Hoofdstad Europa is politiek hopeloos: 'Stad regisseert eigen teloorga

quote:

Hoofdstad Europa is politiek hopeloos: 'Stad regisseert eigen teloorgang'

Brussel brak deze week het Belgische formatierecord van 541 dagen en een oplossing is niet in zicht. Experts zijn onverbiddelijk over de houding van onderhandelaars, maar stellen dat het echte probleem veel dieper ligt.
Informateur Sybrand Buma staat in Den Haag misschien voor een lastige taak, maar naar Brusselse normen is zijn opdracht een fluitje van een cent. Nederlandstalige en Franstalige partijen proberen in de Belgische hoofdstad al sinds de regionale verkiezingen van 9 juni 2024 een regering te vormen. Dat leverde nog geen resultaat op.

Daarmee is het Belgische record regering vormen inmiddels gebroken. In 2011 kwam de landelijke regering van toenmalig premier Elio Di Rupo tot stand na anderhalf jaar formeren. Geen andere regering ter wereld deed er ooit zo lang over.

De Brusselse regering is zelfs in de beste tijden een complexe operatie. Net als Vlaanderen en Wallonië heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een eigen regering. Partijen aan zowel de Nederlandstalige als de Franstalige kant moeten na de verkiezingen eerst zelf een meerderheid zien te vormen. Die twee meerderheden moeten vervolgens samen door één deur kunnen om een Brusselse regering te vormen.

Dat laatste punt was in het verleden doorgaans een formaliteit, maar precies daar loopt het nu mis. De Franstalige socialistische partij (PS) weigert resoluut om in een regering te stappen met de Vlaams-nationalistische partij N-VA. Politiek commentator Alain Gerlache noemt het in gesprek met NU.nl "een gevaarlijk precedent". Als gevolg van die afwijzing ontstond er een kettingreactie en stelden ook andere partijen voorwaarden.

Problemen gaan terug tot jaren tachtig
"De openlijke reden waarom de PS de N-VA afwijst, is dat ze de N-VA een asociale partij vindt die Vlaanderen onafhankelijk wil maken", zegt politiek socioloog Daan Delespaul. De N-VA is de partij van de Belgische premier Bart De Wever en heeft de Vlaamse onafhankelijkheid al geruime tijd geleden in de ijskast gezet.

Maar achter de schermen speelt volgens Delespaul vooral politieke strategie een rol. "Op alle andere niveaus zit de PS in de oppositie", zegt hij. "De partij vreest dat ze daar als links oppositielid aan slagkracht verliest als ze in Brussel in een rechtse regering stapt."

Wat ook meespeelt, is dat de problemen van Brussel zo groot zijn dat weinig partijen er hun vingers aan willen branden. Het financiële plaatje van de stad is zo dramatisch dat ratingbureau Standard & Poor's eerder dit jaar de rating verlaagde. "Elke partij zal heel moeilijke, maar noodzakelijke besparingen moeten doorvoeren", zegt Gerlache.

Toch zit het échte probleem veel dieper, vreest de commentator. Hij verwijst naar de totstandkoming van het Brusselse Gewest, waarbij het doel werd gesteld om zowel de Franstaligen als de Vlamingen een volwaardige vinger in de pap te geven in het bestuur van de stad. Die taalkwestie is niet meer van deze tijd, maar het systeem is daar nog wel op gebouwd, stelt Gerlache.

Nieuwe verkiezingen bij wet uitgesloten
Een mogelijke oplossing zijn tweetalige lijsten. Dat zou betekenen dat Brusselse kiezers meer op inhoud stemmen en zich niet meer laten leiden door de taalgroep waar ze zichzelf toe rekenen. Maar Gerlache erkent dat er eerst simpelweg een regering nodig is voor grote institutionele hervormingen. "Want hoe langer deze situatie duurt, hoe meer de stad haar eigen teloorgang regisseert", zegt hij. Inwoners beginnen dat al te merken. Sociale en culturele organisaties zien subsidies wegvallen. En bedrijven die in de stad zijn gevestigd, worden nerveus door het gebrek aan vooruitzicht.

Voor de hand liggende alternatieven zijn er niet, zegt Delespaul. Nieuwe verkiezingen zijn grondwettelijk uitgesloten. Een optie waar premier De Wever al mee dreigde, is om Brussel onder curatele te plaatsen als de landelijke regering de stad financieel uit de nood moet helpen. In zo'n scenario zou het kabinet de hoofdstad strenge voorwaarden opleggen. Dat is nog nooit gebeurd.

Brussel als ver-van-mijn-bedshow
Tegelijkertijd zien de experts dat De Wever zich de Brusselse crisis niet heel erg aantrekt. "Hij heeft momenteel andere prioriteiten en heeft er ook weinig te winnen", stelt de socioloog. "Een reddingspoging zou waarschijnlijk mislukken, en dat straalt dan ook op hem af." Die onverschilligheid geldt overigens voor meer landelijke politici, die Brussel zien als een ver-van-mijn-bedshow. Bij de doorsnee Vlaming leeft de kwestie niet echt. "Die voelt zich vervreemd van Brussel", zegt Delespaul, zelf een Vlaming. "Ze associëren de stad met alles wat er misloopt, zoals criminaliteit en migratie." Deze week uitten vijfhonderd Brusselse demonstranten hun onvrede over de extreem lange formatie. Ook heeft een collectief van experts en burgers de politieke partijen inmiddels hulp aangeboden.

Toch blijven veel Brusselaars ook trots op hun stad, blijkt uit een rondvraag van het lokale weekblad Bruzz. "Brussel is permanent onaf, inherent chaotisch en hopeloos tegenstrijdig, maar net door haar complexiteit de allermooiste", vat een lezer de Belgische hoofdstad samen.

quote:

Op zondag 7 december 2025 22:29 schreef LXIV het volgende:
Het aantal regeringen in Belgie is sowieso abnormaal. En het werkt voor geen meter. Ik fietste vanaf mijn vriendin in Belgie naar huis door het bos, prachtig betonpad, werd het halverwege opeens mul zand. Want toen fietste ik weer door een ander gewest of provincie, weet ik het, met weer een andere regering.

elgië heeft een vrij complexe staatsstructuur met meerdere regeringen op verschillende niveaus. In totaal zijn er zes regeringen:

Federale Regering

Beheert nationale bevoegdheden zoals defensie, justitie, sociale zekerheid.

Vlaamse Regering

Voor Vlaanderen en de Nederlandstalige gemeenschap.

Waalse Regering

Voor het Waalse Gewest.

Regering van de Franse Gemeenschap

Voor cultuur, onderwijs en persoonsgebonden materies in Franstalig België.

Regering van de Duitstalige Gemeenschap

Voor de Duitstalige gemeenschap in Oost-België.

Brussels Hoofdstedelijke Regering

Voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.