VVD: De gekozen formateur / MP

quote:

Van Aartsen wil gekozen formateur

_ANP

DORDRECHT - VVD-fractievoorzitter Van Aartsen wil dat de kiezer de formateur aanwijst die de opdracht krijgt een nieuw kabinet te vormen. Als hij daarin slaagt, is hij meteen de premier van dat nieuwe kabinet. Volgens Van Aartsen is de gekozen formateur 'de best haalbare manier om de kiezer meer invloed te geven op kabinetsformaties'.

Tijdens de Johan de Witt-lezing in Dordrecht gaf de VVD-aanvoerder aan problemen te hebben met het huidige kiesstelsel. Door het systeem van coalitiekabinetten kan er volgens hem nooit een echte breuk komen met het verleden, omdat er altijd wel weer een partij van de vorige macht terugkeert.

De zogenoemde machtsvraag moet in de ogen van Van Aartsen volledig bij de burger liggen. Zijn ideaal is een districtenstelsel, waarbij in twee ronden gekozen kan worden voor de politieke voorkeur en vervolgens de macht. Daar heeft Van Aartsen momenteel te weinig medestanders voor.


Wel is in het Liberaal Manifest, een nieuw beginselprogramma van de VVD dat vrijdag wordt gepresenteerd, de gekozen formateur opgenomen.

Coalitiegenoot D66 is zeer verheugd over de opstelling van de VVD. D66-Kamerlid Van der Ham werkt al enige tijd aan een initiatiefwetsvoorstel voor een gekozen formateur. 'Ik ben blij met de steun van de VVD.' D66 wil het voorstel volgende maand presenteren. Het is de opmaat naar een direct gekozen premier.

Bron: De Volkskrant

De discussie over de gekozen Minister-President laait weer op. En ik moet toegeven dat deze vorm een verbetering is dan een de direct gekozen MP.

Het grootste probleem bij een direct gekozen MP (of elke willekeurige bestuurder) is dat er grote conflicten kunnen ontstaan tussen de bestuurder en de volksvertegenwoordigers. Allebei hebben een mandaat van de kiezer en wanneer deze twee kapiteins op 1 schip tegengestelde belangen hebben, is het onduidelijk hoe dit op te lossen. Wie moet/kan wie wegsturen of moeten ze allebei blijven zitten en maximaal 4 jaar doorrommelen? Door deze onduidlijkheden en verwarring ben ik tegen een direct gekozen MP.

Maar dit voorstel voor een gekozen formateur maakt de kans op tegengestelde belangen of conflicten een stuk kleiner. De formateur moet een meerderheid van het parlement achter zich hebben om een kabinet te kunnen vormen en MP te worden. Lukt dat niet, dan wordt er weer volgens de oude regels een kabinet en MP gevormd. Imho is dat een verbetering, maar je kan het ook als nadeel zien zoals Weisglas het verwoord:

quote:

Bovendien kan het door Van Aartsen bepleite systeem ertoe leiden dat de formateur van een andere politieke kleur is dan de grootste partij in de Tweede Kamer. Dan zou uiteindelijk de formateur geen minister-president kunnen worden. 'De kiezer zal dan zeggen: hoe kan dat nou? We hebben - bijvoorbeeld - Wiegel als formateur gekozen en nu krijgen we Bos als premier.'

Bron: De Volkskrant

De kans op conflicten en de hierboven geschetste onduidelijkheden qua mandaat is niet helemaal uitgesloten door deze formateur-variant uiteraard, maar misschien toch tot een acceptabel niveau om toch de kiezers meer invloed te geven op kabinetsformaties die nu nog veel weg hebben van achterkamertjespolitiek. Ik zeg misschien, want voor mij blijft de huidige situatie toch de beste waar het de volksvertegenwoordiging het hoogste orgaan blijft.

quote:

Op donderdag 24 februari 2005 12:51 schreef sizzler het volgende:
Het klinkt leuk, maar ik zie het in de praktijk niet werken. Neem de vorige verkiezingen: Het CDA was duidelijk de grootste. Stel dat Bos de gekozen formateur zou zijn geweest, waarom zou het CDA dan accepteren dat Bos premier wordt, terwijl ze zelf de premier mogen leveren als die gesprekken mislukken??

Leuk voorbeeld. En ik denk dat dit voorstel juist in dit voorbeeld goed zou werken. Bos (of Cohen) als formateur zou met een eigen mandaat toch een morele druk op het CDA leggen voor samenwerking. Bos/Cohen als formateur zou laten zien dat men de PvdA/Cohen wel in de regering zou willen, waar het CDA moeilijk omheen kan. Een CDA-PvdA coalitie zou ook de logische keuze zijn volgens de uitslag (CDA de grootste, PvdA de 2de partij met een enorme zetelwinst).

quote:

Op donderdag 24 februari 2005 13:13 schreef jvcs het volgende:
de enige reden, waarom de VVD deze discussie weer aanzwengelt, is vanwege het feit, dat Wiegel zijn rentree heroverweegt. Ze hebben geen functie voor deze man binnen de huidige opzet, ze willen hem niet, ze moeten hem niet, maar ze kunnen er niet aan voorbij, dat het verlies aan zetels van de afgelopen periodes wel eens goedgemaakt kan worden door alleen Wiegel. Door de discussie op deze manier te voeren, worden ze zelf ontzien en kan alleen Wiegel het weer verzieken door alsnog nee te zeggen.

Dat ben ik niet met je eens. Dit plan is onderdeel van het nieuwe "beginselmanifest" waarin onder meer ook de vlaktaks, gemeentelijke herindelingen, de gekozen burgemeester en bestuurlijke 'verdunning' tot onderwerp van discussie worden gepresenteerd. Imho niet echt een beginselmanifest te noemen, maar meer een herbezinning op bestuurlijk vlak zoals de PvdA een aantal weken geleden ook kwam van de Commissie Andeweg over referenda, de grondwet, de eerste kamer en landsdelen.

quote:

Op donderdag 24 februari 2005 13:44 schreef sizzler het volgende:

[..]

.... maar is het uiteindelijk niet geworden. Ookal heeft het volk de PvdA als tweede partij aangewezen. Feit is dat er bij de formatie ook politieke spelletjes gespeeld worden. Waarom zouden de partijen dat achterwegen laten bij een gekozen formateur? Waarom zijn de gesprekken met Bos bij de vorige formatie met dit Kabinet stukgelopen en zou dat niet het geval geweest zijn bij een gekozen formateur?

Bij de formatiebesprekingen tussen het CDA en de PvdA had het CDA de touwtjes in handen als grootste partij. Bij het voorbeeld van Bos/Cohen als de gekozen formateur zou de PvdA dus de leidende rol hebben, en zou het CDA om twee redenen al wat meer moeten inschikken; de PvdA had ook opties om zonder het CDA te regeren, bijvoorbeeld met de VVD en D66. Dus zou het CDA wel wat meer concessies moeten doen als het CDA regeringsverantwoordelijkheid zou willen dragen. Daarnaast laat de gekozen formateur zien dat het volk die partij/persoon in de regering wil zien, waardoor het CDA, maar ook de VVD en D66, zich totaal ongeloofwaardig zou hebben gemaakt bij de vorming van een CDA-VVD-D66 coalitie.

Een gekozen formateur kan dus voor meer invloed zorgen mbt de regeringscoalitie. Precies het doel van dit idee.

quote:

Op donderdag 24 februari 2005 13:51 schreef Akaro het volgende:
Volgens mij zijn die gesprekken stukgelopen doordat het CDA vondt dat de 'chemie' ontbrak. vrij vertaald durf ik daar wel van te maken dat het CDA naar eigen idee te weining te zeggen gehad zou hebben in een coalitie met de PvdA. (denk nog steeds dat PvdA grootste was vorige verkieziingen. Bos mocht tenslotte kijken oftie ene regering kon bouwen)
En met PvdA kon JP geen premier worden omdat PvdA groter was dan CDA. Ze wisten dat weigeren om met pvda samen te werken grote kans gaf op zelf mogen regeren.( en lekker te blijven zitten)

CDA is toch echt de grootste: http://www.parlement.com/9291000/modules/g18dztac

Het CDA had het initiatief, en de logische keuze was toch om met de tweede partij van het land te proberen een coalitie te vormen, zeker gezien de forse winst van de PvdA. Maar eigenlijk had het CDA al vanaf het begin geen zin om met de PvdA samen te werken; de gestarte onderhandelingen met de PvdA waren enkel onder invloed van de publieke opinie. Alleen had de publieke opinie geen invloed op de vorming van coalitie waardoor het CDA na een tijdje de onderhandelingen opblies en verder ging met het VVD.

quote:

Op donderdag 24 februari 2005 14:20 schreef Akaro het volgende:
Dan was dat het inderdaad. PvdA grootste is dan wat wishful thinking.

De 'weigering' van cda om met pvda serieuze gesprekken te voeren gaf in ieder geval wel aan dat het cda het niet tot weining interessert wat het volk wil.

Tja, het CDA heeft gewoon een meerderheidscoalitie gevormd waardoor de keuze van 'het volk' (althans, de meerderheid) er wel is gekomen. Maar in het specifieke voorbeeld van de afgelopen verkiezingsuitslag zagen veel mensen toch een andere coalitie als meest logische, alleen was er geen middel om het volk rechtsstreeks invloed te geven op de formatie zoals het kiezen van een formateur eventueel wel kan bieden.

quote:

Op donderdag 24 februari 2005 14:41 schreef Lithion het volgende:

[..]

Vind je het zelf niet een vreemde gedachtengang dat de grootste partij niet het initiatief zou hebben bij de formatiebesprekingen? Ik zie de noodzaak van een dergelijke soort dualiteit in de formatiebesprekingen niet in. Hoe is de Nederlandse democratie daar in z'n algemeen bij gebaat? (dus niet alleen uitgaande van het geval van de vorige verkiezingen).

[..]

O? Ik meende toch dat we daar al de parlementsverkiezingen zelf voor hadden. Bovendien, blijkens het grote aantal strategische stemmen bij de laatste twee verkiezingen, is het onzin om zo plompverloren te stellen dat een gekozen formateur direct laat zien dat het volk ook die partij in de regering wil zien. Daarbij, wellicht kan het dan zo zijn dat men wil dat die persoon plaatsneemt in de regering, maar dat wil nog niet zeggen dat de kiezer daarmee ook de hele partij erachter in de regering wil hebben.

Bij de verkiezingen kiezen we onze volksvertegenwoordigers en niet de bestuurders. Je kan niet zeggen dat men kiest om een persoon in de regering te krijgen. Je hebt gelijk dat je bij zo'n gekozen formateur alleen kan zeggen dat die persoon het meest gewenst is om deel te nemen in een regering en niet de partij. Maar een MP van een partij die niet in de regeringscoalitie zit zou een behoorlijke vreemde situatie zijn waar juist de gevreesde conflicten tussen twee mandaten groter van zou worden. Dat is het grote voordeel van deze variant ten opzichte van de normale direct gekozen MP. Als de formateur al gelieerd is aan een partij.

De gekozen formateur is juist de aangesproken persoon om het initiatief te hebben bij het vormen van een regering. Die verkiezing gaat namelijk om invloed op de samenstelling van de regering, waar de 'normale' verkiezingen om de zetels in het parlement gaan. De noodzaak is om de kiezers meer invloed te geven op de samenstelling van de regering, en het voorbeeld van de laatste verkiezingen is enkel het voorschotelen van een concreet voorbeeld hoe de invloed de regeringscoalitie mede kan bepalen.

quote:

[..]

Ik voorzie vooral meer politiek-strategische spelletjes. Dualiteit is prima, maar niet in élke stap van het democratisch proces, dat doet de daadkracht geen goed.

Dat ben ik met je eens. Ik ben ook niet dol-enthousiast over dit idee, maar ik zie het wel als een verbetering van het aloude idee van de direct gekozen MP.

quote:

Op donderdag 24 februari 2005 14:47 schreef Lithion het volgende:

[..]

Moet de kiezer dan ook invloed krijgen op wie er precies plaats gaat nemen in het kabinet (er wordt nogal wat met poppetjes geschoven zonder dat de kiezer daar invloed op heeft)? En moet de kiezer dan ook invloed krijgen op welke punten er precies uitgevoerd gaan worden (veel punten worden uitgewisseld in de kabinetsformatie)? Het punt is dat je ergens een ontkoppelpunt moet inbouwen waar de invloed van de kiezer ophoudt en de volksvertegenwoordigers/kabinetsleden met een democratisch verkregen mandaat aan de slag gaan. Ik zie de noodzaak niet in waarom dit ontkoppelpunt nu verschoven moet worden tot na de formatie.

Ik persoonlijk zie ook weinig in al die directe democratie die de parlementaire democratie uitholt zoals refrenda, gekozen burgemeester en gekozen MP. Maar bij een gekozen formateur behoudt het parlement nog steeds de macht. De formateur moet eerst nog een meerderheid van het parlement achter zich krijgen, en zodra dat niet het geval is, dan moet de formateur het onderspit delven. Er blijft een spanningsveld en het idee is niet perfect, maar het huidige systeem is imho ook niet prefect.