[centraal] Tussen 2 formaties in...

DEN HAAG, 14 APRIL. De redactie van NRC Handelsblad heeft vandaag met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur onmiddellijke overhandiging geëist van de nog geheime berekeningen van het Centraal Planbureau (CPB), die gebruikt zijn in de vorige week vastgelopen formatiebesprekingen tussen CDA en PvdA. Een eerste verzoek tot inzage is door minister-president Balkenende afgewezen.

In hun brief aan de voorzitter van de Tweede Kamer van afgelopen zaterdag 12 april zeggen de informateurs Donner en Leijnse de gevraagde stukken niet te willen openbaren. Hiermee reageerden beide informateurs op een verzoek van VVD-fractievoorzitter Zalm. Zij wijzen in dit verband op het vertrouwelijke karakter van de besprekingen van de nog niet afgeronde kabinetsformatie.
Minister-president Balkenende heeft het verzoek van NRC Handelsblad vanmorgen afgewezen met als argument dat de gevraagde documenten niet bij het ministerie van Algemene Zaken berusten. De krant heeft hierop het verzoek gepreciseerd en ook gevraagd om de stukken die onder het ministerie van Algemene Zaken vallen. Een soortgelijk argument om de stukken niet te hoeven overhandigen hanteerde het ministerie van Algemene Zaken in 1986. De Raad van State verwierp dit verweer toen.

In 1986 werd ook om openbaarmaking van onder andere CPB-berekeningen gevraagd. De minister-president weigerde dit. Hierop werd het verzoek van NRC Handelsblad na een procedure bij de Raad van State rechtmatig verklaard en dienden de stukken alsnog geopenbaard te worden.

In zijn uitspraak verwierp de Raad van State het verweer van de minister-president dat de gevraagde documenten konden worden aangemerkt als notities ten behoeve van intern beraad. Bij de toenmalige wet was dit een reden om stukken niet te hoeven openbaren. Na de wijziging van de wet openbaarheid van bestuur in 1991 zijn de uitzonderingsgronden beperkt onder andere op het punt van intern beraad.
------

Geplaatst door Loedertje in een ander topic, met de vraag waarom Balkenende geen openbaarheid wil.

Volgens de radio omdat het CDA bang is dat openbaring van de besprekingen hun onderhandelingspositie schaadt.

quote:

---

D66 maakt draai naar CDA en VVD
Van onze verslaggevers

DEN HAAG - D66 heeft de deur open gezet voor deelname aan een kabinet van CDA en VVD. In het Kamerdebat over de mislukte formatie van een CDA/PvdA-kabinet toonde ook de LPF zich maandag bereid om CDA en VVD aan een meerderheid te helpen.

Dittrich stelt voorwaarden aan meeregeren: ingrijpende verbetering van kenniseconomie, ecologie en democratie

Opmerkelijk was de draai die D66-leider Dittrich maakte. Hij had de afgelopen tijd gezegd dat zijn partij niet in een kabinet met CDA en VVD zou stappen. Gisteren bepleitte hij eerst - tevergeefs - een lijmpoging van CDA en PvdA. Uitgedaagd door andere Kamerleden zei hij later: 'We zouden wel gek zijn om niet mee te doen als we onze belangrijkste programmapunten in een regeerakkoord kunnen krijgen.'

Hij noemde die punten niet. Maar in de vooraf verspreide tekst van zijn bijdrage aan het debat staat dat er sprake kan zijn van meeregeren als 'kenniseconomie, ecologie en democratie daadwerkelijk en ingrijpend verbeterd worden'.

In het debat kwam onomstotelijk vast te staan dat een lijmpoging geen zin heeft. CDA-leider Balkenende herhaalde dat hij er geen heil in ziet om weer met de PvdA aan tafel te gaan zitten, en PvdA-leider Bos legde zich daar bij neer. 'Je kunt niet in je eentje gaan lijmen', aldus Bos.

VVD-leider Zalm zinspeelde aanvankelijk op een lijmpoging, maar toen de betrokken partijen die afwezen, gaf hij aan dat hij wel weer met het CDA in zee wil gaan. 'We hadden ons voorbereid op oppositie. Maar het landsbelang gaat boven het partijbelang.' Gisteravond zei Zalm in het televisieprogramma NOVA niet uit sluiten vice-premier te worden in een nieuw kabinet. Volgens bronnen in de VVD zou Zalm voelen voor Volksgezondheid.

Zowel in het CDA als in de VVD lopen de meningen uiteen over de vraag wie de derde coalitiepartner moet zijn: D66 of LPF. Ook de kleine christelijke partijen ChristenUnie en SGP worden niet geheel uitgesloten. Balkenende zinspeelde zelfs op de mogelijkheid van een minderheidskabinet.

'Geen enkele zichzelf respecterende partij moet op voorhand nee zeggen', zei LPF-fractieleider Herben. Balkenende erkende dat hij, na de val van zijn kabinet door toedoen van de LPF, die partij geen geloofwaardige partner vond. Maar na de breuk met de PvdA 'is een nieuwe situatie ontstaan'. Ook zei hij de afgelopen maanden goed te hebben samengewerkt met de LPF.

Het Kamerdebat stond goeddeels in het teken van de vraag waarom PvdA en CDA na bijna drie maanden onderhandelen uit elkaar zijn gegaan. Balkenende noemde als redenen: gebrek aan overeenstemming over forse bezuinigingen en andere financiële maatregelen, uiteenlopende meningen over de rol van de overheid, en een tekortschietend vertrouwen.

Bos noemde het 'verbijsterend dat het CDA de deur heeft dichtgeslagen'. Hij twijfelde ernstig aan de politieke wil van die partij. 'De formatie mislukte omdat we er wel dreigden uit te komen', zei hij bitter.

Vandaag brengen de fractieleiders advies uit aan de koningin.

---

En dan beschuldigt men Bos van draaikonterij...

quote:

---

Brief van Wouter Bos en Ruud Koole aan de leden

17-04-2003 02:00
Beste leden,

Met deze brief aan alle leden willen wij u graag informeren over de gestrande formatie, de inzet van de PvdA tijdens de onderhandelingen en de activiteiten die we de komende tijd zullen ontplooien. Eerder al hebben leden met een emailadres informatie ontvangen over de formatie tot dan toe (inclusief onze opstelling t.o.v. Irak). Nu sturen wij een brief aan alle leden omdat we niet willen wachten op het eerstvolgende nummer van Pro&Contra dat begin mei uitkomt.


Bij de verkiezingen van 22 januari spraken de kiezers duidelijke taal. De PvdA won 19 zetels. De combinatie CDA, VVD en LPF verloor 13 zetels. Die verkiezingsuitslag leidde tot maar één conclusie: CDA en PvdA moeten samen een kabinet vormen. Na enkele weken formeren trok ook het CDA die conclusie.

We wisten dat regeren niet makkelijk zou zijn, zeker in een tijd van grote internationale spanningen en een kwakkelende economie. Van meet af aan hebben wij het echter als een verplichtende opdracht gezien om het uiterste te doen om in deze moeilijke tijden te gaan regeren. Bij ons was de politieke wil aanwezig om eruit te komen. We waren bereid om compromissen te sluiten, te zoeken naar wat we gemeenschappelijk hadden, en ruimte te maken voor waar partijen hun herkenbaarheid zoeken.

Dit alles vanuit het volle besef dat PvdA en CDA het op tal van punten met elkaar oneens zijn. Noem het ideologie, noem het maatschappijvisie, natuurlijk zijn er verschillen. Dat is ook helemaal niet erg. Wat relevant is, is dat de kiezer niet alleen de maatschappijvisie van het CDA beloonde met 44 zetels, maar ook die van de PvdA met 42 zetels. Er kon dus op basis van gelijkwaardigheid onderhandeld worden.

In onze gesprekken met het CDA bleek al snel dat zij, meer dan wij, vonden dat het bereiken van begrotingsevenwicht centraal moest komen te staan. Wij hebben steeds gezegd: laten we nu niet alle problemen in Nederland verengen tot het probleem van het financieringstekort en de staatsschuld. Laten we het ook hebben over veilige buurten, over het opruimen van de wachtlijsten, over het bestrijden van de schooluitval op het vmbo, over het inburgeren van nieuwe Nederlanders, over zorg voor het milieu en over het aan het werk houden van mensen. En laten we zien of we op al die punten iets voor de mensen kunnen betekenen zonder dat de overheidsfinanciën gierend uit de klauwen lopen.

Wij wilden niet voor onze rekening nemen dat een fixatie op het begrotingsevenwicht zou betekenen dat de economie verder in het slop raakt en je geen geld meer hebt om ook een aantal andere problemen goed aan te pakken. Maar omdat we eruit wilden komen hebben we besloten om - overigens zonder het met alle posten eens te zijn - een pakket aan maatregelen naar het CPB te sturen. Zodat we precies konden zien wat de effecten waren.

Die effecten, bijvoorbeeld op groei, werkgelegenheid en koopkracht, bleken niet goed te zijn, maar na enkele reparaties ontstond een pakket dat verdedigbaar was. Een begrotingsevenwicht zou zich dan niet in 2007 maar misschien een paar jaar later voordoen; net zo goed als niet al het extra geld voor onderwijs, zorg of veiligheid al in 2007 beschikbaar zou zijn.

In het pakket dat er lag was geen sprake meer van 14,5 laat staan 20 miljard aan bezuinigingen. Ook het CDA zag in dat dat de economie te veel zou afknijpen. Netto ging het inmiddels om minder dan 10 miljard. Zou het pijnloos zijn? Nee, natuurlijk niet. Maar de pijn zou vooral bestuurlijke pijn zijn, meer dan sociale pijn. We leken erin te slagen om de bezuinigingen en lastenverzwaringen zo te kiezen dat we niet hoefden te snijden in de sociale zekerheid, we konden de koppeling tussen lonen en uitkeringen in stand houden, we konden de Melkertbanen behouden, de bezuinigingen op het hoger onderwijs en de stadsvernieuwing ongedaan maken en dan ook nog voldoende geld overhouden voor nieuw beleid.

De informatie mislukte uiteindelijk niet omdat we er niet dreigden uit te komen, maar omdat we er wel dreigden uit te komen. Het CDA weigerde afgelopen donderdag een voorstel van de informateurs te accepteren dat goed was voor economie en werkgelegenheid. In plaats daarvan legde het een eigen bezuinigingsplan op tafel dat slechter uitpakte voor economie en werkgelegenheid en ook nog eens het mes zette in allerlei sociale voorzieningen. Daarnaast was er sprake van bezuinigingen op stadsvernieuwing en grote stedenbeleid en een enorme bezuiniging op de AWBZ, de zorgverzekering waar we onder andere ouderenzorg, de gehandicaptenzorg en de geestelijk gezondheidszorg uit betalen. Dat was voor de PvdA onaanvaardbaar. Ook de informateurs vonden dat hiermee de formatiepoging ten einde was, omdat het zou betekenen dat eindeloos moest worden heronderhandeld over zaken waarover we het al eens waren.

Het bereiken van overeenstemming over tal van onderwerpen ging niet altijd van een leien dakje. Over de kwestie Irak waren we het bijvoorbeeld principieel oneens over de vraag of de alleingang van de VS gerechtvaardigd was. Het CDA vond van wel, wij vonden van niet. Dat het toen niet tot een breuk leidde, kwam omdat we het wel eens waren over het niet geven van militaire steun, de wenselijkheid dat Saddam Hoessein de oorlog zou verliezen en de centrale rol die de VN direct na de crisis en in mogelijk komende gevallen zou moeten vervullen.

Over allerlei andere onderwerpen werden compromissen gesloten of werden zaken tegen elkaar uitgeruild. Zo waren wij bijvoorbeeld bereid om onze handtekening te zetten onder stevige maatregelen op het gebied van veiligheid, zo lang daar maar extra inspanningen bij de jeugdzorg en de opvang van dak- en thuislozen tegenover stonden. Op het gebied van integratie werd het stellen van hogere eisen aan nieuwkomers gekoppeld aan extra geld voor inburgeringcursussen voor oudkomers. Op deze manier probeerden we onder erkenning van de noodzaak van een steviger beleid - evenwicht aan te brengen. En juist dat evenwicht werd door het CDA met één pennenstreek van tafel geveegd.

Het CDA geeft voor het forceren van de breuk het argument gebrek aan vertrouwen, maar wie vertrouwen wil, moet ook vertrouwen geven. Want wat zegt het over vertrouwen als je hebt afgesproken dat de eerste regel van de teksten over inkomensbeleid zal luiden dat de koppeling tussen lonen en uitkeringen wordt gehandhaafd, om vervolgens in het laatste uur geconfronteerd te worden met een voorstel tot ontkoppeling?

2,6 miljoen mensen gaven ons het vertrouwen om de problemen aan te pakken: sterk en sociaal. Vorige week donderdagavond ging het precies daarom: pijnlijke maatregelen nodig voor een sterke economie, maar dan willen we wel dat de pijn eerlijk gespreid wordt. Dat was de enige verkiezingsbelofte die we deden en een belofte die we niet zullen breken.

De komende weken zullen we verantwoording afleggen aan leden en kiezers. Niet door om te zien in wrok, maar door ons eigen verhaal te vertellen, tijdens bijeenkomsten en op markten in heel het land. Via de website en Pro&Contra zullen we uitgebreider ingaan op onze inzet tijdens de onderhandelingen. Ondertussen gaat de partijvernieuwing door. Binnenkort verschijnt hierover een notitie van het partijbestuur, waarover in het voor- en najaar gediscussieerd kan worden, mede met het oog op het congres in december 2003.

Wat er ook gebeurd is: wij houden het élan vast! We blijven ons in een open partij inzetten voor een sterk en sociaal Nederland.

Met vriendelijke groet,

Wouter Bos Ruud Koole

Politiek leider partijvoorzitter

---

Keurige brief, helder verhaal.

quote:

---

Op zaterdag 19 april 2003 11:18 schreef Kozzmic het volgende:
De PvdA heeft op haar website verdere verantwoording afgelegd over de inzet van de partij tijdens de onderhandelingen met het CDA. Het gaat een beetje te ver om de complete tekst hier te quoten, maar het verslag is te lezen via deze link.

---

quote:

---

Op zaterdag 19 april 2003 11:22 schreef Kozzmic het volgende:

[..]

Nee hoor. Die van jou was een brief, en dit is een compleet verslag.

---