Het VBL-columnhoekje deel 2

quote:

DE BLOTE HANDEN VAN RICARDO

Soms gebeuren er op een groot toernooi dingen die je lang bij kunnen blijven. Het zijn vaak ogenschijnlijk kleine dingen, bijzaken soms. Zo kan ik me nog goed herinneren hoe de Deen Henrik Andersen in 1992 zijn knieschijf brak in de halve finale tegen Nederland. Zijn ijselijke gil en het stuk bot dat op televisie haarscherp waar te nemen was, de ontzetting op zijn gezicht. In 1996 herinner ik me behalve een gemiste strafschop van Seedorf ook nog dat een Tsjech met een tulband om zijn hoofd moest spelen, nadat hij een hoofdwond opliep. Donderdagavond kwam er weer zo’n moment voorbij.

Die avond stond in het teken van de kwartfinalewedstrijd tussen Portugal en Engeland. In het Da Luz-stadion van Benfica ontspon zich een ware kraker. De Engelsen namen snel de leiding, na een grote fout van de Portugees Costinha. Logisch gevolg hiervan was dat de Portugezen steeds meer gingen aanzetten en Engeland steeds verder terug ging lopen. Na rust was dit helemaal zo, waardoor de Portugese gelijkmaker eigenlijk niet uit kon blijven. Hij viel pas laat. In de verlenging kwam eerst Portugal op voorsprong, maar ook de Portugezen slaagden er niet in de voorsprong vast te houden, zodat de Engelsen langszij kwamen. Toen arbiter Meier na ruim 120 minuten voetbal affloot, was duidelijk dat het duel vanaf de stip beslist moest worden.

Hoe zal een keeper zich voelen op zo’n moment? Wat dacht Ricardo Pereira, de 28-jarige Portugese sluitpost, bijvoorbeeld? Een keeper kan eigenlijk weinig fout doen. Als je goed duikt, moet je wat geluk hebben. De druk ligt altijd bij de schutter. Toch zal je ook als keeper niet direct ontspannen naar zo’n serie toeleven. Zeker niet de keeper van het thuisland. Het land dat jaren toeleefde naar het toernooi en hoopt op, nee, hunkert naar succes. Als je dan net als Ricardo een reputatie op het gebied van strafschoppen stoppen hebt, lijkt me dat de druk toch groot is.

Er bestaat een boekje, van de Duitser Peter Handtke, over de angst van keepers voor een strafschop. Zal Ricardo het hebben gelezen? Zal hij het kennen? Ik betwijfel het. Je moet je afsluiten voor de buitenwereld. Op zo’n moment denk je, al ken je het boek, vast niet aan Duitse literatuur. Ricardo ging in een zelfgecreëerde trance naar zijn doel en wachtte op de eerste Engelse schutter.

Vanuit de middencirkel kwam die al aanlopen. Ricardo herkende hem al van verre: David Beckham. Beckham, de enige Engelsman die overal herkend wordt. Hij speelt geen sterk toernooi. Ricardo grinnikt in zichzelf en ziet de misser van elf meter tegen de Fransen. Hij moet oppassen niet te lachen, als hij bedenkt dat Beckham naar verluidt wel eens een string van zijn vrouw onder zijn broekje draagt. Ricardo loopt richting Beckham en wil hem vragen het te doen voor Rebecca, maar Meier sommeert hem terug te gaan. Toch heeft het blijkbaar succes gehad, want Beckham schiet meters over. Ricardo loopt intens gelukkig het doel uit.

Na de tweede en derde strafschop is hij minder gelukkig. Hij vervloekt zichzelf: “Je mag dan wel een reputatie hebben, dat blijkt niet.” De strafschoppen van Owen en Lampard komen recht door het midden, terwijl hij in de hoek lag. Heel even wachten en hij had ze misschien gehad. Hij baalt nog meer als Rui Costa faalt namens Portugal en de stand weer gelijk is. Nu moet alles uit de kast. Ricardo moet er weer één stoppen.

Het lukt niet. Terry verslaat hem, Hargreaves verslaat hem. Beiden doen dat met goed geplaatste schoten, hij is kansloos. Ook Ashley Cole klopt hem. Even slaat de schrik Ricardo om het hart. Invaller Hélder Postiga, maker van de gelijkmaker, scoort met een vreselijk slap boogballetje. Een moment waarop de bal balanceert over de dunne scheidslijn tussen een geniale goal en een oliedomme misser. Weer moet Ricardo zich oppeppen, voor strafschop nummer dertien. Dat is een ongeluksgetal, maar voor wie?

Ricardo ziet Eusebio langs de lijn wild gebaren. Wat wil de legende van het Portugese voetbal? Jan Reker had ooit een boekje, waar Hans van Breukelen gretig en dankbaar gebruik van maakte. Maar zou Eusebio de wijze waarop Darius Vassell strafschoppen neemt kennen? Nee, vast niet. Het moet iets anders zijn. Ricardo voelt de wind, die zachtjes ademt, langs zijn lichaam. Langs zijn handen. Zijn blote handen. Ricardo doet iets wat bij keepers synoniem staat aan kwetsbaarheid: de handschoenen zijn uit. Hij heeft ze weggesmeten, na die zenuwslopende penalty van Hélder Postiga.

Vassell legt aan, een heel stadion houdt de adem in, Ricardo duikt en…. Ricardo stopt de strafschop van Vassell met zijn blote handen en brengt één natie in extase en één in diepe rouw. De adrenaline giert door het lichaam van de keeper zonder gereedschap. Nog één trap en Portugal is naar de halve finale. Er komt al een speler aan. Ricardo pakt echter de bal, in zijn blote handen nog steeds, en legt die klaar op de stip. Het snerpende fluitje van Meier klinkt ver weg in zijn oren als hij zijn aanloop neemt en de bal met een grote snelheid in de hoek laat verdwijnen.

Held is hij, held voor één avond in ieder geval. De keeper met de blote handen. Uren later, als het geroezemoes is verstomd en het stadion leeg is, liggen ze er nog. Naast het doel, achter de lijn. De lichten in het stadion van het licht doven en de enige getuigen zijn de afgeworpen handschoenen van Ricardo Pereira. Zij met de blote handen, zullen overwinnen. Als dat niet mythisch klinkt…

quote:

Ineens kan het weer

Het Nederlands elftal speelt tot nu toe een merkwaardig Europees kampioenschap voetbal. Na een remise tegen Duitsland, waarin de ploeg zwak voor de dag kwam, en de veelbesproken nederlaag tegen Tsjechië, in een fantastische wedstrijd, lag uitschakeling op de loer. We kennen het scenario. Het reserve-elftal van de Tsjechen was te sterk voor Duitsland en zelf won Nederland relatief eenvoudig van Letland. De ploeg die al met één been in het vliegtuig naar huis stond, vloog toch nog de kwartfinales in.

Vanaf de kwartfinale is een toernooi altijd open. De groepsduels tellen dan niet meer. Door het knock-out systeem krijg je automatisch meer spanning rond de duels. Nederland moest het doen tegen Zweden en het won. Het was niet zo dat Oranje nu zo’n geweldige wedstrijd speelde. Het ging gelijk op tegen de degelijke Zweden, die paal en lat raakten. Nederland raakte echter ook de paal en zag een treffer afgekeurd worden. Eigenlijk was het bij de rust al niet ondenkbaar dat het 0-0 zou blijven. Zo geschiedde.

Een hele natie zat nagelbijtend voor de buis, want strafschoppenseries zijn ons nationale trauma. Het ging mis in 1992, in 1996, in 1998 en in 2000. In 2004 echter niet. Nederland won de serie met 4-5 en had daar slechts 6 strafschoppen voor nodig. Om Cruijff te citeren: “Het is dus niet zo dat je er een hoop gemist hebt en zij nog meer, nee, ze zijn goed ingeschoten.”

Zo bevindt Nederland zich ineens in de halve finale en is het nog maar twee zeges verwijderd van een tweede Europese titel. Wie had dat gedacht, na de moeizame kwalificatie en de groepsfase? Ineens kan het weer. Nederland is er nog lang niet, maar het besef dat er nu een grote kans is op een titel zal nog meer krachten los brengen bij de selectie.

De vraag is of die ploeg goed genoeg is voor een Europese titel. Doelman Edwin van der Sar in ieder geval wel. Van der Sar is anoniemer dan jaren geleden, maar kan nog altijd wedijveren met de betere keepers in de wereld. Zijn gestopte strafschop en, vooral, zijn verbeten blik daarna verraden dat hij zich goed voelt. Tevens is het volstrekt legitiem dat Michael Reiziger als rechtsback de voorkeur krijgt boven Heitinga. Het fantastische talent Heitinga is onwennig op die plaats, want hij is een centrumverdediger. Daar kan hij een man uitschakelen en met zijn fraaie pass van waarde zijn, op de rechterflank niet. Reiziger is in balbezit niet de sterkste, maar door zijn ervaring is hij de logische keus op deze plaats. Over Jaap Stam hoeft niemand zich zorgen te maken, wel over de positie naast hem. Wilfred Bouma begon als eerste keuze, maar is absoluut niet goed genoeg, terwijl Frank de Boer zich tegen de Letten sterk herstelde, maar nog altijd te veel hinder heeft van zijn traagheid. Feitelijk is Heitinga de beste keuze, maar dat lijkt Advocaat weer niet te willen. Giovanni van Bronckhorst kende een sterk seizoen in Barcelona en een wisselvallend toernooi. Desondanks is hij eigenlijk de enige mogelijkheid als linksback.

De invulling van het middenveld werpt ook vraagtekens op. We doen het nu met Cocu, Seedorf en Davids. Daar valt iets voor te zeggen, maar onomstreden zijn zij niet. Phillip Cocu, de alleskunner, was jaren achtereen de beste international, maar lijkt vermoeid en minder scherp. Dat blijkt uit de merkwaardige fouten die hij af en toe maakt en uit het feit dat we hem ook niet meer uit het niets in het vijandelijke strafschopgebied zien opduiken. Bij PSV zal men zich wel eens achter de oren krabben, als ze deze Cocu zien. Oude zangers moet je ook niet meer live laten zingen, maar Cocu mag toch steeds weer mee spelen. Davids is een perfecte aanjager en zal dus altijd spelen. Wesley Sneijder zou dus eigenlijk de voorkeur moeten krijgen boven Cocu. De volledig tweebenige middenvelder ziet razendsnel openingen en heeft de kwaliteiten om dan een goede pass te geven. Ook de aanvallers zullen beter renderen met Sneijder als middenvelder. Davids kan hem defensief ontlasten, al is het verhaal dat Sneijder defensief kwetsbaar zou zijn, grotendeels op niets gebaseerd.

Dan Clarence Seedorf. Het is aandoenlijk hoe sommige mensen deze man blijven verdedigen. Ik heb er zelf jaren aan mee gedaan. Na Bursa heb ik Clarence als een tijger verdedigd, na elke zwakke wedstrijd gaf ik hem krediet. Dat is nu op. Ik zeg niet dat Clarence niet goed speelt, maar het is toch stuitend om te zien dat hij zich bij Milan wel en bij Oranje niet aan zijn taken wil houden. Te vaak speelt Clarence de grote Clarence-show, waarin hij standaardsituaties opeist en verprutst en doet waar hij zelf zin in heeft. Dat daar af en toe iets aardigs uitrolt is mooi meegenomen, maar een wankele basis om een EK mee te winnen. Aan de andere kant is Rafael van der Vaart na zijn zwakke voorbereiding en seizoen ook even geen optie. We zullen het dus met Clarence moeten doen en maar moeten hopen dat coaches en medespelers hem dusdanig bij de les houden dat hij niet gaat zweven.

Voorin heb ik het recht verspeeld om kritiek op Andy van der Meyde te hebben, zoals ik aangaf in mijn eerdere column Bellen met Andy. Het is een aardige jongen. Marc Overmars is trouwens nauwelijks beter. Overmars doet al zijn gehele loopbaan hetzelfde kunstje: op snelheid langs zijn opponent gaan. Nu zijn snelheid van een Formule 1-wagen is afgenomen tot een aftandse eend met aanhanger is dat niet zo moeilijk te verdedigen. Misschien moet Makaay maar eens als verkapte rechtsbuiten gaan spelen. Over Ruud van Nistelrooij, zo scherp als een mes, en de nieuwe sensatie Arjen Robben hoeven we ons geen zorgen te maken.

Er zijn dus nog wel wat twijfels, maar na de wedstrijd tegen Zweden lijkt er in ieder geval een goede chemie te zijn tussen de spelers. Portugal, de opponent van vanavond, is niet beter, maar ook niet slechter dan Oranje. Er zijn zelfs wat parallellen te ontdekken. Beide teams gaan uit van een aanvallende stijl, met vleugelspitsen. Beide teams zijn gegroeid in het toernooi. Beide teams wonnen na een strafschoppenserie. Het zal er om gaan spannen. Met een beetje geluk komt een herhaling van 1988 zo maar weer in zicht. En dan zijn alle woorden overbodig.