De Molukse gemeenschap in Nederland

quote:

www.telegraaf.nl


Het leven van de meeste Zuid-Molukkers staat in het teken van strijd. Strijd voor een eigen vrije Republiek der Zuid-Molukken, zoals het volk die in 1950 is beloofd. In Nederland laait het geweld zo nu en dan op als Zuid-Molukkers aandacht vragen voor hun idealen van de eigen republiek. Die gewelddadige strijd met de kapingen van de jaren zeventig als dieptepunt; is er ook de oorzaak van dat de Nederlandse politie een apart regime blijkt te kennen voor omgang met Molukkers. Op de meeste plekken in het land waar Molukse wijken zijn, treedt de politie pas op nadat er overleg is gevoerd met de Molukse wijkraad. Of het nu om drugs, inbraken, diefstallen of zeden misdrijven gaat, de politie klopt eerst aan bij de wijkraad. En niet zelden komt de politie er daarna niet meer aan te pas. ' Schikt het als we volgende week een inval doen'

Bij problemen meldt de politie zich standaard bij wijkraden, die zelf orde op zaken stellen

MOLUKKERS BAAS IN EIGEN BUURT

door MARTIJN KOOLHOVEN


ASSEN, zaterdag
Weinig aantrekkelijke foto´s zijn het, maar voor Molukkers zijn het zes jonge helden, gestorven in het harnas: Max, George, Mingus, Ronnie, Theus en Hansina lieten op 11 juni 1977 het leven bij de aanval van mariniers op de gekaapte trein in De Punt.
De foto's van de ontzielde lichamen hangen nu in een macabere collage in de woonkamer van Jan Matiaputty (52), secretaris van de wijkraad in Assen, met 175 gezinnen zo ongeveer de grootste Molukse gemeenschap in Nederland, In de collage zit ook de foto van de beruchte ´balkonscène´, december 1975, tijdens de gijzeling van het Indonesische consulaat in Amsterdam. 'Kijk', wijst Jan naar deze foto waarop een geblinddoekte consulaatmedewerker met een strop om zijn nek op het balkon staat. 'Ik zat toen binnen, ik moest de eisen op tafel leggen.'
Nu, anno 2004, zijn die eisen nog altijd hetzelfde: een vrije Republiek der Zuid-Molukken. De republiek is nooit gekomen, maar de eisen en de strijd zijn altijd gebleven. 'Wij zijn een speciale groep', zegt Matiaputty thuis in zijn eenvoudige woning in Assen. 'Want wij leven nog steeds in strijd'
Blijkbaar zijn de Nederlandse autoriteiten daar nog altijd gevoelig voor. Lokale politiekorpsen op veel plekken in het land hebben afspraken gemaakt met de Molukse wijken, waarin de politie zich verplicht altijd eerst overleg te voeren alvorens tot een actie wordt overgegaan. Of het nu om een huiszoeking gaat vanwege drugs, een aanhouding vanwege een inbraak of arrestatie van Molukse jongeren. De regel is dat alle zaken via de Molukse wijkraad loopt. Op de meeste plekken gaat het om mondelinge afspraken, maar er zijn ook plaatsen waar deze afspraken zwart op wit zijn vastgelegd. Zo ook in Assen.

'Geen overleg?
Dan krijg je heibel!'

'Wat de politie ook doet, ze moet altijd éérst via de wijkraak', zo vertelt Jan Matiaputty namens deze raad. 'En dat is maar goed ook, want stel je voor dat de politie dat niét zou doen. Nou, dan verzeker ik je: dan wordt het direct Rambo! Dat zit in het verleden, dat zit in onze genen. De politie wil toch ook niet dat het escaleert? Als de politie niet eerst naar de wijkraad zou stappen, zou je direct heibel krijgen. Stel je voor dat de politie zomaar ergens aanbelt, dan zou diegene toch echt aan de agent vragen: bent u wel eerst bij de wijkraad geweest?”

Het lijkt dat deze aanpak wel wat ver gaat, want de politie moet toch ook vrij haar werk kunnen doen in de wijk, net als in de andere buurten? Als er bijvoorbeeld een meisje verkracht is, wat dan?

De wijkraadsecretaris: 'Dan komt de politie éérst bij ons en dan gaan wij naar de man die het misschien heeft gedaan. Als er ergens problemen zijn met Molukse jongeren, dan belt de politie ons op. Wij zeggen dan: oké, en de wijkraad stuurt twee mensen om de problemen op te lossen. Die communicatie verloopt gewoon heel erg goed; wij kennen onze mensen. En dat scheelt. Bij een pure Nederlander zegt de politie: ga Klaas maar oppakken. Maar bij ons gebeurt dat zeker niet, de politie komt eerst naar de wijkraad'.

Historisch

Vanuit historisch perspectief is de aanpak van de Nederlandse politie wel te verklaren. Tijdens de zogeheten ´rondetafelconferentie´ van 1950 werden er internationale afspraken gemaakt over hoe Indonesië verder zou gaan. Onderdeel van de afspraken was dat er een vrije Republiek der Zuid-Molukken zou komen. Omdat Indonesië daar niets voor voelde, zat er voor 4000 Molukse militairen van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL) weinig anders op om ´tijdelijk´ uit te wijken naar Nederland. Tussen februari en mei 1951 kwamen 4000 oud KNIL'ers met hun gezinnen naar Nederland voor hun tijdelijk verblijf, in totaal circa 12.500 mensen. Deze Molukkers werden ondergebracht in kampen.
' Ik ben zelf opgegroeid in kamp Schattenberg, bij Westerbork. Omdat het verblijf tijdelijk zou zijn, leerden onze ouders geen Nederlands. Als er wat te doen was op het kamp, kwam de politie bij de kampraad. Die kampraad loste eventuele problemen op. De kampen werden wijken en de kampraden werden wijkraden. Molukkers laten zich vertegenwoordigen door hun wijkraden. Dat is altijd zo gebleven.' In de jaren zeventig stond de Molukse strijd in het teken van de gewelddadige gijzelingsacties en ook later, in de jaren tachtig en negentig, steekt het geweld af en toe weer de kop op, bijvoorbeeld bij uit demonstraties die uit de hand lopen. Deze historie van onafhankelijkheidsstrijd en gewelddadige actie lijkt de politie te hebben gedwongen tot een tolerante aanpak en de weg van overleg. De weg via de wijkraad wordt nog altijd bewandeld. Een soort eigen 'polderoverleg' met de Molukkers.

Hechte band

De Molukse gemeenschap in Nederland heeft zeker ook door het traumatische verleden een hechte band, die landelijk wordt bezegeld door de zogenoemde 'Badan Persatuan', (de BP, de Molukse eenheidspartij). Volgens de Molukse wijkraad gelden de afspraken met de politie ook voor de andere gemeenten in het land met Molukse wijken binnen hun grenzen. Dat zijn bijvoorbeeld Bovensmilde, Oostgaarde (Rotterdam), Capelle a/d IJssel, Moordrecht, De Wijerd (Groningen), Maren (Friesland), Geleen, Sittard en Leerdam.


Het beeld, zoals geschetst door de wijkraad in Assen, wordt inderdaad bevestigd door de wijkraden die we elders in het land spreken. Yes Toematala van de wijkraad in Bovensmilde: 'Wij hebben mondelinge afspraken. Als er iets is, komt de politie eerst bij ons. Huiszoekingen hebben hier de afgelopen jaren niet plaatsgevonden. Maar toen dat nog wel het geval was, nam de politie altijd eerst contact op met ons om te overleggen. En zo werkt het al jaren.'
Reggy Kakiailatu (47), voorzitter van de Molukse raad in Capelle a/d IJssel (152 gezinnen): 'Wij behartigen de belangen van de Molukse mensen, die hier overigens niet allemaal in één wijk kunnen wonen. Wij worden als eerste op de hoogtegesteld, zodat de mobiele eenheid hier niet zelf haar posities inneemt. Alles gebeurt in overleg. We hebben goede afspraken met de politie, zodat we niet zomaar worden gestoord. Dat is de regel, net zoals met de oude kampraad''
Reggy geeft een voorbeeld van enkele jaren geleden als bewijs hoe de kampraad beter kan optreden dan de politie. 'Toen wilde een groep bewoners geen huur meer betalen omdat hun woningen waren verzakt. Er ontstond een opstootje, waar jongeren bij betrokken waren en waar de ME eraan te pas moest komen. Dat werkte natuurlijk niet, de politie heeft zich teruggetrokken, de wijkraad is naar de ouders gegaan om hen te zeggen dat hun kinderen zich moesten melden. En dat is ook gebeurd.'
In de middenwoning van Jan Matiaputty in Assen bekijken we de foto van de executie van oud RMS-president Chris Soumokil, die begin jaren zestig de guerrilla voor een vrij Ambon leidde. In april 1966 werd Soumokil geëxecuteerd door troepen van het Indonesische leger. Matiaputty zegt weer: „Wij leven nog in een strijd. Nederland zegt: je moet je hier maar aanpassen. Wij zeggen: nou, mooi niet!'


Maar vindt hij zelf ook niet dat er sprake is van rechtsongelijkheid doordat de politie in willekeurig welke andere wijk wel zomaar naar binnenstapt?


'Zeker', zo geeft Jan Matiaputty toe. 'Maar wij zijn ook niet gelijk aan Turken, Marokkanen of Antillianen. Wij zijn de enige bevolkingsgroep met eigen wijken, wij hebben onze eigen geschiedenis. De Haagse politiek wil de Molukse wijken het liefste kwijt. ´De Molukkers zijn rustig, ze zijn alles vergeten´, denken ze. Mooi niet. En daarom moet de overheid éérst met ons van de wijkraden praten. Geen overleg? Dan krijg je heibel'



Jan Matiaputty: ”Maar wij zijn niet gelijk aan Turken, Marokkanen of Antillianen."
FOTO: FRANÇOIS WIERINGA


April 1995. Een Molukker spuit tijdens een demonstratie in Den Haag traangas naar een politieagent. Het protest loopt uit de hand (foto onder), er worden flinke vernielingen aangericht.
FOTO'S: WFA




Mei 1977. Molukkers kapen trein bij De Punt.
FOTO: JAN STAPPENBELD


December 1994. Molukkers demonstreren voor oprichting Vrije Indonesische Republiek, waarin zij recht op zelfbeschikking krijgen.


December 1975. Gijzeling Indonesische consulaat in Amsterdam. Met een geweer in de nek staat een man geblinddoekt op het balkon. Jan Matiaputty zat toen binnen.
FOTO'S: DE TELEGRAAF

quote:

Op zaterdag 22 mei 2004 11:22 schreef CurzonDax het volgende:
/me=CurzonDax is Nederlander van Molukse afkomst, btw.

quote:

Op dinsdag 25 mei 2004 00:08 schreef Andjing het volgende:
! Dus jij schaamt je voor jouw afkomst? Jij schaamt je voor jouw ouders? Jij schaamt je voor je voor-ouders?

quote:

Op maandag 24 mei 2004 12:31 schreef AboruAsli het volgende:

Er zijn genoeg zaken binnen de Molukse cultuur waar je trots op mag zijn en daar hoor ik je nooit over. Hoe komt dat?