quote:
Wat is rijzen?
Rijzen is het proces waarin het volume van een deeg toeneemt. Deze toename komt doordat gistcellen de suikers in het deeg omzetten in alcohol en kooldioxidegas waardoor kleine belletjes in het deeg ontstaan. Waar kooldioxidebelletjes in het deeg zitten kan zich geen deeg bevinden, dus de kooldioxidebelletjes duwen het deeg omhoog (en opzij) waardoor het volume van het deeg steeds maar toeneemt. Rijzen wordt ook wel kortweg rijs genoemd.
Dat het deeg kan rijzen komt niet alleen omdat de gistcel kooldioxidegas produceert maar, en dit is essentieel, ook omdat dit gas niet aan het deeg ontsnapt. Het zijn de gluten in het deeg die een vrijwel gesloten netwerk van lange moleculen maken die zorgen dat de "belletjes" in het deeg opgesloten blijven (en daar niet uit ontsnappen).
Hoe goed een deeg in staat is die belletjes in het deeg te houden is afhankelijk van het gashoudendvermogen van het deeg. En dat is weer afhankelijk van het meel of bloem dat gebruikt wordt. Het ene meel is hierin beter toe in staat dan het andere. Dat heeft te maken met de kwaliteit van de glutenvormende eiwitten. Die kwaliteit wordt voornamelijk bepaald door het klimaat waar de tarwe verbouwd is.
Het gashoudendvermogen van een deeg is één van de kwaliteitskenmerken van een bloem of meelsoort. Die verschillen zijn soms groot en laat zich direct vertalen in het volume van het te bakken brood (compact of juist luchtig). Het gashoudendvermogen kan je vergroten door het gebruik van broodverbetermiddelen, waarbij het ascorbinezuur in de broodverbeteraar een dominante rol speelt.
Een bakker stopt doorgaans geen suiker in het deeg. Dit suiker ontstaat doordat enzymen, die van nature in het meel zitten, het zetmeel in de bloem of meel, en dan specifiek nog het beschadigde zetmeel, omzetten in suikers (merk op de s achter suikers, dus niet (tafel)suiker). Tijdens het rijzen wordt dus het beschadigd zetmeel verbruikt. Meel en bloem bestaan voor zo'n 75% uit zetmeel. Circa acht procent van het gewicht van het meel bestaat uit beschadigd zetmeel, maar waarden van 6-12% komen ook voor. De "voorraad is dus beperkt" en op=op.
Feitelijk maakt de gistcel ethanol, een specifieke vorm van alcohol en is het type wat in alcoholische dranken zit.
De gistcel maakt niet alleen alcohol en kooldioxide maar ook subtiele geur- een smaakstoffen. Hoe langer de gist zijn werk kan doen hoe smaakvoller je brood zal worden.
Voor de begripsvorming, gluten kan je vergelijken als miljoenen minuscuul lange dunne elastiekjes die onderling aan elkaar verkleefd zijn.
Op maandag 16 december 2024 21:05 schreef GGMM het volgende:[..]
Flitsbezorger en Bezsen niet