* Passion de Jeanne d'Arc, La (1928)Een lofzang op de overwinning van de ziel over het levenHet lijden van de bekende martelaar, Jeanne d'Arc (een fantastische rol van
Maria Falconetti) staat centraal in deze film. Na de Fransen naar een aantal overwinningen op het veldslag te hebben opgeleverd, loopt ze in een val van de Bourgondiërs. Die verkochten haar aan de Engelsen, die haar op hun beurt weer overdrogen aan de kerkelijke rechtbank in Rouen, geleidt door Pierre Cauchon. Ze wordt beschuldigd van godslastering en hekserij. Daarbij stond ze er ook op mannenkleren te dragen, wat ook een misdaad tegen God was. Ze claimt de stem van God te hebben gehoord en deze te hebben gevolgd.
De aandacht gaat in de film puur uit naar de rechtzaak en de uitkomst hiervan. Om zo historisch accuraat mogelijk te werk te gaan dienden de oorspronkelijke manuscripten als leidraad. Het verhaal van Jeanne d'Arc lag vooral gevoelig in Frankrijk waar Jeanne een volksheldin is. Men twijfelde dan ook of een Deense regisseur haar recht aan zou doen. Hij werd dus nauwlettend in de gaten gehouden. Na het completeren van de film werd de film enorm aangevallen door de kerk en die heeft er toen hevige censuur overheen gegooid. De weggeknipte delen werden verbrand en er bleef een film van 50 minuten over, van oorspronkelijk 114 minuten. Aangezien Dreyer veel meer materiaal had geschoten kon er wel een redelijk complete versie gemaakt worden met tweederangs beelden. Dreyer was hier echter nooit tevreden over, maar voor veertig jaar was dit de enige versie die bestond. Tot 1980, want toen werd er een haast perfecte originele versie teruggevonden in een kast van een psychiatrische inrichting.
Oorspronkelijk bedoelde Dreyer de film zonder muziek. Hij wilde de film zo puur mogelijk houden en het verhaal puur en alleen door middel van close-ups van gezichten vertellen. Voor de versie die 40 jaar als de originele geldde was een score geschreven die deze versie vergezelde. Voor de versie gevonden in 1980 schreef Richard Einhorn een paar jaar later een nieuwe score, genaamd Voices of Light. Deze fantastische score versterkt de emoties die getoond worden op het scherm.
De film is opgenomen in een minieme set en de kleren besteedde Dreyer niet veel aandacht aan om deze tot in de puntjes historisch accuraat te maken, evenals hij niet veel aandacht besteed aan de achtergrond van Jeanne d'Arc. Daar draait het in deze film ook totaal niet om. Hij wilde een lofzang maken op de overwinning van de ziel over het leven en daar was de setting niet belangrijk voor. Wat wel belangrijk is, is hoe het geheel in beeld gebracht wordt, want hoe beeld je dat uit? Dreyer staat bekent om zijn gebruik van licht en dit gebruikt hij om een contrast te creëren tussen 'goed' en 'kwaad'. Verder wordt het karakter uitgediept door de manier waarop deze persoon in beeld is gebracht. De gehele film bestaat uit close-ups van gezichten. De film zit soms zo dicht op de acteurs/actrices dat je haast in de ziel van deze personen kan kijken. Hij gebruikte ook geen make-up wat zeker in stomme films uitzonderlijk was. Hij wilde zo weinig mogelijk tussen ons en de ziel van de persoon hebben.
De Franse regisseur Robert Bresson vond dat deze versie geen recht deed aan het proces en maakte in 1962 zijn eigen versie,
Procčs de Jeanne d'Arc, waarin hij veel minder gebruik van cinematografie om haar als slachtoffer af te schilderen dan Dreyer dit deed.
Het is inmiddels een dik jaar geleden dat deze film mij overdonderde. Tot deze film was
Requiem for a Dream de film die emotioneel het meeste indruk op mij gemaakt had en ik betwijfelde of een film, laat staan een stomme film, dat gevoel mij ooit nog kon brengen. Maar met deze film gebeurde dat dus tog. De aaneenschakeling van close ups van gezichten heeft haast een hypnotiserende werking en laat de kijker niet onberoerd. Dit gevoel van beroering wordt versterkt door de hemelse muziek van Richard Einhorn's
Voices of Light. Een paar maanden geleden zag ik de film in het filmmuseum in Amsterdam met live pianobegeleiding, maar deze was lang niet zo goed en maakte de emotionele ervaring minder sterk. Verder is de cinematografie fantastisch en de acteerprestatie van Maria Falconetti, wat haar enige rol zou zijn, evenzo. Sinds die dag in mei 2003 beschouw ik dit als de beste film die ooit gemaakt is.
Speelduur 82 minuten
#16 in de
Greatest Films Top 100 samengesteld door critici en regisseurs
IMDbCriterion Collection DVDReview"Nothing in the world can be compared to the human face. It is a land one can never tire of exploring. There is no greater experience in a studio than to witness the expression of a sensitive face under the mysterious power of inspiration. To see it animated from inside, and turning into poetry."