Het Nederlands elftal, een tweederangs attractie..

quote:

zaterdag 19 juni 2004 uur.
Tweederangs attractie



Door Willem Vissers - Het elftal tracht het verval te maskeren. De bondscoach is verdwaald in een wereld die de zijne niet is. Oranje is een circus in roerige tijden. Vandaag zijn de tenten opgeslagen in Aveiro, voor de wedstrijd tegen Tsjechië.


Ontluisterend zijn de woorden van bondscoach Dick Advocaat over de staat van Oranje. Hij wil dat spelers uit hun harnas stappen, maar ze blijven ingesnoerd in hun korset.

Het elftal dat gewend was om met wit te spelen, is tijdens Euro 2004 veroordeeld tot de zwarte stukken. Het toernooi in Portugal is voor het Nederlands elftal een kwestie van overleven geworden. De kwartfinale halen, dat zou al mooi zijn. En dan weet je het maar nooit. Een gelukje, een bal via de binnenkant van de paal. Strohalmen worden innig vastgegrepen.

Te veel spelers missen vorm en overtuiging, of ze kunnen grofweg gezegd niet (meer) uitvoeren wat de trainers willen. De onzekerheid slaat over op de trainers. Advocaat goochelt met speelsystemen - terwijl het helemaal niet meer zou moeten gaan om systemen.

Hij weet dat hij benjamin Wesley Sneijder eigenlijk nodig heeft om een bal bij de spitsen te krijgen, maar hij is bang dat de jonge Ajacied ten onder gaat tegen een sterke middenvelder als Ballack, zoals afgelopen dinsdag tegen Duitsland het geval had kunnen zijn. En dus bracht hij Sneijder pas na de rust, bij een achterstand, in het veld.

Advocaat verwacht ook dat Sneijder ondersneeuwt tegen een Tsjechische opponent die over machtige middenvelders als Nedved en Rosicky beschikt. Defensief denken is de norm geworden, waarvan pas wordt afgeweken als de gang van zaken om een reactie vraagt.

Oranje zien in Portugal is kijken naar een rondtrekkend circus dat vooral drijft op zijn reputatie; de reputatie van gelauwerde aanvallers en roem uit het verleden. Zes jaar geleden vergaapte de wereld zich aan de opvoeringen van het ensemble van Guus Hiddink. Het was prachtig en oorspronkelijk, dat spel van die jongens in oranje, uit dat kleine, tolerante land van aanvalslust.

Anno 2004 zijn het elftal en de trainer in het defensief gedrongen. De vergelijking met een familiecircus biedt zich aan. De leeuwen zijn oud en brullen nog maar zelden, de clown is niet grappig meer en er valt wel eens iemand uit de trapeze.

Frank de Boer, 110-voudig international, is hét symbool van het verval. Tijdens het WK van 1998 was hij een van de beste verdedigers ter wereld. Nu is hij een reserve die alleen speeltijd krijgt als Wilfred Bouma een dagje ziek is. 'Dat is wel even wennen', zegt De Boer droogjes, na weer een training in de brandende zon. Waarom deze vernedering?

Clarence Seedorf, jarenlang weggehoond door het volk, is weer fit na een blessure en het duurt nog maar even of hij wordt gezien als de reddende engel.

Jaap Stam, die het niveau van 1998 nog wél heeft: 'We willen aanvallen, maar soms lukt dat niet. De uitvoering is niet goed.'

De uitvoering mag dan onder de maat zijn, de circustent zelf staat fier overeind en het volk stroomt nog steeds massaal toe, op zoek naar vertier en hopend op die ene, woedende brul van de vermoeide leeuw, danwel die perfecte salto mortale in de trapeze.

Duizenden Nederlanders kleuren vandaag ook het gemeentelijk stadion van Aveiro oranje, voor de wedstrijd die cruciaal is voor het verdere verloop van het toernooi. Vandaag kan de kwartfinale dichtbij komen. Vandaag kan de roemloze uitschakeling naderen. Vandaag is de dag van hoop en vrees.

En zolang Oranje meedoet, wil iedereen erbij horen. Honderden beroemdheden, pseudo-beroemdheden en trainers worden ingevlogen om tv-programma's te vullen. Wie niet mag komen, telt niet mee. En iedereen mag, nee móet een mening ventileren:

Sneijder erin.

Seedorf moet spelen.

Waar blijft Robben?

Zo kun je op een onbewaakt ogenblik zomaar Piet Schrijvers en Willy van de Kerkhof (of is het René?) tegenkomen in de straten van Albufeira. Ze zijn door Arke Reizen gestationeerd in het plaatselijke café Bloopers. Hun taak is simpel: het voetbal analyseren. Schrijvers is gaan kijken bij de locatie van SBS 6. Of hij iets mocht zeggen? 'Nee, maar ik ben wel in beeld geweest.'

De artiesten om wie het werkelijk gaat ontbreekt het aan niets. De voetballers slapen in een hotel-annex-golfresort met weergaloze luxe en knipmessende lakeien. Je wordt al lui als je ernaar kijkt. Het begeleidingsteam van de selectie van 23 spelers bestaat uit 23 mensen. Op een vrije middag rijdt Kluivert in de Ferrari van Seedorf. De auto is door een bekende vanuit Madrid naar de Algarve gereden.

Het is een paradox die gevolgen kán hebben bij een verkeerde afloop: de aandacht voor de nationale ploeg neemt alsmaar toe, hoewel de meeste uitvoeringen het aanzien niet of nauwelijks waard zijn. Het is niet voor niets dat KNVB-directeur Kesler zich zorgen maakt om het imago van Oranje.

De verhouding tussen de ploeg en het volk mag wel iets inniger worden, vindt Kesler. Terwijl hij dat zegt worden de lijnen juist weer verder afgesneden. De media zijn deze week verder aan banden gelegd, mede om de massaliteit het hoofd te bieden.

Twee keer in de week mag de pers op audiëntie komen in het hotel en af en toe houdt een speler halt na een training, waarna hij de bus instapt. De tijd van individuele gesprekken is bijna voorbij.

'Sommige spelers willen dat ook niet meer', zegt voorlichter Salazar-Hewitt berustend. De vraag of dat misschien niet professioneel is, wordt niet eens meer gesteld door de communicatie-afdeling van de KNVB - laat staan dat er iets aan wordt gedaan.

En dus zitten op een goede vrijdag vier spelers naast elkaar achter een tafel, om tientallen verschillende vragen te beantwoorden voor een keur aan verslaggevers, van radio en televisie tot en met een Chinese van een krant toe. Zij ziet doelman Van der Sar aan voor een middenvelder en wil weten wanneer hij eens gaat scoren.

Slechts af en toe is een opmerking het noteren waard. Van der Sar, over de kritiek op de Nederlandse tv, waarnaar de voetballers ook in Portugal kunnen kijken: 'Je doet er je voordeel mee, of je laat het van je afglijden.'

Stam, over een bericht in een krant waarin staat dat hij, Cocu en Van Nistelrooij meer duidelijkheid willen over de speelwijze: 'Het is een mooi verhaal, maar wel verzonnen.' Van Nistelrooij, met zachte stem: 'Welk systeem we ook spelen, het gaat om de invulling. Spelers maken een systeem, niet andersom.'

De pers is ontevreden over deze vertoning, maar Eef Brouwers wrijft zich in de handen en zegt: 'Er wordt ruimhartig opgetreden richting media.' Brouwers is de voormalige directeur van de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) en was als zodanig spreekbuis van koningin en premier.

Nu is hij gepensioneerd en begeleidt hij als opperspreekstalmeester van Circus Oranje de meestbesproken man van de maand juni, de bondscoach van de nationale voetbalploeg.

De communicatie-adviseur zegt: 'Als het geen goede wedstrijd wordt tegen Tsjechië omdat er te veel tijd is gestoken in andere zaken, dan zou dat een niet onterecht verwijt zijn dat na afloop gemaakt kan worden. Daar moet je dus voorzichtig mee zijn.' Daar is het defensieve denken weer.

In dezelfde week van het nieuwe persbeleid besluit Dick Advocaat geen kranten meer te lezen en geen tv meer te kijken. Dat deed hij namelijk wel. Hij las en zag alles en ondanks zijn voornemen bestaat de indruk dat hij nog wel eens stiekem een artikeltje tot zich neemt of een rondje zapt.

Maar het werd te gek. Advocaat lag bij wijze van spreken wakker van de mening van Rob Oudkerk, voormalig wethouder van Amsterdam, over de ruit op het middenveld van het Nederlands elftal. Die wijziging van zijn mediaconsumptie moet wel zijn ingegeven door Brouwers, de mediagoeroe immers.

Brouwers, de man die de term 'geen commentaar' een nieuwe dimensie gaf: 'Welke adviezen je geeft of niet geeft, welke adviezen naar buiten komen of juist niet, dát moet verborgen blijven.'

Nou ja, een tipje van de sluier wil hij wel oplichten: 'Er zijn mensen in de omgeving van de bondscoach die ook lezen en samenvatten. En we lopen wel eens een stukje met hem op, of we drinken een bakje koffie.'

Advocaat, die wars is van alle opsmuk rond het voetbal en die liever zou hebben dat Circus Oranje gewoon Oranje was, heeft zelf om Brouwers gevraagd. Hij kende hem van hun tijd bij PSV (Advocaat) en Philips (Brouwers). De trainer die de spelers vraagt hun harnas af te werpen, heeft zich er zelf eentje laten aanmeten.

'Ik geloof niet in mannetjesmaken', zegt Brouwers in de tent voor de pers, naast het trainingsveld in Albufeira. Hij heeft zijn driedelig pak ingeruild voor een blauw trainingsjasje, hetzelfde als dat van de bondscoach. In de hitte draagt hij een witte polo, dezelfde als de bondscoach.

En Brouwers gelooft dus niet in mannetjesmaken, hoewel hij tijdens persbijeenkomsten Advocaat met gebaartjes probeert bij te sturen als hij dat nodig acht.

Het is een van de meest fascinerende optredens in Circus Oranje: de pantomime van Brouwers richting de trainer die al bijna 25 jaar in het vak zit, maar die onzeker is over zijn optredens in de media. Het is de onzekerheid die ook terug is te zien bij de spelers, maar die hebben geen Eef Brouwers.

Brouwers vindt dat hem een interessant kijkje wordt gegund in een aparte wereld. Voetballers zijn jonger dan politici en ze staan onder grote druk, ook omdat hun families vaak hoge verwachtingen van hen koesteren. Ze zijn nog maar moeilijk te beïnvloeden als ze de deur van hun hotelkamer achter zich hebben dichtgetrokken. Ja, dát is wel eens moeilijk voor een mediagoeroe.

Brouwers zegt dat hij alleen een beetje kneedt. Over het opvliegende karakter van Advocaat, over diens neiging overal vijanden te zien: 'Mensen hebben een karakter. Dat moet ook zichtbaar blijven. Het zou niet goed zijn als er uitsluitend poppen zouden zijn die door touwtjes worden gestuurd.'

Journalist Kees Jansma: 'Brouwers denkt dat hij nog altijd met de kroonprins te maken heeft.'

Zo houdt Advocaat zich staande in een wereld van glamour en glitter die de zijne niet is. Gelukkig heeft hij zijn assistenten Van Hanegem en Wouters nog, types als hijzelf.

Als een journalist tegen Advocaat zegt dat de trainingen helemaal niet zo zwaar zijn als wel eens wordt beweerd door de staf, dan stelt Advocaat voor eens een kwartiertje mee te doen.

En als een ander vraagt: 'Waarom zien we eigenlijk nooit meer een mooie combinatie van het Nederlands elftal?', dan zegt Advocaat: 'Heb je die dan gezien bij de Duitsers?'

Altijd een wedervraag. Altijd het defensief. Altijd het wantrouwen. Circus Oranje is een tweederangs attractie geworden.

quote:

Op zaterdag 19 juni 2004 12:21 schreef hellmondunited het volgende:

[..]

Zou een beetje triest zijn om het met een overwinning weg te wuiven. NL is gewoon geen topland meer en zullen dit ek ook niet winnen. Realistisch blijven heet zoiets

quote:

Op zaterdag 19 juni 2004 12:33 schreef hellmondunited het volgende:

[..]

juist. in 98 en 2000 hadden ze echt een sterre team waar iedereen in vorm was. Dit tournooi doen we het met bankzitters en opa's. Daar redt je het niet mee dacht ik zo. Maar goed, de mensen die t te hoog in hun bol hebben, lopen van zelf wel een keer tegen de muur

quote:

Op zondag 20 juni 2004 10:15 schreef Barca het volgende:
Het maximale is er niet uit gehaald ... dat is juist zo frustrerend!

quote:

Op zondag 20 juni 2004 11:10 schreef Barca het volgende:

[..]

En tegen de Tsjechen. Dus niet het maximale er uit gehaald.