bezoekers die net de tempel betreden. Als een eeuwige bewaker van de draaiing van de Aarde. Zal die wel levenloos blijven wanneer er zich iemand over de afbakening waagt? Weer beneden gekomen ga ik zo dichtbij mogelijk staan en kijk naar het nog altijd zwaaiende object.
De vloer onder de gouden bol is bedekt met een laagje zand. Foucault houdt zijn stil hangende slinger nauwlettend in de gaten terwijl het publiek het Panthéon binnenstroomt. “U bent uitgenodigd om het draaien van de Aarde te komen aanschouwen,” hadden de advertenties gekopt over Foucault’s demonstratie. De spanning giert door zijn aderen. Op gepaste afstand kijkt hij oplettend toe dat niemand het koord of het zand beroert voordat hij zijn presentatie zal starten. De meeste mensen dragen lange zwarte jassen met bijbehorende hoge hoed. De belangstellenden verzamelen zich in een cirkel om de afwachtende opstelling heen. Foucault doet enkele stappen naar voren.
Naast mij flitsen de camera’s. De toeschouwers lijken uit alle hoeken van de wereld te zijn gekomen. Mijn oren herkennen vele verschillende talen terwijl mijn blik de slinger in zich opneemt.
Foucault pakt het koord beet, trekt hem naar achteren en blijft enkele tellen zo staan. Dan spreiden zijn vingers zich en het object glijdt weg door de ruimte. De bol zakt naar de vloer, trekt een klein lijntje in het zand en stijgt weer op aan de andere zijde. Daar hangt die één fractie van een seconde stil in de lucht om vervolgens weer door het net getrokken lijntje terug te zweven. Tientallen ogen volgen zijn beweging.
Dan gebeurt er iets. In eerste instantie merk ik op dat ik de pilaar naast me heb beetgepakt om mijn evenwicht te verstevigen. Enkele zandkorrels rollen uit over de vloer. Mijn zintuigen verscherpen zich om het gebeuren in te kunnen schatten. Tegen mijn voeten schuift een leren koffertje. Het publiek kijkt angstig om zich heen. Voor me valt iemand’s hoge hoed af en naast me gaat een vrouw onderuit. Tot de aanwezigen dringt het door: “De grond beweegt!”
Voltaire en Victor Hugo schrikken wakker door het schudden van hun kist. Boven hun hoofden hobbelt de zwarte panter weg van zijn plaats. Buiten op de Rue d’Ulm klampen de voetgangers zich vast aan de lantaarnpalen. De geparkeerde auto’s stoten op elkaar. In Jardin de Luxemburg klotst het water van de fonteinen over de rand. De hele stad lijkt ineens in beweging te zijn. De waterspuwers van de Notre Dame grijpen zich vast aan hun torens. De Eiffeltoren zet zijn poten verder uit elkaar in een poging meer evenwicht te vinden. Alles in Parijs valt, rolt of schuift. Ook in de tuinen van Versailles verdwijnt het grind van de wandelpaden ineens in de kanalen. De totale verschuiving van de Aarde rukt op over Frankrijk. Dakpannen kletteren op de straten. Boomgaarden verliezen hun appels. De sneeuw glijdt van de Alpentoppen. Europa wordt meegesleurd. In Londen springen de golven van de Theems tegen de Tower Bridge. De Duiven voor de Dom in Milaan schieten verschrikt weg. De mensen in de Radiotoren van Berlijn gillen wanneer deze angstaanjagend heen en weer begint te dansen. De Aarde schuift verder in Afrika en Azië. De fauna van de Siberische bossen vlucht massaal uit hun bevende holen. Het zand van de Sahara stuift in gigantische stofwolken door de lucht. In de regenwouden drukken de apen zich stevig tegen de schuddende bomen aan. Alles schuift. Alles rolt. Alles beweegt. Het beeld van Christus boven Rio de Janeiro trilt alsof de verlosser zelf weer is teruggekeerd. De naaldwouden van Canada slaan hun wortels dieper in de deinende grond. Miljarden kubieke liters oceaanwater golven voort over de planeet. De reusachtige bergen van de Himalaya komen met zware dreunen van hun plaats. Alles schudt. Alles stroomt. Alles glijdt. De gehele Aarde draait gezamenlijk in één richting. Alles beweegt door de ruimte. Alles, behalve die ene slinger in de tempel van Parijs. Terwijl de volledige planeet onder hem doordraait vervolgt hij ongestoord zijn zwaairitme.
In het Panthéon krabbelen de mensen weer overeind. Gedesoriënteerd gooi ik de hoge hoed weg die over mijn hoofd is gegleden. De ogen in de zaal richten zich opnieuw op de nog altijd voortgaande slinger. Deze komt wederom op zijn dode punt om vervolgens weer naar de vloer terug te vallen. Met een kortstondige maar sierlijke beweging trekt hij een nieuw streepje in het zand. Net naast het andere lijntje dat zojuist nog op zijn weg lag.
“Ze draait!” Roepen de mensen.
“Ze draait,” zeg ik.
[ Bericht 0% gewijzigd door Cruoninga op 18-09-2005 02:12:02 ]
quote:Op zondag 18 september 2005 01:23 schreef Cruoninga het volgende:
Ik ben er vanmiddag geweest. Heldere uitleg gekregen van een hoogleraar van de RUG met wat modellen erbij enzo. Jammer dat die niet permanent in de Martinikerk kan blijven hangen.
Verhaaltje over de slinger in't Pantheon:
[..]
Ik kom er een beetje laat mee, maar ook vanmiddag is de Slinger te bezichtigen. Het is vandaag autoloze zondag in Groningen, en er is een fietstocht georganiseerd die ook langs de Martini leidt. Ondergetekende zal met enkele andere mensen uitleg geven.
. Conclusie: Groningen ligt op het zuidelijk halfrond. .Ik kan me alleen niet meer herinneren WAAROM ze die slinger demonstreerden. Misschien i.v.m. de Corioliskracht? Of gewoon omdat het een leuke proef is?
quote:Hier kom ik nog even op terug; hij is eigenlijk alleen geopend voor de fietsers.Op zondag 18 september 2005 09:58 schreef Maethor het volgende:
[..]
Ik kom er een beetje laat mee, maar ook vanmiddag is de Slinger te bezichtigen. Het is vandaag autoloze zondag in Groningen, en er is een fietstocht georganiseerd die ook langs de Martini leidt. Ondergetekende zal met enkele andere mensen uitleg geven.
Vergeet het dus maar. Wie nog wil komen is komende zaterdag van harte uitgenodigd! quote:Bij een introductiecollege helemaal aan het begin van mn studie hebben ze ook wel eens een slinger opgehangen. Maar bij mij was het idee geloof ik dat de slingeramplitude altijd afneemt (of in het ideale geval gelijkblijft). Iemand werd gevraagd bij de slinger te bukken, de kogel werd voor zijn neus gepositioneerd en losgelaten, en bij terugkomst raakte ie de neus net niet.Op zondag 18 september 2005 15:47 schreef freako het volgende:
Licht offtopic: Bij het vak natuurkunde voor scheikundigen, aan de RuG, demonstreerden ze elk jaar ook de slinger van Foucault (geen idee of ze het nog doen overigens). Dan werd de slinger aan het plafond van de collegezaal gehangen. Alleen luisterde het ophangen nogal nauw. De manier waarop ze het daar deden zorgden voor een beetje een afwijking. In vijf jaar tijd was ie drie keer de verkeerde kant opgegaan, en een keer deed ie helemaal niks.
Ik kan me alleen niet meer herinneren WAAROM ze die slinger demonstreerden. Misschien i.v.m. de Corioliskracht? Of gewoon omdat het een leuke proef is?
Kan zijn dat het bij jou wel de bedoeling was de aswenteling van de aarde aan te tonen (zoals bij de Slinger van Foucault het geval is). Dat heeft ook met de Corioliskracht te maken die je noemt. Ik denk alleen dat de 'rare' resultaten te verklaren zijn aan de hand van het feit dat jullie slinger te kort is om zoiets goed waar te nemen. Je moet een zware kogel aan een lange kabel hebben hangen om iets te zien; het effect is niet al te groot.
quote:Dat is inderdaad een lastige. Ik zal het proberen uit te leggen, maar ook ik begrijp het niet volledig, in de zin dat ik het me niet volledig kan inbeelden. Maar goed, ik doe een poging.Op dinsdag 18 oktober 2005 14:49 schreef Lets het volgende:
Ik moet een werkstuk over de slinger maken en heb aardig wat info, maar zou iemand precies willen uitleggen waarom je sinus gebruikt in die formule om de draaisnelheid uit te vinden?
De schijnbare beweging van de slinger wordt veroorzaakt door de rotatie van de aarde. In feite draait het aardoppervlak onder de slinger door (ik neem even aan dat de basisprincipes duidelijk zijn en focus nu op die afleiding).
Plaats om te beginnen een slinger op de noordpool. De aarde roteert in 24 uur om zijn as, dus voor een waarnemer op het aardoppervlak lijkt het vlak van de slinger in 24 uur een gehele rotatie te hebben gemaakt. Let wel: de as van de aardrotatie en die van de rotatie van de slinger vallen in dit geval precies samen.
Plaats hem vervolgens op de evenaar. Hopelijk is het duidelijk dat er nu helemaal geen rotatie plaats vindt: de beide rotatieassen staan nu loodrecht op elkaar. De slinger voert slechts een translatiebeweging uit maar roteert niet om zijn eigen as. Je kunt dit opvatten als had de slinger een oneindig grote periode.
Je kunt nu - denk ik - het beste kijken naar de rotatievector van de aardrotatie. Deze gaat dwars door de beide polen heen. Je moet echter kijken naar de component van deze vector die loodrecht op het aardoppervlak staat. Deze neemt af naar mate je van de pool naar de evenaar loopt - en wel met een sinus: rotatie_plaatselijk = rotatie_totaal * sinus(breedtegraad). De breedtegraad is de hoek tussen de lijnen die de pool resp. jou met het middelpunt van de aarde verbinden.
Je moet dit maar eens tekenen, hopelijk wordt het dan duidelijk dat je op de evenaar niet roteert, op de pool wel, en dat je er tussenin een sinus moet gebruiken.
De periode van de slinger bereken je door 24 uur te delen door de sinus van de breedtegraad. Op de noordpool is de breedtegraad negentig graden en de sinus daarvan is 1 => de slinger heeft een periode van 24 uur. Op de evenaar is de breedgraad 0, en sin(0) = 0. 24 uur delen door 0 kan eigenlijk niet, maar als je de breedtegraad nul 'laat naderen', 'gaat de periode naar oneindig'.
In Groningen is de breedtegraad pakweg 53 graden en kom je op een periode van ongeveer 30 uur uit.