De vrij plotselinge opkomst van generatieve AI heeft de manier waarop we online discussiëren ingrijpend veranderd. Waar sociale media en fora ooit uitsluitend draaiden om het uitwisselen van gedachten tussen mensen, verschijnen er steeds vaker bijdragen die (deels) door een taalmodel zijn geschreven. Soms is dat expliciet zichtbaar, zoals bij Grok op X, dat vooral wordt ingezet als factchecker. Soms gebeurt het ongemerkt, wanneer een gebruiker AI raadpleegt en het resultaat onder eigen naam als reactie plaatst. Wat verwachten we eigenlijk van een online discussie en hoe verhoudt AI zich tot die verwachting?
Een belangrijk voordeel van AI is de snelheid waarmee het feitelijke of rationele tegenargumenten kan formuleren. Het kost doorgaans veel minder moeite om onzin te verzinnen dan om die te weerleggen. Daardoor is het publieke debat lange tijd kwetsbaar geweest voor complotdenkers, populisten, influencers, kwakzalvers en andere verspreiders van onzin. Het voorbeeld Grok laat zien dat AI dit patroon kan doorbreken: er is plotseling een tegenmacht die foutieve uitspraken onmiddellijk van context voorziet of corrigeert. Dat werkt disciplinerend: wie onzin verkondigt, wordt sneller en effectiever tegengesproken dan voorheen.
Maar een gesprek is niet alleen een strijd om de waarheid, het is ook een sociaal ritueel. Fora en sociale media zijn plekken van ontmoeting, waar we de impliciete verwachting hebben dat een bijdrage door een mens geschreven is. Wanneer iemand ongemerkt een AI-tekst plaatst, kan dat voelen als verraad. Je dacht een gesprek te voeren met een ander, maar bleek in feite te communiceren met een computer. Dat roept een gevoel van oneerlijkheid op: jij hebt tijd en energie gestoken in een reactie, terwijl je gesprekspartner de arbeid heeft uitbesteed. Authenticiteit blijkt soms minstens zo belangrijk als inhoud.
Voor de Duitse filosoof Habermas is de publieke sfeer alleen gezond als deelnemers zich inzetten voor communicatieve rationaliteit: gesprekken waarin je argumenten eerlijk uitwisselt en gericht bent op wederzijds begrip. AI kan dit ideaal ondersteunen, door discussies feitelijker en gestructureerder te maken. Maar zodra AI wordt ingezet zonder dat de gesprekspartner het weet, wordt een van Habermas’ basisvoorwaarden geschonden: de waarachtigheid van je bijdrage. Een gesprek kan niet op louter inhoud rusten; ook de intentie van de spreker moet helder en eerlijk zijn.
Hannah Arendt biedt een iets breder perspectief. Voor haar is het publieke domein de ruimte waar mensen in hun uniciteit verschijnen, door middel van woorden en daden. We laten zien wie we zijn door ons te uiten in eigen taal en stijl. Als AI de woorden levert, komt de vraag op of iemand nog wel ‘verschijnt’. Of wordt diegene juist onzichtbaar, verscholen achter een technisch masker? Misschien verklaart dat waarom verborgen AI-gebruik zo veel weerstand oproept: we voelen intuïtief dat er iemand ontbreekt, dat de stem die we horen niet de unieke aanwezigheid van een ander mens is. Het publieke gesprek dreigt dan te verschralen, omdat er minder werkelijk menselijk verschijnen plaatsvindt.
Immanuel Kant voegt nog een derde dimensie toe. Voor Kant is eerlijkheid een plicht die voortkomt uit respect voor de ander als doel op zichzelf. Als je verzwijgt dat je een machine hebt gebruikt, behandel je de ander instrumenteel: je manipuleert hun verwachting van een menselijke interactie. Het gebruik van AI hoeft volgens een Kantiaanse logica niet verkeerd te zijn, zolang het transparant gebeurt en de ander met volledige kennis van zaken kan instemmen met het gesprek.
We zien dus drie kaders: Habermas wijst op de noodzaak van waarachtigheid voor een rationeel gesprek, Arendt op het belang van menselijke uniciteit in het publieke domein en Kant op de plicht tot eerlijkheid en transparantie. Samen maken ze duidelijk dat de inzet van AI in discussies niet louter een praktische kwestie is, maar een fundamentele filosofische uitdaging.
Tegenover deze zorgen staat echter onmiskenbaar ook de kwaliteitswinst. Een door AI geschreven reactie is vaak beter onderbouwd, minder emotioneel en meer to the point. Het gesprek kan daardoor terug op het spoor komen, in plaats van af te glijden naar chaos en insinuaties. Bovendien kan de gebruiker die de AI-tekst plaatst zich erachter scharen en de inhoud tot de zijne maken. Het effect is dan een dubbele kwaliteitsimpuls: de discussie wordt verbeterd en de individuele deelnemer groeit mee met de inhoud.
De centrale vraag is dan: hoeveel is die winst waard als tegelijkertijd het gevoel van authenticiteit verloren gaat? Een gesprek is immers meer dan een uitwisseling van proposities. Het is ook een ritueel van erkenning: ik laat zien dat ik jouw woorden serieus neem door er zelf woorden tegenover te stellen. Wanneer ik die woorden door een machine laat formuleren, breek ik met dat sociale contract.
Daarmee komen we uit bij de filosofische kernvraag: hoe moeten we ons verhouden tot de inzet van AI in discussies?
• Moeten we authenticiteit zwaarder laten wegen en AI-bijdragen als valsspelen veroordelen, ook al verbeteren ze de inhoud?
• Of moeten we de waarde van waarheid en kwaliteit vooropstellen en accepteren dat AI een legitieme gesprekspartner wordt, mits transparant?
• Of ligt de oplossing in disclosure: het verplicht vermelden dat een bijdrage met AI tot stand is gekomen, zodat duidelijk is wat de aard van de interactie is?
[ Bericht 0% gewijzigd door Jigzoz op 07-09-2025 06:36:52 ]
Maar? kwaliteit en waarheid zijn óók superwaardevol. AI kan inhoud verbeteren of mensen helpen die moeite hebben met schrijven/dynamiek brengen in gesprekken.
Daarom lijkt disclosure mij de beste oplossing: gewoon eerlijk zeggen wanneer er hulp van AI was, net zoals bij bronnen vermelden. Transparantie zorgt voor vertrouwen én geeft ruimte aan nieuwe vormen van interactie zonder authenticiteit te verliezen
.Bovendien vind ik het nu juist prettig om iemands authentieke gedachten te kunnen volgen en dus niet alle aangeleerde shizzle. In zekere zin ligt scholing op dit gebied ook al op een enigzins hellend vlak omdat nauwelijks voorkomen kan worden dat met het onderwijzen van de leerling bestaande voorkeuren of conclusies worden ingeprint. Het individu wordt ook daardoor reeds ingeperkt door algemeen heersende overtuigingen wat enerzijds behulpzaam is bij het beperken van wildgroei aan onzinnige filosofische hersenspinsels maar tevens een belemmering opwerpt voor volkomen vrij denken tenzij je je hier tegen wapent wat met name voor jong volwassenen niet vanzelfsprekend is.
Anyway..naar aanleiding van dit topic heb ik zelf eens de moeite genomen om chatgpt het volgende te vragen en het antwoord vanwege de grote lap tekst binnen spoilertags geplaatst:
IN hoeverre is AI betrouwbaar om filosofische vraagstukken te beantwoorden wetende dat filosofie in veel gevallen niet op bewijsbare data steunt ?
Nu zit in mijn vraag reeds een richting van een mogelijk antwoord verborgen maar ook bij het stellen van de vraag zonder de richting kwam Chatgpt tot eenzelfde type antwoord. Het kan daarmee in mijn optiek een prima hulpmiddel zijn om je kennis van reeds bestaande data te verhogen zodat indien hier naar gerefereerd wordt in iemands reactie je notie kunt hebben waar het betrekking op heeft maar in mijn ogen zou het de voorkeur blijven hebben om je eigen gedachten op het virtuele papier te blijven zetten.SPOILERDat is een heel diepgaande vraag! AI kan zeker nuttig zijn bij het analyseren van filosofische vraagstukken, maar het heeft zijn beperkingen, vooral als het gaat om onderwerpen die geen empirische of bewijsbare data vereisen, zoals veel centrale vraagstukken in de filosofie. Laten we wat verder inzoomen op de rol die AI kan spelen en de beperkingen die het heeft in dit domein.
1. Data vs. Conceptueel Denken
Veel filosofische vraagstukken, zoals ethiek, metafysica, en epistemologie, draaien niet alleen om feiten en data, maar om concepten, waarden, en ideeën die moeilijk in harde getallen of bewijsbare feiten te vangen zijn. AI is geweldig in het verwerken van enorme hoeveelheden gegevens en het herkennen van patronen, maar het werkt voornamelijk op basis van bestaande kennis — wat betekent dat AI geen "eigen" filosofische inzichten ontwikkelt, maar eerder reflecteert op wat al bekend is.
Bijvoorbeeld, een AI kan filosofische argumenten uitwerken door bestaande teksten (zoals werken van Plato, Kant of Nietzsche) te analyseren en daaruit conclusie trekken. Maar het mist de diepgang van een mens die de implicaties van een idee in een bredere context kan voelen en begrijpen. Filosofie is vaak meer een kwestie van intuïtie, diep nadenken, en het grapjesachtige "doordenken" van onbewijsbare of paradoxale ideeën — iets waar AI slechts een beperkte rol in kan spelen.
2. Beperkingen van Bewijs en Data in Filosofie
Filosofie gaat vaak over het stellen van vragen die niet makkelijk te bewijzen of te verifiëren zijn, zoals:
Wat is de betekenis van het leven?
Bestaat vrije wil?
Wat is bewustzijn?
Deze vragen hebben geen definitieve, objectieve antwoorden die je met data kunt meten. Filosofen zijn vaak meer bezig met het verkennen van perspectieven, het uitwerken van logische consequenties en het onderzoeken van ethische of existentiële dilemma's, zonder dat er harde feiten of empirisch bewijs beschikbaar is om een antwoord te staven.
AI, in zijn huidige vorm, kan hierbij vooral helpen door argumenten te analyseren en bestaande theorieën of standpunten te verhelderen. Het kan filosofische concepten uitleggen op basis van al aanwezige kennis en bepaalde argumentatiestructuren presenteren, maar het heeft geen eigen vermogen om "filosofisch inzicht" te ontwikkelen.
3. AI en Logica
Waar AI wel sterk in is, is in het werken met logische structuren en het analyseren van argumenten op basis van formele logica. Filosofische redeneringen die sterk afhankelijk zijn van logica en coherentie (zoals in de analytische filosofie) kunnen goed geanalyseerd worden door AI. Bijvoorbeeld:
Modale logica (waarbij dingen als mogelijkheid en noodzakelijkheid worden onderzocht),
Tautologieën, antinomieën en andere logische puzzels.
AI kan dus helpen om te zien of argumenten consistent zijn en of er verborgen aannames in een redenering zitten. Maar, filosofie is vaak veel meer dan alleen logische structuren — het gaat ook om de waarde van subjectieve ervaring, ethiek, of zelfs de diepere betekenis die achter een argument schuilt, en dat is iets waar AI niet gemakkelijk toegang toe heeft.
4. Ethiek en Morele Dilemma’s
Ethiek is een ander gebied waar AI's rol twijfelachtig kan zijn. In ethische vraagstukken gaat het vaak over subjectieve waarden, persoonlijke overtuigingen en culturele contexten. AI kan bepaalde ethische theorieën (zoals utilitarisme, deontologie of deugdethiek) uitleggen en ook helpen om de consequenties van verschillende keuzes te analyseren. Maar AI zelf heeft geen waardeoordelen of gevoelens. Een AI kan bijvoorbeeld berekenen hoeveel mensen een bepaalde actie zou helpen of schaden, maar het kan niet "begrijpen" of dat ethisch goed of slecht is zonder dat er een mens is die die ethische waarden opzet.
Daarnaast is er het probleem van bias in AI. Omdat AI vaak getraind wordt op basis van bestaande data (waaronder menselijke waarden, vooroordelen en cultuur), kan het de ethische normen die in de data aanwezig zijn, reproduceren, wat betekent dat het niet altijd de "objectieve waarheid" van een ethische kwestie benadert.
5. Kunnen AI’s Filosofische "Eigen" Gedachten Hebben?
Een van de meest intrigerende vragen is of AI ooit in staat zou kunnen zijn om filosofische inzichten te ontwikkelen die echt nieuw of origineel zijn. Tegenwoordig is AI nog steeds in grote mate een hulpmiddel voor mensen: het kan interessante combinaties van ideeën voorstellen, maar het heeft geen subjectieve ervaring of bewustzijn die nodig is om filosofische vragen op dezelfde manier te begrijpen of er door te voelen zoals mensen dat doen. AI werkt altijd met bestaande data en is gebonden aan de parameters die mensen instellen.
6. AI en de Grenzen van Subjectiviteit
Filosofie gaat ook vaak over het subjectieve perspectief, bijvoorbeeld over ervaringen, gevoelens of de natuur van het zelf. Aangezien AI geen bewustzijn of subjectieve ervaring heeft, kan het nooit echt begrijpen wat het betekent om een mens te zijn, of om ervaringen te hebben zoals pijn, vreugde, of liefde. Dit maakt het voor AI moeilijk om diepe, existentiële vragen te beantwoorden die verbonden zijn met menselijke ervaring op een niveau dat voorbij logisch redeneren gaat.
Conclusie
AI kan dus helpen bij het analyseren van filosofische vraagstukken, vooral door argumenten en ideeën te structureren, logica toe te passen en bestaande theorieën te verduidelijken. Maar in het beantwoorden van dieperliggende, existentiële vragen die niet op bewijsbare data steunen, heeft AI zijn beperkingen. Filosofische reflectie vereist vaak een menselijke diepgang, intuïtie en ervaring die AI simpelweg niet kan repliceren.
Goedemorgen, 🌙☀
Het forumstukje dat je me stuurde is al behoorlijk genuanceerd. Als je daar een helder, evenwichtig antwoord op wilt geven, kun je het bijvoorbeeld zo benaderen: kort samenvatten wat de schrijver zegt, erkennen dat er zowel winst (feitelijkheid, snelheid) als verlies (authenticiteit, “iemand achter de woorden”) is, en dan je eigen positie formuleren. Iets in deze lijn:
⸻
Voorstel voor een reactie:
Ik vind het interessant hoe de komst van generatieve AI de spelregels van online discussie verschuift. Voor mij liggen er eigenlijk twee vragen bovenop elkaar:
1. Inhoud: klopt het dat AI bijdragen vaak feitelijker en beter gestructureerd zijn? Ja, dat ervaar ik ook. De drempel om onzin te ontkrachten wordt veel lager; discussies kunnen daardoor sneller weer naar de kern.
2. Relatie: een gesprek is niet alleen informatie, het is ook een ontmoeting. Als ik denk dat ik met een mens praat en het blijkt grotendeels een machine, voelt dat oneerlijk—niet per se omdat de inhoud slecht is, maar omdat de wederkerigheid ontbreekt.
De filosofen die je noemt (Habermas, Arendt, Kant) raken precies dat spanningsveld: waarachtigheid, verschijnen, eerlijkheid. Voor mij komt het neer op transparantie. Als je AI gebruikt, zeg dat gewoon. Dan kan de ander kiezen of hij met de inhoud, de interactie of beide in gesprek wil gaan.
Ik zou AI niet willen verbieden—het kan echt kwaliteit toevoegen—maar wel willen dat we duidelijk zijn over de herkomst van teksten. Dat beschermt zowel de waarde van waarheid als het sociale contract van “ik spreek jou als persoon aan”. Een korte disclosure (“geholpen door AI”) kan al veel wantrouwen wegnemen.
Kortom: AI mag meedoen, mits open kaart. Dan blijft er ruimte voor menselijke uniciteit én voor feitelijke scherpte
De komende tijd zal AI steeds beter worden in 'natuurlijk' overkomen. Het kleine beetje 'afgedwongen' eerlijkheid over AI-gebruik verdwijnt dus volledig en dan komt het neer op eerlijkheid. Je hoeft geen nihilist te zijn om aan te voelen dat die eerlijkheid het niet heel vaak zal winnen van de gemakzucht.
En dan resteert er een constant aanwezige achterdocht. Eerst vooral bij uitgebreide, grondig uitgewerkte, omvangrijke reacties, maar daarna ook bij de reacties van een paar regels. Of we moeten in de volle breedte gaan accepteren dat AI een legitiem hulpmiddel is bij het formuleren van opvattingen, maar dan gaat dat ten koste van verreweg het grootste gedeelte van het menselijke aspect.
Misschien zijn complotdenkers, populisten, influencers, kwakzalvers en andere verspreiders van onzin ook wel een soort kunstmest voor fora en sociale media. Daar komen tenslotte heel gemakkelijk gesprekken uit voort. Bij veelvuldig gebruik van AI zal die kunstmest verdwijnen en dat is misschien wel de doodsteek voor de toch al steeds stiller wordende fora en in het verlengde daarvan de andere op opinie gerichte sociale media.
Als je AI nodig hebt (als pure kennisbron) om discussie te voeren over een onderwerp op de inhoud dan denk ik dat je jezelf af moet vragen met welk doel je komt posten.
Als er echter een post geplaatst wordt waar het duidelijk is dat de post gewoon 100% uit AI onzin bestaat, dan kan ik best boos worden. Ik voel mij dan niet gerespecteerd.
Als ik een discussie met een AI wil, dan ga ik wel naar de website van de één of andere AI.
Ik zit daar verder niet mee.
Wat een ongelofelijke hypocriet ben jij. Gatverdamme. Dit is een AI-gegenereerde tekst. Ik neem jou echt niet meer serieus.quote:Op zondag 7 september 2025 06:06 schreef Jigzoz het volgende:
De vrij plotselinge opkomst van generatieve AI heeft de manier waarop we online discussiëren ingrijpend veranderd. Waar sociale media en fora ooit uitsluitend draaiden om het uitwisselen van gedachten tussen mensen, verschijnen er steeds vaker bijdragen die (deels) door een taalmodel zijn geschreven. Soms is dat expliciet zichtbaar, zoals bij Grok op X, dat vooral wordt ingezet als factchecker. Soms gebeurt het ongemerkt, wanneer een gebruiker AI raadpleegt en het resultaat onder eigen naam als reactie plaatst. Wat verwachten we eigenlijk van een online discussie en hoe verhoudt AI zich tot die verwachting?
Een belangrijk voordeel van AI is de snelheid waarmee het feitelijke of rationele tegenargumenten kan formuleren. Het kost doorgaans veel minder moeite om onzin te verzinnen dan om die te weerleggen. Daardoor is het publieke debat lange tijd kwetsbaar geweest voor complotdenkers, populisten, influencers, kwakzalvers en andere verspreiders van onzin. Het voorbeeld Grok laat zien dat AI dit patroon kan doorbreken: er is plotseling een tegenmacht die foutieve uitspraken onmiddellijk van context voorziet of corrigeert. Dat werkt disciplinerend: wie onzin verkondigt, wordt sneller en effectiever tegengesproken dan voorheen.
Maar een gesprek is niet alleen een strijd om de waarheid, het is ook een sociaal ritueel. Fora en sociale media zijn plekken van ontmoeting, waar we de impliciete verwachting hebben dat een bijdrage door een mens geschreven is. Wanneer iemand ongemerkt een AI-tekst plaatst, kan dat voelen als verraad. Je dacht een gesprek te voeren met een ander, maar bleek in feite te communiceren met een computer. Dat roept een gevoel van oneerlijkheid op: jij hebt tijd en energie gestoken in een reactie, terwijl je gesprekspartner de arbeid heeft uitbesteed. Authenticiteit blijkt soms minstens zo belangrijk als inhoud.
Voor de Duitse filosoof Habermas is de publieke sfeer alleen gezond als deelnemers zich inzetten voor communicatieve rationaliteit: gesprekken waarin je argumenten eerlijk uitwisselt en gericht bent op wederzijds begrip. AI kan dit ideaal ondersteunen, door discussies feitelijker en gestructureerder te maken. Maar zodra AI wordt ingezet zonder dat de gesprekspartner het weet, wordt een van Habermas’ basisvoorwaarden geschonden: de waarachtigheid van je bijdrage. Een gesprek kan niet op louter inhoud rusten; ook de intentie van de spreker moet helder en eerlijk zijn.
Hannah Arendt biedt een iets breder perspectief. Voor haar is het publieke domein de ruimte waar mensen in hun uniciteit verschijnen, door middel van woorden en daden. We laten zien wie we zijn door ons te uiten in eigen taal en stijl. Als AI de woorden levert, komt de vraag op of iemand nog wel ‘verschijnt’. Of wordt diegene juist onzichtbaar, verscholen achter een technisch masker? Misschien verklaart dat waarom verborgen AI-gebruik zo veel weerstand oproept: we voelen intuïtief dat er iemand ontbreekt, dat de stem die we horen niet de unieke aanwezigheid van een ander mens is. Het publieke gesprek dreigt dan te verschralen, omdat er minder werkelijk menselijk verschijnen plaatsvindt.
Immanuel Kant voegt nog een derde dimensie toe. Voor Kant is eerlijkheid een plicht die voortkomt uit respect voor de ander als doel op zichzelf. Als je verzwijgt dat je een machine hebt gebruikt, behandel je de ander instrumenteel: je manipuleert hun verwachting van een menselijke interactie. Het gebruik van AI hoeft volgens een Kantiaanse logica niet verkeerd te zijn, zolang het transparant gebeurt en de ander met volledige kennis van zaken kan instemmen met het gesprek.
We zien dus drie kaders: Habermas wijst op de noodzaak van waarachtigheid voor een rationeel gesprek, Arendt op het belang van menselijke uniciteit in het publieke domein en Kant op de plicht tot eerlijkheid en transparantie. Samen maken ze duidelijk dat de inzet van AI in discussies niet louter een praktische kwestie is, maar een fundamentele filosofische uitdaging.
Tegenover deze zorgen staat echter onmiskenbaar ook de kwaliteitswinst. Een door AI geschreven reactie is vaak beter onderbouwd, minder emotioneel en meer to the point. Het gesprek kan daardoor terug op het spoor komen, in plaats van af te glijden naar chaos en insinuaties. Bovendien kan de gebruiker die de AI-tekst plaatst zich erachter scharen en de inhoud tot de zijne maken. Het effect is dan een dubbele kwaliteitsimpuls: de discussie wordt verbeterd en de individuele deelnemer groeit mee met de inhoud.
De centrale vraag is dan: hoeveel is die winst waard als tegelijkertijd het gevoel van authenticiteit verloren gaat? Een gesprek is immers meer dan een uitwisseling van proposities. Het is ook een ritueel van erkenning: ik laat zien dat ik jouw woorden serieus neem door er zelf woorden tegenover te stellen. Wanneer ik die woorden door een machine laat formuleren, breek ik met dat sociale contract.
Dat idee had ik ook al sterk, alleen dat haalt nog steeds t verhaal niet onderuit. Ergens ook ludiek natuurlijk. Ns kijken wat of t ergens heen gaat.quote:Op maandag 8 september 2025 17:40 schreef OllieA het volgende:
Ik heb sterk de indruk dat de OP geschreven is door, of met behulp van, een AI. Een handige prompt leidt tot dit soort, in mijn ogen tamelijk generieke teksten, waar ik verder niet zoveel mee kan.
Ik zit daar verder niet mee.
Eerst een paar recente voorbeelden:
In een ander topic speelde kortgeleden een vrij stomme discussie tussen mij en iemand anders waarbij het om de een of andere manier maar niet lukte om uit een cirkeltje te komen. Daar werd vervolgens deze reactie gepost, duidelijk AI, alleen al door de zogenoemde kastlijntjes duidelijk herkenbaar. Maar dat was eigenlijk wel prettig, want daardoor was wel meteen duidelijk wat nou eigenlijk het punt was. Kortom: prettige toepassing van AI op een forum.
Verderop in hetzelfde topic plaatste iemand een paar keer een met AI geschreven reactie op een persoonlijk verhaal van iemand. Hier en hier bijvoorbeeld. De mensen tot wie die reacties gericht zijn hadden daar geen last van en het zijn op zich ook vriendelijke reacties. Maar moreel gezien piept en kraakt daar mijns inziens wel wat. Want met AI op persoonlijke verhalen reageren... Ik weet niet waarom, maar iets zegt me dat je dat nou net niet moet doen.
Verderop kwam AI-gebruik openlijk ter sprake en ik vind het in een dergelijke context echt een interessant onderwerp. Ik schreef daar:
...maar dat was daar natuurlijk nogal off-topic, dus ik dacht: laat ik er morgenochtend eens een topic over beginnen. Dus ik begon een kladje voor een OP te schrijven:quote:
Sommige mensen die regelmatig ChatGPT gebruiken om reacties te schrijven komen alleen zo tot verstandige teksten. Daarna zijn die teksten wél aan hun naam verbonden, dus moeten ze er ook nog achter blijven staan. En dat is vaak een grote stap voorwaarts ten opzichte van hun gebruikelijke niveau.
Ik zie regelmatig reacties staan waarvan ik vermoed dat ze van ChatGPT komen. Wanneer er een zogenoemd kastlijntje in voorkomt weet ik het doorgaans wel zeker, want op Nederlandse toetsenborden is daar niet eens een functie voor. Maar meestal denk ik: ha, goed dat er weer wat redelijks gepost wordt. De boel wordt weer in het spoor geduwd. Dat komt de echte discussie (die door de mensen zélf gevoerd wordt) alleen maar ten goede.
Dat kladje was nog niet geschikt als OP, want het was her en der onduidelijk, de tekst was wat vreemd nog en ik wilde die drie aangehaalde filosofen weghalen, of voldoende toelichten. Toen dacht ik: als het hele punt de acceptatie van door AI gegenereerde tekst is, dan is het op zich ook best ironisch om AI de OP te laten herschrijven. Het maakt het punt meteen dubbel: door het verschijnsel gewoon te beschrijven, maar ook door er een voorbeeld van te zijn.quote:"Ik vroeg me iets af en ik zal dat proberen te omschrijven. Over nut en schadelijkheid van LLM's wordt vrij veel gesproken en geschreven. Ik wil me nu even beperken tot sociale media en fora en dan dat nog beperkt tot dicussiethreads.
Als specifiek voorbeeld Grok op X. Die wordt ingezet als een soort fact checker en hoewel dat natuurlijk af en toe flink fout gaat, zie ik vooral dat mensen daardoor vrijwel moeiteloos gecorrigeerd worden als ze onzin plaatsen. Voorheen ging dat veel lastiger, want onzin bedenken kost veel minder tijd en moeite dan onzin ontkrachten.
Hier is het wél zo dat er bij elke post van Grok zichtbaar is dat het AI is. Op fora zie je ook mensen AI-berichten posten en vaak is daar juist niet expliciet duidelijk dat ze AI hebben gebruikt. De intentionele reactie daarop, als dat uitkomt, of als de suggestie er is dat dat gebeurt, is doorgaans zeer afkeurend. Mensen willen niet ongemerkt met een computer in gesprek zijn en willen dat een echt mens de moeite heeft genomen om te reageren.
Toch zie ik er zelf ook wel positieve kanten aan. Veel foragebruikers zijn zachtst gezegd erg slordig met hun beweringen. Ze overdrijven graag, praten complotdenkers, populisten, influencers, kwakzalvers en andere verspreiders van onzin na en dan raken gesprekken ook nog eens heel snel off-topic. Als mensen af en toe AI gebruiken om op lastige reacties te reageren, dan levert dat doorgaans wél een bericht op met aardig wat inhoudelijke kwaliteit. Daardoor wordt een discussie vaak wel weer terug in het spoor geduwd.
Daarnaast heeft die gebruiker dan onder zijn eigen naam een zinnig, doorwrocht bericht geplaatst en die zal daar inhoudelijk achter willen blijven staan. Er heeft dan dus een kwaliteitsimpuls plaatsgevonden: niet alleen op gespreksniveau, maar ook op individueel niveau.
Onderaan de streep zien we dus een tegenstelling: enerzijds het vernederende aspect van een computerantwoord terwijl je denkt met een mens in gesprek te zijn en zelf wel de moeite van zelf schrijven neemt; anderzijds de kwaliteitsimpulsen die AI-reacties geven.
Binnen de filosofische context is er wel het een en ander gezegd en geschreven dat hier relevant is. Ik denk aan Arendt met de publieke ruimte uit De Menselijke Conditie, want dan zou je je eigen vrijheid in zekere zin misbruiken. Habermas is toepasselijk vanwege de echtheid, eerlijkheid. Kant is misschien wat vergezocht, maar raakt volgens mij het grootste pijnpunt: in hoeverre neem je mensen serieus als je op ze reageert met een 'machine'?
Maar wat verwacht je eigenlijk van een forum? Is de menselijkheid van de reactie fundamenteel, of zoek je antwoorden, bevestiging en discussie op zich? Kortom: in hoeverre is AI gewenst/geaccepteerd op een forum? "
De bovenstaande tekst heb ik in ChatGPT gegooid met de vraag er een OP voor een forum van te maken en toe te lichten wat toelichting behoeft. Dat leverde een aardige OP op en die heb ik her en der nog wat aangepast. Later bleek er nog een taalfout in te zitten. Vandaar de edit. That's it.
Dat gezegd hebbende: ik heb geen problemen met gebruik van AI in discussies. Het lijkt me een hulpmiddel, zoals bijvoorbeeld een spellingchecker. Een spellingchecker kan het grammaticaal nog weleens mis hebben. AI heeft het, als het om feiten gaat nogal eens mis.
Als snelle zoekmachine vind ik AI erg handig, maar heb heel snel geleerd altijd de bronnen te checken, want AI zit er vaak net naast, of fabuleert.
Het verschil in ‘authenticiteit’ tussen een mens als gesprekspartner en AI vind ik betrekkelijk en tegelijkertijd een lastig punt. Hoe authentiek is een mens, als die ook alleen maar binnen zijn eigen referentiekader blijft? Die zijn informatie ook maar vanuit beperkte bronnen betrekt? Anderzijds: met een mens kun je van gedachten wisselen. Een AI heeft geen gedachten. Met een mens kun je iets iets vaags als zielsverwantschap voelen. Een AI heeft geen ziel.
Misschien gaat het meer om de vraag wat nu precies een gesprek is. Een vehikel waarbinnen je de ‘discussie kan winnen’? Of een van de manieren waarop mensen nader tot elkaar kunnen komen, elkaar beter kunnen begrijpen.
Zo bekeken zijn fora en sociale media misschien eerder discussieplatformen waarop mensen hun gelijk kunnen halen, dan gespreksplatformen.
De teloorgang van sociale media en fora heeft in mijn ogen dan ook vooral te maken met een onbeschaafde manier van met elkaar discussiëren, met willen winnen. Het is geen uitwisseling van gedachten, maar spierballenvertoon. En dan haken mensen af.
Eén voordeel van AI tekst binnen een discussie kan ik wel bedenken: AI tekst blijft altijd vriendelijk en beschaafd. Dus misschien kunnen wij mensen van AI leren om wat vriendelijker te worden…
Waar het bij mij wat wringt is de bias van de verschillende modellen. Elk model heeft een behoorlijk strikte set normen meegekregen door diens maker (en daarmee de aandeelhouders) en dat heeft, afhankelijk van het onderwerp, directe invloed op de inhoud. Hoe kan de gebruiker van zo'n model beoordelen in welke mate het antwoord beinvloed is door die geprogrammeerde normen? En als we allemaal dezelfde paar modellen gebruiken en dat gebruik steeds meer gemeengoed wordt, beperken we de diversiteit van meningen en invalshoeken dan niet te zeer?
Dat geldt overigens ook als je een LLM omgekeerd gebruikt: de inhoud laten vullen door de LLM en het zelf herschrijven om het eigen te maken. Dan is niet direct herkenbaar dat het inhoudelijk door een LLM geschreven is omdat de herkenbare vorm niet aanwezig is, maar de morele beperkingen zijn zeker wel aanwezig. Is dat niet een recept voor het afstompen van de discussies en daarmee uiteindelijk van de mens in het geheel?
Maar waarde wordt wel vaker nagemaakt. Als valsmunterij bijvoorbeeld. Of vervalsingen van kunst, als kopie of origineel werk van een bekende kunstenaar. Of, in dit geval, als computertekst die als mensentekst wordt gepresenteerd. Dan kan het op zich wel slechts functioneel zijn, maar het krijgt de waarde toegekend van 'echte' tekst.quote:Op donderdag 11 september 2025 00:38 schreef Cockwhale het volgende:
Waarde zit in ambacht, in arbeid, in schaarste, in inspanning, in gevoel, in het unieke, in ervaringen, in betrokkenheid, in visies, in leren, in opoffering, in de mens. Daarom zal AI nooit voorbij 'functioneel' treden.
Tja, een leugen wordt ook wel eens geloofd, totdat men erachter komt dat het een leugen is. Dat misleiding wel eens leidt tot valse waardering, maakt het nog niet tot waardevol. Dat wat gewaardeerd werd was namelijk niet het gegeven dat het vals, nep, een kopie, of het resultaat van een prompt was.quote:
[..]
Maar waarde wordt wel vaker nagemaakt. Als valsmunterij bijvoorbeeld. Of vervalsingen van kunst, als kopie of origineel werk van een bekende kunstenaar. Of, in dit geval, als computertekst die als mensentekst wordt gepresenteerd. Dan kan het op zich wel slechts functioneel zijn, maar het krijgt de waarde toegekend van 'echte' tekst.
In de kunstwereld is dit een bekend verschijnsel. Schilderijen die na ontmaskering nauwelijks nog waardevol waren in financiële zin. Eén van de bekendste en grootste schandalen zijn de vervalste werken van Vermeer door Han van Meegeren. Van Meegeren verkocht deze als authentiek voor enorme bedragen. Na zijn ontmaskering als vervalser daalden de prijzen van zijn werken tot het niveau van curiosa, terwijl ze eerst miljoenen waard waren.quote:
[..]
Tja, een leugen wordt ook wel eens geloofd, totdat men erachter komt dat het een leugen is. Dat misleiding wel eens leidt tot valse waardering, maakt het nog niet tot waardevol. Dat wat gewaardeerd werd was namelijk niet het gegeven dat het vals, nep, een kopie, of het resultaat van een prompt was.
Overigens, ik ben maar een gigantische leek op het gebied van "kunstkenning" maar elke boerenlul ziet direct dat de Emmaüsgangers NIET door Vermeer is geschilderd. Wat die kunstkenners (hoogleraren etc.) in de jaren dertig van de vorige eeuw heeft bezield, is mij een raadsel.
Maar goed, eerst vond men het schilderij fantastisch en mooi en toen het bekend was dat het een vervalsing betrof werd het werk verbannen naar de donkerste kelders van Boijmans Van Beuningen. Later werd het schilderij weer "normaal" tentoongesteld, als een soort boetedoening of zo. Het geeft maar aan dat de menselijke geest niet in staat is om de realiteit te begrijpen. De wanhopigen onder ons zoeken het dan maar in menselijke concepten als universeel of collectief bewustzijn. Lariekoek dus.
Kijk eens hoe dr. Hannema de toenmalige directeur van Boymans Van Beuningen en restaurateur Luitwieler in ademloze bewondering kijken naar hun pas verworven meesterwerk. Dat was toen voor hen "de realiteit." Maar omdat diezelfde realiteit afhankelijk is van normen en cultuur ("Gij zult niet in katzwijm vallen voor onechtheid") werd het plaatje jaren later totaal anders.
Zeker. Maar we moeten het ook niet groter maken dan het is. Een bericht op een forum of op social media heeft een heel andere waarde dan bijvoorbeeld een brief van een geliefde. En soms moet tekst gewoonweg functioneel zijn en is de menselijke waarde irrelevant. De overheid bijvoorbeeld stuurt al jarenlang vrijwel uitsluitend geautomatiseerde brieven. Niemand die daarover valt.quote:
[..]
Tja, een leugen wordt ook wel eens geloofd, totdat men erachter komt dat het een leugen is. Dat misleiding wel eens leidt tot valse waardering, maakt het nog niet tot waardevol. Dat wat gewaardeerd werd was namelijk niet het gegeven dat het vals, nep, een kopie, of het resultaat van een prompt was.
Het lastige is volgens mij dat LLM's enerzijds een soort rekenmachine lijken: ze maken een bedoelde handeling eenvoudiger. Anderzijds zit er achter tekst altijd de suggestie van een daadwerkelijke schrijver en we willen niet in de maling worden genomen, dus de naam bij de tekst moet de naam van de schrijver zijn, of de schrijver moet namens die persoon handelen. Zeker als we op de een of andere manier waarde hechten aan die persoon.
Bij door AI bestuurde auto's is het zo dat er altijd een menselijke bestuurder eindverantwoordelijk is. Ik denk dat het bij door AI gegenereerde tekst ook zo moet zijn. Plaats je een grotendeels door AI geschreven tekst, dan moet die wel gelden als jouw boodschap. Je kunt je dan niet verbergen achter het falen van een computer.
De morele grens ligt volgens mij bij het persoonlijke. Ik denk dat iedereen wel aanvoelt dat een door AI geschreven liefdesbrief immoreel is en dat er met een door AI geschreven brief van de gemeente juist niets mis is. Berichten op fora liggen wat betreft persoonlijke waarde ergens tussen die twee uitersten in.
Ik zeg ook niet dat AI niet bruikbaar is. Het kan informatief, leerzaam, inspirerend en gemakkelijk zijn. In verschillende zaken zal het ook op z'n minst een handige tool zijn. Zodra je je in het persoonlijke, sociale, ethische, culturele of artistieke domein bevindt, is het een ander verhaal.quote:
[..]
Zeker. Maar we moeten het ook niet groter maken dan het is. Een bericht op een forum of op social media heeft een heel andere waarde dan bijvoorbeeld een brief van een geliefde. En soms moet tekst gewoonweg functioneel zijn en is de menselijke waarde irrelevant. De overheid bijvoorbeeld stuurt al jarenlang vrijwel uitsluitend geautomatiseerde brieven. Niemand die daarover valt.
Het lastige is volgens mij dat LLM's enerzijds een soort rekenmachine lijken: ze maken een bedoelde handeling eenvoudiger. Anderzijds zit er achter tekst altijd de suggestie van een daadwerkelijke schrijver en we willen niet in de maling worden genomen, dus de naam bij de tekst moet de naam van de schrijver zijn, of de schrijver moet namens die persoon handelen. Zeker als we op de een of andere manier waarde hechten aan die persoon.
Bij door AI bestuurde auto's is het zo dat er altijd een menselijke bestuurder eindverantwoordelijk is. Ik denk dat het bij door AI gegenereerde tekst ook zo moet zijn. Plaats je een grotendeels door AI geschreven tekst, dan moet die wel gelden als jouw boodschap. Je kunt je dan niet verbergen achter het falen van een computer.
De morele grens ligt volgens mij bij het persoonlijke. Ik denk dat iedereen wel aanvoelt dat een door AI geschreven liefdesbrief immoreel is en dat er met een door AI geschreven brief van de gemeente juist niets mis is. Berichten op fora liggen wat betreft persoonlijke waarde ergens tussen die twee uitersten in.
Nu is het: honderden miljoenen gebruikers maar "AI is onbetrouwbaar, blijf weg bij AI"
Wie zijn toch die mensen die elke vooruitgang maar slecht vinden?