Klopt. Maar de vraag was of het werkte.
Maar ik moet het antwoord ook bijstellen: De pest werd meestal overgebracht door vlooien die op ratten zaten.
In 'Eeuwen des Onderscheids' van Wim Blockmans en Peter Hoppenbrouwers wordt de totale geschiedenis van de middeleeuwen beknopt beschreven. De pest speelt daarin ok een rol: die wordt dus ook op drie bladzijden behandeld.
Het komt erop neer dat er in de middeleeuwen twee grote uitbraken (pandemieën) geweest zijn. Zo'n uitbraak is een reeks van epidemieën. De eerste was van het midden van de 6e eeuw tot het midden van de 8e eeuw de tweede van begin 14e eeuw tot begin 18e eeuw. De snaveldokter hoort voorzover ik kan zien aan het eind van de laatste uitbraak thuis: ik heb er nog geen middeleeuwse plaatjes van gezien.
Veroorzaker was altijd dezelfde bacterie: Yersinia pestis. De ziekte kon echter in drie vormen komen. Het meest gangbaar was de builenpest. Die werd veroorzaakt door vlooienbeten en uitte zich in opgezwollen lymfeklieren: de builen. Zo'n 50 tot 60 procent van de patiënten van de builenpest is binnen vijf dagen eraan gestorven.
Minder gangbaar was de longpest: hier was besmetting mogelijk door opgehoeste druppeltjes speeksel. Zo'n snavelmasker zou hier dus eventueel tegen besmetting helpen als de arts ervoor zorgt dat hij ook geen dingen aanraakt waar de patiënt tegenaan gehoest heeft (net als nu de griep en verkoudheid vaak overgedragen worden door deurknoppen, toetsenborden etc.) Bijna honderd procent van de besmette gevallen overlijdt eraan.
Tenslotte is er een derde, zeldzamere vorm van de pest, de septische pest, ook wel bekend als de zwarte pest. Dit is een variant van de builenpest, de bacteriën vermenigvuldigen zich dan in het bloed van het slachtoffer. Deze vorm wordt ook via vlooien wordt doorgegeven, per besmetting komen er alleen veel meer bacterieën tegelijk het lichaam binnen. Het is zo dodelijk dat de patient al overleden is voordat er zich builen hebben kunnen vormen. Ook deze vorm heeft een sterftecijfer van bijna honderd procent.
Sommige steden,. zoals Milaan of Venetië bijvoorbeeld, wisten zich redelijk tegen de pest te beschermen door als er een epidemie rondwaardde strenge quarantaineregels op na te houden.
Neurenberg bleef ook vaak buiten schot omdat die stad strenge sanitaire regels had: straten werden geveegd, huisvuil moest snel verwijderd worden en er waren veel badhuizen die waarschijnlijk druk bezocht werden: stadsambtenaren kregen er in ieder geval een extra vergoeding voor. Deze regels waren echter niet speciaal voor de pest opgesteld, echter zorgden ze er waarschijnlijk wel voor dat de ziekte niet uit kon breken.
Time's fun when you're having flies - Kermit the Frog