Het VBL-columnhoekje deel 2

quote:

Op zondag 6 juni 2004 13:05 schreef Vlugge-Japie het volgende:
Nederland-Ierland 0-1

Dick Advocaat zat met zijn zakken gevuld met smeergeld gisteravond op de bank. Clarence en Patrick zijn weer een paar duizend eurotjes van hun grote kapitaal kwijt. Het meespelen van Kluivert verwonderd nog steeds vriend en vijand. Mij niet meer... Voor het vele smeergeld dat Advocaat ontvangt stelt hij hem graag op. Kluivert is zowel bij Barcelona als het Nederlands elftal dit jaar te vaak door de mand gevallen, dat maak je in enkele trainingen niet meer goed. Superspitsen van Nistelrooy, Makaay en Van Hooydonk wisten dit jaar wel bijna alle wedstrijden te spelen en dat ook nog eens succesvol. Wat mij verbaast is dat Kluivert is geselecteerd. Het Nederlands elftal heeft fitte spelers nodig, met wedstrijdritme en vooral spelers die het bij hun eigen club laten zien. Dat laatste doet Seedorf weer wel. Bij AC Milan speelt hij de sterren van de hemel. Ik moet ook toegeven dat hij in het Nederlands elftal redelijk speelt, maar niet op het 'AC Milan' niveau.

Gisteravond was overigens een avond om maar snel te vergeten. Stam en Bouma zagen er ook niet goed uit. Te hard getraind roept men nu en "we moeten toch maar 4-3-3 gaan spelen". Dat laatste wisten we allemaal al, alleen Advocaat niet, die laat zijn opstelling door Patrick en Clarance op een bierviltje schrijven...

quote:

WIE STOPT DE FRANSEN?

Vandaag is het dan eindelijk zo ver. Het EK voetbal gaat beginnen. Na de afsluiting van de eredivisie en de Europacupfinales is het toernooi echt gaan leven bij mij. Meestal begint dan als de eerste voorlopige selecties binnen druppelen. Vanaf dat moment kan het discussiëren beginnen. Waarom die speler wel en die niet? Welke ploeg heeft de sterkste selectie? Nog voor de aftrap van het toernooi is er een gedoodverfde kampioen: Frankrijk. De vraag voor het EK luidt dan ook: wie stopt de Fransen?

De overige 15 landen zijn in te delen in groepen, die gaan van volstrekt kansloos tot gevaarlijke outsiders. De groep volstrekt kanslozen bestaat uit vier landen. Gezegd moet worden dat het voor de meeste van deze landen al een prestatie op zich was om zich te plaatsen. Griekenland bijvoorbeeld, dat de kwalificatiepoule wist te winnen, terwijl vooraf getwijfeld werd of men wel bij de eerste twee zou eindigen. De Grieken lijken kansloos, omdat de coach vast houdt aan de mannen die de kwalificatie afdwongen en daardoor spelers die op basis van hun laatste seizoenshelft wel in aanmerking kwamen voor een selectie negeerde en spelers die er niet voor in aanmerking kwamen wel opriep. Al net zo kansloos zijn de Russen. De aloude voetbalwet “hoe bleker en mistroostiger de Rus, hoe lastiger de klus” geldt de laatste jaren toch al minder en voor deze onevenwichtige selectie, die voor ongeveer de helft uit middenvelders bestaat, al helemaal niet. Zwitserland is ook volslagen kansloos. Dit enigszins kleurloze elftal won dan wel de kwalificatiepoule, maar zal waarschijnlijk weer net zo snel thuis zijn. Ook voor de Letten dreigt dit scenario. Hoe knap de prestatie ook is om Turkije te kloppen en hoeveel sympathie dit kleine landje ook mag genieten, meer dan drie duels zitten er niet in het vat.

Een grote categorie landen zal knokken voor de kwartfinaleplek en dan tevreden kunnen zijn. Dit gaat op voor zo’n beetje heel groep C. Italië lijkt en blijkt waarschijnlijk de sterkste in deze poule en vervolgens mogen Zweden, Bulgarije en Denemarken uitmaken wie er mee gaat naar de kwartfinale. Voor alle drie valt iets te zeggen. De Denen krijgen altijd sympathie van veel voetballiefhebbers, maar het leuke is er wat van af. De technisch vaardige spelers leggen het bij de Denen tegenwoordig af tegen de fysiek sterke dravers, hetgeen zeer jammer is. Zweden kan ook wat steun uit Nederland wegdragen. Heerenveen-fans zullen juichen voor “hun” Hansson, Edman en Selakovic, Ajax-supporters willen genieten van Ibrahimovic, terwijl de Feyenoorders onder ons nog altijd kippenvel krijgen van de naam Henke Larsson. Mochten de Zweden ook nog enkele bevallige blondines in de tribunevakken hijsen, dan stijgt de voorkeur van de Nederlandse man voor een Zweedse kwartfinaleplek nog eens aanzienlijk. Bulgarije is wat minder bekend, maar met Martin en Stilian Petrov en spits Berbatov heeft deze ploeg enkele prima voetballers in de selectie. Ik geef daar toch licht de voorkeur aan.

In groep B is Frankrijk verzekerd van de eerste plaats en zullen Kroatië en Engeland uit moeten maken wie tweede wordt. De Kroaten zijn technisch vaardig en tactisch behoorlijk slim. Ze willen oogsten met een nieuwe generatie voetballers. Engeland is altijd populair, maar heeft een bijzonder matige selectie. De defensie lijkt stuurloos nu de beste stuurman, Rio Ferdinand, verplicht aan wal moet staan, de keeper is altijd goed voor vreemde capriolen en tienerster Rooney moet eerst maar proberen de druk waar te maken. De veelbejubelde Beckham werd het afgelopen seizoen alleen geprikkeld door Rebecca Loos en het lijkt er niet op dat hij op het EK ineens wel goed voor de dag gaat komen. Kroatië dus maar door.

Nederland zit in hetzelfde schuitje. Tsjechië lijkt in onze poule de beste ploeg, zodat wij met de Duitsers moeten strijden. Die zijn aandoenlijk slecht momenteel, maar het blijven Duitsers. Bovendien, wij hebben een gammele defensie, een middenvelder met grootheidswaan, spitsen die in de nationale ploeg het doel zelden vinden en twee vleugelspitsen zonder spelritme. Het zal een helse klus worden om tweede te worden. De Tsjechen zouden dus wel eens een eind kunnen komen, maar ze hebben de verdediging ook niet meer zo op orde en lijken in de breedte niet sterk genoeg.

Dan blijven er nog drie landen over die de Fransen kunnen bedreigen. Portugal heeft een opwindend elftal, dat met vleugelspitsen, opkomende backs en een aanvallende middenvelder speelt, maar moet afrekenen met de immense druk van het thuisfront. Bovendien heeft de ploeg op toernooien iets te vaak de kenmerken van een goedige bij: veel zoemen, maar zelden steken. Vermoedelijk redt men het dus net niet. Zo ook Spanje. Al jaren komen ze met sterke selecties naar de toernooien, al jaren gaat het toch weer ergens mis. Er is geen enkele reden te bedenken waarom het nu niet weer fout gaat op beslissende momenten, dus ondanks de aanwezigheid van enkele toppers wordt Spanje het niet.

Slechts Italië is volwassen en goed genoeg om Frankrijk te verslaan. De Italianen groeien vaak in toernooien, hebben altijd een prima verdediging en hebben enkele prima aanvallers bij zich. Coach Trapattoni heeft een schat aan ervaring en kan met zijn selectie vele kanten op. De oefencampagne wijst uit dat hij vooralsnog de juiste kant op gaat. Maar toch, die Fransen… Ze kunnen het zich veroorloven om uitstekende voetballers niet eens te selecteren, hun reservespelers vormen een elftal dat ook Europees kampioen kan worden, ze hebben Zidane en Henry…

Ik zie eigenlijk niet in waarom Frankrijk de titel niet zal gaan pakken. De ploeg lijkt er klaar voor. Ik roep bij deze dan ook de Fransen nu al uit tot kampioen en ben benieuwd wat er tijdens dit EK gaat gebeuren. Staat er een land op dat kan verhinderen dat Marcel Desailly op 3 juli de beker de lucht in gaat houden? Ik wens alle deelnemende teams nu al veel succes. Op een mooi toernooi!

quote:

SCHAKEN OP HET GRAS

Na de eerste speelronde van dit Europees kampioenschap weet ik het weer zeker: schaken en voetbal hebben behoorlijk wat gemeen. Ik vrees dat de normaliter wat wereldvreemde intellectuelen die zweren bij het duel op 64 velden, niet zo blij zijn met deze vergelijking. Dat geren van 22 mannen op slechts één veld is de sport voor de gewone man. Achterhaalde denkbeelden, zo bleek tijdens de acht duels die het EK tot nu toe telde. De trainers en de spelers zitten vol met tactische vondsten en schaken zich een weg over het gras.

Zelfs de schaakstukken zijn terug te vinden op het voetbalveld. Sommige trainers hebben het over de “pionnen”, die op de goede plek moeten komen. Maar ook de stukken van de laatste rij zie je terug en opvallend genoeg vertonen ze ook nog een treffende gelijkenis qua manier waarop ze gebruikt worden. Ook het voetbal kent namelijk torens, lopers, paarden, dames en koningen. Die dames komen doorgaans pas in beeld buiten het spel om. Ze zorgen voor affaires of hebben een stabiliserende rol. Meestal worden de dames die het minst aanspraak kunnen maken op die benaming het bekendst. Waar was Rebecca Loos zonder het voetbal?

Interessanter zijn die andere stukken. De torens vind je in het voetbal vaak in het hart van de defensie, waar ze soeverein heersen. Ze zijn soms solide als een rots in hun opdracht het eigen gebied te beschermen. Net als bij het schaken is hun bewegingsvrijheid in het begin beperkt en wordt die pas groter naarmate de wedstrijd vordert en de ruimte toeneemt. Op het EK zag ik al wat torens van verschillend pluimage: de Griek Traianos Dellas, de Kroaat Josip Simunic, de Engelsman Ledley King, de Zweed Olof Mellberg en de Let Igors Stepanovs.

Dan zijn daar de beweeglijkere stukken, de paarden en de lopers. Zij bewegen erg veel. De lopers doen dit over het algemeen iets doordachter dan de paarden. De paarden in het voetbal zijn meestal niet de raspaarden, maar de werkpaarden. Elke ploeg heeft er een paar. Bonkige knollen, die zich het vuur uit de schenen lopen voor de ploeg. Soms zetten ze de oogkleppen op, wanneer ze de tegenstander eventjes een tikje geven. Costinha, Gattuso, Davids, Aldonin. Het waren de paarden die opvielen, zonder dat ze direct ook goed voetbalden.

De lopers zijn echter veruit de belangrijkste factoren op het EK tot nu toe. Zij bestrijken grote stukken van het veld en zijn om die reden tactisch van enorm belang. In de openingswedstrijd was loper Maniche de beste Portugees, terwijl de Griekse lopers Basinas en Zagorakis van eminent belang in de verrassende Griekse zege waren. Zwitserland – Kroatië was een vreselijk duel, maar Wicky was namens Zwitserland met zijn enorme loopvermogen wel de beste man. De Denen hadden Daniel Jensen, de Letten leken te stunten tegen Tsjechië dankzij Rubins en zijn vele loopwerk. Duitsland bracht Lahm en Frings. Het moge duidelijk zijn dat de lopers dit EK sleutelspelers zijn.

Echter, iedereen weet dat je bij schaken nog zo veel stukken kunt hebben, als je koning is uitgeschakeld zijn ze niets meer waard. In het voetbal is dat eigenlijk net zo. Er kwamen genoeg spelers naar het toernooi met als doel de koning te spelen. Velen faalden in hun eerste poging, al dan niet door vermoeidheid. Zag u Figo iets goed doen? Totti? Raúl? Henry? Van der Vaart? Nedved wellicht? Nee, ze ploeterden in de marge.

Slechts tijdens Frankrijk – Engeland speelden de koningen uiteindelijk een hoofdrol. David Beckham legde een vrije trap op het hoofd van Lampard en kon de grote koning worden als hij zijn strafschop had benut en Engeland naar 0-2 had geschoten. Helaas, Beckham faalde en is voorlopig weer even een prinsje. Zinedine Zidane speelde verre van meesterlijk, maar schoot in blessuretijd zowel een vrije trap als een strafschop binnen. Daar stond de koning dus op, op het moment dat het volk dat het meest nodig had.

De onbetwiste koning van de eerste speelronde is echter koning Henke. Koning Henke resideerde ooit nog in Rotterdam, maar is natuurlijk de koning van Zweden. Gesteund door een aantal prima lakeien wist hij met een prachtige kopbal en een attente intikker zijn land naar de zege op Bulgarije te stuwen. Hij toonde zich ook genereus als een ware majesteit, door Ibrahimovic een strafschop te gunnen en Allbäck een puntgave assist te geven. Met zo’n koning hoor je ineens, hoe opportuun ook, tot de kanshebbers. Zeker als je lakei Isaksson als degelijke goalie hebt, lakei Mellberg als soevereine verdediger, lakei Edman als goed opkomende back, lakei Svensson als balvaste middenvelder, lakei Ljungberg als loopwonder met scorend vermogen en de even grillige als geniale lakei Ibrahimovic naast je hebt. Koning Henrik Larsson, want hij is het natuurlijk, was de man van de eerste speelronde en zijn Zweden was het land van diezelfde ronde. Geflatteerd of niet, het was indrukwekkend wat men liet zien. Een sterke combinatie van degelijkheid en voetballend vermogen.

Schakers spelen vaak volgens een bepaalde opening. Die zijn vastgelegd in boekjes. Het zal me niets verbazen als de Zweedse coaches een nieuw hoofdstuk hebben geschreven. De Zweedse opening lijkt er namelijk één die uitermate overrompelend is en het tegenstanders erg moeilijk zal maken om je schaakmat te zetten. De Bulgaren zullen achteraf graag remise aangeboden hebben, terwijl nu Italië en Denemarken aan zet zijn. Ik wens ze veel succes.

quote:

Vleugelverdedigers en vermoeide vedetten

We zijn weer drie dagen verder op het EK. Ondertussen zijn de eerste twee uitgeschakelde ploegen bekend. De Russen, die in poule A twee maal verloren, zijn de eersten die het toernooi al beëindigd weten. Vooral tegen Portugal speelde men alsof de naakt gefotografeerde spelersvrouwen niet in de krant waren afgebeeld, maar zich kort tevoren nog in de kleedkamer hadden gevoegd. Bulgarije werd, ondanks een zeer sterke eerste helft, vernederd door Zweden en verloor in de tweede wedstrijd het hoofd tegen de Denen. Ook Bulgarije kan dus naar huis.

Helaas kunnen we nog niet zeggen dat het toernooi bijzonder goed is. Er zijn zeker leuke wedstrijden te zien, maar het voetbal is niet geweldig. De gedachte vedetten acteren bijzonder vermoeid. Hiermee laait de discussie weer op over de fysieke belasting van topvoetballers. Met name de grote sterren hebben sinds juli 2003, toen dit seizoen officieel begon, zo’n 50 tot 70 duels afgewerkt voor club en land. Het EK, dat een mooi toetje op het voetbalseizoen zou moeten zijn, is voor hen eigenlijk meer een soort straf. Want neem maar van mij aan dat Henry, Figo, Zidane, Beckham en Raúl, om er maar een paar te noemen, echt wel beter willen spelen dan ze tot nu toe gedaan hebben.

Ook qua tactiek is er weinig nieuws onder de zon. Er zitten geen echte verrassingen bij. De meeste teams spelen varianten op 4-4-2 en 4-3-3, terwijl dat ook nog bekende varianten zijn. Vroeger konden op internationale toernooien nog wel eens grote verrassingen zijn. Het totaalvoetbal van Nederland in 1974 bijvoorbeeld. Of een systeem dat na een eindtoernooi ineens overal navolging kreeg. Wat wel opvalt is dat de vleugelverdedigers steeds belangrijker worden. Dit zette zich zo rond 1998 al in, op dat WK. Inmiddels zijn vleugelverdedigers een zeer belangrijk wapen geworden. Een opkomende back kan je ploeg extra impulsen geven.

Die veranderde status van vleugelverdedigers is opmerkelijk. Vroeger was het een minderwaardige positie. De minste spelers van het team werden als rechts- en linksback neergezet. Daar konden ze zich op hun directe tegenstander richten, die uit de wedstrijd spelen en verder niets. Ze konden er weinig kwaad en in de opbouw werden ze al helemaal niet ingeschakeld. Dat is tegenwoordig wel anders. Iemand als Roberto Carlos, in principe verdedigend niet eens echt top, is een superster geworden als linksback. Backs komen nu namelijk veelvuldig op langs de zijlijn, aangezien bijna geen enkel team meer met vleugelspelers speelt. Er ontstaan operationele ruimtes en daar duiken die backs in. Als je dan een goede voorzet kan geven, sticht je automatisch gevaar.

We zagen het in de Champions League, waar FC Porto, Chelsea en AS Monaco regelmatig profiteerden van de aanvalsdrang van hun backs. Ook nu zien we het. Zo gaven bijvoorbeeld Nuno Valente, Puyol, Edman, Niclas Jensen, Lahm en Gary Neville al een paar gevaarlijke voorzetten, waar soms ook goals uit vielen. Teams die geen opkomende backs in de selectie hebben, lijken bij voorbaat al minder kans te hebben.

Het is niet voor niets dat Oranje tegen de Duitsers nauwelijks enig gevaar veroorzaakte. Op papier wil Advocaat namelijk ook dat zijn backs langs de zijlijn komen, maar het lukt niet. Van Bronckhorst kon het bij Barcelona, Zenden zou het kunnen. Op links dus genoeg keus. Op rechts selecteerde Advocaat verkeerd. Reiziger is zo’n back die in de opbouw vrijgelaten wordt door de tegenstander, omdat hij aan de bal zeer matig is. Heitinga is een centrumverdediger en voelt zich ongemakkelijk op de flank. Advocaat zag de enige Nederlandse rechtsback met aanvalsdrang, Nigel de Jong, over het hoofd. Die speelde zich in Oranje toen hij Trabelsi verving bij Ajax. De Jong is snel, heeft de techniek, de kracht, de voorzet en de verdedigende kwaliteiten in huis. Om over zijn lef maar te zwijgen. Een gemiste kans voor Oranje, waardoor we zijn aangewezen op de vleugelspitsen. Zolang die van der Meyde en Overmars heten, zal er over de flanken geen enkel Nederlands gevaar komen. Dat is een beangstigende gedachte, zo pal voor de cruciale wedstrijd tegen de Tsjechen. Zeker als je in andere duels die backs zo belangrijk ziet zijn.

Het kan echter altijd erger. Francesco Totti dompelde Italië in rouw. Hij had de vedette moeten worden en het land naar de titel moeten leiden, maar Totti spuugde naar Poulsen, als was hij Frank Rijkaard. Of Chico de Lama, zo u wilt. Totti werd gestraft op basis van videobeelden. Pas in een eventuele halve finale mag hij weer spelen. Een vreemd selectiebeleid kan de kansen van een land danig doen slinken, een kloddertje spuug doet dit in een nog sneller tempo. Zo zien we maar weer dat winst en verlies soms in hele kleine dingen zitten.